Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII

LXIIII = LXXXI

[*]( 1 cf. Hebr. 11, 38 2 cf. Ex. 20, 10. Act. 1, 12 etc. 8 cf. Tit. % 12 14 cf. I Ioh. 2, 18 etc. )[*]( 2 autem] add. ciaitatem a loogius-licetj exire non licet longius a 3 altum] autem a fugi Ka 4 potest Ka autem om. Ka 8 et] id est a nec seductionem] ne edicta Ka 9 possint Ka 14 tempore Antichristi] ab antixpo Ka quae all. acripsi qua D quia Ka 15 quia Ka )

Ueritas non ex persona probatur neque inprobatur; quicquid enim bene et uerum dicitur, sine dubio in spiritu sancto dicitur. non ergo, si quis in aliis reus est, et in hoc praescribi illi debet, quod uerum loquitur. nec illi tamen praescribitur, sed Christo domino contradicitur. qui enim negat istum uerum dicere, Christo iniuriam facit. si autem uerum dicitur negeturque quod uerum est in sancto spiritu dici, quod et Christus admittit — nemo enim bonorum uera de se dicentem arguit; nec enim ex reuelatione ediscitur, quod per traditionem discitur —, nemo uerum dicens poterit inprobari.

Lex data per Moysen iustitiam habebat quidem, sed terrenam, ut seruantes legem iusti essent ad praesens, ut non rei fierent. [*]( 1 I Cor. 12, 8 8 cf. Sap. 1, 4 21 Gal. 8, 11 22 Gal. 3, 10 (Deut. 27, 26) 24 cf. Gal. 2, 16 etc. ) [*]( 2 dominui a Iestun] deum D iesus a 5 marchio K 6 hii D 7 dfira nfm iLn (cm. xpm) K 8 spitrii K 9 habitat D 11 neque] ud a 13 illi praescribi a 14 quod] quin K quo a 15 istum] iustum K 16 negetur Ka 17 spiritu Bancto Ka 19 edicitur K )

Dictum hoc duplicem continet -sensum. in Christo enim omnes thesauros sapientiae et scientiae sic dicit absconditos. ut qui habet Christum pro omni sapientia et scientia illi cedat, ut scire Christum totum sit scire et omnem sapientiam conprehendisse, sicut dicit ad Colosense: nemo uos [*]( 1 Gal. 3, 12 4 cf. Gal. 3, 8 etc. 6 cf. Rom. 4, 11. 13 9 cf. Eph. 2, 1$ cf. Gal: 3, 11 14 Matth. 5, 20 16. 21 cf. Col. 2, 8 17 cf. Marc. 13, 32 25 Col. 2, 8. 9. ) [*]( 1 est enim] enim est (est in ras.) K ex om. K 3 uiuit a 6 nosse] nos (add, credere a. I.) K 7 et spiritus sancti om. Ka 8 regna- nos a 9 legis precepta a praeceptoram om. K . 12 bonis] his bonis a deo] deum D apud deum a 15 intrabitis DK 16 thesauri om. D 23 pro onani eapientia] pro (in raa. ximet illi sapientia); 2T - illi om. K illam D 24 cedat K (exp.), a credat D sciat D sit] sic D 25 dicitar K )

Est etiam illud, quia in saluatore omnes thesauri sapientiae et scientiae sunt absconditi, omnia enim sacramenta paterna ipsi sunt cognita et omnem creaturam ipse metitur; et nec pater iudicat quemquam, sed omne iudicium dedit filio et nemo scit quae sunt in deo nisi spiritus dei, qui est et Christi. quo modo ergo diem et horam nescire dicendus est futuri iudicii, cuius spiritus quae in deo sunt nouit, de quo dixit quia de eius accepit? si ergo qui de eius accepit nouit quae futura sunt, quo modo nescit Christus, qui nobis misit spiritum sanctum? et potest fieri ut iudex nesciat [*]( 7 Col. 2, 18. 19 17 cf. Col. 2, 3 20 Ioh. 5, 22 21 I Cor. 2, 11 22 cf. Marc. 13, 82 23 cf. I Cor. 2, 11 24 cf. Ioh. 16, 15 ) [*](3 ipso] Chriato Ka habitat K diuinitatis om. a 5 sed] et Ku 7 inducat K obducat a humiliatione scripsi humiliationem DKa 8 in om. Ka auperstitionem a super institutione K uidet] in ras. non nidet K se om. K 11 incrementum a itaque (taque in ras.) D 14 oberunt D conferunt nihil (corr.) D 18 absconditi om. K 22 diem] et diem a 23 fut. iud. nesc. dic. est a 24 de quo] quem Eo, eius (corr. suo) K utroque loco 25 nescit] non sciet Ka 26 nobis om. a )

