Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII

Ambrosiaster

Ambrosiaster. Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 50). Souter, Alexander, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1908

Quinquagensimus hic psalmus positus est non pro temporis in ordine, sed ratione. titulus enim eius non numero, sed rationi subiectus est. quantum enim ad historiam pertinet, anterior est quam tertius. prius enim a profeta Nathan delicti causa correptus est, quam insurgeret contra illam filius eius Abessalon, ut eum uellet et uita et regno priuare. haec ergo causa est ut quinquagensimus poneretur, quam constat ex lege descendere. illic enim cautum est quinquagensimum numerum remissionem habere. est enim post septem septimanas primus typum habens dominici diei, quia, sicut post septem dies primus dies ipse est, qui initio factus est, qui semper finita septimana primus est, ita et post septem septimanas quinquagensimus numeratus in mysterio primus est, qui duplici genere (dominicus dies* appellatur, primum quia in initio factus a domino est, qui semper in se conuersus per curricula [*]( 8 Pe. 28, 10 6 I Cor. 2, 8 13 cf. II Reg. 12, 7-12 14 cf. II Reg. 15, 1 aeqq. 17 cf. Leu. 25, 10 18 cf. Leu. 25, 8 19. 22 cf. Apoc. 1, 10-) [*]( 1 coicipitur (corr.) C admiratio enim] admirationem (corr. m2 admiratio nempe) N, X 2 amquam PMC, N (corr. m2), X 4 repetendo] ree petendo FG 5 qui sit] qua sit F quasi X rez om. GA 9 quinquagesimo PMX 10 hic om. P, B (add. 8. I.) pro om. P 12 quam M 13 delicta (corr.) N 14 filii (carr. fort. m2) C ab.salon C absalon NX 16 diacendere C, N (corr. m2), X 21 septemana (corr.; sep est s. I.) M septimanas] septem manas C 22 numeratur MNX ministerio C 23 in om. CN X )

287

impleta septimana primus est, deinde, quia in eo resurrexit triumfata morte, dominicus dies nuncupatur. non inmerito ergo in quinquagensimo numero, quem - in mysterio primum significatum aduertimus, remissio continetur. denique lex quinquagensimo die data est. a profectione enim filiorum Israhel ex Aegypto quadragensimo et octauo die ablui iubentur, ut biduo purificati tertio die parati essent ad legem accipiendam. quae ablutio quid aliud indicat quam remissionem factam in quinquagensimo die, ut purificati legem acciperent, ex quo de cetero praeteritis obliteratis actus sui redderent rationem secundum creditam sibi legem? hac etiam ratione possessionem emtam quinquagensimo anno remitti debere praecepit lex. hinc est ergo unde et psalmus hic quinquagensimus titulatus est.

In hoc enim rex Dauid remissionem postulat secundum supra dictum sensum; unde ait: misereremei, deus, secundum magnam misericordiam tuam. sciens rex Dauid grauiter se peccasse sic postulat dicens: miserere mei, deus, secundum magnam misericordiam tuam. magna enim misericordia tunc est, cum grandia ignoscit peccata.

Et adiecit: et secundum multitudinem miserationum tuarum dele iniquitatem meam. ut manifestaret acerbe se deliquisse, peccatum suum iniquitatem appellat, quia iniquitas non leue peccatum est, et qui delet iniquitatem, hoc est non inputat, miseratione abundat. nihil [*](4 of. EI. 19, 10. 14 12 cf. Leu. 25, 10 seqq. 15. 17 Pb, 50, 3 21 Pfl. 50, 3 25 cf. PS. 31, 2 ) [*]( 1 in eo] t* M surrexit P 3 anmero-quinquagensimo (4) om. (add. mg.) M in mysterio] inmerito X 6 post ex uersus et dimidium eras. in M et om. N ut biduo] nt dubio M ut hii duo N 8 quam] qufm M 9 lege M 11 rationem PG; N (m eras.), X possessione M 12 praecipit CNFB 13 unde om. P hic om. CNX 16 magna (in mg. add. tempore eras.) M 19 enim] et (?) (eras.) enim N misericordiam (corr.) C innoscit N 23 acerbi C deliquiise] deoliquis (corr.) C 24 quia] quoniam C quia non (non eras.) N 25 inputet GA )

