Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

E contra nouimus (quod utinam nesciremus!) nonnullos fratrum tantae esse obstinationis atque duritiae, ut cum uel suos aduersus fratrem uel fratris aduersum se senserint animos excitatos, ad dissimulandam mentis suae tristitiam, quae ex indignatione alterutrae conmotionis exorta est, secedentes ab eis, quos humili satisfactione atque conloquio lenire debuerant, aliquos psalmorum incipiant decantare uersiculos. qui dum conceptam corde amaritudinem delenire se putant, insultando augent quod statim extinguere potuerunt, si magis anxii atque humiles esse uoluissent, ut oportuna conpunctio et ipsorum cordibus mederetur et fratrum animos deleniret. nam illo utique modo pusillanimitatis, immo superbiae suae uitium palpant et nutriunt potius quam extirpant fomitem iurgiorum, dominicae illius praeceptionis inmemores qua ait: qui irascitur fratri suo, reus erit iudicio, et: si recordatus fueris quod frater tuus habet aliquid aduersum te, relinque ibi munus tuum ad altare, et uade prius reconciliare fratri tuo, et tunc ueniens offers munus tuum. [*]( 3 Cant. 2, 4 (LXX) 23 Mt. 5, 22 24 1. c. 23-24 ) [*]( 1 affluentior 71T gratia om. II 2 tale quid) aliquid T 4 est om. Π1, ante enim addidit Π2 uera 0 8 superextolluntur II 9 exoepit 0 10 nonnallas Π1 12 aduersus] aduersum T adnerans se 71 13 excitatns Π1 16 incipiunt ∑ΠΟυ quibus TO 17 cordis TIv delinire Π2ΥΟ 19 oportona T1 20 cordis II1 deliniret Π2ΥΟ 21 pusillanimitates Π1 22 stirpant 71 28 praeoeptionee Π1 25 fuerit Π1 aduersus TO 26 prius om. T . 27 reconciliari ∑Υυ offer Π2r offeres Tc offerre 0 )

451

In tantum igitur non uult nos dominus noster alterius despectui habere tristitiam, ut si aliquid aduersum nos frater habuerit, nec munera nostra suscipiat, id est nec orationes sibi a nobis permittat offerri, donec de animo eius tristitiam iuste iniuafceue conceptam celeri satisfactione tollamus. neque enim ait (si habet nexam querellam aduersum te frater tuus, relinque munus tuum ad altare et uade, prius reconciliare ei\', sed si recordatus fueris, inquit, quia frater tuus habet aliquid aduersum te, id est etiam si leue aliquid ac uile sit quo fratris in te fuerit excitata conmotio, et hoc memoriam tuam subita recordatione pulsauerit, scias offerre te precum tuarum spiritalia munera non debere, nisi prius qualibet ex causa ortam tristitiam de corde fratris benigna satisfactione depuleris.

si igitur euangelious sermo etiam pro praeterita et minima simultate ac de exiguis oborta causis satisfacere nos irascentibus iubet, quid de nobis miseris fiet, qui recentes et maximas causas nostroque errore conmissas pertinaci dissimulatione contemnimus et inflati tumore diabolico, dum humiliari erubescimus, auctores nos fraternae tristitiae denegamus, ac rebelli spiritu subici praeceptis domini dedignantes nequaquam ea uel obseruari debere uel inpleri posse contendimus? eoque fit, ut iudicantes eum inpossibilia uel incongrua praecepisse efficiamur secundum apostolum non factores, sed iudices legis.

