Tractatus super psalmos

Sed meminit propheta, praeter clamorem fidei, praeter orationem, quse dirigenda sit ut incensum, et praeter eleuationem manuum, in qua sacrificium uespertinum est, et aliud sibi adhuc opus consummandse in se iustificationis optandum. dicti [*](6 I Tim. 2, 8. 9 Esai. I, 15. 17 Matth. XXV, 84 sq. ) [*]( 2 manum R 4 dimiasione Ra 6 et contentione E cf. Sabalier 111, 869 10 extendatis manus, quia E 20 infirmua — liberaatie me om. R 80 dirigenda est E eleaationes R 81 in quas R. )

Tendit adhuc propheta ad iustitise perfectionem. namque post fidei clamorem, post orationem, post opera, post ostium oris consummari se quoque officio cordis orat dicens: non declines cor meum in uerba mala, ad excusandas excusationes in peccatis cum hominibus operantibus iniquitatem. cum ex innocentise ac iustitiae studiis in uitiosam uoluntatem decidimus, tum cor nostrum in mala uerba declinat: non ut peccatum excusemus — omne enim peccatum [*]( 1 Matth. XII, 37. 3 Ibid. 36. 13 Eccles. XXVIII, 28 aq. ) [*]( 1 ex uerbis instificaberis R 2 condempnaberis R 3 ex omni GRa de omni e se om. G 4 depraecatna est G 6 ori suo orat GR ori orat E adpom (i tn ras. 3 litl.) R oatium om- R (in G fuisseuidetur) 7 non obsecratio . G 8 enim ualde linguae lBnaptaui, cf. Abh. IV, 70 enim iudae linguae R enim ***+linguae G enim linguae E promtissimus R *»optissimus G u 12 apd G adque hebreos G 15 seram ex serram R 16 tuis fac . iugum R (de G h. 1. non constat, sed cf. LXX) tuis iugum E 17 seram ex serram R idem R iisdem E 22 si quoque G 28 mala R malitiae E 24 hominibs G 25 ac ex hac R. )

Et non conbinabo, inquit, cum electis eorum. conbinari cum electis iniquorum non uult propheta. meminit enim numerum hunc rebus inmundis deputatum, cum ad Noe de recondendis in arca animalibus constituitur praeceptum: a pecoribus autem mundis induces ad te septem et septem et a pecoribus inmundis bina et bina. est et maius adhuc et absolutius inutilis huius numeri exemplum. dominus enim noster Iesus Christus omnes inmunditias nostras et peccata auferens fecit secundum apostolum utrumqueunum, et secundum eundem, ut duos conderet in se in unum nouum [*]( 23 Gen. VII, 2. 28 Ephes. II, 14. 29 Ibid. 15. ) [*]( 2 et talium per naturam ceterorum R 4 deprehensus erit E caedis ex caedes m. 3 R 9 ut excusationes Bened. in adn. cf. supr. lin. 1 et in/r. lin. 16 ut excusatione R ut per excusationes E se excuset E 10 purum in uer (i?) G purum in haeo uerba RE 11 constantissi** G (an constantissimum sine?) 14 in hereseos R 16 exquisitione supr. scr. m. 1 R heretioi R 20 combinabor Ed. Bas. 1550 et Paris. lo72 tiĮ n 28 in archa Ra 24 Vll-Septeii 26 i utilis R 28 et peccata nostra E. )

Non modo autem non conbinari se propheta cum electis iniquorum non optat, sed etiam, quia homini errare debitum est, si quid forte secus et humanitus gesserit, corripi se a iusto in misericordia et argui mauult. formam namque in se naturae nostrae infirmitatisque constituit. plures etenim nostrum. cum lapsi fuerint, cum errauerint, emendari se iustae misericordiae arguitione fastidiunt et conbinari malunt peccatoribus quam per iustorum correptionem ad paenitentiam retorqueri tenuit. autem egregie rationem ueri propheticus sermo dicens: corripiet me iustus in misericordia et increpabit me. est enim misericordise modus, et miserandi adhibenda iustitia est. dolor quidem potest esse erga eos, quorum crimina grauia sunt, sed misericordiae locus nullus est. misericordia enim se ad ueniam de deo orandam his, quae sunt gesta, deflectit: ceterum ueniam praestare inlicitis non est misericordiam praestare, sed iustitiam misericordise non tenere. quam rationem diligentissime apostolus Iohannes retinuit dicens: si quis scit fratrem suum delinquere, sed non ad mortem, petat et dabit illi deus uitam. est enim peccatum ad mortem, sed non pro eo dico. quod autem in misericordia iustus corripere atque arguere eum, qui lapsus sit, debeat, beatus Paulus docet dicens: fratres, et si prseuentus fuerit homo in aliquo delicto, uos, qui estis spiritales, consummate eum in spiritu lenitatis. sed ne ipse quidem rationis iustae misericordiae inmemor fuit: prseuentum enim in delicto, non uoluntate delinquentem consummari per arguitionem iubet. atque ideo propheta, cum ait: [*]( 21 I Ioh. 5, 16. 26 Galat. VI, 1. ) [*]( 1 in corpore uno E 11 malunt ex mallunt R 18 egregiae R 16 iustitia ex iustitiae m. 1 R proh dolor quid potest eue < 21 diligentissimae R Ioannes E 94 iustuB in misericordia E rl 28 consummatae R 29 misaericordiae R 80 consummarip arcui. tionem (ri supr. scr. a m. 1 deinde eras., rip aro in ras. 3) R 31 adque R. )