288

ergo in causa sua excusare nititur, ut non solum animum sibi iudicis mitiget, sed et faciat condolere. commouetur enim animus ad misericordiam, quando uidet reum sic sua confiteri! peccata, ut ostendat dolere sibi quia peccauit. cui enim non dolet, inridere uidetur iudicem, quia ideo precatur, ut euadat interim postea eadem facturus.

Et sequitur: usque quaque, inquit, laua me ab iniustitia mea et a delicto meo munda me. quoniam multam miserationem dei praedicat, penitus se mundari precatur, ut nihil remaneat delicti aut iniustitiae in eo, unde suspectus sit.

Et ut hoc ipsum obtinere possit uel impetrare, adiecit: quoniam iniquitatem meam ego agnosco et delictum meum contra me est semper. quoniam grauiter scit se peccasse, sollicitus est ne non totum ei remittatur. considerans enim magnitudinem peccatorum suorum timet sciens grauia peccata non facile ignosci; ac per hoc cum fletibus confitetur peccatum suum ante oculos habens. ut ex omni parte propitium sibi faciat iudicem. scit enim scriptum esse: dic prior iniquitates tuas, ut iustificeris.

Et sequitur: tibi soli peccaui et malum coram te feci. nunc ex alia parte causae suae medellam prospicit, ut ad effectum postulationem deducat. hac enim prosecutione in prima causa innocentem se dicit, quia qui alteri deo peccat [*]( 7 Ps. 50, 4 13 Ps. 50, 5 20 Esai. 43, 26 22 Ps. 50, 6 ) [*]( 2 iudici (corr. m2) N et om. M faciet PX condolere] condolore C, (corr. m2) N cum dolore X 3 uidit GA 4 ostendant M dolore C, N (corr. m2), FB dolorem GA 5 inridere»*»».* M peocatur C (corr.) 6 interim] iterum enim post X 7 inquit] iniquid (corr. ininquid) N .8 munda me] mundom (?) meo C 9 multum M mandare X 11 subpectus (corr.) N 13 ego iniquitatcm meam agnosco P cognosco GA 14 contra] coram P 15 scit om. N ei totam PGA 17 ignoscit (corr.) N 20 ut] et M 5>4 hac] haec CNX prosecutionem NF (corr.), B )

289

inimicus est auctoris dei. in locum enim eius alterum eligit, cui auctoritatem eius adscribat. unde hic ab hac se iniquitate alienum ostendens: tibi, ait, soli peccaui et malum coram te feci, hoc est: \'quia tibi et nulli alii, quem deum per errorem dicerem, peccaui, minor mea causa est quam ceterorum, qui sunt perditioni obnoxii. non enim impius sum, sed peccator, quia non in te, sed in lege tua peccaui, nec te negaui, sed te deum et dominum confitens in homine peccaui. ergo quia in illa, quae tua propria causa est, reus non sum, ignosce quod in conseruum peccaui. sic enim peccaui, ut honorificentiam nominis tui nec negarem nec alteri darem\'. fuit itaque unde commoueretur ad misericordiam iudex. cum enim multi in illum peccent, quos etiam hortatur ad se conuerti, dum hi, qui non in illum peccant, ex aliis tamen causis ueniam postulant, libenter admittit. semper enim dominus ad auxilium suum uult confugere seruos suos.

