Conlationes Patrum (Collationibus)
Cassian, John
John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.
Hac beatissimi Ioseph institutione atque doctrina uelut diuino oraculo confirmati in Aegypto residere maluimus. sed licet parum deinceps de nostra essemus promissione solliciti, tamen expleto septem annorum numero sponsionem nostram. gratanter impleuimus. excurrentes namque ad coenobium nostrum illo iam tempore, quo de inpetrando ad heremum reditu fiduciam gerebamus, primum senioribus nostris honorem debitum soluimus: deinde animis eorum, qui pro caritatis ardore creberrimis litterarum nostrarum satisfactionibus nequaquam fuerant deleniti, pristinam redintegrauimus caritatem, tandemque ad plenum aculeo nostrae sponsionis auulso ipsis quoque cum gaudio prosequentibus ad Scitioticae solitudinis secreta remeauimus.
Hanc uobis, o sancti fratres, inlustrium patrum scientiam atque doctrinam nostra ut potuit elucubrauit inscitia: quam etiamsi incultus forsitan sermo confudit potius quam digessit, quaeso ne laudem insignium uirorum reprehensio nostrae rusticitatis euacuet. tutius siquidem nobis in conspectu nostri iudicis uisum est doctrinae huius magnificentiam uel incultis sermonibus prodere quam silere, quippe cum et profectui lectoris, si sublimitatem sensuum contempletur, hoc quod inperitia nostri sermonis offenditur obesse non possit, et nobis [*]( 4 Rom. 4, 15 ) [*]( 5 ac Z hec 0 haec beatissimi ioseph expi conlatio definiendo II, in quo plus quam dimidia pars paginae prioris folii 120 et tota pagina posterior uacttae sunt relictae 6 noluimus Z 13 celeberrimis 0 14 retintegrauimus H 15 responsionis E 19 elucrubauit Z 22 totius 0 24 quum 0 25 conplectetur 2 ) [*]( 32* )
B = Benedictoburanus, nunc Monacensis 4549 saec. VIII—VIIII.
F = Frisingensis, nunc Monacensis 6343 saec. VIIII.
0 = Parisinus 2170 saec. VIIII.
B = Reginensis 140 saec. VIIII—X.
K = Carolirubensis, olim Augiensis XCII saec. VIIII.
Z = Sangallensis 575 saec. VIIII.
P = KZ.
Emissis iuuante gratia Christi decem conlationibus patrum, -quae exigentibus beatissimis episcopis Helladio ac Leontio utcumque digestae sunt, septem alias beato episcopo et nomine et meritis Honorato, sancto quoque famulo Christi Eucherio dedicaui: totidem et nunc uobis, o sancti fratres Iouiniane, Minerui, Leonti et Theodore, credidi consecrandas. posterior siquidem uestrum illam coenobiorum sanctam atque egregiam disciplinam in prouinciis Gallicanis antiquarum uirtutum districtione fundauit, ceteri uero non solum coenobialem professionem adprime monachos expetere, uerum etiam anachoreticam sitire sublimitatem uestris institutionibus prouocastis.
ea namque conlationes istae summorum patrum disputatione contextae sunt et ita in omnibus temperatae, ut utrique professioni, qua non solum occiduas regiones, uerum etiam insulas maximis fratrum cateruis fecistis florere, conueniant: id est ut non solum hi qui adhuc per congregationes laudabili subiectione perdurant, sed etiam illi qui haud longe a uestris coenobiis secedentes anachoretarum sectari gestiunt disciplinam, pro condicione locorum ac status sui mensura plenius instruantur.
quibus hoc praecipuum contulit praede [*]( Incipit (om. 0) conlatio abbatis piamun (piamon 0) tribus generibus monacborum FO Prefatio 0: om. F Incipit praefatio in nomine patris et filii et spus sci R Praefatio incipit operis sequentis K 2 decim R1 3 elladio FORK ac] et F 4 et nomine et meritis om. OKfJ: cf. VII, 1. XVII, 4 6 0 om. K ioniane F inbeniane 0 iuniane R 7 deputandas OKv: cf. praef. ad Conlat. pari. I, §. 2, et praef. ad Conlat. part. II, §. 2 8 adque R 10 destrictione F1 11 anachoriticam F\' 15 utręque K 17 hii FORK in congregationis ORK 18 haut R1 19 anachoritarum FK1 20 conditione FRK )
Quemadmodum Diolcon nenientes ab abbate Piamun fuerimus suscepti.
Verba abbatis Piamun, quomodo rudes monachi exemplo seniorum debeant erudiri.
Quod iuniores discutere seniorum praecepta non debeant.
De tribus generibus monachorum quae intra Aegyptum sunt.
Quibus auctoribus coenobiotarum sit instituta professio.
De anachoretarum ordine atque principio.
De Sarabaitarum principio et conuersatione.
De quarto genere monachorum.
Interrogatio, quid sit inter coenobium et monasterium.
Responsio.
De humilitate uera et quomodo falsam cuiusdam humilitatem prodiderit abbas Sarapion. [*]( 5 Capitula abbatis piamon de tribus generibus monaohorum quemadmodum B in K non extat nisi quemadmodum diolco FO aenientis Fl ab om. F piamon B ut soiet, et 0 6 excepti ORr 7 piamon OR 9 séniorum discutere (diacere 0) OBK non om. 0 10 debent R 13 coenobitarum OKv 14 anaehorit. FOR adque R 15 sa∗rabaitarum FR conaersione 0 17 intersit ORKv 19 falsa F )
Interrogatio, quemadmodum uera patientia possit adquiri.
Responsio.
De exemplo patientiae cuiusdam religiosae feminae.
De exemplo patientiae abbatis Pafnuti.
De perfectione patientiae.
