Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII

Ambrosiaster

Ambrosiaster. Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 50). Souter, Alexander, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1908

Deinde in secunda tabula haec continentur: primum uerbum est: honora patrem tuum et matrem; secundum: non occides; tertium: non fornicaberis; quartum: non furaberis; quintum: non falsum testimonium dices; sextum: non concupisces quicquam proximi tui, et talia. haec in secunda tabula scripta probat apostolus Paulus dicens: honora patrem et matrem, quod est mandatum primum in promissione. quo modo esset primum, nisi in secunda tabula ab ipso coepisset? \'in promissione) autem ideo dixit, quia statim subiecit: ut sis longaeuus super terram et bene tibi sit. haec [*]( 1 Ex. 20, 3 (Deut. 5, 7) 2 Er. 20, 4 (Deut. 5, 8) 5 Ex. 20, 7 (Deut. 5, 11) 9 Ex. 20, 8. 10 (Deut. 5, 12. 14) 14 Ei. 20, 12 (Deut. 5, 16) 15 Ex. 20, (13) 15 (Deut. 5, (17) 18); Ex. 20, (14) 18 (Deut. 5, 17) 16 Ex. 20, (15) 14 (Dent. 5, (17) 19); Ei. 20, 16 (Deut. 5, (17) 20) 17 Ex. 20, 17 (Deut. 5, (18) 21) . 19 Eph. 6, 2 22 Eph. 6, 3 ) [*]( 1 sin M 6 tui om. M mundauit uel mandauit Cml mandauit Om2, NX 8 peieres P periures NX per om. X 9 Babbato C sabbatum Bm2 11 de decem] dedecim CNQA proprie ad deum P 16 foraueris C 17 concupiscis (corr.) N 18 alia N X 20 promis- Bione* (?) C 22 promissionem MF promiaionem N qui X 23 longeuos (corr. longeuuos) M )

32
est promissio facta his qui mandata custodiunt. itaque habes et mandata distincta et numerum eorum consummatum et quae et quanta in singulis tabulis scripta sunt.

VIII. UT QVID MOVSES DESCENDENS DE MONTE CUM TABULIS UULTUM SPLENDIDUM HABUIT ET INTOLERABILE?

Accepta potestate in peccatoies cum honorificentia descendit de monte facie gloriosa. lex enim contra peccatores data est. Moyses ergo quia non peccauerat, gloriosus apparuit in tantum ut a peccatoribus uideri non posset. ostensum enim in eo est, quia peccatores gloriam dei non merentur aspicere. post simulacrum enim uituli fusilis et confractionem tabularum, in quibus data lex fuerat, rursus ascendens Moyses in montem cum tabulis, in quibus accepta lege cum descenderet. gloriosa facta est facies eius, ut non possent aspicere filii Israhel uultum eius, neque Aaron, quia et ipse peccauerat; sed interposito uelamine loquebatur ad illos, ut tam diu indigni essent gloria dei, quam diu in peccatis uerterentur.

Unde dicit apostolus: cum conuersus fuerit ad dominum, auferetur uelamen, ut dono dei abluti digni fierent intendere gloriam dei. in confractione enim tabularum, quas ante acceperat, Iudaeorum populum reprobum significauit, eo quod peccatis studentes promissione dei indigni futuri [*](8 cf. Ex. 34, 29 17 cf. Ei. 84, 83 19 II Cor. 3, 16 ) [*](3 quanta (corr. m. rec. quot) N 4 descedes M 6 intolerabile N, Gta2, B 9 peccauerit M 10 posset (corr. possit [?]) C 11 aspicdre om. add. mg. N 12 fussilis (corr.) C confractione MCX 18 data lex] lez data (corr.) N rnssae N 18 gloria M gloriam cet. uerterentur (exp. te et corr. sa) N 19 fuerit (uer mJi in ras.) B 20 auferentur M ut] ad M 21 confrsctionem N 22 acciperat CX )

33
erant. quod autem reiterata lex est, alter populus futurus significatus est, cui proficeret lex data in monte.

VIIII. SI OMNIA DEUS BONA FECIT ET BONA UALDE, QVID EST UT DICAT AD NOE: \'DE MUNDIS ET INMUNDIS INDUC TECUM IN ARCAM,\' CUM IN ABSOLUTO SIT INMUNDUM BONUM DICI NON POSSE?

Per id quod multimodam rationem habent uerba, faciunt quaestiones. nam si ad causam de qua agitur referantur, nulla erit quaestio, quia per ordinem res ipsae se prodent. nam aliquando (commune dicimus quod indiuisum est, aliquando quod inmundum est; duobus enim modis appellatur (commune). denique Petrus apostolus: commune, inquit, et inmundum numquam intrauit in os meum, et apostolus Paulus: omne, inquit, quod non est ex fide peccatum est, et alibi: lex, ait, non est ex fide, et non tamen peccatum est. uides ergo, quia unus adque idem sermo non eadem semper significat.

