Conlationes Patrum (Collationibus)

Haec igitur oratio licet omnem uideatur perfectionis plenitudinem continere, utpote quae ipsius domini auctoritate uel initiata sit uel statuta, prouehit tamen domesticos suos ad illum praecelsiorem quem superius commemorauimus statum eosque ad illam igneam ac perpaucis cognitam uel expertam, immo ut proprius dixerim ineffabilem orationem gradu eminentiore perducit, quae omnem transcendens humanum sensum nullo non dicam sono uocis nec linguae motu nec ulla uerborum pronuntiatione distinguitur, sed quam mens infusione caelestis illius luminis inlustrata non humanis atque angustis designat eloquiis, sed conglobatis sensibus nelat de fonte quodam copiosissimo effundit ubertim atque ineffiabiliter eructat ad deum, tanta promens in illo breuissimo temporis puncto, quanta nec eloqui facile nec percurrere mens in semet ipsam [*]( 1 Mt. 6, 13 3 I Cor. 10, 13 ) [*]( 1 temptatnri F1 2 diabolo VDPX super OP 5 quales Dl 6 modns D 11 conditur F* 12 quisqais Pv 13 aliquod D 14 pustulare F 15 incurret OX: incurrit VD 16 perfectionem plenitndinis F 20 ant propancis D 22 pducit D 23 non om. 0 24 qnam] quia (ia in ras.) V 25 adque FP 26 de] e 0 27 effadit D1 adque VOP eructuat 0 29 ipsa D )

Quis uero possit diuersitates et causas ipsas atque origines conpunctionum quantalibet experientia praeditus sufficienter exponere, quibus inflammata mens atque succensa ad orationes puras ac feruentissimas incitatur? quarum pauca, quantum potuerimus ad praesens per inluminationem domini reminisci, exempli gratia proponemus. nonnumquam etenim psalmi cuiuscumque uersiculus occasionem orationis ignitae deeantantibus nobis praebuit. interdum canora fraternae uocis modulatio ad intentam supplicationem stupentium animos excitauit.

nouimus quoque distinctionem grauitatemque psallentis etiam adstantibus plurimum contulisse feruoris. nec non exhortatio uiri perfecti et conlatio spiritalis frequenter ad uberrimas preces iacentium erexit affectum. scimus etiam fratris seu cari cuiuslibet interitu non minus nos ad plenam conpunctionem fuisse raptatos. recordatio quoque teporis ac neglegentiae nostrae nonnumquam nobis salutarem spiritus inuexit ardorem. atque in hunc modum nulli dubium est occasiones innumeras non deesse, quibus per dei gratiam tepor ac somnolentia nostrarum mentium ualeat excitari.

Quemadmodum uero uel quibus modis istae ipsae conponctiones de intimis animae conclauibus proferantur, non minoris difficultatis est indagare. frequenter enim per ineffabile gaudium . et alacritatem spiritus saluberrimae conpunctionis [*]( 2 cf. Luc. 5, 16 4 cf. Luc. 22, 44. ) [*]( 3 discrib. DlPX 4 guttas OPX: gutta VIDI guttã V2D2 5 proftldit 0 6 diuirsit. F1 adque VOP 7 origenis V raffitienter V 8 inflamata VO adque VOP 9 feruini V 12 ueniculis D1 15 districtioaem Dx 16 contulliaM feruores V 17 exortatio VP exoratio 0 20 temporis Q 22 adque YOP 23 occassionis V 24 somnulentia Dl0 25 ipsae om. OP 28 alacritate V ) [*]( XIII. Cass. 2. ) [*]( 18 )

GERMANVS: Hunc equidem conpunctionis affectum ex parte aliqua mea quoque exiguitas non ignorat. frequenter enim recordatione delictorum meorum obortis lacrimis ita sum hoc ineffabili ut praefatus es gaudio uisitante domino uegetatus, ut desperare me illorum ueniam non debere laetitiae ipsius magnitudo dictaret. quo statu reor nihil esse sublimius, si reparatio eius nostro subiaceret arbitrio.

nam nonnumquam cupiens ad similem me lacrimarum conpunctionem totis uiribus excitare omnesque errores meos atque peccata ante oculos statuens ubertatem illam fletuum reuocare non possum, et ita oculi mei in modum cuiusdam durissimae silicis praedurantur, ut nulla prorsus ex eis umoris gutta destillet. et ideo quantum mihi in illa lacrimarum profusione congaudeo, tantum doleo quod illam, cum uoluero, recuperare non possum.