Institutiones

Nihilominus tamen ut perspicacissimus ac prouidus medicus non solum infirmantum cupit mederi uulneribus, sed etiam sanis, quibus eorum possit perpetua sospitas custodiri, similiter congruentia praecepta commendat dicens: uos autem nolite deficere bene facientes. qui nos, id est uias nostras sectantes exempla uobis tradita operis imitatione conpletis ac nequaquam eorum desidiam inertiamque sectamini, nolite deficere bene facientes, id est humanitatem uestram erga eos, si forte neglexerint obseruare quae diximus, similiter inpertite. ut castigauit illos qui erant infirmi, ne otio dissoluti inquietudini et curiositati operam darent, ita hos qui sani sunt praemonet, ut humanitatem, quam bonis ac malis inpertire domini praecepto iubemur, si forte quidam praui ad sanam doctrinam conuerti noluerint, non abscidant ab eis, sed bene facere et fouere eos tam consolationis et correptionis sermone quam beneficiis solitis et humanitate non desinant.

Rursum tamen, ne forte hac lenitate prouocati quidam praeceptis eius oboedire contemnant, intermiscet apostolicam seueritatem: quodsi quis non oboedit uerbo nostro per epistulam, hunc notate et nolite commisceri cum illo, ut confundatur. monensque eos pro reuerentia sui et utilitate communi quid oporteat obseruari quaque cautione apostolica mandata custodiant, subiungit confestim patris indulgentissimi lenitatem, et ut filios suos, quem erga praedictos pro caritate fraternitatis affectum debeant retinere, similiter docet: et nolite quasi inimicum existimare, sed corripite ut fratrem. [*]( 6] 1. c. 18. 14] Matth 5, 43—45. 21] H Thess. 3, 14. 27] 1. c. 15. ) [*]( 1 cespitem LI origine Lx 2 exoepta ex excepti L, om. H 3 XIUI H 6 Bimiliter ergo L commodat L 7 qui uos id est qui uiaa L 8 seotantes om. L ac] at H 11 quae] quod H inpertire Gl 12 desoluti Hl inquietudine Lt 13 hos ... 14 ut om. L 15 quidem H 16 noluerunt H abscidant GT: abscedant HL abscindant v 18 beneficis HI et om. H 19 XV H ac LI 20 intermiscit H interminat apostolica seueritate L 29 epistolam G2HL 23 sua. L 24 commoni H1 obgeruare G2H quacumque H 25 patros L 26 ut et H claritate H 27 fraternitates G1 , retenere H redibere L 28 estimare L )

In epistula quoque ad Ephesios de hoc ipso opere ita praecepit dicens: qui furabatur, iam non furetur, magis autem laboret operando manibus suis quod bonum est, ut habeat unde tribuat necessitatem patientibus. in actibus etiam apostolorum haec eadem non solum docuisse eam, sed etiam opere perfecisse similiter inuenimus. nam cum uenisset Corinthum, alibi se manere non patitur nisi apud Aquilam et Priscillam, eo quod eiusdem artis essent opifices quam ipse erat solitus exercere. ita enim habes: post haec Paulus egressus ab Athenis uenit Corinthum, et inueniens quendam Iudaeum nomine Aquilam, Ponticum genere, et Priscillam uxorem eius, accessit ad eos, eo quod eiusdem esset artis, et manebat cum eis et operabatur: erat enim scenofactoriae artis.

Dein procedens Miletum et exinde mittens Ephesum conuocansque ad se presbyteros Ephesiorum ecclesiae et dans eis praecepta, quemadmodum regere ecclesiam dei se absente deberent, ait: argentum et aurum nullius concupiui: ipsi scitis quoniam ad ea quae mihi opus erant et his [*]( 6] 1. c. 14. 11] Eph. 4,28. 18] Aet. 18,1-3. 27] Act. 20,33-35. ) [*]( 1 iudicariae H 3 obedire H 4 contemserit H 5 praecipit Hv cf. ad pag. 157, Ii 6 inquid H1 7 mitis L\' 8 saltpm H1 10 XVI H, m. G epistola G2H2L efesios ex effessios H ita om. G 11 praecipit v 18 exerceri H habes GT: ab pis L, om. H pnulus post haec H 19 inuenit H 20 iudeum codd. 21 adhcsit H 22 raset L: essent GHTt 23 erant G\'STr 24 XVII H, om. G dein G: deinde HLΤυ miletum G7: mileto G1H meleto L milito T effesum Gt eflesaum H 25 prae (pre-) sbiteros G1HL effesiorum G\'R 26 quemammodum L 28 ad om L )

Et hoc ipsum domini dicit esse mandatum. quoniam ipse, inquit, dixit, id est dominus Iesus: beatius est magis dare quam accipere. haec est inpertientis beatior largitas quam accipientis penuria, quae non de pecunia per infidelitatem uel diffidentiam reseruata nec de reconditis auaritiae thesauris inpenditur, sed quae de fructu operis proprii et pio sudore profertur. et idcirco beatius est magis dare quam accipere, quia, cum illius qui accipit hic qui tribuit habeat paupertatem, nihilominus labore proprio non solum [*]( 10] cf. II Thess. 3. 9. 12] Act. 20, 35. 18] 1. c. 24] L c. ) [*](4 est om. H1 dare magis H 5 reliquid G1 6 testetar L neces- I Bitatem HT: necessitate GILI ueceasitati G2L2υ 7 eipederit H eorum qui ... cap. 30 mil. alicuius propensius laborantis extant in C 8 possit L cottidie G 9 patrare H 10 taesalooic. H 11 daret et ad H talem Ls 12 aliquid] quid Gυ poat dicens in codd. et in r cap. 19 incipit (sed numerum om. GH) 14 sumptoque H sumtoque L 15 de om. L secure posita L 16 ne de) nec L 17 festinemus om. L 18 codd. et r note distinguunt esse mandatum dicit H 19 inquid GIH est post beatius om. L 20 haec codd.: hoc v 21 peouria] pecunia H 22 de om. L 23 thensauris C thesaurus L 24 dare magis H )