LXVIII = LXXXII [*]( 3 Matth. 25, 12. cf. Luc. 13, 25 5 Matth. 25, 11 Matth. 25, 12 7 Matth. 24, 42 ) [*]( 2 hos eciam K dicatur] dicat D dicet] dixit K dicit a 3 quod om. K 4 dicitur K Dcscire] scire Ka 5 quod] quia K om. a 7 itaque om. Ka 8 uester om. K est] in ras. K sit a 9 se nescire K 11 prosit Ka enim] omnino a 12 autem secltm 13 esset] est K )

Hanc sensum paucis absoluit apostolus dicens: qui habent quasi non habentes sint et, qui utuntur hoc saeculo, quasi non utantur et, qui emunt, tamquam non possidentes. qui ergo haec sic habet, quasi non habeat, reliquisse uidetur. quando enim non praesumit de his neque se iactat, sed humiliter incedit non tantum habitu, sed et mente, dispensatorem se harum et ministrum datum intellegens omnia sua reliquisse uidetur. hoc enim relinqui dicitur, quod a desiderio recedit et gratiam non habet.

Indignantis uerba sunt dicentis: noli me tangere. quamuis enim desideraret saluatorem, aliis tamen resurreetionem eius credentibus haec ad monumentum stabat plorans, quam iam gaudere oportuerat. audierat enim a Iohanne et Petro apostolis [*]( 1 Luc. 14, 33 4 Matth. 27, 57. cf. Lnc. 23, 51 9 cf. Luc. 8. 3 11 I Cor. 7, 29. Si; 30 21. 24 Ioh. 20, 17 23 cf. Matth. 9, 20. Lnc. 7, 38 26 cf. Ioh. 20, 11 ) [*]( 1 qui] ri quis a 7 eum diseipulura a 8 pr. et om. K diues et mtieree quae illi (illia a) miDietrabut de facultaiibus rais Ka et reliqua D 17 datum om. a 23 pr. et om. D et adoratus om. D 25 saluatorem om. (add. t. I.) D )

Tale est hoc, quale illud Iohannis baptistae mittentis discipulos suos ad Iesum et dicentis: ite -et dicite: Iohannes baptista misit nos ad te dicens; tu es, qui uenturus es, an alium expectamus? sub sua persona discipulorum suorum agit causam. nec enim Iohannes dubitabat, qui dixerat: ecce agnus dei, ecce qui tollit peccatum mundi, sed ut discipulis suis satis faceret, mittit illos suis uerbis, ut saluatoris ore firmaret, quod ipse de illo docebat, ut post excessum suum sine dubitatione aliqua discipuli sui Christum sequerentur. ita et saluator in se Mariam arguit dicens: nondum ascendi ad patrem, id est: adhuc cor tuum humi pressum, est, quae, si non uides, non credis\'. si enim ad deum cor eleuasset, resurrexisse dominum cum discipulis credidisset. [*]( 1 loh, 20, 6-9 11 Ioh. 20, 17 18. 24 Ioh. 20, 17 16 Luc. 7, 20 20 Ioh. 1, 29. .....) - ) [*](8 sciebat scripturam Ka oportebat Ka 4 uidebat Ka 7 mortem Ka 8 maria DK 9 propter amorem X per amorem a 12 quae ris Ka a quo um. Ka 15 Ioh.] beati Ioh. a 16 et alt. om. c 20 peccata Ka 26 qaae] quem a credea a. )

