Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

nec enim a faetidis criminum sordibus quae abhorret dominus quemquam abstinuisse sufficiet, nisi etiam illam bonam uirtutum fragrantiam, qua dominus delectatur, puritate cordis et apostolicae caritatis perfectione possederit.

Hac usque abbas Pinufius de satisfactionis indicio ac paenitentiae fine disseruit. qui licet ut in eius coenobio residere [*]( 5 Pe. 18, 18-14 7 Bom. 7, 19 9 1. c. 24 15 1 Ioh. 1, 8 et 10 ) [*]( 1 aat per cogitttionem ant per Mrxnonem om. BF: cf. XXII, 7, 2. XI, 9,6 8 et Bomnii pollationem om. βυ 5 adque F 6 me die et 0 9 heinlans JF: h e*ulans (i eras.) 0 eiulans rell. 10 liberanit BIFZ1 11 in his om. F 12 cabeantur F1O 16 in nobis non est Z1 17 magne BO: magn* (ae eras.) F satis βυ 18 ad] ad in B 21 fetidifl BF: fę(foe-)tidissimis Οβυ 23 illam om- BF fraglantiam BFO flagrantiam 0 quam BF10 24 poeaident BlFZ 26 pinuphiua a )

570
mallemus sollicito precaretur affectu, tamen fama Scitioticae solitudinis inuitatos, cum retinere non posset, emisit [*]( r t scitiotice 0: scithioticae (sed thi m ras. K) BFK sciti***oticę Z 2 poasit Z emirit. Explicit (Lub. add. F conlatio add. O) abbatis pinufi(piDufii FO pinuphii β) de paenitentiae (penitndinis y fine et satisfactionis indicio. Incipit (conlatio add. O) abbatis theone (theoDę FK2 theonee KlZ) de remisrione quinquagensimae (quinquagerimae BFO) BFOft Capitnla eiusdem O: om. rell. )
571

DE REMISSIONE QVINQVAGENSIMAE. CAPITVLA.

Quomodo Theonas ad abbatem Iohannem uenerit.

Exhortatio abbatis Iohannis ad Theonan et ceteros qui cum eo conuenerant.

De decimarum et primitiarum oblatione.

Quod Abraham, Dauid ceterique sancti legis mandata fuerint supergressi.

Quod sub euangelii gratia agentes superare debeant mandata legalia.

Quod euangelii gratia, sicut perfectis tribuit regna caelorum, ita ueniabiliter sustentet infirmos.

Quod in nostra situm sit potestate, utrum sub euangelii gratia an sub legis uelimus terrore consistere.

Quemadmodum Theonas coniugem suam, ut et ipsa renuntiaret, hortatus sit. [*]( 6 eiortatio FO theonan β: tbeonam BFOv 7 uenerant F 8 de om. 0 oblationum 0 9 habraham F abràam 0 legis om. 0 11 eoangeli F gratiagentea 0 degentes βv 13 tribuet BF regnum 0 14 uenerabiliter K1 Bustinet B F sustentat 0 infirmus B 16 eqangelia BF, uellimus B 18 qaemammodum B, item infra )

572

Quemadmodum non adquiescente uxore sua ad monasterium peruolarit.

Satufactio pro eo, ne discidia coniugibus suadere uideamur.

Inquisitio, cur in Aegypto totis diebus Quinquagensimae non ieiunetur nec genua in oratione curuentur.

Responsio de natura eorum quae bona uel mala uel media sunt

Quale bonum sit ieiunium.

Quod non sit principale bonum ieiunium.

Quod principale bonum non propter inferius bonum debeat exerceri.

Quomodo a ceteris bonis principale discernatur bonum.

De ratione et utilitate ieiunii.

Non semper congruum esse ieiunium.

Interrogatio, cur totis Quinquagensimae diebus ieiunium resoluamus.

Responsio.

Interrogatio, utrum abstinentia ieiunii relaxata non obsit corporis castitati.

Responsio de seruando continentiae temperamentö.

De refectionis tempore atque mensura.

Interrogatio de diuersa obseruatione Quamgensimae.

Responsio, eo quod ad anni decimas Quadragensimae ieiunium referatur.

Quomodo etiam primitias nostras domino debeamus offerre. [*]( 2 pernolaret FO 5 quur FO qainqaagensimae β (passim): quinquages. BFO (pasum) 6 ieiunaretar β in oratione om. 0 9 sunt om. 0 13 debet 0 14 a om. F 18 quur BO quinquagesimae BF quinquaginta Ofiv 20 Besponsio de iptoht 0 21 abstinentię B 24 refectiones KI 25 dg; (t. e. qaadragerimae) F 27 ad om. 0β )

573

Cur diuerso dierum numero Qaadragensima a plerisque obseruetur.

Quare uocetur Quadragensima, cum XXXVI diebus tantummodo ieiunetur.

Quod perfecti supergrediantur legem Quadragensimae.

De causa et initio Quadragensimae.

