Epistulae

XXXV. ENNODIVS APRONIANO V. I.

In usu est uiris morum claritate fulgentibus religionem amicitiae per culturam nutrire conloquii, ut dum gratiae germina fotu confabulationis animantur, ad messem coniunctio foederata perueniat. per haec enim munia uoluit senior prouidentia absentiae nil licere. merito de uobis emendatissimus hominum domnus Faustus praedicat singulare testimonium. sine nube datur agnosci nihil de eo dubitandum quem probatus attollit. sed nunc ad epistulae angustias me reducens secretis debitam laudem claudo penetralibus, ne quod apud externos faciendum est apud uos inportunitate rancescat. uale, mi domine, salutationem obsequentissimam accipiens: deum precor, ut prospera uestra in longum producens mihi quoque secundis amicorum successibus spondeat auctionem. uale. [*]( 2 ad L* ut uidetur 3 Simatione B 6 Acta V, proflcta L 6 praecidentium B 12 uale om. PTV ) [*]( XXXV. 14 approniano T ui. Bb, om. LTV 15 oiri B, uir** 1 (is eras.) L 17 coniuncto F o in ras. 22 debitum T 24 ranciscat B 25 d∗m (n eras.) L 27 actionem T aale om. T )

I. ENNODIVS LIBERIO PATRICIO.

Dum pro uenerandae religione conscientiae uerba dirigitis in Aquileiensis electione pontificis et diuinis initiata cultibus lingua militat consecrando, in ignoti nos diligentia sermonum uincla tenuerunt, quia nihil superat iudiciis, quotiens aliquid probatus extulerit. quid enim sententiae sequacium derelinquat, quando iustitiae obsequitur cuius in examen definitio non uocatur? agitis bono conscientiae quod uestro uix negaretur imperio. exhibuit inter arbitros Marcellini uenerabilis collegam maximus hominum humilitate sublimior, et ne potestati fauor per obliquos adscriberetur interpretes, quod de proprio decerpsit genio laudati iunxit ad pretium. egistis mediocrem, ne praecelsi esset suspecta praedicatio. clarissimorum testimonia ut uires accipiant, culmina castigantur. felix sacerdotium, cui facem praetulit plena mens luminis. beata conuersatio, quae • idcirco in discussionem deducta est, ut tanto uiro adstipulante [*]( I. Item epistola symmachi (Bimmacbi A) pap liberio patricio directa. Symmachos eps ecclesiae catholicae urbis romae liberio patricio salutem A (= cod. Paris. nr. 9629 saec. X) et B (= cod. Vatic. nr. 630 saec. X) 3 cum T aeneranda AB relegione B 4 aquiliensis BT, aquilegiensia Pb 5 lingua cultibus LBTV semonum B 6 uincula Sirm. quia] quam L diuitiis B quoties B, quod aeienjB A 7 sequatium B dareliquat B 8 iuBticiae B deffinitio T, diffinitio P 9 agitis (is corr.) Y uix om. A negetur B 10 maroelli B eolligam B 11 maximos L 18 genio BTb, ingenio ALPB V (sed in exp. Y m. 1) iuncxit u BP mediocremine B 15 fex B 16 faciem B conuersio T 17 icirco T adstipulante] adfabulante A, affabulante B )

superaret, quae non didicisset saporem uict-oriae, nisi subiacuisset incertis. semper innocentibus gloriam aduersa pepererunt: prouidet defensores fortissimos mediocris inpugnatio. sed quid epistulae terminos loquacitate produxi, coactas lege paginas in humana concinnatione transgressus ? iungo et ego, amplissimi, partibus uestris pro modulo exiguitatis propriae caelo uobis obsequente consensum et, quod mirabile inter homines habetur, consideratione uestri adtrahor ad amorem. inspirata mihi per alterum placet affectio, dum manet caritas imis inserta uisceribus peregrinante persona. comitem se tamen caelestis gratia desideriis iungat et dum cupitis datur effectus, aut inueniat bonum pontificatus aut faciat. ualete, mi domini, et amantem uestri crebris releuate conloquiis, ut si non exigat negotiosas frequentia paginas, praestentur affectui.

II. ENNODIVS MARCIANO.

Dum inter spem et metum animus meus anxio de te iactaretur incerto., solida profectus tui indicia conloquii melle reserasti, quia domesticam origini tuae facundiam fidelis doctrinae heres insequeris. non degenerat, ut uideo, uena. linguarum et peritiae successio illo quo patrimonia iure discurrit... putabam [*]( 2 semper—mediocris om. L* add. m. ant. in mg. 4 et terminos B 5 in h.] inhumanas T concinatione B trangesus B 6 nris AT 7 celo nobis B, nobis caelo B 9 per] pro B placere B affecto T caritatis L 10 incerta B 11 poet iungat 8 litt. ras. in B affectus PRb 12 ueniat LPT1V, ueniet B ualete — affectui om. AB, inclusit Sirm. domine B, domiae P (asd e corr.) b 13 tamantem B reoelate T con- iloqis B 14 preatentur B aeffectui V (a s. I. M. 1), effectui Pb; flnit add. B, codices A et B autem hanc exhibent subecriptionem: data xvin, kldaram noubrm die indictione VIII. (octaaa flnit add. A) AR ) [*]( H. 16 marttano T 17 com T anxio de te B, de te aIIdo LPTV, de te anxius b 19 facondiam Tl 21 diacurret et B )

