Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII

Ambrosiaster

Ambrosiaster. Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 50). Souter, Alexander, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1908

Cum terrore ergo locutus uidetur deus, sed uerum est, et hoc habet ratio. quis enim malum et mali hominis filium non duplici genere exsecretur, quo modo bonum et boni filium duplici merito censet honorandum? idcirco autem in tertiam et quartam progeniem reddere se promisit, ut si [*](5 cf. Ex. 20, 5 ) [*](1 edocati MC, N (corr.), (corr. Bm2) X 4 qui om. C 5 se] sed P, om. cet. 7 deum P 8 subprimatur N 10 uidebitur MON, (corr. B) X 11 subpremit M aut] et N 12 terrigiuersator (ri erae.) M tergi uersatnr C tergiuersatur N studeat P 14 oderunt PGÃ 15 inete (corr.) N 18 et pr.] ad CNF, (corr. mS) A 21 exempla uunt C 24 duplice G, (corr. m2) A 25 merito non N meritum [corr. Am2Bm3) X 26 quarta M reddere se promisit ut si om. N )

post patrem malum filius non sequatur perfidiam patris, nepos autem aui in malis imitator existens sciat se non inmunem futurum a seueritate sententiae, aut si et nepos forte non aui, sed patris secutus uestigia testamentum diligat dei, non ignoret pronepos ad se usque peruenire sententiam, si aemulus sit proaui perfidiae.

Hac legis manifestatione deterreri uoluit deus impios patres, ut agnoscentes quantum mali pareret sectatio idolatriae uel adfectu filiorum reuocarentur ad reuerentiam creatoris, aut filii timentes, ne incurrerent peccata patrum, dei legi obtemperarent. illi autem adtendentes ad nequitiam aliter hoc interpretari coeperunt dicentes: patres manducauerunt uuam acerbam et dentes filiorum stupuerunt, ut securi de inpunitate, eo quod filiis ipsorum redderentur peccata, illi tamen neque spiritus neque carnis haberent pietatem — hinc dicitur eis, non (morietur filius pro patre\' neque \'pater pro filio\', sed: anima quae peccat ipsa morietur — et addiscerent non inpune sibi futurum, sed sic reddi peccata patrum filiis, ut, quia impietatem parentum secuti mala, quae oblitteranda erant, exemplauerunt, acerbius puniantur.

Postquam ostendit deus quid mali pariat idolatria, addidit statim quae bona diligentes se sequantur dicens: et faciens misericordiam in milia milium his, qui diligunt me et custodiunt praecepta mea, ut bonum patris non usque ad pronepotem, sed usque in milia milium reddat. ut puta, si quis ex semine Dauid diligat dominum, quem constat utique porro ante mille annos fuisse, huic additur misericordia [*](4 cf. Ps. 77, 10 12 Ezech. 18, 2 17 Ezech. 18, 20 22 Ex. 20, 6 ) [*]( 2 nepos X imitatur ON, (corr. Am2Bm3) X 3 imonem C 5 sentiam C sententia FG 7 haec CNX 9 adfectus MCN, (B corr.) X 10 ut N dei legi] dirigi P diligi CNGA dilegi F dilige (add. nt 8. I.) B 13 aceruam C acerbum (corr.) N obstipuerunt X 16 hic N 16 pro fllio pater P filio] filiie N 20 aceraius N (eorr. m2), X aceruus C, (corr. m. ree. aceruius) G 28-25 his..... milium om. X 26 deum P 27 ante] autem NF aut G an (fi ita rae.) A ante (nte mS ita ras.) B )

dei, ut in necessitate duabus suffragantibus causis misericordiam accipere mereatur, quia et ipse dei cultor est et ex eius semine est, qui amauerit deum. et in hoc clementia dei laudabilis est, ut odio habentibus se usque in tertiam et quartam reddat progeniem et non in milia milium, ut si in quintam progeniem tractum fuerit malum, inde iterum caput habere incipiat, ut ex eo numeretur usque ad tertiam et quartam progeniem.

Sed dicet quis: \'auctori magis amplius reddendum iustum uidetur, quam imitatori.\' in auctorem congrua datur uindicta, filiis autem quod plus dicit reddi, poena est patrum. et si quaeras, accessu legis peccatores plus fiunt rei, sicut et Lamech et post Lamech. quibusdam tamen uidetur sic reddita esse peccata patrum in filios, dum in captiuitatem ducti sunt causa patrum et fuerunt ibi usque ad quartam generationem. quod si uerum est, non solum odio habentibus se deus reddidit peccata patrum, sed et diligentibus nomen suum, quia et Danihel abductus est et tres pueri et Baruch et Ezechihel et Hesdra illic natus est. liquido ergo apparet illud conuenire propositae quaestioni, quod supra diximus.

