Epistulae

VII. ENNODIVS IVLIANO V. I. C. P.

Suscepi litteras gemino splendore radiantes, quibus purpura dictatoris uestrae iuncta dignationi creuit in pretium, gratias omnipotenti deo restituens, qui uotorum maciem beneficii ubertate transgreditur et quando in desideriis meritorum conscii sectamur angustiam, diuitis indulgentiae copias non refrenat. credidi satis esse, si me feceritis amplissima scriptione sublimem: sed uos non hoc tantum contenti praestare, quod habet mendica postulatio, linguae idonei et laude locupletes paginas destinastis magni more fluminis, qui quotiens ab alueis, ut ariditatem finitimam temperet, ad obliqua inuitatur, optanti tenuem riuulum totus inlabitur et marcida profundo squalore terga per ebrietatem undae salutaris infundit. fortium tamen seruans consuetudinem personarum magnitudo tua circa exiguitatem meam bene coepta non deserat, ut in testimonio diligentiae cura paginalis habeatur et puri amoris adstipulationem deferant blandimenta conloquii. occasum nesciat caritas, quam ante culmina promisistis: tantum circa me crescat gratia, quantum uobis iuncta sunt fastigia dignitatum, ne amicitiam, quam fouit [*]( 1 quaerellis (el eae il corr.) B ,3 ∗effectum (a eras.) V uale om. Pb ) [*]( --1 VII. 5. UI. CP B, VI Episcopo b 6 suscipi B spendore B purpore B 7 praetium B 9 et scripsi, nt BLPTVb et Sirm. 10 indulgentij Tl cupias B refrenat (re s. I. m. 1) V, refrenet T1 et Sirm.. [11 fecerites B1 12 contSpti T prestare B mondica Tl y13 idonei et scripsi, idonei sed LTV, idoneas et BPb locuples L destinastes BI, destinatis PTb 15 a.d L b uidetur eras. riuolum B 16 Bterga T 17 nfi (i. e. unde) T infundet Bl 18 exiguita∗∗∗tem L 19 cepta T 21 occisum L1 22 ntuqua (* supra a eras.) B 23 iuncta] iauicta Sirm. )

mediocritas, credatur abiurasse potentia: nam qui fastum in sublimitate castigat docet se meruisse quod adeptus est. resignate per probitatem conscientiae, felicitatem submitti posse amoris imperiis: illa libera procerum colla, dum formam tribuitis, subiugate diligentiae: fas sit de uobis adsuesci, ut amplissimus in societate retineat quem minor adquiret. ludit de illis casus, quibus obliuionem suorum indicet, quos ad celsa perducit. apud scientem rerum relegere bona non est admonitionis necessitas sed laudis occasio. noui fabricatam ad bona studia ingenii uestri tranquillitatem, quam ideo speciatim conmemoro, ut ostendam ubi affectio solida est honoribus nil licere. sed epistolarem transcendi terminum, dum commendationi meae multus inhaereo : redeo ad officia paginalis alloquii et ualere me nuntians prosperitatis uestrae actutum secunda disquiro.

VIII. ENNODIVS SVMMACHO PAPAE.

Vsque ad temeritatem me apostolica dignatione promouistis: fiducia concessa extitit mater audaciae. sed qui me humilitatis putat ignarum oboedientem probabit, si iussa consideret. praesumptio est, si dominorum beneficia famuli non sequantur: obsequium aestimandum puto quod pariturus inpendo. ecce causam scriptionis adserui, quia ueritus sum ne post imperatam stili curam tacens praecepta respuerem. huc accessit quod in causa. uenerabilis memoriae Mari, dum apud urbem essem, spem meis precibus uos dedistis, cuius negotium cum sancta ecclesia uestra legitima pactione decisum est. sed heredes eius per annos plurimos debitos sibi fructus deflent fuisse [*]( 1 credatur B, uldeatur LPTVb potentia. B qui fastam T in ras. m. 2 12 ad∗eptus B reaignante T 4 inperiis B libermn Tl tribuites B\', tribuistis L 6 adquirit fort. 7 indicit T (it ex et eorr. recte fort.) 8 admunitionis B 10 specialom potim quam speciatem B\', apecialem b 12 multos B inhereo B 18 nalerSe B 14 actaum L disquiro) finit add. B ) [*]( VIII. 16 symacho BT 17 Mmeritatem L, temperitatem B 19 ppabit T 22|inperatam B 23 adeessit B 24 marii LPTVb 26 decisum (eci m ras.) V 27 fructos B )

