Tractatus super psalmos

Eripitur ergo hic Dauid de gladio malignorum. spiritum enim Iesus posuit, cum uoluit; nec expectauit, ut animam inpressum uulnus emitteret. ius animae eius manus inreligiosa non habuit. ait enim: de gladio maligno erue me. quamquam enim exanimis iam corporis latus miles transfoderit, usus est ministerio sseuitise: ceterum potestas spiritus emittendi causam uiolandse in se animae non reliquit.

. 23. Consummat deinde cantionem nouam nouae confessionis hymno, terrena iudicia et saecularium bonorum gaudia falsa [*]( 6 Ps. LXXXVllI, 50, sq. 11 Esai. LIII, 4 sq. 15 I Cor. 15, 22. ) [*]( 2 super reges R qf. p. 342, 2 et Sabatier l- c. super omnes reges E 6 tua om. R 11 excaepit R 18 itaq R cf. Acad. p. 29 ita E 16 resur- & gimus R 17 salus regum est (& s. s. m. 3) R 22 ieaus RE dominus t noster ieaus r 28 inpraessum R 25 iam om. r 27 reliqd G reliquid R 28 noua (antelin. m. 1) nouae R nouae nouae G 29 ymno 0 gaudiA. GE ex miudia corr. m. 1 R. )

Absolutus est psalmus, dei tantum laudibus occupatus. sed et titulus ipse solam contineri in psalmo praedicationem dei edocet. adiecto autem secundum gsercitatis consuetudinem nunc quoque, ut in ceteris aliis, pronomine ostendit illum Dauid isto laudante laudari. et quis hic sit, quem psalmus hic laudet. clamant omnium temporum omnes prophetise, ut hic ipse propheta saepe de eo ita contestatus est: sedes tua, deus. in saeculum saeculi: uirga ««quitatis uirga regni tui dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem: propterea unxit te deus, deus tuus. et rursum: et adorabunt eum omnes reges, et omnes gentes seruient ei. erit nomen eius bene dictum in saecula, ante solem permanet nomen eius. et benedicentur in eo omnes tribus terrae, omnes gentes magnificabunt eum. huius igitur laus cantatur hoc psalmo, ex cuius persona dictum meminimus: ego autem constitutus sum rex ab eo super Sion montem sanctum eius. dominus dixit ad me: filius meus es tu, ego hodie genui [*]( 19 Ps. XLIV, 7 sq. 22 Ps. LXXI, 11; 17. SS Ps. II, 6 sq. ) [*]( u 1 essentfV adquirent llb adquirerent (ie qui GRE quia r 2 beate <i 8 cu G 4 haec et terrena G haec terrena lilC 6 qui erit GE quia erit R qui est r 8 in sancto spiritu tow, et) Rr et in spiritu sancto E Explicit psalmus CXLIII inèp CXLIIII R Kxplic lib. ç ylarii. do gras r 16 pronomine E praenomine R 17 loudari ex laudare m. 1 li. )

Et quamquam hic ob aeterni regni gloriam, qua sanctis conregnantibus ipse regnabit, laus deo prophetae confessione cantetur, tamen ita laudationis ipsius ratio et ordo dispositus est, ut ea, quse de eo dicta sunt, ex sensu communis intellegentise praedicentur: ut, in quantum humani sermonis consuetudo permittit, de inmensa illa et inconprehensibili dei natura, licet non ad perfectam cognitionis ueritatem, tamen ad admirationem nos ingentis illius, quse eius est, uirtutis instituat. possumus [*](4 Dan. II, 44. 9 Dan. VII, 13 sq. ) [*]( 1 posce E postula 7? sed cf. Ps. II et Acad. p. 3 perhennitatem danihel R 6 & regnum R cf. Sabatier II. 858 regnumque E 13 ser- uiebant R eius potestas om. R 14 transibit ex transiuit R 17 sancti ex et sancti R 18 et potestatem tuam h. I. R (sed in textu psalmi tractatui praemisso et ipse habet et potentiam tuam) 19 filii h. l. R sed antea filiis 22 et progenie It. l. om. R sed supr. extat. )

Verum cum in omni psalmo simplex dei et absoluta laudatio est, meminisse debemus patrem in filio et filium in patre laudari et, cum ex substantiae similitudine ac proprietate naturse alter in altero sit et ambo unum sint et. qui uidet patrem, uideat et filium, non differre, quis ex duobus laudari existimetur, cum utrumque sibi inuicem et uirtutis atque operum similitudo et indifferentis naturae ex patre deo genita et filio deo nata diuinitas unum eos esse testetur.