XV. CUM IUSTUM PRAEDICET LEX ET HIC UERE IUSTUS SIT, QVI PLENAM HABET IUSTITIAM, CONTRA SOLOMON: \'NOLI,\' AIT, \'ESSE IUSTUS MULTUM.\'

Nimia iustitia incurrit peccatum, temperata uero iustitia facit perfectos. non enim sine malitia est qui multum est iustus, quia peccantibus ad singula si respondeas, non deerit ubi pecces. denique dei temperata iustitia est. peccantibus enim [*]( 12 cf. Gen. 4, 24 22 Eccle. 7, 17 (16) ) [*]( 2 est] eius C 8 qui] quia N clementiam M 5 reddet N, X (corr. ABm2) milia in (in eras.) M 6 quinta F, (corr. m2) B 8 dSeit PX 11 accessnb (corr.) C accessam GA 13 captinitate NX 17 esechiel MX ez. echibel N 19 propost$questione M dixi M 10 lez praedicet NX et hic.... iustitiam om. NX 22 ait noli P 24 perfectae C 26 dei temperata) item peccata M )

aliquando ignoscit, aliquando irascitur, aliquando reddit non quantum digni sunt; suffert enim eos, ut sint qui proficiant. lex enim, quia se ipsam mollire non potest, a nobis mitiganda est, ut possit prodesse sub se agentibus. hic ergo iustus non est multum, qui dei imitator est.

XVI. QVARE ANGELUS, QVI IN UIA OCCIDERE UOLEBAT MOVSEN, CIRCUMCISIONE INFANTIS PACATUS EST?

Quod sine consilio Moyses fecerat apparentia comminantis angeli emendauit. denique uidens, quod per neglegentiam fuerat praetermissum, cessauit ab ira. idcirco ergo sic infestum angelum in se uidit Moyses et paratum ad uindictam, quia uiri sublimis culpa graue peccatum est. quanto enim persona eius suspicabilis est, tanto magis leue delictum eius acerbissimum est peccatum. pergebat itaque ad filios Israhel missus a deo Abra- I hae et signum iustitiae Abrahae non ferebat, in quo gloriari sciebat Iudaeos, ut aut ipse sollicitator diceretur aut non ab eodem deo missus, qui Abraham elegerat. in Madia enim habitans filios suos minime circumcidit, quos aut ducere secum ad Aegyptum non debuit, qui ceteros ibat inde educere, aut certe circumcisos adsumere, propter quae supra diximus.

Seffora ergo uxor Moysi, quod conpendio loquitur scriptura, non ignorans qua causa uiro suo infestus angelus uidebatur, accipiens circumcidit filium suum, et recessit angelus. ea enim ratione mitigata est ira, qua fuerat et accensa. nam aliquanta conpendio loquitur scriptura, quae subintellegi uult ex proposita ratione, [*](6 cf. Ex. 4, 24. 25 ) [*]( 5 eat alt.] est (in raa.) M 6 qui om. NX uolebat in uia moysen occidere NX 7 circumcisione infantis pacatus est om. NX peccatus P plaoatus C 9 emadauit M quod om. X (add. AmS) 10 ira] arida P i..ra N sicut GA infertum C, N (corr. infestum et, tum infeitum), X (corr.) 12 uiris GA (corr.) 18 delictum eius] delictum est eius X (est eras. G exp. A) 15 abrahae om. CNX 17 eligerat GA madian PN, Am2Bm2 21 sephora P eepfora Bm2 moysi uxor P 24 est om. C 25 ex proposita] exposita N )

sicut et illud, quod saluator dicit inter cetera ad Iudaeos: quare et uos praeteritis mandatum dei, ut traditionem uestram statuatis? nam dixit deus: \'honora patrem et matrem\' et: (qui male dixerit patri aut matri, morte moriatur*. uos autem dicitis: \'quicumque dixerit patri aut matri: "omne munus quodcumque fuerit ex me, tibi proderit", et non honorauit patrem aut matrem suam). sine dubio per conpendium hoc dixit saluator, ut subintellegatur sacerdotes Iudaeorum, dum auaritiae studerent, dei legem spreuisse; impia enim conspiratione consilium dederunt filiis, ut male dicentes patrem aut matrem quodcumque offerrent quasi donum deo, per quod data sententia in maledicos solueretur, unde securi facti filii contra dei praeceptum contemnebant parentes. ita et Moyses, cum infestum sibi uideret angelum, intellegens causam quid fieri deberet ostendit uxori, ut recederet ab eo angelus, qui eum quaerebat occidere. hoc subintellegitur in hac causa, sicut et illud quod supra diximus in sacerdotes.