Quia nemo uadit ad deum patrem nisi per fidem Christi, idcirco se ianuam dicit saluator regni caelorum. si ergo ianuae uerbis utitur, quid opus erat ut de anterioribus diceret: quotquot ante me fuerunt, cum nulla quaestio de praeteritis uerteretur, sed utique quasi praesens ianua de praesentibus quereretur? de Iudaeis enim dicit saluator, qui non per fidem, , sed per iustitiam legis in regnum dei se intrare putabant. ante saluatorem enim uenientes, id est ante illum stantes obtrectabant ei contradicentes, ut etiam alios a fide eius auerterent, unde fures et latrones appellati sunt. nam eo tempore haec dicta sunt, quo Pharisaei disceptabant cum illo, qui erat ex caeco, cui saluator oculos reddidit, quos natura negauerat, quem uolebant a fide saluatoris saluatoris dicentes non per hanc posse, quia sabbatum uiolat, sed per iustitiam legis intrari in regnum dei. tunc saluator: ego sum, inquit, ianua. per me si quis introibit, saluabitur et pascua inueniet; si quis autem aliunde intrare uolueritille fur est et latro.

Quo modo hoc ad personam pertinet prophetarum? numquid prophetae fuerunt fures et latrones? numquid prophetarum Christi doctrina per iustitiam legis sine fide deum promereri posse dicebat, qui Christum in carne uenturum -scierunt? hoc ergo de praesentibus dixit, ut quicumque ante [*]( 1 Ioh. 10, 7-8 5 cf. Ioh. 14, 6 7 Ioh. 10, 8 11. 24 cf. Rom. 9, 31 etc. 18 cf. Ioh. 9, 16 19 Ioh. 10, 9 20 Ioh. 10, 1 ) [*]( 7 jTiotquor (corr.) D 8 questio D 10 quaereretur Ka 11 regno D 16 cfcus D ex caeco illuminatus a 18 hunc K intrare a 20 sal uabitur et D utro solet itaque et ege.t (?) K om. a 28 fuerunt fures sr et latrones numquid prophetae om. K (add. m2 8. l. hoc etc. [?]), a ftrophetarum] om. K prophetae contra a 24 doctrinam a fide om. D 25 dicebat Engelbrecht dicebant DKa uenturum om. a ) [*]( L. Pa.-Attg. QUUlt. teat. ) [*]( 80 )

Uerba quidem diuersa sunt, sed unus est sensus, quo modo iterum uerba eadem diuersum habent sensum, ut puta: quod non est ex fide, peccatum est et: lex, ait, non est ex fide, nec tamen peccatum est. hos ergo, quos (multos) dixit saluator, ipsos apostolus \'omnes\' significauit. multi enim sunt. quia maxima pars ex omni populo et gente creditura est saluatori. istos apostolus credentes (omnes) nuncupauit; sic enim [*]( 3 Ioh. 9. 24 5 Ioh. 9, 32. 38 8 Ioh. 10, 21 10 Ioh. 10, 8 15 II Cor. 5, 14. 15 17 Matth. 20, 28 21 Rom. 14, 23 22 Gal. 3. 12 ) [*]( 2 euocantea D 5 fuit om. a quod aperuerit a 11 ac] et Ka 12 in om. Ka 13 oboedisse Ka malos (os in ras.) D pseudo prophetis DK 15 ait] dicit K 18 suam] add. dare D 20 sant diuersa K 21 quod] omne quod Ka 22 et—peccatum eat om. D 23 aaluator dixit K 24 significat K 25 credita a )