Interrogatio, quemadmodum intellegi debeat quod apostolus ait: peccatum in uobis non dominabitur.

Responsio de differentia gratiae et legalium praeceptorum.

De eo, quod leniora sint euangelii praecepta quam legis.

Quemadmodum quis probetur esse sub gratia.

Interrogatio, cur interdum propensius ieiunantes carnalibus incentiuis acrius urgueamur.

Responsio, quod haec quaestio futurae conlationi debeat reseruari.

Priusquam uerba conlationis huiusce habitae cum summo uiro abbate Theona incipiamus euoluere, necessarium reor ut initium conuersionis eius breui sermone perstringam, quia ex [*]( 9 Bom. 6, 14 ) [*]( 1 quur BFO dinenoram 0β 3 quadraginBima K1 quum 0 XXX et sex Οβ 4 tantammodo om. 0 5 quadragm ο͠ F quadraginsimae K1 7 XXX om. B 8 XXX B quemammodom B 9 nobis 0 11 XXXI B 13 XXXIIB sunt 0 15 XXIII- Quemammodum B 16 XXXIIIIB qaur BFO 17 urgnamur 0 urgeamur β 18 XXXV B quaesto β 19 resernari. Finiunt capitula (Incp LIB; add. F) BF Explicit capitula. Incipit liber uicesimnB primus 0 Finiunt capitula de remissione quinquagensimae. Incipit conlatio -IIII- (de eodem add. K2Z) JZZ 20 habite BF(r): habita Oflc 21 theonam B1K1l 22 connersationis FO sermonem F1 prestringam 0 )

574
hoc uel meritum uiri uel gratia euidentius poterit patere lectori. hic igitur adulescens admodum parentum studio imperioque conexus est uinculo coniugali. nam dum pudicitiae eius religiosa sedulitate prospiciunt et ancipitem lapsum lubricae uerentur aetatis, praeueniendos adulescentiae motus licito

nuptiarum remedio credidernnt cum ergo hic unias lostri tempus cum coniuge peregisset, uenit ad abbatem Iohannem, qui tunc temporis merito mirae sanctitatis electus diaconiae praesidebat. non enim ad hunc gradum quilibet propria uoluntate ant ambitione prouehitur, sed is quem cunctorum seniorum coetus aetatis praerogatiua et fidei atque uirtutum testimonio excellentiorem omnibus sublimioremque censuerit.

ad hane, inquam, beatum Iohannem cum piae deuotionis studio praedictus tunc iuuenis aduenisset deferens religiosa donaria inter ceteros possessores, qui certatim decimas uel primitias frugum suarum memorato seni de suis substantiis offerebant, uideretque eos senex cum multis ad se muneribus confluxisse et deuotioni eorum uicissitudinem cuperet repensare, coepit eis secundum apostolum spiritalia seminare, quorum metebat dona carnalia. denique ita sermonem adhortationis instituit.

Delector quidem o filii, pia uestrorum munerum largitate, et deuotionem huius oblationis, cuius dispensatio mihi credita est, gratanter amplector, quia fideliter primitias uestras ac decimas indigentum usibus profuturas uelut sacrificium domino bonae suauitatis offertis, harum scilicet oblatione plenitudinem quoque fructuum uniuersaeque substantiae uestrae, ex qua [*]( 19 cf. I Cor. 9, 11 ) [*]( 2 adaliscensB1K1 adoliscens B\'Z adolesc. K* ammodum B F 4 relegiosa X1 Z soliditate 0 5 adalisc. BKlZ adolesc. K2 6 nnbt. 0 crediderant Kl quum 0 7 quum 0 8 mirae om. 0βv 9 praesedebat K1 10 prohibetur BF his BF1O 13 quum 0 14 relegiosa K1 15 donaria BF: munera 0βv cf. XX, 8, 6 16 frugwim K 18 et om. F 20 adortationis BO 23 deuotione BF 24 qui 0 26 offeritiB 0 )

575
haec domino delibastis, ubertim benedicendam credentes uosque secundum mandati illius fidem multiplici ubertate bonorum omnium etiam in hoc saeculo cumulandos: honora dominum de tuis iustis laboribus, et deliba ei de fructibus iustitiae tuae: ut inpleantur horrea tua abundantiae tritici, et uino torcularia tua redundent. quam deuotionem fideliter exsequentes scitote uos legis antiquae consummasse iustitiam, sub qua tunc positi et transgredientes eam reatum ineuitabiliter incurrebant et implentes ad perfectionis apicem peruenire non poterant.

Decimae siquidem praecepto domini usibus Leuitarum, oblationes uero ac primitiae erant sacerdotibus consecratae. sed primitiarum hic erat modus, ut quinquagensima pars uel frugum uel animalium templi et sacerdotum ministerio praeberetur: quem modum tepidiores quique infideliter minuentes, religiosiores uero etiam cumulantes, illi ex sexagensima,* hi autem ex quadragensima fructuum suorum parte pendebant. iusti enim, quibus lex non est posita, sic probantur non esse sub lege, ut iustitias legis non solum implere, uerum etiam superare contendant sitque deuotio eorum legali maior imperio, quae obseruantiam cumulans praeceptorum uoluntaria addat ad debita.

