Conlationes Patrum (Collationibus)

Consummatis quae diei sollemnitas exigebat et ecclesiae congregatione dimissa reuersi ad cellam senis refecti primum lautissime sumus. nam pro muria, quae superiecta olei gutta cotidianae refectioni solebat adponi, modicum liquaminis miscuit et olei quiddam solito propensius superfudit. nam illam olei guttam ob hoc unusquisque cotidie refecturus instillat, non ut eius ex hoc gustu quandam percipiat suauitatem (quippe cuius tantus est modus, ut uix ipsius gutturis ac faucium meatus non dicam linire, sed pertransire sufficiat), sed ut hoc usu iactantiam cordis, quae pro abstinentia districtiore blande solet ac latenter inrepere, et stimulos elationis obtundat, quia quanto abstinentia ipsa occultius exercetur nulloque hominum teste perficitur, tanto subtilius occultatorem suum temptare non desinit.

deinde adposuit salem frictum, oliuas ternas: quibus post haec superintulit canistrum habens cicer frictum quod illi trogalia uocant, ex quibus quina tantum sumpsimus grana, myxaria bina, caricas singulas. hunc enim numerum in illa heremo quemquam excessisse culpabile est. qua refectione transacta repromissam quaestionis absolutionem [*]( 2 Ioh. 8, 44 ) [*]( 1 diabulo VD1 intellegatur 0 2 quia om. 0 est] sit D eius. Expti capl D Explicit capitulatio 0 Expl. capitula subsequentls conlationis X Incipit eiusdem senis (aereni P) conlatio (conlac D collatio P) secunda de principatibus (principalibus nequitiis P) VDWPX Incipit conlatio VEla 0 3 ecclisiae V ecle D 4 demissa DlWl tellam Dl 5 letissime 0 moris DXW 6 cottid. YD\'WX cottidiana D1 7 soleto Dl 8 cott. D 9 stillat 0 gnstus D* quamdam Wl 11 lenire YDOP 12 abstinentiam W\' districtiorem W destrictiore OX 13 inripere V ut Dl stimulus V 14 quamto 0 16 sale D\' frictn D1 19 myxtaria V mixaria DWP mizaria 0 20 nomerum V )

Tum GEBMANVS: Vnde, quaesumus, tanta uarietas aduer- . sariarum potestatum contra hominem ac diuersitas ista processit, quam beatus apostolus ita dinumerat: non est nobis conluctatio aduersus carnem et sanguinem, sed aduersus principatus, aduersus potestates, aduersus mundi rectores tenebrarum harum, contra spiritalia nequitiae in caelestibus, et iterum: neque angeli neque principatus, neque uirtutes neque creatura alia poterit nos separare a caritate dei quae est in Christo Iesu domino nostro? unde ergo tantae malitiae aemula nobis emersit aduersitas? an ad hoc potestates istas a domino conditas esse credendum est, ut his contra hominem gradibus atque ordinibus militarent ?

SERENVS: Diuinarum scripturarum auctoritas de his in quibus nos uoluit erudire quaedam etiam his qui acumine ingenii carent tam lucide et euidenter effata est, ut non solum nulla occultioris sensus obscuritate uelentur, sed ne ullo quidem patrocinio interpretationis indigeant et in superficie uocis ac litterae suos intellectus ac sententias praeferant: quaedam uero ita contecta et quibusdam sunt obscurata mysteriis, ut in eorum discussione et intellectu inmensum nobis exercitii \'campum ac sollicitudinis reseruaret.

quam rem multas ob causas deum dispensasse manifestum est: primum ne saoramenta diuina nullum habentia spiritalis intellectus uelamen obductum cunctis hominibus, id est tam fidelibus quam profanis aequali [*]( 5 Eph. 6, 12 10 Rom. 8, 38-39 ) [*]( 1 inquid VDP senes 0 2 oram DW\'0 3 tunc 0 aduersarium D 4 hac W 5 dinomerat V1 6 sanguenim V 9 nequitia 0 11 karitate 0 13 militiae D\' 15 hominum DlW adque VP 16 scribt. X 18 affata I Dl 19 occnltorib; D ocoultiorea W uelent D uellentur Wl 21 suus V intellectur D1 22 obscura 0 miat. DO 24 reseruarent P 26 deum om. D\' sagramenta V )

