Conlationes Patrum (Collationibus)

et nt euidentissimis probemus exemplis et errasse nonnullos sanctorum et tamen a sua non discessisse iustitia, certe ille beatissimus et apostolorum eximius Petrus quid aliud credendus est fuisse quam sanctus, praesertim id temporis quo ei a domino dicebatur: beatus es, Simon Bar Iona, quia caro et sanguis non reuelauit tibi, sed pater meus qui est in caelis. et tibi dabo claues regni caelorum: et quodcumque ligaueris super terram, erit ligatum in caelis: et quodcumque solueris super terram, erit solutum et in caelis.

quid hac dominica laude praeclarius, quid hac potestate ac beatitudine potest [*]( 17 Mt. 6, 12 22 Mt. 16, 17 et 19 ) [*]( 1 resurget a 5 aliut BO est enim Zc 8 infidelitatis titio interaa BF: in fide 0 in fidei βν 11 reccidere F: reccedere B1 recedere B2Z2 recidere KZ1 descendere 0 12 lieet air sanctas BF: uir sanctns licet 0 sanctus licet β 14 facient BF 15 cottid. β 19 non discessisse a sna B 20 apostnloram Bl alins F 22 symon B 88 renelabit F1O . 24 in caelis est FO βν et Vulg. 26 ligatam et in β 27 et om. β (cf. cundem Matthaei locum Nest. III, 14). )

quid illo etiam tempore, numquid ruinam manifeste negandus est pertulisse, quo inminente persecutorum metu ter dominum negare conpulsus est? sed confestim paenitudine subsequente amarissimis lacrimis maculam tanti criminis abluendo sanctitatis atque iustitiae merita non amisit. de ipso igitur ac de eius similibus sanctis illud etiam quod per Dauid canitur debemus accipere: a domino gressus hominis diriguntur: et uiam eius uolet nimis. cum ceciderit iustus, non conturbabitur: quia dominus subponit manum suam.

cuius enim gressus a domino diriguntur, quid aliud potest esse quam iustus? et tamen de hoc ipso dicitur: cum ceciderit, non conlidetur. quid est. cum ceciderit, nisi (cum lapsum peccati alicuius incurrerit\' P non conlidetur, inquit, id est nequaquam diu obprimetur incursione peccati, sed licet ad praesens uideatur elisus, tamen diuino quod inplorat erectus auxilio celeri resurrectione stabilitatem iustitiae non amittet, uel etiamsi ad praesens per fragilitatem carnis amiserit, manus dominicae subpositione reparabit.

nec enim esse sanctus desinit post ruinam, qui cum se fiducia operum suorum [*]( 8 L c. 22 4 1. c. 23 10 cf. Mt. 26, 70 aqq. 14 Ps. 36, 28-24 ) [*]( .1 panlolmn β 2 mist. 0 utilitatis BFO utilitate Kl hvmanq Bl 3 obiaret F 4 ilico meretur 0 7 atque] et O 8 quid] quo β 9 quod Bl 13 meritum Oc 14 per] a βν 15 dirigentur B et Vvigata 16 nimis om. BF iustus om. βν conturbabitar BFO: conlidetur βν 17 quia) quoniam 0 18 quid] quo K1 21 inquid BFOIPZ id est om. BF .01 22 obpremetnr 01 opprimitur β 23 electus K 24 amittet r: amittit codd. c 26 dominica Z reparauit Kl 27 post ruinam desinit B)