Coeptus ergo ita psalmus est: exaltabo te, deus meus etrexmeus, et benedicam nomen tuum in saeculum et in sseculum saeculi. per singulos dies benedicam te et laudabo nomen tuum in saeculum et. in s ae c ulum saeculi. ratio et uirtus prophetica; magniloquentiae per intentam audiendi diligentiam noscenda est. ait enim: exaltabo te, deus meus et rex meus. multi deum per ea. quse in operibus mundi ab eo instituti cognitioni nostrae sunt subiecta, magnificant: sed pauci sunt. qui regem sibi futurum uolunt credere, dum aut curam negant humanorum operum deo esse aut ad consolandam eorum, quae impie egerunt. conscientiam praesumpta animae et corporis abolitione nolunt diuinum in bonos et malos constitutum esse iudicium. sed propheta hinc praedicandi dei sumit exordium, quod sibi rex sit. sed et nunc quidem nomen eius, qui sibi rex atque deus sit, ob expectationem regni benedicit, cum ait: benedicam nomen tuum in sseculum. sed quia scit se gratiam deo atque regi suo etiam tum, cum in regno eius -maneat, debere. quia demutata caduci corporis sui infirmitate depulsoque inimicae mortis imperio regi suo conformis et coseternus adsistat. adiecit: et in sseculum s ae c u li, id est in illo sseculo. quo habitu saeculi huius exempto iam ut saeculum saeculi seternitatis successione renouabitur. [*]( 2 quantu R 5 post substantiae 2-:1 liti. eras. R G qui uidet Re qui uidit b 7 uideat et E uidet R differri Ra 20 uolunt R uelint E 25 nunc supr. scr. m. 1 R 27 quia om. R 32 iam ut Rh iam in e. )

Et in hoc quidem sseculo quisquam benedicens deum potest non semper in benedictionis officio permanere, dum aut luctu impeditur aut metu occupatur aut aegritudine anxius detinetur et aut torpescente animo aut ingrato in benedictionibus dei mutus est, sed perfectio prophetalis fidei ab istius modi infirmitatum demutationibus libera est dicens: per singulos dies benedicam te. nullum uacuum habet tempus et dies ei nulla est otiosa. quin semper in benedictionum confessione uersetur. accidit autem frequenter, ut de quibus loqui bene possimus, laudare eos non possimus. abstinere a malo benedictione dignum est. sed solum malum non admittere non habet laudem, nisi mali abstinentiam etiam gloria boni operis consequatur. et beneficum quidem in nos benedicere possumus, quia natura. exigit, non obtrectare nos illis, quorum beniuolentia confouemur; sed si et aliis uitiis aspersi sunt, nostro quidem commodo benedicuntur, sed ueri iudicio non praedicantur. perfectio autem dei nihil in se esse patitur pro parte. nam ut benedictus, ita et laudabilis est habens et ex his, quibus beneficentia in nos sua utimur, benedictionis nostrae confessionem et ex perfectarum in se uirtutum admiratione praeconium. ob quod benedicturus per dies singulos propheta etiam id adiecit: et laudabo nomen tuum in sseculum et in saeculum saeculi. cum benedicit, cum' laudat in saeculum saeculi, in nullo prophetae officium infirmum est nec benedictione nec laude nec tempore.

Dehinc sequitur: magnus dominus et laudabilis ualde, et magnitudinis eius non est finis. hsec dei prima et praecipua laudatio est, quod nihil in se mediocre, nihil circumscriptum, nihil emensum et magnitudinis suse habeat et laudis. uirtus eius opinione non clauditur, locis non continetur, nominibus non enuntiatur, temporibus non subditur: artus ad id sensus noster est, ingenium hebes est, sermo mutus est. [*](1 quisquam II quisquis a quisque e 3 loco ex lucu m. H R 10 bene loqui E 12 etiam om. R 13 gloria R beneficum R beneficium E 15 beniuolentia Ra cf. Acad. p. 11 beneuolentia e 23 cum benedicit cum laudat 11 cum benedictum laudat et laudat E 27 ualde 11 (tfqpoMpa LXX) cf. Sabatier 11, 278 odn. nimis E. )