scientiae dotes rem tantum ingeniorum esse non familiae nec duci per stemmata quod labor continuus et indefessus sudor adipiscitur. sed, quantum apparet, ordines suos seruat eloquentia et oris pompa, quae exundauit in ueteribus, migrat ad posteros: concordat scientiae cursus et fluminum, per consuetos alueos et dicendi unda praelabitur. uenit ad te cum censu patris eruditio et bono subolis Asterium sepulcra restituunt. inuidi fateor hactenus annis senioribus et aetatem, cui ille concessus fuerat, suspiraui, beneficiorum caelestium neglegens aestimator, quando potui desperare de togae fructibus radicis manente substantia. sed superna dispensatio ut det genium beneficiis, inprouisum facit esse quod tribuit et dum nota. transgreditur, potentiam suam liberalitate manifestat. non est bonis partubus infecunda Liguria: nutrit foro germina, quae libenter amplectatur et curia. nota proximitate sociantur causidicus et senator: his qui bene toga usi fuerint reseratis susceptura sinibus palmata blanditur. uale, dulcissime, et ad haec decora multus incumbe: totum te studia honesta suscipiant: festina, ut ad messem patriam uenias, linguam lectionis sarculo, mores bonorum imitatione purgando.

III. ENNODIVS OPILIONI V. I.

Debeo equidem prioribus responsa conloquiis et in obsequio propositi uel pudoris, nisi pagina rusticante displiceam, accepta geminare, ne potioris dignatio ad paenitentiam redeat [*]( 1 dotis LV 2 stimmata B, stemata LTV continuisset Bb 4 in ueteribuB ex meteribus L m. ant. 5 consuetus B 6 cum ex con T m. 2 7 erudieio BL bono ex beato T m. 3 sobolis LTV sepulchra LPTYb 8 actenus B et Bb, om. LPTV 9 concessus] censondus b w mg. reglgens B, negligens LTV 10 potui om. B disperare B 12 facites ee (es ex is eorr.) B 14 infeconda Tl 16 causedicus BL V 17 reserastis B 18 incombe T\' 19 utj aut L 20 sarculo T, arculo L purgandoJ finit add. B ) [*]( III. 22 ui. B, VI b, om. T 28 pro prioribus B 25 penitentiam BLTV . )

de abiuratione fastidii. nostro enim uitio in culmine constituti supercilii memoriam non amittunt, si illud mali genus sectari et humiles suspicentur. cum enim eminentissimos adtollat castigatio sua et honorum plenitudo saecularium hoc solo artificio patiatur augmenta, considerandum est quid abiectis detrimenti pariat status angustia non metiti. ergo sufficiat magnitudini uestrae, quod post duplicem scriptionem sentio quid per silentium erroris incurrerim. sed timui confiteor, ne ad uitium me duceret fuga culparum et [sermo deputatus ad gratiam, dum nulla peritiae lima comeretur, inueniret offensam. refugi horrorem, qui ignaris de parendi occasione generatur. ecce asserui habuisse me et animam depositum confitentis et bene de uiribus conscii in restitutione uerecundiam. restat autem, emendatissimi hominum, et illud placere uobis allegationis meae inspectione cognoscam, quod hactenus accepta non reddidi. fida enim index est possibilitatis nostrae consideratio et sicut in omnibus praecipua, ita famam muniens circa linguae maciem custodita, quia, si crescit eloquentium dos pudore, facile prudentiae nomen adipiscitur, cum per ipsum conticescat, infantia. causae tamen, quam iniunxistis, iacturam frontis exhibeo et dum imperata exsequor, opinionem ad incerta transmitto. Agnellus de casis per uarias promissionum mihi inludit effigies, uolens a nobis summam pretii designari. sed mali [*]( 9 cf. Hor. A. p. us. 31 ) [*]( 1 abiurtatione T 2 rapplicii T 3 eminentissim| B .0 4 plenifcuda L1 saecularum L 5 aumenta B, agmenta T 7 post om. T p 8. I. add. m. 2 8 silentium V sed sil in ras. 3 lite. quarum prima c incurrerem B cuteoruereor V uereor exp. et afiteor 8. scr. m. 1 10 offesam (eeam in ras.) B 11 parendi B PТ2b, pariendi LТ1V 13 uerecondiam T restatute mendatis- Bimi B 14 et] ut fort. allegationee F1 15 actenus B 16 indiz B 17 ita] prima T famam B (ut proposui Wiener Studten II p. 255), fama LPTVb 18 custodite L1 Quia si b, qui aai B, quasi LPTV, qua si conieceram l. c. dos] de T 19 conticiscat B 20 iniancxistis BV 21 obsequor T 22 inludet B 23 nobis L et Sirm. summa L1 ) hominis ardorem insatiabilem esse didicistis, qui nisi contemptu pecuniae non sanetur. domine mi, saluto et rogo, ut religio circa. me pii amoris seruetur et foederis.

