Conlationes Patrum (Collationibus)

euenit namque, ut cum de theoriis spiritalibus euagati ad nosmet ipsos uelut de letali sopore conuertimur et tamquam expergefacti materiam quaerimus, qua illam quae obruta est spiritalem memoriam reanscitare possimus, retardati ipsius inquisitionis mora, priusquam repperiamus eam, a nostro conatu iterum deuoluamur, et antequam spiritalis quidam pariatur intuitus, concepta cordis euanescat intentio. quam confusionem idcirco nobis accidere satis certum est, quia speciale aliquid prae oculis propositum uelut formulam quandam stabiliter non tenemus, ad quam possit uagus animus post multos anfractus [*](1 his D1O gramaticae V 2 rethor. DPX retor. 0 facondiam uel philosophicam om. 0 philosof. D 8 consequitur D1 6 extullantur F1 8 qua] q; Dl 10 cuBtudire V1 11 ambigvimus 0 tutius V1 eiistere DOP 13 concepiatur D\' concipitur OX nnbis V1 15 prumptu D promtu quo pro 0 resipiscentes DOPX: respicientes Vv 17 uenit Dl et uenit 0 18 nelat letalis opere V 19 conuirtimur F1 20 qua om. V 21 poesomus O1 22 reperiamus X a om. D 23 intuitas V1 24 euaniscat Dl 25 accedere VP 26 politum 0 27 anfractol D )

itaque nt nt hac lgnoratione ac difficultate mens iugiter praepedita errabunda semper et uelut ebria per diuersa iactetur et ne illud quidem quod casu potius quam industria sibimet occurrerit spiritale diu ac firmiter teneat, dum aliud ex alio semper recipiens sicut introitus eorum atque principia, ita etiam finem discessumque non sentiat

ISAAC: Inquisitio uestra tam minuta atque subtilis proximae puritatis praesignat indicium. nec enim de his saltim interrogare, non dicam introspicere atque discernere quispiam praeualebit, nisi quem diligens et efficax mentis industria ac sollicitudo peruigil ad perserutandam istarum profunditatem prouexerit quaestionum castigataeque uitae iugis intentio per experientiam fecerit actualem adtemptare puritatis huius limina ianuasque pulsare.

et idcirco quoniam uideo uos non dicam pro foribus orationis illius uerae de qua disserimus adstitisse, sed ipsis quodammodo experientiae manibus penetralia eius et interiora palpare et quaedam membra iam iamque contingere, nec me laboraturum credo, ut iam intra aulam quodammodo ipsius oberrantes in adyta quoque, in quantum dominus direxerit, introducam, nec uos ad introspicienda haec quae demonstranda sunt ullo difficul.

tatis obstaculo retardandos. proximus enim cognitioni est, qui quid inquirere debeat prudenter agnoscit, nec a scientia longe est, qui coepit intellegere quid ignoret. et idcirco non uereor notam proditionis uel leuitatis incurrere, si ea, quae in superiore tractatu de perfectione orationis disserens disputationi subtraxeram, propalaro, quorum uirtutem uobis in hoc [*]( 1 discursos D1 narine F* 3 praepidita V 4 hebria 0 divina V 6 recepiens V1 7 adque V 9 tam om. VDl adque V suptilis D 11 saltem 0 intro aspioere X adque V 14 q;sitionũ Dl 16 lumen.. V 18 disseruimus O 19 penetralia DX: penetrabilia VOP 21 adita DOX abdita P 22 dixerit Dt 23 illo difficaltatee Dl 25 qui quid] qaidqaid DlP qui quicquid 0 agnascit ex agnascet V ab 0 26 ignorat 0 29 propalauero P1Xv )

Quapropter secundum illam institutionem, quam paruulorum eruditioni prudentissime conparastis (qui alias elementorum traditionem primam percipere non possunt nec eorum uel agnoscere lineas uel intrepida manu queunt describere characteres, quam protypiis quibusdam et formulis cerae diligenter inpressis effigies eorum exprimere contemplatione iugi et cotidiana imitatione consuescant), huius quoque spiritalis theoriae tradenda nobis est formula, ad quam semper tenacissime uestrum intuitum defigentes uel eandem salubriter uoluere indisrupta iugitate discatis uel sublimiores intuitus scandere illius usu ae meditatione possitis.

haec igitur nobis huius quam quaeritis disciplinae atque orationis formula proponetur, quam unusquisque monachus ad iugem dei memoriam tendens incessabili cordis uolutatione meditari expulsa omnium cogitationum uarietate consuescat, quia nec alias eam ullo modo poterit retentare, nisi ab omnibus fuerit corporalibus curis ac sollicitudinibus absolutus. quae sicut nobis a paucis qui antiquissimorum patrum residui erant tradita eet, ita a nobis quoque non nisi rarissimis ac uere sitientibus intimatur. erit itaque ad perpetuam dei memoriam possidendam haec inseparabiliter proposita nobis formula pietatis: deus in adiutorium meum intende: domine ad adiuuandum mi festina.

hic namque nersicnlus non inmerito de toto scripturarum excerptus est instrumento. recipit enim omnes adfectus quicumque inferri humanae possunt naturae et ad [*]( 28 PI. 69. 2 ) [*]( 1 nro ex nroa D 2 reseratam 0 8 non distinguit 0 4 alius V1 5 percepere V 6 discribere D 7 caract. OP\'X protypiig VD\'r: protipis Q protypis PX* protypicis D\' 8 eorum om. OP 9 cottid. D 10 spiritales D est om. V 14 adque V proponetur DOPX: proponitur V 19 absolutur Dl gicut] sunt D1 a paucis om. D 20 a om. 0 23 adiu- turium V 25 1 m (i. e. mihi) D\': me VD2OPXv fistina V tuto V1 26 acribt. VX recepit D\'P 27 et om. 0 )