Conlationes Patrum (Collationibus)

GERMANVS : Prima ut diximus extitit causa, qua nostros maestificare seniores ac praeceptis eorum obsistere uerebamur, secunda, qua, si quid perfectum atque magnificum uel uisu uel auditu percepissemus a uobis, cum reuersi ad coenobium fuissemus, exercere nos posse inconsultissima persuasione credidimus.

IOSEPH : Sicut praefati sumus, destinatio mentis uel remuneratur hominem uel condemnat secundum illud: et inter se inuicem cogitationibus accusantibus aut etiam defendentibus, in die qua iudicabit deus occulta hominum, illud etiam: ego autem opera et cogitationes eorum uenio ut congregem cum omnibus gentibus et linguis. quamobrem desiderio perfectionis, ut uideo, hoc uos sacramenti uiucuio conligastis, dum creditis illo eam posse ordine conprehendi quo nunc superueniente pleniore iudicio ad sublimitatem eius conscendi non posse perspicitis.

non ergo praeiudicat quidquid discrepans ab illa dispositione uisum fuerit accidisse, si modo nulla principalis illius propositi diuersitas subsequatur. neque enim opiticii cuiusquam desertio est demutatio ferramenti aut s [*]( 14 Rom. 2, 15-16 17 Esai. 66, 18 ) [*]( 1 apot ∑ΠΟ 2 destiuationes corr. ex distinatioDis 71 distinationem T1 3 perstructis I 5 primatas I 7 numerus capitis deest in T exstitit TI 11 nos] non II 12 credimus 771 13 numerus deest in T destinatione TO 14 remunerator ∑O1 remunerat ΥΟ2υ hominem deus uel TO uel condemnator vel condemnat Z condempnat 77 15 inuicem om. n aut] uel Z 16 iudicauit dominus I 20 Bacramenti] sponsioius Πυ (non T) sponsionis ac sacramenti 0 am. 2 ex sponsionibns sacramenti 21 credetis Π1 credidistis Π2υ 23 quicquid TO )

et idcirco nihil praeiudicat refragatio sponsionis incautae, si quolibet genere scopos tantum, id est proposita pietatis destinatio teneatur. omnia namque ob hoc agimus, ut deo corio mundum exhibere possimus: coios consummatio si in his locis facilior iudicatur, nihil uobis oberit extortae mutatio pactionis, dummodo principalis illius perfectio puritatis, pro qua sponsio uestra processerat, secundum domini uoluntatem maturius adquiratur.

GERMANVS : Quantum spectat ad uim sermonum qui rationabiliter prudenterque digesti sunt, haud difficile sponsionis nostrae scrupulus a nobis potuisset extrudi, nisi illud nos uehementissime deterreret, quod infirmioribus quibusque intromitti per haec uidetur exempla occasio mentiendi, si ullo modo,. pacti fidem licito dissolui poese cognouerint, quippe eam tantis hoc ipsum et tam minacibus interdicatur eloquiis propheta dicente: perdes omnes, qui loquuntur mendacium, et: 08 quod mentitur, occidet animam.

JOSEPH: Occasiones causaeque perditionum his qui perituri sunt, immo qui perire desiderant, deesse non possunt. [*]( 5 I Tim. 4, 8 23 Ps. 5, 7 24: Sap. 1, 11 ) [*]( 1 seguitia II niatores IP directionis ∑Π1O 3 quicqaid TO 4 more Π1 6 inchotre Π1 T incohari 0 9 destinatione ∑ 10 agemas 21 11 in om. Π 12 exorte 0 15 adqaintnr] sequitur in Or locus interpolatus de qwo cf. Prolego- mena 16 numerus capitis deest in T exspectat II expeetat O 17 degesti Π1 haut ∑Π ant 0 diffieili 77 18 scrupuloe Π1 19 intromitto ∑ 20 fortasse per Ov 21 lieito om. Π*. dto 0 22 prof. 77 23 locuntur ∑ΥΟ 24 occidit IIOv et VuIg. 25 numerus capitis deest ita T )

et idcirco non debemus alienae inhdelitatis obtentu οἰκονομίας id est dispensationes prophetarum atque sanctorum quas scrip- . tura conmemorat abdicare, ne, dum infirmitati eorum condescendere debere nos credimus, non solum mendacii, uerum etiam sacrilegii crimine pollaamur: sed quemadmodum diximus oportet nos ea et secundum historiam confiteri et quemadmodum pie gesta sint explanare.

ceterum his qui prani propositi sunt non ex hoc mentiendi aditus obstruetur, si earum remm quas uel prolaturi sumus uel protulimus ueritatem aut penitus abnegare aut extenuare allegoricis interpretationibus laboremus. quid enim illis horum testimoniorum nocebit auctoritas, quibus etiam sola corruptio uoluntatis sufficit ad peccandum?

Itaque taliter de mendacio sentiendum atque ita eo utendum est, quasi natura. ei insit ellebori. quod si inminente exitiali morbo sumptum fuerit, fit salubre, ceterum absque summi discriminis necessitate perceptum praesentis exitii est. ita namque etiam sanctos ac probatissimos deo uiros utiliter legimus usos fuisse mendacio, ut non solum nullum ex hoc peccati crimen incurrerint, uerum etiam summam sint iustitiam consecuti: quibus si gloriam potuit conferre fallacia, quid eis [*]( 8 obturatur V 4 gentiles II1 6 ΘГΧΘΧΟωac 2 OIKNO. miac II OIKONOMACT coonomias 0 7 prof. II adque 0 scribtura ϒΟ 8 condescere Σ conducendere ϒ1 12 sunt IIOc 13 extraitnr 2 17 nolaptatis ΠΟ 18 suffecit Π1 ad peccandum om. Πυ ad peccatum 0 19 non distinguit T eo ntendum] coutendum JTO 20 sit 2 21 exitiabili 0 sumtum 2 O sumpto 77\' 23 neniabiliter ΠϒΟυ 24 usus II ut non solum........ pelg. 476,1 ueritas intuliseet om. IITOv in 2 uerba nullum ex hoc ...... sicut raab cuius cum non solum, quae propter ὁμοιοτέλευτουnon solum omissa fuerant, a man. 2 addita sunt partim supra lineam, partim in margine inferiore )

quae si neritatem loqui ant saluti ciuium consulere maluisset, nulli dubium quod nec inminentem cum uniuersa domo sua fugisset interitum nec auctoribus dominicae natiuitatis inserta et in patriarcharum adnumerata catalogo per successionem suae prolis edere meruisset omnium saluatorem. denique Dalila, quae utilitati ciuium consulens exploratam prodidit ueritatem, perpetuae perditionis uicissitudinem consecuta solam criminis sui cunctis memoriam dereliquit.

quando ergo grane aliquod inmmet de ueritatis confessione discrimen, tunc mendaciorum sunt recipienda perfugia, ita tamen ut reatu humilis conscientiae salubriter mordeamur. ubi autem nulla conditio summae necessitatis incumbit, omni cautione mendacium neLut mortiferum deuitandum est: quemadmodum de ellebori diximus potu, quod salubre est quidem si tunc demum sumatur cum ineuitabilis atque mortifera inminet aegritudo, sin uero integra et inperturbata corporis sanitate sumatur, statim ad praeoccupanda uitalia uis perniciosa pertendit.

quod de Raab Hierichuntina et de Iacob patriarcha euidenter ostensum est, e quibus nec illa mortem alias quam hoc remedio potuisset euadere nec iste ad benedictionem primogeniti peruenire. non enim deus uerborum tantum actuumque nostrorum discussor et iudex, sed etiam propositi ac destinationis inspector est.