Tractatus super psalmos

Et idcirco ait: non auertas faciem tuam a me: et similis ero descendentibus in lacum. lacum poenalem inferorum locum scriptura commemorat, ut in his psalmis ait: tu, domine, abstraxisti ab infero animam meam, seruasti me a descendentibus in lacum. ergo nisi facies dei, qui utique Christus est, qui imago dei inuisibilis est, unicuique sancto adfuerit, erit illis similis, qui poenae inferni deputati ex uita hac sine spe quietis excesserint

Sed de spe sua propheta non ambigit neque extra euangelicse securitatis fiduciam est, tempore quidem ipse anterior, sed in spiritu apostolici gaudii particeps, qui resurrectionem domini contuentes seternitatem caducorum corporum crediderunt. id enim consequenti ait: auditam fac mihi mane misericordiam tuam: quia in te speraui, domine. matutinae autem huius misericordise gaudium locis plurimis demonstratur, uel tum cum ait: ad uesperam demorabitur fletus, et [*](2 Phil. I, 23. 8 Rom. VII, 24. 5 II Cor. 6, 2. 14 Ps. XXIX, 4. 26 Pa. XXIX, 6.' ) [*]( 2 me om. p 3 ego om. R 4 liberauit R 6 congemesoimus R cf. Stolz L. 366, Sittl Arch. It 492 congemiscimus pE 6 taedia & ipse R taedium et ipse e taedium ipse pb 10 excedat GRE recedat p corpore G e corpore RpE 14 ab infero GR ab inferis p ab inferno E ' 15 seruasti GE saluasti Rp a descendentibl G a descendibus p 18 ex uita scripsi et uita G e uita Rpb cf. praef. 28 consequenti GRp in consequentibus E fao mihi Gp (mihi fao R 24 dfie G om. RpE 25 autem G om. RpE 26 uel tum cum Gp uelut (ut s. s. 1 f) cum R uelnt tum cum E uesperam G cf. Neue Formenl. 1,572 uesperum RpE. )

Dehinc sequitur: notam fac mihi uiam, in qua ambulem: quia adteleuaui animam meam. apostolus per speculum et in senigmate uidet, et pro parte scit et pro parte prophetat. propheta quoque, tamquam per naturam humanae fragilitatis ignorans, notas sibi fieri, in quibus ambulet, uias orat. non enim hse saeculi uise utiles sunt: spiritales illas et caelestes ille nosse desiderat. id enim ait: quia ad te leuaui animam meam. non in humilibus est anima illius, sed in excelsis et idcirco excelsarum uiarum postulat notionem. scit enim esse inimicos sibi, qui se in alias uias auocent, qui in uoluntatem alteram deducant. de inimicis istis spiritalibus apostolus multa et frequenter ingessit. ab his ergo se eripi orat et uiam tribulat$m, quae ad caelum agit, cognoscere rogat et de uoluntate domini doceri et per spiritum eius in terram rectam deduci: id est, ut constituatur in hominem non uitiis peruersum. nam in rectam terram se dirigi quomodo optasse de elementi huius natura existimabitur, nisi quod secundum primi hominis naturam, cui post peccatum dictum est: terra es et in terram ibis, constitui se hominem rectum indeflexumque desiderat? id enim sub his dictis continetur: notam fac mihi uiam, in qua ambulem: quia ad te leuaui animam meam. eripe me de inimicis meis, domine, ad te confugi: doce me facere uoluntatem tuam, quia tu deus meus es. spiritus tuus [*]( 6 cf. I Cor. 18, 12; 9. 82 Gen. III, 19. ) [*]( t 1 laettia G 8 in ea GR in eo p 4 fao mihi Gp mihi fao R 6 enigmate G enigmatae R 8 humanae humanae G 9 heae (sed postea del.) G haec R spiritales illas et GRe spiritalen et pb 16 et uiam (nitam Gf) tribulatam quae GR et uiam -illam quae p et uiam illam tribulatam quae E 19 in recta terra G quomodo optasse de elementi (cetera desunt) G quomodo optasse de aelementis huius natorae existimabitur R quomodo optasset cum elementi huius natura existimabitur e quomodo optat si de elementi huius creatura dixisse existimas biturjj(yT)& 22 constitui se R 24mihi fac R 27 deus meus ea tupE. )

