QVOD HOC FVTVRVM ESSET SIGNVM NATIVITATIS EIVS, VT DE VIRGINE NASCERETVR HOMO ET DEVS, HOMINIS ET DEI FILIVS.
Apud Esaiam prophetam: Et adiecit Dominus loqui ad Achaz dicens: pete tibi signum a Domino Deo tuo in altitudinem [*]( 1 Luc. 2,10 sq. 5 Ps. 2, 7 sq. 8 Lac. 1,41 sq. 13 Gal. 4, 4. 15 1 Io. 4, 2 sq. 20 Es. 7,10 sq. ) [*]( 1 uobis gaudium magnum W 2 est om. L 3 cum om. W princio A 5 dominus d. ad rae om. B 6 genèraui L pete A W, posce LB, postula Mv 8 euangelio] cataLucam add. WM, lucae primo L 8. 1. m. rec. quomodo] quando M, ut v 9 elisabeth om L exultabit W 12 contigit ALMBW*, contegit W*, contingit v 13 thessalonicenses. II. AML lB, thessalonl W, galatas L2l) at] ad AW uenit] aduenit v adinpletio ALWM\', impletioMxv, plenitudo B temporum B 14 muliere] uirgine WMB 15 omni-d1 16 carnem WB post de deo est exhibet W: qui medio ulIñ stat quem etc. quae uerba sunt cap. XVIIII, interm. om. est...1. 17 de deo om. A carnem B 17 natus non M de antichristi spiritu] antichristus M 18 et quod M 19 et (ante dei) om. A 20 prophetam om. LMBo 21 achaz A z m. 2 add., achoz B, ahas M dicens om. LB expete B ad dno M altitudine. M (m eras.) )
74
susum et in altitudinem deorsum. et dixit Achaz: non petam nec temptabo Dominum Deum meum. et dixit: audite itaque, domus Dauid. non pusillum uobis certamen cum hominibus, quoniam Deus praestat agonem. propter hoc dabit Deus ipse nobis signum: ecce uirgo in utero accipiet et pariet filium, et uocabis nomen eius Emanuel. butyrum et mel manducabit: priusquam. cognoscat aut proferat mala, conmutat bonum. Hoc semen praedixerat Deus de muliere procedere, quod calcaret caput diaboli. In Genesi: Tunc dixit Deus ad serpentem: quia tu hoc fecisti, maledictus tu ab omni pecore et ab omni genere bestiarum terrae. pectore tuo et uentre repes, et erit tibi terra cibus in omnibus diebus uitae tuae. et ponam inimicitiam inter te et mulierem et inter semen tuum et semen eius. ipse tuum calcabit caput et tu obseruabis calcaneum eius.
QVOD ET HOMO ET DEVS CHRISTVS EX VTROQVE GENERE CONCRETVS, VT MEDIATOR ESSE INTER NOS ET PATREM POSSET.
Apud Hieremiam prophetam: Et homo est, et quis cognoscet eum? Item in Numeris: Orietur stella ex Iacob et exurget homo ex Israel. Item illic: Procedet homo de semine eius et dominabitur multarum gentium, et exaltabitur t quam [*]( 9 Gen. 3,14 sq. 17 Hier. 17, 9. 18 Nom. 24,17 et 7 sq. ) [*]( 1 stiisam Lv susum in altitudinem om. B altitudine M ad Achaz A (d et z add. m. 2), achas M 2 nec] et non Bv audite v (άϰούσατε Jrj LXX), audi ALMB itaque M ita tn ras. 3 dauid] iaoob MB pnssillum A, pusillam erit MB nobis5 ntero AMBLX, aterum L\'v uocabis M, uocabit A, uocabitis LBv; xaltaus LXX 6 emmanuhel AL, iesum M bnturum Al 7 ant] ut v properat Lx, praeferat r; πϱοελέσϑαι LXX conmutat AB, conmutate L, commottet M, commutato V (priusquam sciat reprobare malum et eligere bonum r, priusquam cognoscat, ut praeferat mala, commutabit bonum Oxon.) 8 procedere om. A 9 caput om, B 10 pecore et ab omni om. n 11 bestiarum. Terra, M (e eras.) repis A 12 in om. M 13 tuum et semen] tuum et inter semen M, om. v ipsa M 14 calcauit AB, obserobit L, obseruauit M; cf. tamen LXX 16 concreatus A ut] et M in ras. m. 2 17 hieremiam profetam A, hieremiamLv, hieremian dicit MB cognoecit M 19 surget M illic om. A procedit A 20 et om. M multorum A quam ALB, tanquam gygans M s. I. tn. 2, tanquam v )
75
Gog ipsum regnum, et augebitur regnum eius, et Deus eduxit . eum ex Aegypto: quasi claritas unicornis ei, et edet gentes inimicorum suorum et crassitudines eorum emedullabit et balistis suis configet inimicum. recubans requieuit quasi leo et quasi catulus leonis. quis suscitabit eum ? qui benedicunt te, benedicti sunt, et qui maledicunt te, maledicti sunt. Item apud Esaiam: Spiritus Domini super me. propter quod uncxit me bene nuntiare pauperibus, misit me curare contribulatos corde, praedicare captiuis remissionem et caecis uisum, uocare annum Domini acceptabilem et diem retributionis. Vnde in euangelio Gabriel ad Mariam: Et respondens angelus dixit ad illam: Spiritus sanctus superueniet in te et uirtus Altissimi obumbrabit te. quapropter quod nascetur sanctum, uocabitur filius Dei. Item in epistula Pauli ad Corinthios prima: Primus homo de terrae limo, secundus homo de caelo. qualis ille de limo, tales et qui de limo, et qualis caelestis, tales et caelestes. quomodo portauimus imaginem eius, qui de limo est, portemus et imaginem eius, qui de caelo est.