IIII. ENNODIVS HELISEAE.

Diu quaesitus desideriis meis euenit effectus: ut detur genius beneficiis, transmissa in longum expectatione tribuuntur. uiuit in quacumque terrarum parte proximitas: sequestratione corporum sanguinis catena non rumpitur: per discreta regionum caritas damna non sentit, quando inter eos qui habitatione separantur praesentiae uice tenetur affectio. deo omnipotenti gratias refero, quia uos memores fecit esse pietatis et prosapiae sub religiosa occasione reminisci. teste deo postquam mihi domna Cynegia meritum uestrae conuersationis exposuit, uisionem uestram speciali ardore requisiui, si uotis copiam optata dedisset occasio. domina, salutationis reuerentiam dicens in designato litteris uestris negotio ministerium deuotionis spondeo, quia tantum praestatur animae, quantum sanetis exhibetur studiis. uere dico me numquam dilexisse quem detestamini et ueritum, ne ad diri hominis profectum uester quoque inclinaretur adsensus. adsit deus, ne ad ecclesiasticam dignitatem ueniat nulla bonae institutionis incude formatus.

V. ENNODIVS AVITO.

Vellem produci causam, si propositum non grauarem, per quam frequentia amantis scripta promerui. dum enim [*]( £ 1 homines BV1 biinsatialem L bi s. I. m. ant. 2 mihi B LV 3 foederis] finit add. B IIII. 5 helisee T 7 uiuet B 8 se∗∗questratione L (st eras.) 9 cathena T 10 dampna LV, dapna T 11 p̃sente T 12 prosapie TV 14 domina BPb cinegia T 15 iuseionem T cupiam B • 16 dedisset optata LPTVb ∗∗salutationis B 18 preetatur B 20 homi B 21 assit T 22 ∗∗cude (m eras.) L formatus] flnit add. B )

negotiosas paginas destinatis, ministerium praebetis affectui. sed apud prudentes et animorum conscios sufficiunt parca conloquia. urbanus in promissionibus esse non sapio nec eis, quibus animam debeo, fucata fronte blandiri. uos tantum coeptis insistite et mandatis caelestibus obsequentes malum hominem, quem dicitis, a desideriis deducatis. me conuenit plus rebus ostendere quam sermone polliceri, quia quod tribuo hoc mihi restitui incunctanter expecto. domine mi, salutationem plenissimam dicens rogo, ut domnae Heliseae communi matri pro me gratias agas, quae dignata est litteris suis uincula proximitatis ostendere

VI. LEONTIO ABBATI ENNODIVS.

Supra meritum meum summa circa me beneficii caelestis adoleuit, dum qui poena dignus sum iustorum praemia consecutus exulto. frustra delinquentes periculi mater desperatio ad extrema praecipitat. in errore maximo constituti meo ad spem solidam reparentur exemplo. nescio de quo opere mihi, de qua innocentia epistolarum uestrarum fructus accesserit et animam peccati ubertate locupletem caelestis boni melle satiarit, nisi quia ille qui uulnera nostra suscepit et pro nobis doluit mutata meritorum condicione quos flagellis dignos uiderit castigat muneribus et uersa uice noxiorum animas dum secundis replet, pudore meliorat. superni ergo secreti dignatione confabulationis uestrae fruges elicui. uos de corporis mei sanitate sollicitos ille reddidit, qui animae meae curam per [*]( Y. 1 deetenatia B praebites B 2 conscius B parta T ut videtur 3 orbanus B 4 ceptie T 6 rebus om. B 8 mihi BL V 9 ddne P, dominae B, dfie LT, donatione b 10 ostendere] finit add. B ) [*]( VL 14 adolinit B 15 diiperatio LV, disaperatio B . 16 precipitat B 17 solidam spem P (spem s. I.) b 19 animam Bb, adimam LV, animamadunam T (animam e. 1. m, 2) T, ad unam P (al. aι̃a * 2. I m. alia) uberate B 21 conditione BLT 23 meliorat∗∗ ur eras.) L 25 aollicituB B )

spiritales medicos ad statum indultae ualitudinis redire conpellit. quae sit in me substantia membrorum, religiosae sollicitudinis inuestigatione perquiritis, quorum status animae partem neglegens toto mundi istius grauatur imperio. agite oratione me talem fieri, qualem adseritis blandimentis, quia fuci nescia propositi uestri claritudo quem bonum esse praedicat ante tempus innocentiae adnuntiat mox futurum. fratribus meis et conseruis, quos direxistis, quantum exhibere solacii potui uoto potius quam re idoneus non negaui. superest ut accipientes obsequia mea cum uniuerso cui praeestis concilio per dei omnipotentis misericordiam coniurati deo pro paruitate mea precibus insistatis, ut cui deest per actiones suas fiducia bonorum per suffragia uestra contingat.