Consonans apostoli confessio est ad id, quod ait: doce me facere uoluntatem tuam, illud, quod per eum dictum est: et qui putat se scire, nondum scit, quemadmodum oporteat se scire. quod si ne orare quidem adhuc scimus et loqui desideria nostra non nouimus spiritu potius pro nobis inenarrabilibus gemitibus postulante et inperitiam nostram arcanse scientiae affectu repensante secundum hoc apostoli dictum: quid enim oremus secundum id, quod oporteat, nescimus; sed ipse spiritus pro nobis postulat gemitibus inenarrabilibus, non incondite propheta creditur orare, ut uoluntatem dei doceatur explere. et conpetens illa humanae uerecundise professio est, ut, quod per spiritum dei in terram rectam deducendus sit, id non meriti esse sui arroget neque per satisfactionem proprii obsequii id sibi postulet, sed totum hoc ad clarificandum in se dei nomen expectet, ut propter honorem dei nominis in terra recta esse statuatur.

Et quia hanc terram rectam scit sibi non in corpore mortis huius posse concedi, quia labes carnis humanae per admixtam in se uitiorum consuetudinem aboleri penitus nisi cum naturae demutatione non possit, uiuificari se, quasi nondum uiuat, expostulat dicens: uiuificabis me in sequitate tua. educes de tribulatione animam meam et in misericordia tua disperdes inimicos meos. et perdes omnes, qui tribulant animam meam: quoniam seruus tuus ego sum. habuit quidem, ut diximus, hoc iustitia uerecundise, ut, quidquid illud sibi beatitudinis sperat, [*](6 I Cor. 8, 2. 10 Rom. VIII, 26. ) [*]( 2 post domine R add.: uiui6cabis me in aequitate tua 5 se soire Re sese scire pb 6 nec ex ne m..3 R nec pE 9 arcanae Rle archanae R* archano p(A) arcano b scientiae Re conscientiae p(A)b 13 credetur p 16 non om. R 16 proprii p(A)b pii Re 18 rectam sntpr. scr. p 23 naturae ex natura R 27 omnes qui tribulant R omnes inimicos qui persecuntur p 98 ego sum R sum ego p cf. Abh. 1 V, 88 99 illud R aliud e, om. p(A). )

Non lenes autem sibi esse inimicos propheta demonstrat, sed eos, qui etiam animam persecuntur: non quod cum corpore possit occidi, sed quod ita diabolicis infestationibus fatigetur et subiectorum sibi uitiorum incentiuis agatur, ut a domino mereatur occidi. uerum ut etiam inimici sui pereant, quamquam ad id potissimum et nomen et misericordia dei est, tamen cum etiam ea causa est, quod seruus dei est, cuius animam persequantur. et liberalitas admiscetur et meritum atque ad domini misericordiam serui quoque et fides et nomen adiungitur: ut misericordia dei, quamquam omnibus prompta sit, his tamen, qui serui eius sunt, intellegatur adsistere per eum et in eo, qui ait: ego sum uobiscum omnibus diebus usque in [*]( 28 Matth. XXYin, 20. ) [*]( 2 postulet GR ex postulat corr. p 6 aecum G equum R 7 sint Gp sunt R a 8 indescreti G cum que a tribulatione GR q & eil a tribalatione p(A.} a 9 eadem GR & eadem peA) quia GR q II (ex q{) p 10 in salutem misericordiae iudioium G in misaericordiae iudicium Re in misericordiam iudicium pb 11 temperetur Ge temperatur Rpb 18 persecuntur G persequantur RpE cum corpore GpE corpore R 15 subiectorum GR sub iniectorum pE inoen = = uis agatur G incentiuis arguatar R incentiuia aduratur e incendiis aduratur p(A)b cf. Acad. p. 43 a dJ5 R u 16 uerum GR om. p 17 cum om. R 19 admiscetr G 93 usque in Rp usque ad E. )