Post conspectum atque conloquium trium illorum senum, quorum conlationes sancto fratre nostro Eucherio conpellente utcumque digessimus, cum etiam ulteriores Aegypti partes, in quibus amplior atque perfectior sanctorum numerus consistebat, maiore flagrantia desideraremus expetere, ad uicum, cui nomen est Diolcos, uni ex septem Nili fluminis Ostiis inminentem, non tam itineris necessitate quam desiderio sanctorum illic commorantium conpellente peruenimus.
cum enim uelut cupidissimi mercatores plurima illic celeberrimaque coenobia ab antiquis audissemus patribus instituta, continuo quasi nauigationem inquisitionis incertae spe maioris lucri persuadente suscepimus. ubi cum diutissime fluctuantes ad illos uirtutum sublimitate conspicuos montes undique curiosos oculos tenderemus, abbatem Piamun, omnium anachoretarum illic inhabitantium seniorem eorundemque presbyterum uelut quandam sublimissimam pharum primus circumspectantium [*]( 1 quemammodum F quomodo R 4 relegiosae RK1 5 pafnuti K1: pafnutii FK2 papnutii R pafnumtii 0 6 patientiae. sequitur in K (ν): XVII. De isuidiae malo. extat hic titulus etiam tn 0, sed addito numero XVI; at in hoc codice titulus cap. 16 \'de perfectione patientiae\' omissus est pr. m. et suppletus a m. recentiore Finiunt capitula F Finit cpfa. Incipit liber octabue decimus 0 Nunc conlatio abbatis piamonis R Expliciunt capitola. Incipit conlatio abbatis piamun de trib; generib; monachorum K 7 adque R 9 qum 0 ulteriores OR: interiores F ulterioris Kx cf. XI, 2, 1 10 adque RXK 12 diolchos 0 hostis F 14 commemorantium F qum 0 18 suscipimus R1 diuitiBsime Fl 20 piamum K anachorit. FO 22 farum OK )
hic etenim sicut euangelica illa ciuitas in excelsi montis uertice constitutus nostro protinus refulsit aspectui. cuius uirtutes atque mirabilia, quae per eum etiam sub conspectu nostro diuina gratia testimonium meritis eius reddente perfecta sunt, ne uel propositi nostri formam uel modum huius uoluminis excedamus, silentio praetermittenda credimus. non enim de mirabilibus dei, sed de institutis studiisque sanctorum quaedam quae reminisci possibile est nos spopondimus memoriae tradituros, ut necessariam tantum perfectae uitae instructionem, non inutilem absque ulla emendatione uitiorum ac superuacuam admirationem legentibus praeberemus.
cum itaque beatus Piamun summa nos gratulatione susceptos humanitate etiam congrua refecisset, intellegens nos non eiusdem esse regionis, primum unde uel cur Aegyptum petissemus sollicite percontatus ac de coenobio Syriae ob desiderium perfectionis nos illo aduenisse cognoscens ita exorsus est.
Quisque hominum, o filii, cuiuslibet artis peritiam adsequi concupiscit, nisi omni cura atque uigilantia eius se quam nosse desiderat disciplinae studiis manciparit ac perfectissimorum quorumque opificii ipsius uel scientiae magistrorum praecepta atque instituta seruauerit, frustra inanibus uotis eorum similitudinem exoptat adtingere, quorum curam atque industriam detractat aemulari.
nouimus enim nonnullos ita ad haec loca de uestris regionibus aduenisse, ut cognoscendi tantummodo gratia fratrum monasteria circumirent, non ut has regulas ob quas huc conmeauerant atque instituta susciperent ac secedentes in cellulis conarentur ea, quae uel uisu [*]( 1 cf. Mt. 5, 14 ) [*]( 3 adque B1 6 silentio om. OKv: cf. XVIIII, 2, 1. 4, 3 7 credidimus RKt (non 0) 9 memoria et F 12 quum 0 piamon O(B) 14 quur FO 15 percunctatua K desiderio F 16 illuc B 17 non distinguit F quisque OBK: quisquis Fv 18 adque Rl se] et F 19 studiis] et ut his F manciparet F 22 adque FR1 23 detractat OR1: detrectat FR2K aemulare Kl 25 circuirent K 26 adque FRl 27 celiulas OKc )
non solum enim nihil eruditionis adquirere, sed ne diutius quidem in his partibus conmorari pertinacis animi obstinatione potuerunt. cum enim nec ieiuniorum morem neque psalmorum ordinem nec ipsorum denique indumentorum habitum permutassent, quid aliud in hac regione sectari quam sola uictus sui conpendia crederentur ?
Quamobrem si uos quemadmodum credimus dei causa ad aemulationem nostrae agnitionis adtraxit, omnibus institutis, quibus illic primordia uestra praeuenta sunt, penitus abdicatis quaecumque seniores nostros agere uel tradere uideritis summa humilitate sectamini. neque uos moueat aut ab imitatione diuertat ac retrahat, etiamsi uobis ad praesens alicuius rei uel facti ratio uel causa non liqueat, quia eos, qui bene de cunctis ac simpliciter sentiunt et uniuersa quae a senioribus tradi geriue perspexerint fideliter imitari magis quam discutere student, per operis experientiam etiam scientia rerum omnium subsequetur.
ceterum numquam rationem ueritatis intrabit, quisquis a discussione coeperit erudiri, quia uidens eum inimicus suo potius quam patrum iudicio confidentem facile in id usque propellet, ut etiam illa quae maxime utilia atque saluberrima sunt superflua ei uideantur ac noxia, atque ita praesumptioni eius callidus hostis inludet, ut inrationabilibus definitionibus suis pertinaciter inhaerendo hoc solummodo sibi sanctum esse persuadeat, quod rectum atque iustissimum suae tantum obstinationis errore censuerit.