Nouimus fratrem, cuius etiam nomen, si amplius aliquid ei hoc instructionis accederet, proderemus. qui cum in coenobio moraretur eumque necessitas coartaret, ut statutum operis pensum cotidie oeconomo traderet, ne in maiorem operis modum alicuius propensius laborantis tenderetur uel confunderetur exemplo, cum in coenobio quempiam fratrum uidisset ingressum, qui ardore fidei uellet aliquid amplius operis consignare, si clandestinis eum persuasionibus reuocare ab huiusmodi intentione minime potuisset, consiliis prauis ac susurrationibus ad transmigrandum exinde persuadebat: et quo eum facilius asportaret, se quoque iam olim multis ex causis offensum confingebat uelle discedere, si solacium itineris uel comitis repperisset. cumque eum ad consensum occultis obtrectationibus n*onasterii pellexisset, condicens ei horam qua de monasterio deberet. exire uel locum quo se praeueniens expectaret, ipse uelut ilico subsecuturus ibidem subsistebat, illoque iam pro discessus sui uerecundia non audente ad monasterium de quo aufugerat ulterius adgregari, inlex fugae eius in coenobio residebat. hoc unum exemplum de istiusmodi genere hominum [*]( 5J cf. Prou. 3. 9 (LXX). 8] cf. II Thess. 3, 10. ) [*](ecessitatisHc sufficientiae munerum etiam L 2 patrare H pliciter G 4 abiectionem C possedeat Hl 5 affectu GT: affeotum CHL 9 contumat. L 10 XVIII H, om. G nouimas ... nomen cuan. - C 11 institutionis H accederit Hl acciderit H2L proderimus L 12 cohartaret C 13 cottidie G- iuaioris L 14 laborantes L 15 quendam fratremL 16 ardorem L1 17 glandistinis W suassionibus L 19 et om. H 20 iam om. H 21 solatium GHL reperisset H 23 L25 subsequnturus ex subsequitur H 27 infetix L coeno- L resedebat H1 28 hominum genere H ) [*]( XVII Cass. 1. ) [*]( 20 )

Quod otiositatis uitium etiam sapientissimus Salomon euidentissime notat multis, ita dicens: qui sectatur otium, replebitur paupertate, uel uisibili scilicet uel inuisibili, qua necesse est otiosum quemque et diuersis uitiis inuolutum teneri et alienum semper exsistere a contemplatione dei uel diuitiis spiritalibus, de quibus beatus apostolus: quia in omnibus, inquit, diuites facti estis in illo, in omni uerbo et in omni scientia. de hac autem otiosi paupertate alibi quoque ita describitur: et uestietur conscissa et pannosa omnis somniculosus.

sine dubio enim non merebitur illo incorruptionis uestimento ornari, de quo apostolus praecepit: induite uos dominum Iesum Christum, et iterum: induti lurica iustitiae et caritatis, et de quo etiam dominus ad Hierusalem loquitur per prophetam: exsurge exsurge, Hierusalem, induere uestimentis gloriae tuae, quisque somno otii uel acediae superatus non industriae suae labore, sed inertiae pannis operiri maluerit, quos abscidens de perfecta plenitudine et corpore scripturarum non uestimentum gloriae nec decoris, sed ignominiosum excusationis uelamen suae coaptabit ignauiae.

solent enim hi, qui sunt hac segnitie dissoluti, [*]( 2] cf. Sir. 33, 29. 3] I Cor. 15, 33. 6] Prou. 28,19. 10] I Cor. 1, 5. 13] Prou. 23, 21 (LXX). 16] Rom, 13,14. I Thess. 5, 8. 18] Esai. 52,1. ) [*]( 1 pro incipientium] principium G possuisse H1 posuisset L\' 2 quantu L mali L1 scribturae G in monacho perficiat uel quf in monachi mente parturiat H 3 quemammodum L 5 XVIIII H salomo G1 salamon H1 7 inplebitur H uisibilis L\' 8 quia G2 uitis H1 9 existere G3H a om. H dni G 10 diuitis H1 11 inquid H 13 discribitur T scribitur Gv 15 apostolus om. L praecipit H1 v 16 iterum ... 17 et de quo om. L 17 lorica G2v 19 quisque somno ... pag. 193,1 cumque opere totius extant in C sumno H 20 accidiae Hl acidiae L suae] siue H: om. G laborare L\' 21 malluerit H abscedens H 22 scribturarum CGl uestimento L nec] uel H 23 excussationis H coaptauit HL 24 hii H1 ac H\'L\' segnitiae CH2L1 : segnitia G (a ex corr. m. 2) L1 signitiae HIT desolati H1 )