Et huic quoque psalmo addendam hanc septuaginta superscriptionem putauerunt: psalmus Dauid in Goliam, cum neque in hebraicis libris reperiatur neque translatores alii quicquam aliud quam simplicem titulum praescripserint, id est: Dauid. quod non sine spiritali ratione effectum fuisse psalmi ipsius textu docetur nihilque hic psalmus proprium habet, quod ad gratulationem perempti Golise possit referri, cum magis illic et gestis et tempori multa contraria sint. cum enim dicitur: subiciens populum meum sub me, numquid tum Dauid rex erat? aut quis tum ei populus subiectus est, si allophylorum non erat suus? sed ne ipse quidem Israhel Saul adhuc regnante poterat esse subiectus. deinde et illud: domine, inclina caelum et descende; tange montes et fumigabuntur, corusca coruscationes et dissipabis eos, quae esse intellegetur ob humani belli tempus oratio? aut cum [*]( 1 dns n ihe xpf G per dominum nostrum I. Chr. R dominum* nostrum I. Chr. pE Explicit psala CXLII incipit psals CXLIII G Explioit psalmus CXLII incTp CXLIH R incipit liber sancti Augustini ad Honoratum de gratia noui testamenti p. In G deinde 4 lin. uacant et incipit quinta a uerbis dauid in goliam cum neque; in R sequitur titulus Psalmus Dauid litt. uftcial. exaratus; in sacro textu titulo adiuncto R h. l. habet manus meas in praelium et digitos meos ad bellum, sed cj. irifr. p. 815, 6 h 10 in goliam GE in gloriam R 11 ebraicis G haebraicis R reperriatur G repperiatur R alii om. R (01). 12 quisquam G 18 tum et populus G allofylorum R illofilorum G 19 saul G sahul R 20 regn* nec poterat Gf domine orn. G 21 caelum G coelos e caelos u tuoB Rb f«m*g*buntr G (cf. Sabatier JI, 278) fumigabunt RE. )

Adfert autem plerumque nobis difficultatem intellegentiae ratio latinitatis, quse nominibus pronomina non est solita prseponere, ut in Dauid nomine accidit. cessante enim pronomine incertum est, utrum in illum aut per illum psalmus extiterit. cum enim scribitur psalmus Dauid, utrum ab illo dictus sit aut propter illum, ambiguum facit nominis sola perscriptio. Grsecitas uero cum per Dauid psalmum scriptum esse significat. ita titulum scribit: xpaXfiogrovdavid; at uero cum de Dauid uult psalmum, qui sit scriptus, intellegi, ita superscribit: ipalfuk zcpdavid, discernens per utriusque pronominis propriam significationem, utrum Dauid scripti psalmi auctor an causa sit: ut superscriptio psalmi istius continet: zojAavtd — ita enim habet est, quod propter eum uel illi potius quam ab eo scriptus [*]( • 1 Golia E hae ex haec R heae G 2 eripe me GE eripe R 4 illud GRa istud e 6 intellegentia G 6 haec in hebreicis libris ita non sint G nec in haebraeis libris ita sit RE 7 oeteri om. R(G f) 8 addiderunt GR seniores (io in ras.) R sermones (?) G 9 goliam GR reb; 11 = gestis R reliquiatis (?) G 12 conoiperet G 13 plenam quo nobis G nobis plerumque R 14 proponere G 15 praenomine A. 1. GR 18 sit aut G Ita ut R perscribtio G praescriptio RE 90 scribit G inscribi R psalmos tu, dauid G IAAMOC TOY AAYAA R 21 psalmos to dauid G IAAMOC CJAAYIA R 28 an causa G in causa R 24 to dauid G TUAA R ita enim habet id eat Bened. uia enim habet id est R enim habet id eet G id enim eat e 25 per eum G. )