Conlationes Patrum (Collationibus)

De differentiis sane daemonum etiam per illos duos philosophos, qui quondam magicis artibus uel inertiam eorum uel fortitudinem saeuamque nequitiam fuerant frequenter experti, multum cognitionis accepimus. hi namque despicientes beatum Antonium uelut inperitum ac sine litteris uirum uolentesque eum, si nihil amplius laedere potuissent, saltim de cella sua magicis praestigiis et circumuentione daemonum proturbare, spiritus ei nequissimos inmiserunt, ad inpugnationem hanc morsu liuoris adducti, eo quod maximae hominum turbae ad eum uelut famulum dei cotidie conuenirent.

cumque illo nunc quidem inprimente pectori suo frontique signaculum crucis, nunc uero orationi suppliciter incubante ne adproximare quidem dirissimi daemones eidem prorsus auderent atque ad eos qui illos direxerant absque ullo reuerterentur effectu et alios illi in nequitia uehementiores rursus inmitterent itidemque ipsis in cassum suas expendentibus uires atque inaniter redeuntibus potentiores nihilominus aduersus militem Christi uictorem iterum destinati nihil penitus praeualerent, eo profecerunt tales tantaeque eorum insidiae tota magica quaesitae, ut per haec euidentissime conprobarent magnam [*]( 5 Ps. 108, 6 ) [*]( 1 instruemur OPXv 2 ad peccatum eum D patuerit W\' 4 protexerat DP 5 stetit D ad D\'WP 6 illus V duos om. V 7 filosofos OX condam DO 9 accipimns WP hii D1WOX1 10 literis V 11 saltem 0 13 perturbare DP 14 morsum Wl 15 cottid. DW conuenerent Dl 16 fronteque D1 17 oratione D suppliceter V incombante V 18 daemonis V prossus 0 19 adqae VP dixerant D dirizerant W ullu V 21 ipsis..... atque om. V expetentibus 0 adque OP 22 potentioris V aduirsus V aduersum DW 23 distinati DlP 24 proiicerunt VP )

Cumque pro hac admiratione confestim uenientes ad abbatem Antonium inpugnationum suarum magnitudinem et causas atque insidias patefecissent liuoris occulti, Christianos se fieri protinus poposcerunt. requisito autem ab illis proditae inpuenationis die adseruit se amarissimis cogitationum stimulis tunc fuisse pulsatum.

quo experimento sententiam nostram quam hesterno die in conlatione protulimus probauit ae definiuit beatus Antonius, nullatenus daemonas posse mentem cuiusquam uel corpus inuadere nec habere facultatem in cuiuslibet animam penitus inruendi, nisi eam primo destituerint omnibus cogitationibus sanctis ac spiritali contemplatione uacuam nudamque reddiderint. sciendum tamen duobus modis spiritus inmundos hominibus oboedire. aut enim sanctitati fidelium diuina gratia ac uirtute subduntur aut sacrificiis inpiorum seu quibusdam carminibus deleniti uelut familiaribus adulantur.

qua opinione Pharisaei quoque decepti arbitrati; sunt etiam dominum saluatorem hac arte daemoniis imperasse, dicentes: in Beelzebub principe daemoniorum hic eicit daemones, secundum illam scilicet consuetudinem, [*]( 23 Luc. 11, 15 ) [*]( 1 profeuionS D 2 et tam] etiam W existimabant D extimabant 0 88 dirictae V 5 suo om. D ualuerit D* nalnerent W1 ualuerunt 0 perturbare DO 6 hanc D 8 adque VOP patificessint V liuore D1 9 ai V popusdrent V 10 amarissimas F1 12 aeterno Wl ezterno 0 13 hae W beatos V demones D\'l ex demon doemonem X poase] se V 14 mente V corpos V 15 in om. D anim D primo om. W distitnerent Wl 16 spiritale D\' 18 spiritoe Dt hoitl D1 omnibus 0 enim] in W sanitate V sanctitate W 20 deleniti VD1 X : deliniti rell. familiarins W 21 adolantur W10P farisaei VOP 22 ac W1 demones (ex demonis) D et 0 inperacse OX 23 belzebub DlP hic om. D 24 eiecit DWP scilecit consuitud. V )

GERMANVS : Quia Geneseos lectio paulo ante in medium dei dispensatione prolata est, quae nos oportune commonuit, ut id quod semper discere cupiebamus nunc possimus congrue sciscitari, quid etiam de illis apostatis angelis sentiendum sit optamus agnoscere, qui se cum filiabus hominum miscuisse dicuntur, utrum hoc possit spiritali naturae secundum litteram conuenire. illud quoque euangelii testimonium quod de diabolo paulo ante dixisti: quia mendax est et pater eius similiter desideramus audire quinam eius pater intellegendus sit.

