Conlationes Patrum (Collationibus)

parum est enim renuntiasse monachum semel, id est in primordio conuersionis suae contempsisse praesentia, nisi eis cotidie renuntiare perstiterit. usque ad finem namque huius uitae illud nobis dicendum est cum propheta: et diem hominis non desideraui, tu scis. unde et dominus in euangelio si quis, inquit, uult post me uenire, abneget semet ipsum et tollat crucem suam cotidie et sequatur me.

Et idcirco ei, qui de interioris hominis puritate peruigilem sollicitudinem gerit, expetenda sunt loca, quae mentem eius nulla ad culturae distentionem ubertatis suae fecunditate sollicitent nec de cellulae fixa atque inmobili statione proturbent atque ad aliquod subdiuale opus prodire conpellant, et ita uelut in apertum effusis cogitationibus omnem mentis directionem ac subtilissimum certe illius destinationis intuitum per diuersa dispergat.

quae a nemine prorsus quamuis sollicito ac uigilanti uel caueri poterunt uel uideri, nisi qui corpus atque animum suum iugiter intra parietum saepta concluserit, ut ita quis uelut piscator egregius uictum sibi apostolica arte prospiciens in tranquillissimo cordis sui profundo agmina cogitationum [*]( 2 Luc. 16, 25 13 Hierem. 17, 16 14 Luc. 9, 23 ) [*]( 1 nobis illam OKv 4 dispectis K \' huius mundi 0 7 arenarum BFO glebae codd. 8 conparemus Bl 10 principio 0 conuersationis K1 11 quotidie 0 cottidie K perstisterit B prestiterit 0 persteterit Kl 13 profeta F de I raui B 15 inquid uult BFO: uult inquit (inquid K1) Kv 16 cottidie K: om. 0 20 adque Bl 21 adque ad BlF 23 snbtilissimum Kv: sublimissimum BFO distinationis Kl 25 adque B\' 26 septe B\' septa reR. 28 tranquillissimi Ka )

In hac ergo unusquisque custodia iugiter perseuerans efficaciter illud inplebit, quod per Abbacuc prophetam satis euidenter exprimitur: super custodiam meam stabo et ascendam super petram, et speculabor ut uideam quid loquatur in me, et quid respondeam ad arguentem me. quod quanti laboris ac difficultatis sit, experi-lo mentis illorum, qui in illa Calami seu Porphyrionis heremo commorantur, manifestissime conprobatur.

nam cum longiore solitudinis interuallo ab uniuersis urbibus et habitaculis hominum quam heremus Sciti diuidantur (septem siquidem uel octo mansionibus uastissimae solitudinis deserta penetrantes uix ad cellarum suarum secreta perueniunt), tamen, quia illic agriculturae dediti claustris minime cohibentur, cum ad haec squalida in quibus degimus uel illa Scitiotica uenerint loca, tantis cogitationum aestibus, tanta animi anxietate uexantur, ut quasi rudes et qui solitudinis exercitia ne leuiter quidem aliquando contigerint commorationem cellae et quietis silentia tolerare non possint atque ex eis statim excussi tamquam expertes ac nouicii proturbentur.

non enim sedare interioris hominis motus et cogitationum suarum tempestatibus obuiare iugi sollicitudine ac perseueranti intentione didicerunt, qui [*]( \'7 Hab. 2, 1 (LXX) ) [*]( 1 adque B capiet F 2 amo BFO 3 et] ac Κν 4 sagatd F 5 hanc... custodiam 0 perseuerens Fl 6 abbacnch B abacuc K profetam F 8 et nideam quod K1 10 dificnltatis B 11 siue O2Κν: om. 0* porfyrionis B\'F porfirionis Bl prophirionis 0 pnrfnrionis K 12 Sime cdprobatnr manifestis (sic) F longiori F* 14 eremns 0 sciti 0\': scitU O2K1 scithii B1FК2 scithie B* 16 cellularum ΟΚν illi 01 18 scitiotica K1: scithiotica FK* sci.thiotjca B (0 eras.) schitiotica 0 20 solitudines OKl 21 commemorationem K1 22 adque Bl 23 agnonicii K nooitii B interiores 0 )

Nec mirum si in cella quis residens, quasi in artissimum claustrum cogitationibus congregatis, anxietatum multitudine suffocetur, quae de carceribus habitaculi cum homine prorumpentes continuo uelut equi effrenes per diuersa peruolitant. sed cum ad praesens de suis uelut stabulis euagentur, capitur statim aliquod uel breue ac triste solacium: cum uero corpore ad cellam propriam remeante rursum quasi ad sedem suam cuncta cogitationum caterua recucurrerit, grauiores excitat stimulos ipsa inueteratae licentiae consuetudo.

hi ergo qui necdum possunt uel norunt uoluntatum suarum instigationibus reluctari, cum acedia pectus insolitum uehementius inpugnante intra cellam fuerint anxiati, si progrediendi saepius libertatem sibi remissa districtionis lege concesserint, acriorem aduersum se pestem hoc ut putant remedio suscitabunt: sicut gelidissimae aquae haustu uim internarum febrium quidam restinguere posse se credunt, cum utique ex hoc accendi ignem illum constet potius quam sedari, siquidem momentaneam illam releuationem multo grauior consequatur adflictio. [*]( 1 quotidie 0 cottidie K aria Bl 2 oarne] corpore Kv 5 coercere Kv et] nec Kc 6 non om. c intollerabilem B 8 nincentur Kl 9 quia] quas Kl in BF: intra OlKv om. 01 11 de om. 0 12 per] in Kv 13 uelnti B (nimirum uelut istabnlis) stabilis F enagftntur 0 capituri statim (i. e. capitur istatim) BF 15 remeat BXF remeant 0 remeaot et B* rurena OKfJ 16 recurrerit F1OK2ν recnrrere Kl 17 innetereta Kl hii BFOK1 19 accedia 0 20 progradiendi 0 21 destrictionis BFO 23 anstu BlFO 24 quum 0 accendi ex hoc OKv 26 reaelationem BFKX coniequetur B2ν )