Orat autem adhuc et aliud, ne doctrinis uidelicet peccatorum imbuatur neue usque ad peccantium misericordiam decidat: oleum autem peccatoris non inpinguet caput meum. uult eum, qui nos doceat atque arguat, conscientise purae esse. dominus uero in euangeliis, cum de ieiuniorum puritate loqueretur, ait: uos autem cum ieiunatis, unguite caput uestrum et faciem uestram lauate. in abluenda facie nitorem purae conscientise exegit, ne quid nobis sordidum, ne quid oblitum adhaereret; in capite uero unguendo doctrinis nos atque operibus spiritalis institutionis perfectos esse prsecepit. oleum enim luminis pabulum est; et doctrina atque opus spiritale caelestis nobis gloriae causa est. ut enim lumen ex oleo luminis habet causam: ita, ut lucem spiritalis gloriae retineamus, doctrina atque opus praestat. cum caput nostrum, sedis scilicet uitse et prudentise et omnium sensuum oleo operationis doctrinaeque pinguescat. sed oleum non a peccatore sumendum est; et orandus est deus, ne hoc peccator infundat. ut enim a sancto et fideli uiro argui se uelle prudentis est, quia segris animis et peccatorum morbo languentibus utilis est seuerae obiurgationis sub honesto auctore medicina: ita miserum est per peccati miserationem usque ad ipsam peccantium misericordiam decidisse. hoc ergo utrumque a se detestatur propheta.

Sequitur deinde: quoniam adhuc et oratio mea in beneplacitis eorum, absorti sunt continuati petrae iudices eorum. causam, cur absorbeantur continuati petrae, dicit eam, quia adhuc sit oratio sua in beneplacitis [*](9 Matth. VI, 17. ) [*]( 1 et increpauit R 4 adhuc in ras. R 6 capud R 9 ungite E 10 capud R nram in ras. R 11 ne quid in nobis E 12 adhereret R ungendo E 17 atque operatio E cu capud R ut caput E 18 sedis R cf. Acad. p. 18 sedes E 19 sed oleum hoc non E 20 d§ ex dfls m. 1 R 21 enim de G 22 qui aegri G 23 ai uerae obiurgationes G 28 absorti R absorpti E 29 qur R 80 dicit (it in ras.) eam R eam dicit E. )

Idcirco absorti sunt continuati petrse iudices eorum. petram non nouimus nisi Christum et quia dictum est de eo: petra autem erat Christus. quo adueniente, cum se hi peccatorum electi et iudices ipsi continuabunt, absorbebuntur. mors enim tunc et corruptio et peccatum absorbebitur, ut scriptum est: absorpta est mors in contentionem. ubi est mors aculeus tuus? ubi est contentio? aculeus enim mortis peccatum. absorbentur autem continuati petrae horum iudices cum illo suo principe, de quo dictum est: et tunc reuelabitur ille impius, quem dominus Iesus interficiet spiritu oris sui et euacuabit eum praesentia aduentus sui. per hanc ergo aduentus domini praesentiam euacuabuntur absorpti et absorpti iudicio sanctorum. sequitur enim: audient uerba mea, quia potuerunt. potuerunt uel absorbere uel audiri. in praesentia enim domini absorbentur propheticae ueritatis arguitione et impise suae falsitatis obprobrio. [*]( 14 I Cor. 10, 4. 17 I Cor. 15, 54 sq. 21 II Thess. 2, 8. ) [*]( 1 eadem Eidem (m in ras. 3) R (Gl) 4 placita sunt sibi E nisi q a 6 sumministrat R quiadhoc corr. m. 1 R 8 uoluptate peccandi G uoluntate peccandi RE 10 istorum G eorum RE quamdiu illis beneplacitum sit non pec*#*** G (if. Draeger hist. Synt. II, 61i, Petsckmig Viclor Vito p. 15, 5) quamdiu illis beneplacitum fuerit peccare (a ri rorr.) R quamdiu beneplacitum illis fuerit peccare E 12 absorpti E 13 nisi xpum G et quia G quia RE 15 cum se hia (?) G cum ei hi e absorbebunt** G absorbentur RE 16 absorbebitur E absorbetor R 18 mors R om. E 19 peccatum R peccatum est E 27 audiri Raudire E. )