subtractos: pro quibus uestri- conscius precator accedo, quia cui mos est pia iugiter facere iusta non despiciet et qui largitur proprium aliena non subtrahet, errat qui deo proximam conscientiam credit commodis inuitari: detrimentum est sanctae uoluntati non exhibere beneficium. sola putatis lucra, quae uobis de liberalitate nascuntur, qui diuitias dum tribuitis accipitis. auara est dispensatio sanctorum, quae nil reseruando uniuersa proprium reducit ad meritum: nulla sunt potiora quam quae uobis eueniunt de largitate conpendia. ergo securus conprehensi superius heredibus laboris promisi uestra contemplatione iacturam: uos pollicitationem meam benigna dispositione conplete et illos effectu, me releuate conloquio.

VIIII. ENNODIVS FAVSTO.

Solet epistolaris concinnatio, quando fauore rapitur, iudicia non amare et copiosius facere beneficium, dum attollit inmeritos. ille enim debet amplius adserenti, qui quod moribus non exigit gratia scriptoris suffragante consequitur, quia nullis adiutus conscientiae dotibus iure ad allegantem reportat, si quid adipiscitur. aliud est in eo, qui conmendatur, tamquam nobile germen ita peregrinantia bona uerbis inserere, aliud innata uulgare, quemadmodum si rusticum pecus Tyria confirmes purpura sponte uestiri et uirus generosum, quod uellus aeno [*]( 1 consciis Y adcedo B 2 dispicet B largitor L 3 propria T, pripium B qui deo BPT2b, quid eo (i 8. I. m. 2 et eo in Faa.) L, qui ideo V, qui io Tl 4 in commodis Pb t, 5 benificium B quae B 8. 1. 6 noscuntur B dioias B tribuistia Ll accipistis B, accepistis L 7 scanctorum B 8 que B 10 laboris om. T 11 meam om. T dispoaitione benigna T, b. dispensatione B 12 effecta me] effectum B reue. late T1 conloquio] finit adG. B ) [*]( VIIII. 15 epistolares B rapantor Lx 16 oupiosius B cum T 17 quod ex dem T corr. 18 suffragantem L 19 siquis B 21 germin Bl 22 confirmis B 23 uellos om. in ras. 6-7 lilt. T )

inebriante non sorbuit, dicas rura diffundere. tingunt alii linguae murice quae nullus ad regalem usum fucus exhibuit, et discreti maris ignota cocleis lana solam lucem bibit eloquii: redditur dignum principalibus indumentis quicquid in uili munere relatorum uerba colorauerint. sed ab huiusmodi urbanitate uires me pariter et uota subducunt. nulla clarioris suci stamina per me splendore rutilabunt: nemo dictum de aliquo inueniet quod in eius actibus non agnoscat. hinc pudori meo uel proposito manum porrigo, quod illi praeuium inpendo oris officium, qui ad notitiam uestram rebus bene gestis occurrit. Venantium Y. C. loquor idcirco a me paginale inpetrasse obsequium, ut in se oculos uestrae magnitudinis inuitaret, ne eum inter curarum moles contingeret ignorari. sunt illi suffragia sua, per quae inter susceptos uestros mereatur adscribi. exhibuit uobis modestiam religionem innocentiam, quibus penetralia. serenae mentis comitibus introiret. exuberant, mihi credite, apud eum insignia quae fouetis: non laudatorem me continuo in eo probabitis fuisse sed testem. uos, mi domine, perlatori dignationem principe loco tribuite, ne uir bonus nouitate turbetur: liquido aderit partibus suis et uitae opibus pensabit damna uerborum.

