Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

Saepe autem accidit siue inlusione diaboli siue intercessu erroris humani, quo nullus est in hac carne qui falli uelut homo non possit, ut et ille interdum qui acrioris ingenii scientiaeque maiori/ est aliquid falsum mente concipiat, et ille qui tardioris ingenii ac minoris est meriti rectius aliquid ueriusque praesentiat. et idcirco nullus sibi quamuis scientia praeditus inani tumore persuadeat quod possit conlatione alterius non egere. nam etiamsi iudicium eius diabolica non [*]( 10 Phil. 2, 1-3 17 Bom. 12, 10 ) [*]( 1 taetram 77: tetram ∑ΥΟ 2 fmudulentur TP fraudolenter r: om. X effundat ∑Π2 offendat 0 4 seiiores Π1 7 post interitu in ZT est: XI pernit. 77 9 executor 0 11 connlatio JP 12 uiscera miserationis Tv 15 contentione Π 16 in om. TO humilitatem Π1 17 honore mutuo TO alterntrum om. 0 19 somma II 20 quam in Tv 21 sine inlusione diaboli om. T 22 quo] quod 0 26 persentiat Ov quaois Π 27 in collatiose T )

448
fallat inlusio, elationis tamen et superbiae grauiores laqueos non euadet. quis enim hoc sibi absque ingenti poterit usurpare pernicie, cum uas electionis, in quo Christus, ut ipse professus est, loquebatur, ob hoc solummodo se adserat Hierosolymam conscendisse, ut cum suis coapostolis euangelium, quod gentibus reuelante et cooperante domino praedicabat, secreta examinatione conferret? per quod ostenditur non solum unianimitatem atque concordiam per haec praecepta seruari, uerum etiam cunctas diaboli aduersantis insidias et inlusionum eius laqueos non timeri.

Denique in tantum uirtus caritatis extollitur, ut eam beatus Iohannes apostolus non solum rem dei, sed etiam deum esse pronuntiet dicens: deus caritas est: qui manet in caritate, in deo manet et deus in ipso. nam usque adeo illam diuinam esse perspicimus, ut illud apostoli manifestissime uigere sentiamus innobie: quoniam caritas dei diffusa est in cordibus nostris per spiritum sanctum qui habitat in nobis. quod tale est acsi dicat: quoniam deus diffusus est in cordibus nostris per spiritum sanctum qui habitat in nobis. qui etiam, cum ignoremus quid debeamus orare, interpellat pro nobis gemitibus inenarrabilibus: qui autem scrutatur corda, scit quid desideret spiritus, quoniam secundum deum postulat pro sanctis.

IIIam igitur caritatem, quae dicitur ἀγάπη, possibile est omnibus exhiberi. de qua beatus apostolus ergo dum tempus habemus, inquit, operemur quod bonum est ad omnes, maxime autem ad domesticos fidei. quae in tantum omnibus eet generaliter exhibenda, ut eam [*]( 3 cf. n Cor. 13, 3 5 cf. Gal. 2, 1-2 13 I Ioh. 4,16 16 Rom. 5, 5 21 Bom. 8, 26—27 26 Gal. 6, 10 ) [*]( 1 fallit 0 graues T 5 hierusolimam II hierosolimam T iherosolimam 0 8 unianimitatem ΠΥ1 : unanim. ET* unauimitate 0 12 iohannis Π1 13 et qui ΥΟυ 18 quod tale..... 20 in nobis om. T 25 non distinguit T In illam 77 araumr T 26 ab omnibus 0 exhibere Tv 27 inquid ΠΥΟ )

449
etiam inimicis nostris a domino iubeamur inpendere: nam diligite, inquit, inimicos uestros. διάϑεσις autem, id est adfectio, paucis admodum et his qui uel parilitate morum uel uirtutum societate conexi sunt exhibetur, licet etiam ipsa διάϑεσις multam in se differentiam habere uideatur.

aliter enim parentes, aliter coniuges, aliter fratres, aliter filii diliguntur, et in ipsa quoque horum affectuum necessitudine magna distantia est, nec uniformis parentum dilectio erga filios inuenitur. quod etiam Iacob patriarchae probatur eiemplo, qui cum esset duodecim filiorum pater omnesque paterna caritate diligeret, tamen propenso Ioseph dilexit affectu, ut de eo aperte scriptura conmemoret: inuidebant autem ei fratres sui, eo quod diligeret eum pater suus: scilicet non quo uir iustus et pater non ualde diligeret etiam ceteram prolem, sed quod huius, quia typum domini praeferebat, affectui dulcius quodammodo atque indulgentius inhaereret.

hoc etiam de Iohanne euangelista legimus euidentissime designari, cum de ipso dicitur: discipulus ille, quem diligebat Iesus, cum utique etiam reliquos undecim similiter electos ita praecipua dilectione conplexus sit, ut hoc etiam euangelica adtestatione designet dicens: sicut dilexi uos, et uos diligite inuicem: de quibus et alibi dicitur: diligens suos qui erant in mundo, usque in finem dilexit eos. sed hic unius dilectio non erga reliquos discipulos teporem caritatis, sed largiorem erga hunc superabundantiam amoris expressit, quam ei uirginitatis priuilegium et carnis incorruptio conferebat.

quae idcirco uelut sublimior cum quadam exceptione signatur, quia eam non odii [*]( 2 Mt. 5, 44 12 Gen. 37, 4 18 Ioh. 13, 23 21 1. c. 34 23 1. c. 1 ) [*]( 2 dicit diligite IP inquid TO: om. II διάϑεσις] aΓΔΠΗ TP in ras. 4 ante licet in T est: XIIII 5 διάϑεσις] dilectio Π2 in ras. 7 eorum 0 8 uniformes 71\' 9 in iacob 0 12 commemoraret Π1 15 quia] qui Tr 19 ihesus 0 22 ut et uos diligatis O 23 ad finem T 24 hic ∑Π1ΥΟ : haecIPc 25 discipuluB III superhabundantiam TIT 26 ei] et II 28 eam] eum 2 ) [*]( XIII. Cass. 2. ) [*]( 29 )

450
conparatio, sed afluentior gratia exuberantissimi amoris extollit. tale quid etiam ex persona sponsae legimus in Cantico Canticorum dicentis: ordinate in me caritatem. haec enim est uere caritas ordinata, quae odio habens neminem quosdam meritorum iure plus diligit, quaeque, cum generaliter diligat cunctos, excipit tamen sibi ex his quos debeat peculiari affectione conplecti, et rursum inter ipsos qui in dilectione summi atque praecipui sunt aliquos sibi qui ceterorum affectui superextollantur excerpit.