Nam cum apostolus Paulus inaestimabilem abyssum puritatis resistentibus cogitationum aestibus penetrari ab homine non posse cognoscens diu uelut per profunda iactatus ante dixisset: non enim quod uolo facio bonum, sed quod odi malum, hoc ago, et rursum: si autem quod nolo, hoc facio, iam non ego operor illud sed quod habitat in me peccatum, et: condelector legi dei secundum interiorem hominem, uideo autem aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meae et captiuum me ducentem in lege peocati quae est in membris meis, omnino uel sua uel naturae ipsius fragilitate perspecta, tam inmensae altitudinis uastitate conterritus, ad tutissimum portum diuini confugit auxilii, et quasi de nauigii sui oneribus mortalitatis oppressi naturali infirmitate desperans ab eo cui inpossibile nihil est naufragiorum remedia deprecatur, cum quodam miserabili uociferans heiulatu: infelix ego homo: quis me liberabit de corpore mortis huius? statimque absolutionem, quam desperauit de inbecillitate naturae, de dei benignitate praesumpsit confidenter adiungens: gratia dei per Iesum Christum dominum nostrum. [*]( 3 Rora. 7, 24-25 9 1. c. 19 10 1. c. 90 12 1. c. 22-23 22 1. c. 24 25 1. c. 25 ) [*]( 1 peccatori F 3 liberauit BF 6 inextimabilein abigsam O 8 per] uel 0 12 condilector K1 lege F1 16 omnino] omni βν 17 pitspecta 0 nastitatem K1 18 et om. F 19 aanfragii BFO opprewi IPv. oppreeaus BFK2Z obpressas 0 20 diaperana Z 21 deprecatur BF: depipcamar 0 deposcit pv cf, XIII, 6, 4 22 eiulatu OK2Z liberauit BF 23 obsolut. F 24 ioueccillitate F inbicill. Z 25 confidenter adiuugens om. BF\' )

GEIDiiNVS: Multi hunc apostoli locum ita intellegi debere definiunt, ut hoc eum non ex sua, sed ex peccantium persona dixisse confirment, eorum scilicet qui uolentes semet ipsos a corporalibus inlecebris et uoluptatibus abstinere obstricti uitiis pristinis et oblectatione carnalium passionum captiuati semet ipsos cohibere non possunt, dum inolita consuetudine uitiorum uelut inmiti quadam tyrannidis dominatione depressi ad libertatem pudicitiae respirare non possunt. quomodo enim.

beato apostolo, quem ad summum perfectionis totius culmen certum est peruenisse, illud poterit conuenire quod dicit: non enim quod uolo facio bonum, sed quod odi malum, hoc ago, illud etiam quod subiungit: si autem quod nolo, hoc ago, iam non ego operor illud sed quod habi tat in me peccatum, nec non etiamhoc: condelector enim legi dei secundum interiorem hominem, uideo autem aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meae et captiuum me ducent in lege peccati quod est in membris meis?

in quo igitur haec personae possunt apostoli coaptari? quid enim est boni quod ille non potuerit inplere, et e contrario quid illud est mali quod nolens et odiens tamen cogente natura inuitus admiserit ? ad quam uero peccati legem electionis uas, in quo Christus dominus loquebatur, potuit captiuus abduci? qui cum omnem inoboedientiam et omnem extollentem se aduersus deum altitudinem captiuasset, de semet ipso cum fiducia proclamabat: bonum agonem cer-taui, cursum consummaui, fidem seruaui: de cetero reposita est mihi iustitiae corona, quam reddet mihi dominus in \' illa die, iustus iudex. [*]( 10 I. c. 19 12 1. c. 20 14 1. c. 22-23 22 cf. II Cor. 18, 3 24 II Cor. 10, 5 26 II Tim. 4, 7-8 ) [*]( 4 et BFO: ac βν 5 passionum carnalium OfJr 6 solita BF 9 apoatulo Bl ll odii BlFO 12 subiunxit O corr. 14 condilector Kl 15 lege B1 17 deducentem F 18 quod BFO: quae βν cf. XXIII, 13, 4 19 apostolicae fiv 20 potuit B quod 0 24 aduersum 0 25 dominum FO 26 pro- clamat F 28 corona iustitiae BF (non 01 . )