ideoque satis proprie scriptura dinina agro opimo ac fertili conparatur, qui cum multa gignat ac proferat quae ad hominum uictum sine aliqua ignis coctione proficiant, quaedam nisi prius flammae calore mitigata atque mollita omnem asperitatem suae deposuerint cruditatis, uel incongrua usibus humanis uel noxia sentientur. nonnulla uero ita utrique usui apta nascuntur, ut nec incocta sua cruditate displiceant uel offendant et tamen ignis calore decocta salubriora reddantur. plura quoque ad escam tantummodo inrationabilium inmentorum et animalium uel ferarum ac uolucrum proferuntur, cibis hominum minime profutura, quae etiam in sua asperitate manentia absque ulla ignis confectione uitalem iumentis conferunt sanitatem.

quam rationem satis euidenter aspicimus in hoc uberrimo spiritalium scripturarum paradiso contineri, in quo ita quaedam significatione litterae plana ac luculenta resplendent, ut, cum sublimiore interpretatione non egeant, simplici tantum litterae sono abunde pascant ac nutriant audientes, ut est illud: audi, Israhel, dominus deus tuus dominus unus est, et: diliges dominum deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex tota uirtute tua. quaedam autem si allegorica explanatione extenuata non fuerint et spiritalis ignis examinatione mollita, nullo modo ad salutarem interioris hominis cibum [*]( 23 Dent. 6, 4 24 1. c. 5 ) [*]( 1 inertis D1 hac W 2 Btudiosas V tum eras. in D tam W* nt om. 0 8 ipsas domesticuB V* 4 eis] ipsis 0 deeidioram W 5 adque VOP 6 scribt. 0 9 calorem W1 adque VP 12 cradetate D displeceant Wl 18 sanitatem Y: sataritatem rill. 19 paradisso D conteneri D1 90 hac W 22 hac W 28 isrt VWX irt D 24.dominua] dent 0 diligis VIDlP 26 alligorica V1P illegorica D1 algorica W 28 nallu W )

quod quidam districtissimi monachorum, habentes quidem zelum dei, sed non secundum scientiam, simpliciter intellegentes fecerunt sibi cruces ligneas easque iugiter umeris circumferentes non aedificationem, sed risum cunctis uidentibus intulerunt. nonnulla uero ad utramque perceptionem, id est tam historicam quam allegoricam ita conmode ac necessarie capiuntur, ut utraque explanatio uitales sucos animae subministret, ut est illud : si quis te percusserit in dextera maxilla tua, praebe illi et alteram, et: cum persequuntur uos in ciuitate ista, fugite in aliam, et: si uis perfectus esse, uade uende omnia quae habes et da pauperibus, et habebis thesaurum in caelo, et ueni sequere me.

producit sane et faenum lumentis, quibus pabulis omnes scripturarum repleti sunt campi, simplicem scilicet puramque narrationem historicae lectionis, qua simpliciores quique ac minus capaces perfectae et integrae rationis, de quibus dicitur: homines et iumenta saluabis domine, secundum status [*]( 2 Luc. 12, 35 4 Lnc. 22, 36 5 Mt. 10, 38 7 Rom. 10, 2 13 Mt. 5, 39 15 Mt. 10, 23 16 Mt. 19, 21 19 Pa. 103, 14 23 Ps. 35, 7 ) [*]( 1 puement D perueniunt 0 2 subsequitur V 4 gaudium Dl uindat W1 5 accepit V1W1P crocem V 7 deatrict. 0 8 intellig. W 9 crocis V1 humeris DWOP 11 storicam 0 (passim) 12 alligoricam VP uVasque Dl 13 sucus F1 14 dextra WX1 dezteri maxilli tul D1OPX2 15 persecnntar DW 16 perfectar D1 17 uinde V1D1 et uende W 18 thensanrum V1W 19 fenum DO foenum X 20 scillicet V 21 sthoricae V istorioae W q;q; Dl 22 munus D1 perfectae et] et perfectis D, sed deletum m. 2 28 statum D7P )