SERENVS: Duas quaestiones non mediocres pariter protulistis, de quibus quantum possum eodem quo proposuistis ordine respondebo. nullo modo credendum est spiritales naturas coire cum feminis carnaliter posse.- quodsi aliquando hoc secundum litteram fieri potuisset, quomodo nunc quoque id ipsum non uel raro contingeret et absque semine uel coitu uiri aliquos nasci similiter de mulieribus conceptu daemonum cerneremus? cum praesertim constet eos libidinum sordibus admodum delectari, quas procul dubio per semet ipsos exercere quam per homines mallent, si id ullo modo posset inpleri, Ecclesiaste quoque id ipsum pronuntiante: quid est quod fuit? ipsum quod est: et quid est quod factum est ? ipsum quod fiet: et non est omne recens sub sole [*]( 8 cf. Gen. 6, 2 12 lob. 8, « U Eccles. 1, 9—10 (LXX) ) [*]( 1 nouerant 0 magis D* maLeficus F 2 ritu W quo eum] qui ex qua D 3 domisticos Y 5 geneseos F 6 dispinsatione F 7 discere om. W1 8 suscitari Dl sentiendo W1 9 obtamus OP 10 literam F 18 pater eius D 14 quaestionis F* 16 mado F 17 cuire F fimenis F carnaleter F1 18 literam V 19 caita V 20 uirili 0 concepto 0 22 a̅modum D 23 id ullo] idolo F posset OPr: possit VDW potaiBset Xc expleri 0 24 id] ad F pronuntiate W 26 umne F )

sed ita quaestio huius propositionis absoluitur. post necem Abel iusti, ne a fratricida et impio omne hominum genus exordium sumeret, in locum fratris extincti nascitur Seth, qui non solum posteritati sed etiam fraternae iustitiae pietatique succederet. cuius progenies patris secuta iustitiam a societate et coniunctione cognationis illius quae ex Cain sacrilego descendebat semper diuisa permansit, sicut etiam genealogiae discretio manifeste declarat ita dicens: Adam genuit Seth, Seth genuit Enos, Enos genuit Cainam, Cainam autem genuit Maleleel, Maleleel autem genuit Iaret, laret genuit Enoc, Enoc genuit Mathusalam, Mathusalam genuit Lamec, Lamee genuit Noe. item genealogia Cain ita diuisa describitur: Cain genuit Enoc, Enoc genuit Cainam, Cainam genuit Maleleel, Maleleel genuit Mathusalam, Mathusalam genuit Lamec, Lamec genuit lobel et Iubal.

itaque illa generatio quae de Seth iusti propagine descendebat suae lineae iugiter agnationique permixta in patrum atque ataui sanctitate longa aetate durauit, nequaquam scilicet sacrilegiis. [*]( 10 Gen. 5, 4 -30 15 Gen. 4, 17-21 ) [*]( 2 fnit] fuerunt X fuerant X 5 geth D\' sed 0 6 posteritate V poterit at D\' posteritatis D\'P 7 sicuta V sequuta 0 societatem W1O 8 sacriligo W 9 genealugiae V genealogia W discretio DOP: diecricio V discriptio W-X 11 cainam eainam D(P) cainam cainan VW cainan cainan OX autem om. 0 12 maleleel bis W: malaeleel bis V malalehel bis D malaleel malalehel 0 malelehel bis X malelehel maleleel P autem om. W 0 genuet F1 ienuit 0 iareth biв OPX 13 enoch bis 0 matusalam bis DWO 14 lamech bis OP 15 genalogia W 16 enoch bis 0 cainam] ita VDWP (Γαϊδάδ LXX) cainan OX maleleel bis WP : malaeleel bis V malelehel bis D malaleel malalehel 0 17 matusalam bis DW matnsahel bis 0 18 lamech his OPX iohel D iubel P . iubal DW\'OX: iobal YP iobel W1 19 descindebat V 20 acnationique V agnitioneque D1 adque VP athaui V attaui D2X 21 scilecit V sacrilegie VD2OP sacrilegius D* )

cum esset ergo inter ipsos usque ad illud tempus haec utilis sanctaque diuisio, uidentes post haec filii Seth qui dei filii erant filias eorum qui de Cain progenie nascebantur desiderio pulchritudinis earum succensi acceperunt de ipsis sibimet uxores, quae uiris suis parentum suorum nequitias infundentes ab illa eos ingenita sanctitate ac simplicitate paterna protinus conruperunt. ad quos satis congrue directum est illud eloquium: ego dixi: dii estis, et filii excelsis omnes. uos autem sicut homines moriemini: et sicut unus de principibus cadetis, quique ab illa uera physicae philosophiae disciplina tradita sibi a maioribus exciderunt, quam primus homo ille, qui uniuersarum naturarum institutionem e uestigio subsecutus est, potuit euidenter ad tingere suisque posteris certa ratione transmittere.