Institutiones

ideoque beatos 1 Dauid, licet tanta circumspectione cordis sui custodiret arcana ut ad eum, quem secreta suae conscientiae non latebant, audenter proclamaret: domine non est exaltatum cor meum neque elati sunt oculi mei. neque ambulaui in magnis neque in mirabilibus super me. nisi humiliter sentiebam, et iterum: non habitabit in medio domus meae faciens superbiam, sciens tamen quam sit difficilis etiam perfectis ista custodia, non de sua tantum praesumit industria, sed orans domini inplorat auxilium, ut huius inimici telum possit insauciatus euadere, dicens: non ueniat mihi pes superbiae, pauens ac metuens, ne illud incidat quod dicitur de superbis: deus superbis aduersatur, et iterum: inmundus est apud deum omnis qui exaltat cor suum

Quantum est malum superbiae, ut non angelum, non alias uirtutes sibi contrarias, sed ipsum deum aduersarium habere mereatur. notandum siquidem est quod nequaquam dixerit super his qui ceteris sunt uitiis inuoluti, quod habeant sibi dominum resistentem, id est \'dominus gastrimargis, fornicariis, iracundis seu filargyris aduersatur\', sed solis superbis. illa namque uitia uel in unumquemque delinquentium tantummodo retorquentur uel in suos participes, id est in alios homines uidentur admitti : haec uero proprie pertingit ad deum et idcirco cum specialiter digna est habere contrarium.

Ideoque uniuersitatis creator et medicus deus causam principiumque morborum superbiam esse cognoscens contrariis ?? sanare contraria procurauit, ut ea scilicet, quae per superbiam [*]( 2] Hab. 1, 16 (LXX). 5| Ps. 130, 1-2. 81 Ps. 100, 7. 12] Ps — 35, 12. 14| Iac. 4, 6. Pron. 16, 5 (LXX). ) [*]( 0 circuminspectione H archana L 4 secretc H 5 proclamarent G 7 uisij si non H 8 habitat H 9 qui facit H 13 iu illud G2Sv incedat H decidat S 17 habere om. GL 18 mereantur H habeatur L 19 dum GT: deum Hv deum sibi L 20 castrimargis G1 castrimargiis L 21 fylargiriis G1 phylargiris G\'J filargiriis H phylargiriis L 23 in post est om. G post admitti in H cap. 8 incipit 24 adtingit H 26 non distinguit H .27 principioque Lx )

ille dicit: nescio dominum, et Israhel non dimitto, iste dicit: si dixero quia non noui eum, ero similis uobis mendax: sed noui eum et mandata eius seruo. ille dicit: mea sunt flumina et ego feci ea, iste dicit: non possum ego a me ipso facere quicquam, sed pater meus in me manens ipse facit opera. ille dicit: mea sunt omnia regna mundi et gloria eorum, et cui uoluero do ea, iste cum diues esset, pauper effectus est, ut eius inopia nos diuites redderemur.

ille dicit: sicut colliguntur oua, quae erecta sunt, sic uniuersam terram ego congregaui: et non fuit qui moueret pennam, et aperiret os, et ganniret, iste dicit: similis factus sum pellicano solitario: uigilaui, et factus sum sicut passer solitarius in tecto. ille dicit: exsiccaui uestigio pedum meorum omnes riuos aggerum, hic dicit: numquid non possum rogare patrem meum, et «xhibebit mihi modo plus quam duodecim milia legiones angelorum? si principalis ruinae causam et salutis nostrae fundamenta perspeximus, a quo et qualiter uel ista [*]( 1] Esai. 14, 13. 2] Ps. 43, 25. 3] Esai. 14, 14. Phil. 2, 6-8. 6] Esai. 14, 13. 7] Matth. 11, 29. 8] Ex. 5, 2. 9] Ioh. 8, 55. 11] Ezech. 29, 3 (LXX). 12] Ioh. 5, 30 et 14, 10. 14] Luc. 4, 6. 15] II Cor. 8, 9. 17] Esai. 10, 14. 19] Ps. 101, 7-8. 21] Esai. 37, 25. 23] Matth. 26, 53. ) [*]( 1 resurgent G1H 8 corde et ille G dni H israhel GH lrt L 11 omnia fiumina H 12 ego om. L 14 omnia om. H 15 ea GLT: illa H factus H 17 colleguntur G1 18 mouerit H 19 pinnam HT 20 pellicano... factus sum om. H 22 uestigia Gl peduum H 28 non possum rogare] rogare possum Gx meum om. L 24 milia GTl: eras. in L, punctis delet. in T, otn. Hr 25 principales L1 26 quo uel qualiter ista L )

Itaque hunc nequissimi spiritus laqueum taliter poterimus euadere, si in singulis quibus senserimus nos uirtutibus profecisse illud apostolicum dixerimus: non ego, sed gratia dei mecum, et: gratia dei sum quod sum, et deum esse qui operatur in nobis et uelle et perficere pro bona uoluntate, dicente etiam ipso auctore salutis nostrae: qui manet in me et ego in illo, hic fert fructum multum, quia sine me nihil potestis facere, et: nisi dominus aedificauerit domum, in uanum laborauerunt qui aedificant eam, nisi dominus custodierit ciuitatem, frustra uigilauit qui custodit eam, et: in uanum nobis est ante lucem surgere, quia non est uolentis neque currentis, sed miserentis est dei.