THEONAS : Intrantem me tutissimum silentii portum rursus ad inmensum profandissimae quaestionis pelagus reuocare conamini. sed oportunitatem fidae stationis amplexi hic interim cursu tam longae conlationis emenso taciturnitatis ancoram iaciemus, ut crastina die, si tamen nulla uis tempestatis obstiterit, flatu prosperi spiritus explorato disputationis uela pandamus. [*]( 2 inmensium B1 pelagum § . 5 anchoram BF2K2 haQcoram 0 6 obaiateret F obsteterit Kl 7 pandamus. Explicit (oм.. F) abbatis theonae conlatio (conL abb. theone 0) secunda de nocturnis itllusionibuB BFOfl Incipit eiusdem tertia de anamarteto (anamartbeto B anamarieton 0: de an. om. K) BFOK: om. Z Incipiont capitula eiusdem (de tertia conlati add. Z) BFZ: om. K Incipit capitulatio 0 )

Reuersa igitur luce cum ad perscrutandam abyssum apostolicae quaestionis summa a nobis senex conpelleretur instantia, ita effatus est. testimonia quibus probare conamini [*](1 Bom. 7, 22 4 1. c. 14 6 1. c. 18 9 1. c. 19 ) [*]( 1 condileotor K1 2 lege B legem 0 5 cetera BFO: reliqua βν 18 diBcemenda BFO 22 enBpendere. Expliciunt capicula. Jncipit liber BF Explicit capitala. Incipit conlatio uioesima -III- O Finiunt capitula de animarteto (anem. Z). Incipit conlatie tertia abbatis theonae de auiraarteto (aoem. Z) conlatio -VI- (t 28 abis-\' sum 0 25 contamini BlF*)

pacto hoc peccatorum personae poterit conuenire quod dicitur: non enim quod uolo facio bonum, sed quod odi malum, hoc ago? sed ne illud quidem: si autem quod nolo, hoc facio, iam non ego operor illud sed quod habitat in me peccatum. quis enim delinquentium nolens se adulteriis fornicationibusque contaminet? quis inuitus proximo tendat insidias? quis ineuitabili necessitate cogatur, ut falso testimonio hominem opprimat furtoue decipiat, ut alterius spolia concupiscat uel sanguinem fundat?

quin immo, ut scriptum est, humanum genus diligenter intentum est ad nequitiam a iuuentute sua. in tantum enim omues uitiorum amore flagrantes desiderant inplere quae cupiunt, ut etiam peruigili cura oportunitatem conmittendi sceleris aucupantes etiam timeant ne libidinum satietate tardius potiantur, et de ignominia [*](2 1. c. 8 1. c. 20 5 1. c. 22-23 14 1. e. 19 16 1. c. 20 22 Gen. 8, 21 (LXX) ) [*]( 1 Bed pro BF: sed Olc sed ex O\';r cf. XIII, 14, 9 ut creatoris nostri clementiae mortale aliquid non pro aequalitate pietatis, sed ex aliqua indulgentiae similitudine conparemus 8 odii 0 5 con-. dilector K1 10 omnis modis F\'0 11 pertineta 0 12 subuecuntur 0 15 odii 0 nee v 24 ut in 0 omnes om. BF more BF . 25 flaglantea F1 fraglantes 0 26 conmittendis claris F aucupantes ..... 27 potiantur] aucupentur p. 27 et 0: ac β om. BF)

quos etiam Hieremias propheta non solum non nolentes nec cum requie cordis et corporis flagitiorum crimina perpetrare, uerum . etiam in tantum eos adserit laboriosis conatibus ut ad effectum eorum perueniant desudare, ut a letali scelerum adpetitu nec obsistentibus eis arduis difficultatibus reuocentur,.

dicens: ut inique agerent, laborauerunt. illud quoque quis dixerit peccatoribus conuenire: itaque ego ipse mente seruio legi dei, carne autem legi peccati, quos nec mente nec carne deo seruire manifestum est? aut quemadmodum hi qui corpore peccant mente seruiant deo, cum uitiorum fomitem caro ex corde concipiat et ipse auctor utriusque naturae fontem atque originem peccatorum ex eo pronuntiet emanare de corde, inquiens, procedunt cogitationes malae, adulteria, fornicationes, furta, falsa testimonia et cetera?