Ita namque Abraham futurae legis praecepta legimus supergressum, cum superatis quattuor regibus de spoliis Sodomorum, quae sibi uelut uictori non inmerito debebantur, et quidem rege ipso cuius spolia reduxerat suppliciter offerente, [*](8 Prov. 3, 9-10 (LXX) 11 cf. Num. 18, 26. 5, 9-10 18 cf. I Tim. 1, 9 ) [*](1 delibatis BxF dilibastis K1 benedicenda FKr 8 comu- 1 operibus m. 2 landos B\' deum ac 4 laboribus B operibus F 5 abnndantiae (πλησμονης σιτυ) B1: habundantia B2F abundantia Oβ 6 et uino BF: uino autem Οβυ torcolaria K2Z1 7 exesequontes B ezequentee FO 8 transcredientes F 10 non otn. 0 13 quinquageeima BFOK 14 et BF: vel βv om. 0 15 quemadmodum B2F1 tepediores Bl F 16 releg. K1 sezagee. BFOK* hii BFOp1 17 quadrages. BFOK1 21 nolnntariae BF 22 ad om. 0 28 namque et 0βv 24 quum 0 26 retulerat Οβv)

576
nihil penitus adquiescit adtingere, sab diuini nominis testificatione proclamans: extendo mtnam meam ad dominum excelsum, qui fecit caelum et terram, si a filo subteminis usque ad corrigiam caligae accipiam

ex omnibus quae tna sunt sic Dauid praeeepta legis eognoedmus supergressum, qui praecipiente Moyse, ut inimicis talio redderetur, non solum hoc non fecit, uerum etiam dilectione conplexus est persequentes et pro his domino pie supplicans etiam lugubriter fleuit et ultus est interfectos. ita Heliam quoque et Hieremiam probamus non fuisse sub lege, qui cum licito uti coniugio absque reprehensione potuerint, uirgines tamen perseuerare maluerunt. sic Helisaeom ae reliquos eiusdem propositi uiros Moysaica legimus superasse mandata, de quibus apostolus ita dicit: circumierunt in melotis (t in pellibus caprinis angustiati, adflict, egentes, quibus dignus non erat mundus, in solitudinibus errantes et montibus et speluncis et in cauernis terrae.

quid de filiis Ionadab filii Sechab dicam, quos Hieremiae prophetae offerenti ex praecepto domini uinum ita legimus respondisse: non bibimus uinum: quia. Ionadab filius Rechab, pater noster, praecepit nobis, dicens: non bibetis uinum uos, et filii uestri usque in sempiternum: et domum non aedificabitis, et sementem non seretis, et uineas non plantabitis, nec habebitis: sed in tabernaculis [*](2 Gen. 14, 22—28 (LXX) 6 cf. Er. 21, 24 8 of. I Reg. 24. n Beg. 1 14 Hebr. 11, 37-88 20 Hierem. 35, 6-7 ) [*]( 2 deum Οβv 4 subtemmis FI\': sabtegminis BF*0 callige F1 cal∗ce(i ercu.) 0 6 moee BlF 9 lncnbriter Z interfectos B1 eliam 0 10 iheremiam 0 11 nti] nt hi B1 12 mallaerant B1 beliseum BFK eliueam 0 helys. Z 18 moynica B*: mosajca OK2 mosaiea reD. 14 circamienmt \'1: circuierunt B FΟβ2 15 et in BFO: in βvangastati F 17 et in mont. B1Ov et in speluncis B1v et cabernis 0 18 reeabab B1F recab BIO 19 iberemiae 0 offerente 0 20 ita legimas.... ainam om. B*F bibemus 0 21 reeab BFO 22 bibitis K1 noe om. 0 24 seritis B1F )

577
habitabitis cunctis diebus uestris?

unde etiam ab eodem propheta merentur audire: haec dicit, dominus exercituum deus Israhel: non deficiet uir de stirpe Ionadab filii Rechab, stans in conspectu meo cunctis diebus. qui omnes offerre possessionum suarum decimas non contenti, sed ipsa praedia respuentes semet ipsos potius deo ac suas animas obtulerunt, pro quibus nulla ab homine commutatio fieri potest, sicut dominus in euangelio contestatur: quam dabit homo commutationem pro anima sua?

Quapropter scire debemus nos, a quibus non iam exigitur legale mandatum, sed quibus euangelicus cotidie intonat sermo: si uis perfectus esse, uade uende omnia quae habes et da pauperibus, et habebis thesaurum in caelo, et ueni sequere me, cum decimas de substantiis nostris offerimus deo, adhuc quodammodo sub legis sarcina detineri et necdum ad euangelicum illud fastigium peruenisse, quod obtemperantes sibi non tantum praesentis uitae beneficiis, sed etiam futuris praemiis muneratur.