QVOD DE SEMINE DAVID SECVNDVM CARNEM NASCI HABERET.
In Regnorum secundo: Et fuit uerbum Domini ad Nathan dicens : uade et dic seruo meo Dauid: haec dicit Dominus: non tu aedificabis mihi domum ad inhabitandum: sed erit, cum inpleti fuerint dies tui et dormieris cum patribus tuis, suscitabo semen tuum post te qui erit de utero tuo, et parabo regnum [*]( 7 Es. 61,12 sq. 11 Luc. 1,35. 14 I Cor. 15,47 sq. 20 II Sam. 7, 4. 5. 12-14 et 16. ) [*]( 1 gog] gens B ipsum regnum] regnum ipsius v eduxit deus (et om.) B seduxit A, duxit L 2 claritus A ei] eius M, et B, om. A edet] edei A 3 grassitudines ALM eorum] illorum Mv bailistis L 4 configet L, consiget A, conficiet B, confringet Mpoat ras. secubans A, recumbens Oxon. quasi] sicut M 5 quis] qui A suscitauit Ml benedicent MB te ex et L benedic.ti M 6 maledicent MB 7 dñf dñf B 9 uisum restituere A dno M 10 in euangelio om. B, in euangelio cata Lucam v, gabriel in euang. M 11 respon- dit B 12 obumbrauit L, inumbrabit M, obumbrae A te om. A quia propter A 13 nascetur ex te M v 14 prima om.B, priore v 15 de (ante limo)] e LB etMs. l. talis L 17 portabimus A 20 re- gnorum A, basilion LMBv secunda L\' natham A )
76
eius. hic fabricabit domum nomini meo, et erigam thronum eius usque in saeculum, et ego ero ei in patrem, et ipse erit mihi in filium: et fidem consequetur domus eius, et regnum eius usque in saeculum in conspectu meo. Item apud Esaiam: Et exiet uirga de radice Iesse, et flos de radice ascendet: et requiescet super eum spiritus Dei, spiritus sapientiae et intellectus, spiritus consilii et fortitudinis, spiritus scientiae et pietatis, inplebit eum spiritus timoris Dei. Item in psalmo CXXXI: Iurauit Dominus ipsi Dauid ueritatem et non frustrabitur eum: de fructu uentris tui ponam super sedem meam. Item in euangelio secundum Lucam: Et dixit angelus ad illam: ne timeas, Maria. inuenisti enim gratiam ante Deum. ecce concipies in utero et paries filium et uocabis nomen eius Iesum. hic erit magnus et filius Altissimi uocabitur, et dabit illi Dominus Deus thronum Dauid patris sui, et regnabit super domum Iacob in saecula, et regni eius non erit finis. Item in Apocalypsi: Et uidi librum in dextera Dei sedentis super thronum scriptum intus et retro, signatum signis septem: et uidi angelum fortem praedicantem uoce magna: quis dignus est accipere librum et aperire signa eius ? nec quisquam poterat neque in caelo neque super terram neque sub terra aperire librum sed neque perspicere eum. et ego flebam multum, quod nemo dignus inuentus esset, qui aperiret librum aut uideret illum. et unus ex senioribus dixit mihi: ne
[*]( 4 Es. 11, 1 sq. 8 Ps. 131, 11. 11 Luc. 1, 30 sq. 16 Apoc. 5, 1 sq. ) [*]( 1 fabricabit A, aedificabit mihi LBMv nomine L, in nomine v 4 et OJM. A exict A, exifeit Mv, exiuit LB 5 de radice om. B iessae L radice eius vM, sed add. eius in M s. l. m. 2 ascendit B, ascendent A 6 domini LBv 7 fortitudinis et consilii Ml scientiae ex sapientiae M et inpleuit M\'r 8 eum] illum LMB domini Bv CXXXI] CXXV lJ, CXXX Msed C add. M. 2 9 deusLMv frustrabitur eum A, reprobauit eam LMBv, ov M n ἀϑετήσει avirjv (αὐτόν cod. Alex.) LXX 10 sedem meam A, thronum meum MBv, thronum tuum Lr 11 secundum] cata LMBv 12 enim L 8. l. dum B 13 magnum A 17 et scriptum LMB intus A fs w. 2 add.) et retro] secreto A; super et retro posuit m. 2 inM: forris 18 sigillis B 20 super terram] in terra MB 21 sub terram BM\' prospicere M 22 inuentus A, repertus LMBv ) 77
fleueris, ecce uicit leo de tribu Iuda, radix Dauid, aperire librum et septem signacula eius.
QVOD IN BETHLEEM NASCERETVR.
ApudMicheam: Et tu Bethleem domus illius Effrata numquid exigua es, ut constituaris in milibus Iuda ? ex te mihi procedet, ut sit princeps apud Israel, et processiones eius a principio, a diebus saeculi. Item in euangelio: Et cum Iesus natus esset in Bethleem Iudaeae in diebus Herodis regis, ecce magi ab oriente uenerunt Hierosolymam dicentes: ubi est, qui natus est rex Iudaeorum ? uidimus enim stellam eius in oriente et uenimus adorare illum.