Diversarum hereseon liber

Alia est heresis quae pecudes, serpentes et aues rationabiles arbitratur esse ut homines, sicut Manichei et Gnostici perditi et quidam de poetis et filosofis Stoicis uanissimi suspicantur, ignorantes quod homo rationabilis intellectum habet animi de deo, id est scire posse de deo et credere, sensum autem habet corporis <.communem> cum pecudibus quippe et ceteris aliis similibus,

quae sensum quidem corporis habere possunt, intellectum autem animi de deo habere nullo modo possunt, aut animam inmortalem ac rationabilem, ut homo, qui imago est appellatus <dei>, dicente scriptura:

Nolite fieri sicut equus et mulus, in quibus non [*]( 6 Psalm. XXIV 13 7 Psalm. XV 10 8 Psalm. CXIV 7 9 Psalm. VI 4 10 Psalm. XLI 2 11 Ierem. XXXVIII 16 25 Psalm. XXXI 9 ) [*]( 1 terrea desiderabit A 2 ea animam A 5 accipit A 6 uocarentur A I 7 derelinquit A 8 inferno B anima meam in B 12 philosophorum inani B sententiae] litterae ntie in ras B 18 adserunt Sichardus] adhesernnt A adhaeserunt B nqn A non in B 15 hęresie B pecudes A pecudes d B 16 cognostici A 17 quidem A quid B philosophis B 20 <communem> addidi pecodibue B 22 autem om A 23 animum A 24 <dei> alio loco add Sichardus 25 in om B )

Sensus itaque pecudum, auium et serpentium nobiscum communis est corpore, intellectus autem solummodo est hominum, id est inmortalis animae potentia de sancto in eam infusa spiritu, quae imago dei est appellata, quae his omnibus imperat, regit ac possidet uniuersa copiose, ut scriptum est: Dedi uobis omnia sub potestate.

Alia est heresis quae dicit malos reges et pseudoprophetas non a sua uenire et fieri uoluntate, sed a dei iussione eos inmitti, ignorantes quod non a deo illos fieri pseudoprophetas aut malos reges scripturae adnuntiant, sed contra dei uoluntatem sua uoluntate et inimici suggestione sic eos aduenire declarant,

ut Iamnes et Mambres contra Mosen beatum et Aaron sacerdotes dei sub Faraone sua uenerant uoluntate, cum dicat scriptura: liegnauerunt non per me, neque per spiritum meum, dicit dominus. Et de pseudoprophetis ita: Haec dicit dominus ad pseudoprophetas: Non illos mittebam et illi ibant in nomine meo prophetare.

Propter quod etiam contra illos saepe mortis et in hoc mundo condignam dominus decernit sententiam nuntiando. Non sunt itaque a deo pseudoprophetae missi, neque reges impii retedentes a domino, sed etsi excitantur mali contra malos interdum dimittente domino, hoc gignitur ut a malis mali consumantur.

Boni etenim sustinentes persecutionem, et [*]( 1 Psalm. XLVIII 13. 21 8 Gen. I 29 16 II Timoth. III 8 18 Os. VIII 4 (Gen. VI 3) 19 Ierem. XXIII 15. 21 ) [*]( 2 comparatus A insensatus Bl 3 pecodum A 6 animi A sca A 7 regi A 12 iussione eos inmitti A eos iussione emitti B 13 illo A 15 sua uoluntate A 16 declarat A iannes et iambres B 19 pspeudoprophetis B1 20 dicit om A pspeudoprophetas B1 24 pspeudoprophetae B 25 a domino om A etsi excitantur mali B si excitant malis A 26 hoc om A 27 consumantur Sichardus] consummantur )

Alia est heresis quae terrae motum non dei iussione et indignatione fieri, sed de natura ipsa elementorum opinatur, cum ignorat quid dicat scriptura: Qui conspicit, inquit, terram, et eam commouet terrae motu. Et iterum adhuc: Ego mouebo caelum et terram.

Non adtendentes dei potentiam, elementorum naturae audent adscribere potentiae motionem, ut quidam filosofi uaniloqui, qui rerum naturae hoc adscribentes dei potentiam non cognouerunt,

quod etiam in huiusmodi rebus indignatio dei et potentia operatur et suam commouet creaturam conuersionis causa et utilitatis quippe multorum peccantium ac redeuntium ad dominum saluatorem atque creatorem.

Alia est heresis quae secundum paganorum uanitatem siderum diuersa nomina profitetur, ut Hermes ille Trismegistus, qui uanus potius quam magnus iudicandus est, et poetae quidam ei consimiles, qui cometas et pogonias et Hyadas, Haedos, et alia huiusmodi adserunt nomine delirantes, cum scriptura pauca nomina siderum nobis edixerit dicente Iob [*]( 8 Psalm. CIII 32 9 Agg. II 21 ) [*]( 1 rephenaiong Bl repensione B7 repensationem Sichardus 2 futu- ram A exspectant B a om Bl 3 iniquas A 6 heresis B 8 conspicis inquid B 9 commoues B 11 potentiam om Bl audient A1 12 philosophi uani B naturas A 13 dei om A 15 sua A 19 heresis B secundum Fabricius] pecuda A pecodum B uanitate B 23 talia B asserunt A nomina Fabricius 24 dixerit B )

Dicit enim ipse lob: Qui fecit Fliadas et Arcturum, inquit, et Hesperum et thesaurum austri et Oriona et Luciferum. Haec itaque nomina e sanctis scripturis accipimus nuntiata una: omnium siderum nomina non dixit scriptura, sed potestati dei reseruauit per prophetam declarans et dicens ita: Qui numerat multitudinem stellarum, et omnibus eis nomina uocans.

Haec itaque pauca nomina legentes e sanctis scripturis poetae postea falsique filosofi ausi sunt usurpantes suis mendaciis et alia plurima copulare atque impietatis semina saeculo. praedicare, ut ex his sperare putarent etiam omnium siderum aut plurimorum nomina posse conprehendere, cum omnium siderum nomina non alter nisi deus Christus, per quem fecit pater uniuersa, posuerit et scierit, atque eis singula nomina uocauerit, ut scriptum est.

Alia est heresis quae de lingua et linguis ambigit, cum scriptura dicat et unam linguam et linguas. Si ergo erat una ante, quia pauci erant, siue postea multae, quia multi creuerant iam nati homines in saeculo. non est adeo inutile hoc ita sentire.