Non ualde illud discrepat a superiore quaestione. unum enim uerbum diuersas habet significationes, sicut supra memoraui. obtrectatores enim Dauid, cum exitiis eius fauerent, gratulabantur malis eius. dum enim ille pressuras et angustias pateretur a Saul et a filio suo Abessalon, illi recte et bene fieri dicebant. tale est si aliquis dicat de eo, qui iniurias patitur: \'bene illi hoc est, gaudere in malis\', hoc est dicere: \'recte illi fit; sic enim meretur\'. simili modo et saluator laetus in bonis operibus meritum hominis pronuntiat dicens: euge, bone serue et fidelis. exultat enim, quia seruus digniorem se fecit, dicens: \'bene\', hoc est: \'recte egisti, uti maius meritum conlocares\'. unum igitur uerbum duabus contrariis causis aptatur. nam [*]( 1 II Cor. 5, 15 9 Ps. 69, 4 11. 23 Matth. 25, 21. 23 16 Quaest. 72 ) [*]( 1 et om. a 5 proficit K officit Ka 9 ut om. (add. a. I) D 11 inquit euge K 12 Dauid] dauid quod D probro et om. Ka 15 istud Ka 16 aicut supra memoraui om. K 17 eicessibus K 19 a alt. om. Ka Absalon Ka 22 laetus] hoc loco in ras. K 23 serue bone Ka 24 quia (a in ras.) D facit K 25 bene] aerae (add. euge s. I.) K uti] utinam Ka maius] ibi K 26 causis causis (alt. eras.) D ) [*]( 30* )

LXXIIII = XCVIIII

Ipsa dicta conferens satis tibi debueras facere. nam sic solent dubii facere quaestiones, ut unius dicta et quem fas non est reprehendere repugnantia et inimica quaerantur. si enim apostolus legem sanctam et iustam et bonam et spiritalem uocat, uir omni laude praecipuus et undique ueiitate munitus, sufficeret hoc ad fidem; et de hoc quod uidetur contrarium sine obstinatione quaerendum erat.

Propositio enim haec inpunitatem peccandi uult. nam apostolus utique, cum legem fidei pro merito temporis et gratia praeferret apud Romanos, qui sub fide Christi in legem fuerant inducti — \'in legem\' dico, non eam quae naturalis est (nam utique in lege erant Romani, quam utique de Athenis decem uiri missi et post alii duo adtulerant, quae in duabus tabulis scripta erat, quae in Capitolio obrutae sunt), sed eandem, quae factorum appellatur, ut circumciderentur, [*]( 6. 14 cf. Rom. 7, 12. 14 8 Rom. 4, 15 22 cf. Lia. III 32. 6. 37, 4 ) [*]( 2 praedicta scripsi praedicatum D praedicata K praedicatio a 6 et ante sanctam add. Ka 9 hiis K enim his a 12 quae 1) 13 queratur D 16 et de hoc om. K uideturj add. autem de uerbo K add. in uerbis a 17 obstinatione] add. pie K add. et inuidentia a 19 temporis merito Ka 22 lege scripsi legem JUKa 23 attulerunt Ka 24 eratj est Ka 25 eandem scripsi eadem DE pam a )

Ut ergo ab hac illos lege tolleret apostolus: ubi, ait, non est lex, nec praeuaricatio, ut securi per conpendium possint deo seruire spiritaliter, (quia), inquit, \'legem Iudaeorum seruantes necesse est ut praeuaricetis; tanta enim sunt praecepta, quae impleri inpossibile est\\

Nam quo modo de ista lege diceret, quae naturalis est? — quam Moyses ideo scripsit, ut auctoritatem illius firmaret. non quia ante non erat, cum legamus uindicatum esse ante Moysen —, sed ut exponeret Romanos non debere uiuere iam sub lege, quos sub lege agere expediebat; non aliter enim possent seruare iustitiam. denique dicit ad eos: uis non timere potestatem? bonum fac et: qui contemnunt, ipsi sibi damnationem adquirunt.

Spiritalem ergo hanc legem dicit, quam et sanctam et [*]( 8 cf. Rom. 4, 15 6 Act. 15, 10 9 Ezech. 20, 25 15 Rom. 4. 15 22 cf. Gen. 7, 21. 19, 24 sqq. 25 Rom. 13, 3 26 Rom. 13, 2 28 cf. Rom. 7, 14. 12 ) [*]( 1 et om. a munienda D 3 operare D 10 enim offensiones Ka 11 factas alt. om. Ka 13 conuerterent Ka 15 ubi om. a 21 quam] nam Ka 23 romanis Ka 24 nec Ka posset seruari iastitia a )

Patribus data est lex, quae filiis similibus oneri esset. nam postea non minus, sed forte amplius in deum peccauerunt quam patres illorum. praescius enim deus filiis magis hanc legem dedit, quia illi omnes in heremo obierunt.