IIIud quoque quibus lacrimis est deflendum, quod nonnulli fratrum, cum fuerint contumelia cuiuslibet sermonis accensi, si alterius cuiuspiam qui eam lenire desiderat precibus fatigentur, cum audierint nequaquam debere aduersus fratrem concipi retineriue tristitiam secundum illud quod scriptum [*]( 23 lac. 4, 11 ) [*]( 2 aduersas T . 6 ait om. TI quaerellam X querelam aduersus T 8 inquid quod TO 13 hortam Z 16 nos] non H 18 contempnimns II diabnlico Π1 19 erabiscimns Π1 20 denegamus] designamas ex dedignamus II rebelles T 21 obseraare TO implere T 26 contamilia 71 29 concipere tenerene T retinerene IP, ) [*]( 29* )

452
eat: qui irascitur fratri suo, reus erit iudicio, et: sol non occidat super iracundiam tuam, proclamant 2ilico: si paganus aliquis, si saecularis hoc fecisset ant ista dixisset, recte debuit sustineri. quia autem ferat fratrem tam grauis conscium culpae aut tam insolens de ore conuicium proferentem! quasi uero patientia infidelibus tantum atque sacrilegis et non omnibus sit generaliter adhibenda aut iracundia contra gentilem noxia contra fratrem utilis aestimanda, cum utique perturbatae mentis obstinata conmotio non dissimile, contra quemuis fuerit excitata, sibi inferat detrimentum. 3 quantae autem obstinationis, immo uecordiae est, ut nec ipsam uerborum proprietatem brutae mentis stupore discernant, quia non dicitur: \'omnis qui irascitur alienigenae, reus erit iudicio, quod fortasse poterat secundum illorum sensum consortes nostrae fidei et conuersationis excipere, sed significanter expressit euangelicus sermo dicens : omnis qui irascitur fratri suo, reus erit iudicio. licet itaque secundum regulam ueritatis omnem hominem fratrem debeamus accipere, tamen hoc loco magis fidelis ac nostrae conuersationis particeps quam ethnicus ipso fratris uocabulo designatur.

IIIud uero quale est quod interdum nos patientes esse credimus, quia respondere contemnimus lacessiti, sed ita conmotos fratres amara taciturnitate uel motu gestuque inrisorio subsannamus, ut eos magis ad iracundiam uultu tacito prouocemus quam tumida potuissent incitare conuicia, in eo nos aestimantes minime apud deum reos, quia nihil ore [*]( 1 Mt 5, 22 2 Eph. 4, 26 16 Mt. 5, 22 ) [*]( 2 occidet T tuam] uestram TOv 3 ita T 5 conuitium II 6 adque 0 7 athibenda 2 adibenda TO aut om. T 8 fratres II extimanda 0 12 discernat To 14 sensuum 2 non conaortes 0 15 conaersionis ∑Π1Oc 19 in hoc loco Π (hoc 8. L m. 2) ac om. II conaersatione participes Π1 20 ethnicus) alienne m. 2 uia enim II ipso om. n et inimicus hic pro 0 designetur ...П ..... 21 patientee esse nos ΠΥΟυ 22 credere T credamus 0 nem m. I contempnimus Π1 23 commotio. fratris 77 26 extimantes 0 aput ∑O rena Π1 )

453
protulimus quod nos notare hominum iudicio aut condemnare potuisset? quasi uero apud deum uerba tantummodo et non praecipue uoluntas uocetur in culpam, et opus solum peccati et non etiam uotum ac propositum habeatur in crimine, aut hoc tantum quid unusquisque fecerit et non quid etiam facere disposuerit in iudicio sit quaerendum.

non enim sola conmotionis inlatae qualitas, sed etiam propositum inritantis in noxa est, et idcirco non quemadmodum iurgium fuerit excitatum, sed cuius conflagrauerit uitio, uerum iudicis nostri perquiret eiamen: efifeotus enim peccati, non ordo est considerandus admissi. quid enim refert utrum quis gladio ipse peremerit fratrem an aliqua ad mortem fraude conpulerit, cum ipsius eam dolo uel crimine constet extinctum? quasi uero caecum in praeceps manu propria non inpegisse sufficiat, cum similiter reus sit qui pronum et inminentem iam foueae, cum potuerit, reuocare contempserit, aut ille solus in crimine sit qui manu sua quempiam laqueauerit et non etiam is qui uel parauerit uel ingesserit laqueum uel certe, cum potuerit, auferre noluerit.