Quamobrem ita monachi omnis intentio in unum semper est defigenda cunctarumque cogitationum eius ortus atque circuitus in id ipsum, id est ad memoriam dei strenue reuocandi, uelut si quis teretis absidae cameram uolens in sublime concludere subtilissimi illins centri lineam iugiter circum ducat ac secundum illius certissimam normam omnem rutunditatis parilitatem structurae colligat disciplina.

qui uero eam absque illius medietatis examine consummare quamuis summa artis ant ingenii praesumptione temptauerit, inpossibile est ut aequalitatem circuitus illius sine errore custodiat aut quantum uerae rotunditatis pulchritudini errando subtraxerit solo deprehendat aspectu, nisi ad illum indicem ueritatis semper recurrens atque eius arbitrio interiorem operis sui ambitum exterioremque castigans tam excelsae magnitudinis molem unius puncti lege concludat.

ita etiam mens nostra, nisi solam domini caritatem uelut centrum inmobiliter fixum per uniuersa operum molitionumque nostrarum momenta circumagens probabili ut ita dixerim circino caritatis omnium cogitationum uel aptauerit uel reppulerit qualitatem, nequaquam structuram illam aedificii spiritalis, cuius Paulus est architectus, probabili arte molietur, nec pulchritudinem domus illius possidebit, quam beatus Dauid in corde suo domino cupiens exhibere domine, inquit, dilexi decorem domus tuae, et locum habitationis gloriae tuae, sed indecoram in corde suo atque indignam spiritui sancto domum continuoque lapsuram inprudenter adtollet, non glorificandus [*]( 20 cf. I Cor. 3, 10 23 PB. 25, 8 ) [*]( 3 adque Bl 4 teretis om. Kv abside BFO: absidis Kv 6 illius om. K v 7 rotund. B2F2K et structurae Kv disciplinam OK v 8 ullins K examinatione 0 9 temptauerat Bl 11 rotund. BtPK pulcritudini 0 pulchritudine Kl 13 adque B 14 excelsa 0 altitudinem molis K 18 probabile Bl 0 prababile F\' karitatis 0 19 repulerit BO 20 iatructuram B\' 21 pulcritudinem OK 23 inquid BFOK1 25 adque B\' spiritu O1ν 26 adtollit codd. non] ad F )

GEKMANVS : Satis utili ac necessario praecipitur instituto hoc operum genus, quod intra cellam exerceri potest. etenim non solum exemplo beatitudinis uestrae apostolicarum uirtutum imitatione fundatae, uerum etiam experientiae nostrae testimonio commoditas huius rei nobis saepe conperta est. sed parentum uicinia, quam nec uos nimium respuistis, cur a nobis tantopere debeat euitari, non satis claret. cum enim uos in omni perfectionis uia inreprehensibiliter incedentes non solum in propriis residere regionibus, sed nec longe a uiculis suis quosdam recessisse cernamus, cur id, quod uobis noxium non est, nobis putetur aduersum?

ABRAHAM: Nonnumquam mala ex bonis rebus sumi uidemus exempla. nam si eadem quis agere non eodem adfectu atque proposito aut dissimili uirtute praesumpserit, profecto exinde laqueos deceptionis ac mortis incurret, unde aliis aeternae uitae fructus adquiritur.

qUOd uie quoque manu fortis puer bellicosissimo giganti illi in certamine conparatus haud dubie pertulisset, si uirilibus atque fortissimis Saulis armis fuisset indutus, et de quibus aetas robustior innumeras hostium prostrauit cateruas, haec indubitatam primaeuo potuerunt inferre perniciem, nisi prudenti discretione congrua adulescentiae suae armorum genera delegisset et aduersus hostem taeterrimum non lurica et clipeo, quibus ceteros uidebat instructos, sed illis quibus ipse dimicare poterat telis [*](19 cf. I Reg. 17 ) [*](1 constriotionis K1 7 testimoniis Kc 8 uiciniam BFO quur BFO 9 tantopere a nobis (a om. K\') Kv uitari Kc 10 uia] ui B1 11 in om. Kxc 12 quedam Bl quur BFO 16 adque B1 17 laqueum Kv incurrit Kv 19 puer om. F 20 aut FO haut K1 uiribus K adque B\' saul.. O 21 et om. 0 et de om. K de om. v innumerabiles Kv 22 prostranit B11 prostrauisset B\'FO cateruas hostium prostrauisset Kv 24 adulisc. BlKl adolesc. B7K* deligisset B\' elegisset O* 25 deterrimum B teterrimum rdl. lurica Kl: lorica relZ. clippeo BF1 quibus.... 26 sed illis om. BF 26 ipse] ille 0 dimigare B1 )

non enim quia bona est anachoresis, uniuersis eam congruam conprobamus: a multis enim non solum infructuosa, sed etiam perniciosa sentitur. nec quia institutionem coenobiorum uel curam fratrum sanctam atque laudabilem merito profitemur, idcirco ab uniuersis eam expetendam esse censemus. ita etiam xenodochii uberrimus fructus est, sed ab omnibus expeti sine patientiae non potest detrimento. proinde primum regionis uestrae atque huius inter se pensanda sunt instituta, deinde uires hominum iugi uel uirtutum uel uitiorum adsiduitate collectae diuersa inuicem lance trutinandae.