Ideo et cum dicitur (inmundum), considerandum est qua ex causa dicatur, quia aliquando ad conparationem meliorum inmundum dicitur, aliquando ad opera sordida refertur, ut malum intellegatur. nulla igitur substantia malum, quia quae per substantiam inmunda putantur ad conparationem pulcherrimarum rerum inmunda sunt. nam et panis inmundus dicitur . et oleum et plumbum ad conparationem auri inmundum est et coruus ad pauum et, cum unius corporis membra sint, alia honesta, alia inhonesta uocantur, cum sciantur mala non esse. itaque omnia in sua natura bona sunt, quia utilia. [*]( 3 cf. Gen. 1, 31 4 cf. Gen. 6, 19. 7, 2 12 cf. Act. 10, 14 14 Bom. 14, 23 15 Gal. 3, 12 25 cf. I Cor. 12, 23. 24 ) [*]( 3 nude bona (corr.) N 5 are(h)a CNX in aU. om. CNX absolnto (corr. solitam) N 8 ad] adhuc F, (corr. ad hanc m2) B ad hanc OA agitur om. C 9 erat NX 10 communi M in diuisum C 12 petrus petr (petr eras.) N commune] denique add. C 13 intrauit (r in ras.) C 18 qua ex] quia (corr.) ex N ex qua X 20 quae om. N ) [*]( L. Fi.-Aaf. Qaaeat. teat. ) [*]( 3 )

34
X. CUM DEUS DICAT AD ABRAHAM DE FILIIS ISRAHEL, QVOD QVARTA PROGENIE EXITURI ESSENT DE POTESTATE AEGVPTIORUM, QVID EST UT E CONTRA LEX DICAT: \'QVINTA PROGENIE EXIERUNT FILII ISRAHEL DE TERRA AEGVPT\'? UALDE UIDETUR CONTRARIUM.

Quantum ad uerba pertinet, uidetur esse contrarium; si autem sensus requiratur, inuenietur esse non dispar. sic enim lex loquitur, ut a diligentibus ac sedulis possit intellegi, ut ratio ueritatis non incuriosis, sed sollicitis se reuelet. nam utique deus dixit: quarta progenie, et Moyses scripsit: quinta progenie, quamuis utrumque Moyses retulerit et fallere eum inpossibile sit, in quo tanta uirtus operata sit. ac per hoc inuestigandus est sensus, quia non otiose aliquid aut inprouide diuina loquitur scriptura. itaque duae partes sunt, quas singuli memorauerunt. deus enim quattuor generationes significauit, quae natae sunt in Aegypto; Moyses autem addens his unam, ex qua hae ortum acceperunt, cum intrassent in Aegyptum: quinta, inquit, generatione exierunt filii Israhel. generationem enim quae intrauit in Aegyptum, et quattuor quae illic natae sunt, simul conplexus est. nam Abraham usque ad exitum filiorum Israhel de Aegypto generationes sunt octo. ducentis enim quindecim annis a promissione facta Abrahae habitauerunt in Chanaan et ducentis quindecim in Aegypto.

Hi sunt anni quos conprehendit apostolus ad [*](2 cf. Gen. 15, 16 4. 12. 19 Ex. 13, 18 11 Gen. 15, 16 ) [*]( . 1 abraam MB 4 filiis M, (is eras.) G 9 dilengentibus M ac sedulis P acredulis MC ac credulis N ac**delis (eorr. ac fidelis) F acrudelis G, (a eras.) A crudelis (corr. m2 acredulie) B 10 reuelet (corr. reuellet) C 14 ac om. M 16 memoriint M 18 hae] hae* JY hebr(a)ei X acciperunt FG 19 geratione M exiuerunt (corr.) C filiis M (corr.), C 21 Abraham] ab abraham N, sed cf. p. 10, 10 israhel] ihsrahel (h pr. m2 uel 3 8. l.) M israhel qua C 24 chanan C hannan N quindecem M 25 hii CX galathas NG )

35
Galatas dicens: post quadringentos et triginta annos facta est lex. igitur hae quattuor generationes natae sunt in Chanaan, id est in Isaac una, altera in Iacob, tertia in Leui, quarta in Gedson et Caath et Merari. cum intrassent autem filii Israhel in Aegyptum, Caath genuit Ambram — haec est prima generatio facta in Aegypto —; Ambram autem genuit Aaron et Moysen et Mariam, quae est secunda facta generatio in Aegypto; et Aaron genuit Eleazer et fratres eius, quae est generatio tertia; Eleazer autem genuit Finees quarta generatione. hae sunt quattuor generationes procreatae in Aegypto. unde ait deus ad Abraham: peregrinum erit semen tuum, et seruitio oppriment eos; ego autem liberabo eos, quarta generatione exient inde. uide si non apertum est, quia non aliud significauit deus, quam quod gestum est in Aegypto. Moyses autem ut etiam illam generationem poneret, quae cum Iacob patre suo intrauit in Aegyptum, ex qua istae quattuor originem habent, dixit: quinta progenie exierunt filii Israhel de terra Aegypti.