Unde adiecit: ut iustificeris in sermonibus tuis et uincas, cum iudicaris. misericordiam postulans deum iustitiam suam non inmutare precatur, cum soleat media esse iustitia, ut non peccantibus et peccantibus aequa sit, id est, ut uni cuique reddat secundum opera sua. sed non ignorat quid postulet uir innocens in dei sacramento. sciens enim dominum frequenter in lege dixisse, quia misericors, inquit, sum ego dominus deus uester, inde rogat ut haec fides maneat et in sermonibus suis deus iustificetur, dum in eo [*]( 3 PS. 50, 6 6 cf. Ps. 1, 1 17 PS. 50, 6 21 cf. Proa. 24, 12. Rom. 2, 6 23 cf. Ex. 22, 27. Ps. 102, 8. 110, 4 etc. ) [*]( 1 iactoris M elegit CNGA elegite F (corr. elegit), B 2 cui] qui X hac om. M iniquitatem (corr.) N 8 ait... M soli] * N 4 quia] quod (corr.) C 5 quam] quoniam M 7 nec te-cooseruum peccani (10) om. N 8 te deum] te in deum P 10 sic] si X (corr. FA) 13 etiam] enim N 14 hii CNX in om. NG, A (add. s. I.) 15 postulat X admitti C ad] ab (corr.) N 18 deum] deum (corr. domini) C 19 soleat] sole et CNX (corr. A) 21 unieniqae (mg. «unique) M 22 uiri C \\ 23 dominum] omnem N 24 ego !om. N ) [*]( L. P«.-Auf. Qusest. tnt. ) [*]( 19 )

290

permanet, quod locutus est, nec peccatis hominum uincitur, ut non misereatur. scientes enim qui peccant, quae promisit deus bene uiuentibus, et quia in eo perdurant, iudicant illum mendacem. non enim credunt male uiuendo uera esse quae promisit. idcirco petit rex Dauid ut uincat hoc deus, quod putant homines, et det quae promisit, ut erubescant qui, dum non seruant mandata, iudicant illum non daturum.

Et sequitur: ecce enim in iniquitatibus conceptus sum. nunc hoc adiecto causam et infirmitatem humani generis memorat — quia facile est homini peccare —, ut examen circa se iudicis mitiget. primae enim causae facit mentionem, ex qua praeuaricando Adam genus hominum obnoxium fecit peccato. suasu enim et fallacia inimici iniquitatem concipiendo omne semen suum iniquitati subiecit, ut ex eo omnes per traducem geniti peccato essent obnoxii.

Propterea adiecit: et in delictis concepit me mater mea, ut ab Adam deriuatio facta peccati conceptis et natis inpedimento esset ad bonam uitam agendam; ac per hoc supplici non negandam misericordiam, quia insertum habet hostem, qui ei suadet ut peccet. peccatum enim, qui est diabolus, subiecto sibi primo homine potestatem accepit carni eius se inserere et delictorum quadam subtilitate oblectamenta suggerere, per quod captum hominem spoliat uita. quam rem magister gentium memorans: uideo autem, inquit, aliam legem in membris meis, repugnantem legi mentis. [*](4 cf. I Ioh. 5, 10 8 Ps. 50, 7 12 cf. Rom. 5, 14 etc. 16 Ps. 50, 7 24 Rom. 7, 23 ) [*](1 uincetur FB 2 sciens N enim om. M 3 qui Turner 4 credant N mala C uere M 6 putat (corr ) N promisit (eit in ras.) N 8 etenim P in om. F (add.), A 9 nunc] non C 12 humanum NX 13 suaso X et om. OA ini.mici C iniquitatem-soh- om. (add. mg.) M 14 omni FB iniquitate N subiecit (i pr. in ras.) N 17 diriuatio CNX 20 ut] et (corr.) N 21 accipit C 22 quidam P sublimitate P subtilitatem C, N (corr.) 23 subgerere G, (corr.) d spoliet P spolia M uitam CNX 24 memoratis X (corr. FA) )

291

meae, ut hoc contuens iudex dolenti circumuentum se porrigat manum.