Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

Sed hoc μεϱιϰὴ, id est non integra et in omnibus consummata perfectio, sed pars perfectionis est. rara est ergo et paucissimis dono dei concessa perfectio. is enim uere et non ex parte perfectus est, qui et in heremo squalorem solitudinis et in coenobio infirmitatem fratrum aequali magnanimitate sustentat. et ideo in utraque professione per omnia consummatum inuenire difficile est, quia nec anachoreta ἀϰτημοσύνην, id est contemptum ac priuationem materialium rerum, nec coenobiota theoreticam ad integrum potest adsequi puritatem, licet utrumque perfecte abbatem Moysen atque Pafnutium duosque Macarios nouerimus possedisse.

et ita erant in utraque professione perfecti et, cum ultra omnes heremi accolas secedentes insatiabiliter secreto solitudinis pascerentur quantumque in ipsis erat nequaquam inquirerent [*]( 2 Thren. 3, 27-28 4 Pa. 101, 7-8 ) [*]( 1 iheremias 0 profeta B discribens B1R2K 2 inquid FORK1 aduliscentia BFK1 adolesc. RK* 3 lebabit 0 leuabit R 4 pelicano R2K1 6 parser B 8 et ante ille om. BFO expetiit F 9 inpleuit R: inplebit 0 impleuit rell. 10 MePIknI- 0 MeHPITIKH K (corrupte R) 12 enim BFO: etenim RΚν 13 herimo R1 14 infirmitates RΚν 15 et ideo et B et ideo //// (et eras.) F 16 comsummatum Bl anachorita BlF anacorita 0 17 akTHMOYNHN F (corrupte OR) 18 coenobita B2F2R2 chenobiota 0 theoricam RKc 19 mosen F adque R 20 pufnutium Ft pafnuntium 0 paphnutiam Rv y macarios 0: macarios F macharios rell. nouerim RKv possidisse R1 et BF: qui RΚν (corrupte 0 ex corr.) 21 et scripsi: nt codd. ν 22 herimi R acculas B1R1 solitudis Fl )

544
humana consortia, tamen ita frequentiam ae fragilitates ad se concurrentium sustinebant, ut cum ad eos uisitationis uel profectus gratia innumera fratrum multitudo conflueret, tam iugem paene susceptionis inquietudinem immobili patientia tolerantes nihil aliud uel didicisse uel exercuisse omni uitae suae tempore crederentur, quam ut conmunibus tantum aduenientium officiis deseruirent, ita ut apud cunctos esset ambiguum, . in qua potissimum professione eorundem esset maior industria, id est utrum in illa heremitica puritate an in ista conuersatione communi magnanimitas eorum mirabilius aptaretur.

Solent autem nonnulli ita diuturno silentio solitudinis efferari, ut prorsus hominum consortia perhorrescant, et cum uel paululum a secreti sui consuetudine interueniente fratrum uisitatione discesserint, notabili mentis angore et euidentibus pusillanimitatis indiciis aestuare. quod uel maxime his euenire consueuit qui non perfecte in coenobiis instituti nec excoctis prioribus uitiis ad solitariam se uitam inmaturo desiderio transtulerunt: qui in utraque parte inperfecti semper fragiles, quocumque aura commotionis inpulerit, inclinantur.

nam quemadmodum consortio uel interpellatione fratrum inpatienter exaestuant, ita in solitudine consistentes eius ipsius quod expetunt silentii non ferunt uastitatem, quippe qui ne ipsam quidem rationem norunt, cuius causa desiderari uel expeti debeat solitudo, sed hanc esse uirtutem ac professionis huius existimant summam, ut fratrum consortia declinantes humanos tantummodo refugiant ac detestentur aspectus.

GERMANVS: Quo ergo uel nobis uel ceteris qui eiusdem fragilitatis atque mensurae sunt remedio poterit subueniri, qui l [*]( 1 frequentia F ac fragilitatea ... 2 concurrentium om. K 2 sustinebunt F1 cum] eum Fl 3 confluerat F confluerent 0 4 pene BORK 5 dedicisse Rl 7 aput 0 8 eorQdem R 9 herimitica B 11 diurno BFO 12 perorrescant BlO perhorriscant Kl et BK: ut BFO 14 notabile BPO 15 estuent (ent in ras. m. 2) B 17 solitarium F 18 utramque parte K 20 quemammodum B 24 uirtutem BFO (an uirtutum?): uirtutis Rβν 25 aestimant R 28 adque B )

545
coenobialibus disciplinis tenuiter instituti ante eipulsionem omnium uitiorum habitationem solitudinis coepimus adfectare, uel quo pacto inperturbatae mentis constantiam et inmobilem patientiae poterimus adprehendere firmitatem, qui ipsas quodammodo scolas et exercitationis huius palaestram, in qua ad plenum erudiri ac perfici principia nostra debuerant, intempestiue intermissa coenobii congregatione dereliquimus ?

qualiter ergo nunc solitarie conmorantes perfectionem longanimitatis ac patientiae consequemur, uel quemadmodum has sibi inesse uel deesse uirtutes exploratrix internorum motuum conscientia deprehendet, ne forte, quia ab hominum consortio segregati nullis eorundem inritationibus prouocamur, falsa existimatione decepti tranquillitatem nos mentis inmobilem possedisse credamus ?