X. TRASIMVNDO V. I. ENNODIVS.

Non temeritas me ad paginale duxit officium, quando adomnem communionem subditum suum regiae stirpis germen inuitat. est enim haec claritas dominorum inserta natalibus, ut culmina sua dignatione subliment. uultis quasi aequales tractare [*]( a 1 soiboit B tingoant BLV, tingant PTb; em. Sirm. 2 muricae L ezibuit TV 3 cochleis Tb solum T1 5 me nrbanitate uires LPTfb 6 uotata B clarioris (clari in ras.) B sncci T, faci Pb 8 hinc] huic T ut uidetur 9 preuium B 10 notitia B Q. C. V, uc BL, uero T, nunc Pb 11 loquor L a. l. m. ant. iccirco T imperasse L 13 ignoraret Tl 15 penitralia B 16 credit B 17 fouetes B1 20 peasaait B aerborum] fiait add. B ) [*]( X. 22 Y. I. om. T 28 ofm T 21 comuniooem V 26 dignatione (tione s. I. m. 2) T )

famulos, ut ab ipsa uobis per amorem condicione plus debeant. unde, piissime domine, obsequium exhibens cum generalitate soluendum significo me ad aliqua suggerenda perlatorem praesentium destinasse. uos effectu donate supplicem, quia spe fultus precator accessi.

XI. ENNODIVS LVMINOSO.

Qui amicam conscientiam manifestis pandit indiciis, tollit otium quibus gratiae praestiterit dignitatem. uix enim feriata sunt ora eius qui consueuit audiri, quia magnum dispendium pudoris est uerborum retinere beneficium, ut dum linguae parcimus honestatis prodiga frons laboret. uos me garrulum fecistis, qui preces meas consuestis admittere. sed ne praestanda circumloquar et epistulae prolixitate inpetranda suspendam, ad rem redeo. sublimis uir Laurentius reditus sibi debitos, quos ecclesia Romana facta cum auctore eius est pactione pollicita, a domno papa asserit sub nescio qua oppositione denegari. in quo negotio fauorem per me uestrae defensionis inplorat, ut rem, quam debetis legibus, uideamini exhibere diligentiae et illud crescat affectui quod denegari non licet aequitati. uos hanc rem iuxta desideria mea tribuite, ut quantum nominato uiro commoditatis accesserit tantum me muneris accepisse confitear. salutem ergo dicens spero, ut circa munia litterarum nec sincerus amor uacationem accipiat nec facundia totius orbis celebrata testimonio conticescat. [*]( 1 per] pro L amore Lx conditione BLTV 2 dne do\'mine L 3 saggerendo B 4 effectil B saplicem F, gupplicere TI 5 praecator L accessi] finit add. B ) [*]( XI. 9 prestiterit B , uix] uox L 10 st B, eint Sirm. eius qui BPb, qui eius LTVj eius fort. expungendum, cf. Wiener Studien II p. 241 audiri (diri in ras.) B 11 benificium B 12 prodigia L ! 13 consuistis B, consueuiBtis Pb prestsnda B 14 et in mg. add. B 15 reditos B, redditus T 19 legitibuB B diligende T 20 de negari B 21 iusta Tl 22 adcesserit B accipisse B 23 munia (ia in ras.) L 24 sincer B 25 orbis B celebratja B a in mg. add. conticiscat B )