IOHANNES: In ueritate quaerentibus medicinam remedia curationum ab illo uerissimo animarum medico deesse non possunt, his praesertim qui ualitudines suas non desperando aut neglegendo contempserint nec uulnerum suorum pericla celauerint aut medellam paenitentiae procaci mente respuerint, sed pro languoribus ignorantia uel errore uel necessitate contractis humili et tamen cauta ad caelestem medicum mente confugerint. ideoque nosse debemus, quod si ad solitudinem uel ad abdita loca nondum curatis uitiis secedamus, effectus eorum tantummodo reprimatur, non extinguatur affectus.

latitat enim intra nos, immo etiam serpit radix omnium quae extirpata non fuerit peccatorum, quam adhuc in nobis [*]( 5 paleatram codd. quo BFO 6 debaerant 0 7 derelinquimus 0 9 quemammodum B 10 uel deeeie om. BF motuum om. BF conacientia manere prorsas deprehendet BFO 11 depraehendat R1 deprehendit β 12 eoromdem B aestimatione Rβν 18 inmobilem] hic fimt B posaidere βν 17 quia F ualetudines BFO1 18 neclegendo F negligendo Z pericla К1Zr: pericnla BFOIPc 19 celanerant Bl medelam B2F2Z2 paenitentiae om. BFO reepnerant Bl 20 langoribus 0 21 et tamen scripsi: et tandem codd. r tandem et c tamen et coni. Har- td 26 eztyrpata F exstirpata β fnerit BFOr: fuerint jg faerat e . ) [*]( XIII. Cass. 2. ) [*]( 85 )

546
uiuere his deprehendimus indiciis. uerbi gratia eam in solitudine constituti aduentum fratrum uel breuissimam eorum moram cum quadam aestuantis animi anxietate suscipimus, inesse adhuc in nobis uiuacissimae inpatientiae fomitem nouerimus. cum uero cuiusquam fratris speramus aduentum, si eo pro necessitate aliqua paululum forsitan demorante uel tacita indignatio animi eius culpauerit tarditatem et mentem nostram intempestiuae expectationis sollicitudo turbauerit, irae atque tristitiae manifesta in nobis uitia residere conscientiae nostrae probabit examen.

item si fratre ael codicem ad legendum uel quamlibet aliam ad utendum speciem postulante ant nos illius petitio contristauerit aut illum negatio nostra reppulerit, dubium non est nos adhuc auaritiae seu filargyriae laqueis conpediri. quodsi recordationem nobis femineam uel cogitatio subita uel sacrae series lectionis adtulerit et in ea quadam nos senserimus titillatione pulsatos, sciamus neodam extinctum in membris nostris fornicationis ardorem. si uero de conparatione districtionis nostrae et remissionis alienae uel tenuissima mentem nostram temptarit elatio, certum est nos dira superbiae peste corruptos.

eum haec ergo nitiomm in corde nostro deprehenderimus indicia, manifeste cognoscamus nobis non adfectum, sed effectum deesse peccati. quae utique passiones, si nos quandoque conuersationi miscuerimus humanae, protinus de cauernis nostrorum sensuum procedentes probant se non tunc primum cum eruperint nasci, sed tunc demum quia diu latuerint publicari. et ita uniuscuiusque uitii radices in se esse defixas certis indiciis etiam solitarius [*]( 1 depreendemns 0 3 suscepimus 0 4 uiuacissimum βν: cf. II, 3, 2 5 mouerimus F1 7 indignatione O animi BF: nimiMn Οβν 8 inmodica 0* im(in-)mo4ioM βν 9 adque F* manifeste (-ae K1) βν 10 probabit 0: probauit rtU. a fratrem B frr 0 11 postulantem BF1O 18 repulerit Z* 14 nobis femineam BF: feminae nobis Οβν cf. cap. 16, 4 15 lectionee F1 eam Fl 16 pulsatus K1 19 temptauerit B temtaberit 0* 21 agnoscamus Οβ 22 adfectum F: affectum rell. 24 procidentes 0 27 in se esse r: inesse codd. solitarios K1 deprehendit *βc )

547
deprehendet, quisque puritatem suam non hominibus ostentare, sed illius conspectui inuiolatam studuerit exhibere, quem latere omnia cordis arcana non possunt.

GERMANVS : Argumenta quibus infirmitatum indicia colligantur et rationem discernendarum aegritudinum, id est quo pacto uitia quae celantur in nobis ualeant deprehendi, dilucide satis aperteque percepimus: omnia siquidem cotidiana experientia ac diurnis cogitationum nostrarum motibus ita ut dicta sunt intuemur. superest igitur, ut quemadmodum probationes causaeque morborum euidentissima nobis ratione patefactae sunt, ita etiam curationum medella monstretur. nulli namque dubium est illum posse rectissime de remedio malarum ualitudinum disputare, qui earum prius causas atque origines conscientia aegrotantium adtestante deprehenderit.