XII. ENNODIVS IOHANNI.

Natura partum est, ut cura migret in gaudium et mutetur querela praeconiis, quotiens cupita tribuuntur. incertus animi fui quid sibi uellet sublimitatis tuae tam longa cessatio, sed cum potiri datur optato, ipse pro partibus tuis honestum excusationis genus inquiro. uide quid faciant serena diligentiae: quasi totum mihi ex sententia fluxerit, ita simplici munere placatus errata concessi. habes unde pii amoris formam possis adsumere et circa amicitiam constantiae exempla mutuari. me si sequeris, nec plura te a coniunctione peccata retrahunt et unum benefactum sodalis tui culpas absoluet. me silentii, frater, me obliuionis incessis ? ubi erat iste animus, quando nec promulgata conloquia meruere responsum nec ad stili imperandam sollicitudinem praeuius existebas? ubi fuit inabstinentia tabellarum non circa omnes in Liguria custodita ? multis a desiderio tuo peregrinantibus in solacio doloris mei paginas exhibendo, et mihi taciturnitatem continuasti et illis praebuisti contra uota conloquium, quia est ista humanarum rerum ratio, ut pro magna cognatione par studium semper existat. cuius ordinis immemor uoluisti sociare quaedam imperita cum litteris, putans coire posse in affectum toto calle distantia. quid promouit suada oratio tua elucubratis concinnata sermonibus, quando bonarum artium nescios appellabat amante posthabito? sed hinc alias: nolo excessuum multitudinem relegare, qui breui satisfactione delinitus sum. nam parcitate in eloquendis illis usus fueram, nisi nosse uos crederem de offensis illud remanere [*]( XII. 4 quaerilla B preconii T 5 neUit B 6 pro om. B 8 Jmibi om. T manere L ut uidetur 9 abes B poBsi L 11 retrahunt (supra ra ras.) B 12 absoloit fori. frs L 15 preuius BL 16 ligorias eostoditor B 17 pere- " ■ ; D grinatibus B solatio LTVj in 8. pro in snstentatione dictum ui- detur, nisi forte non eolacio uei solacia (om. in) scribendum est m exhibisti"_ T u s. I. m. 2 18 prebuisti B 22 core ponae Ll tota T1 promouet BLPTVb, em. Sirm. 24 neBcius B 25 excess∗um L religere BLPTV, relegare b, em. Sirm. 26 de- lenitus B 27 no seuos L )

quod tegitur, [etj quod in uocem erumpit amoueri. domine mi, precor, ut posthac ad ea quae male haberi didicisti non tamquam emendationis contemptor adspires, sed crebro mihi dulces paginas dirige, ut crescat dos facundo, dum seruat sacramenta concordiae.

XIII. ENNODIVS CONSTANTIO V. I.

Seruat magnitudo tua circa amicos et cultores proprios illud quod sibi iungit ad gloriam. dum enim memoria dignos ducitis, uos probatis. nam diu in consolationem scripta suscipiens, absentiae uestrae damna suspiro. o artificem scientiam bonis caelestibus institutam! ne liceat aliquid prolixae sequestrationi de affectu decerpere, praesentantes sacram imaginem litteras promulgatis. nouit deus discussor sensuum me culminis uestri recordatione macerari et nullum inuenire de optimi uiri peregrinatione subsidium. reddo tamen epistolari cura salutationis obsequium, et dignationi uestrae gratias referens fratrem quoque meum Iohannem per uos mihi restitutum esse confiteor. cuius hactenus in obliuione mei silentium quid gereret non tacebat, is nunc uestro mihi reformatus affectu ad abiuratam stili curam reuertit. rogo tamen uos ut maturetis reditum aut si felix mora detinet, dilectionem manifestetis adloquio. [*]( 1 et tndusi rumpit L mihi BL Y 2 posthanc T adeo add. in mg. T m. 2 qaae] q; L habere B didicisti L di s. I. m. cmt. 8 contemtor B, contempto T1 oredo T1 4 sacramenta seruat T 5 concordiae] finit add. B ) [*]( XIII. 7 V. I. om. T 8 tua tua B cultores Bb, saeculares LPTV et Sirm. 9 enim B, enim nos LPTVb 10 ducetia LPTlVb, docetis B probates B1 consulationem B 11 ∗∗abstinentiae (Ii? eras.) B supiro V in ras. m. 1 12 prolize LT 13 presentantes B 14 prouulgatis B senseum B, 1. sens∗um L cuminis L 15 uestri — I. 18 ioannem alia man. exarauit in T 16 epistolare B salutationis T s. L m. 2 17 uestrae gratiam LPYb, nostre gloriam T 18 quoque om. T ioannem q per T 19 cui|ius L obliuione scripsi, obliuionem BLPTVb 21 maturites B 22 decinet B manifes∗∗tetis L adloquio] finit add. B )