Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII

Quantum ad uerba pertinet, uidetur contrarium; si causa autem hominis et pecorum inspiciatur, manifestabitur esse non [*]( 1 cf. Ex. 7, 10 12 cf. Iren. III 22, 8 sq. V 19, 1 sq. 17 Ps. 95, 10 23 Ps. 35, 7 25 lon. 4, 11 27 I Cor. 9, 9. ) [*]( 3 debuit Ka 13 matrem scilicet a qua Ka quo Z) 17,est om. K ,18 a ligno regnauit K 19 reformandus a 28 quod om. K 26 CXX milia] CXX codd.centumtrigintamiliaa pecoru(cotr.)D multapecoraiC 29 pecorisjK )

Non erat ordinis ut acciperet spiritum sanctum, quia hoc in posterum . reseruatum est a deo, ut in nouissimis diebus, cum mysterium unius dei manifestatum est, daretur credentibus. a principio quidem praedicata est trinitas, sed quasi sub uelamine erat intellegentia eius. dei enim patris primum persona sine cunctatione et figura praedicata et manifestata est, quia ab ipso sunt. omnia. filii autem eius, domini nostri Iesu Christi, et spiritus sancti personae non tacebantur, sed neque manifestabantur. denique de domino fit a perfidis quaestio et de spiritu sancto. quidam enim dementes spiritum sanctum ipsum patrem dicunt, sicut et Sabellius ipsum dicit patrem quem et filium. de dei autem patris persona nemo dubitat.

Cum ergo trinitatis fit manifestatio, tunc demum spiritus sanctus datur credentibus, ut et persona eius manifesta sit et accipientes illum signum habeant, quia filii dei sunt, per id quod spiritum dei, qui de deo utique est, habent in se. perfectionis enim significatio haec est, cum scitur et pater esse et filius et spiritus sanctus. haec perfectio hoc tribuit donum. adueniens enim filius dei et haec adaperiens ac manifestans plus aliquid debuit dare et dignum fuit tribuere perfectionem hanc credentibus, quia nec in filio nec in patre solo perfectio est uel salus, sed in nomine patris et filii et spiritus sancti. unde [*](7 Gen. 2, 7 ) [*](2 aeruat pecora alt. om. K 10 imposterum a 13 patris sine (sine eras.) D 20 deo D 22 manifesta a manifestata DK quibtts assenttiur Engtlbrecht 28 sunt dei a )

Apertum est adueniente saluatore plenitudinem factam ueritatis, quae enim latebant et quod promissum est dum reuelatur et manifestatur, plenitudo fit ueritatis. tunc credentes accepto spiritu sancto fiunt filii dei. nam inspiratio, quae legitur facta a deo in Adam, animae traditio est. spiritus enim frequenter pro anima ponitur dicente euangelio inter cetera: et reuersus est, inquit, spiritus eius ad illam et in psalmo: spiritum, ait, contribulatum et cor contritum deus non spernit. frequenter tamen aliqui codices non sic habent: et inspirauit deus, sed: insufflauit deus in faciem eius spiritum uitae et factus est homo in animam uiuentem. non quia dixit: spiritum uitae, ideo spiritum sanctum significauit; nam et de animalibus ita ait: in quibus erat spiritus uitae. spiritus uitae dicitur, quia animat corpora ad uitam.

Et filii hominis et dei filii corpus templum esse intellegitur. deus tamen, id est dei filius, quamuis in carne uenerit, in anima tamen habitauit, ergo tam anima quam corpus [*]( 1 Ioh. 1, 16. 17 10 Luc. 8, 55 12 Pa. 50, 19 14 Gen. 2, 7 17 Gen. 7, 22 20 Ps. 18, 6 28 Ps. 90, 10 25 cf. Ioh. 2, 21 ) [*]( 8 dicitur a 13 sic non K 14 et] quia a 18 qui a 22 qui a 23 ergo] ergo dicitur K ergo dicit a appropraeinquabit (corr.) D 28 anima pr.] animo a )

Quamuis dominus in mundo positus sit Adam, tamen quia non utique ex se, sed a deo accepit, debuit huius rei significationem ex lege accipere, ut ipse, qui dominus uidetur, per legem ei subiectus esset, qui illi hanc dederat potestatem, ut auctoritas creatoris reuerentiam illi faceret per legem, ne dominatio tanta extolleret illum et inmemor fieret dei conditoris sui. [*]( 2 cf. Ps. 90, 10 4 cf. Apoc. 6, 8 etc. 8 cf. Luc. 16, 22 et Act. 2, 27. 31 10 Matth. 26, 88 ) [*]( 3 anime D 6 apud inferos anima eius] passa esse apud inferos anima K apud inferos anima eius passa a 6 anima eius] scil. passa esse 12 trophaum a 17 uel legem accepit Ka 19 in mundo dominus a. 20 id ante accepit add.. a 22 subiectus ei a )

Antequam notitia dei esset in terris, non aliter oportuit prouocare homines ad spem inauditam, quam iure iurando promissio illis fieret, ab eo utique quem non, ut dignum erat, sciebant. adubi autem coepit sciri, non utique iurare oportuit, quem mentiri fas non esset arbitrari. ideo ergo dominus nec seruos iam iurare praecepit, sed tales se instituere, ut sermonibus illorum fides habeatur. sacramentum enim iuris iurandi aut perfidia exigit aut fallacia inconstantis, ut, quia fallere homines solent, timore forte dei reuereantur; aut certe satis erit et qui fallitur, quia ex hoc offensam adquirit.

Manifestum est holocaustis deum non delectari, sed pro satisfactione peccati gemitu et dolore cordis ueniam posse mereri. sacrificium autem testimonium peccati uoluit esse, ut se peccator per oblationem sacrificii confiteretur peccasse. remissio autem quo modo obtineretur, ipse alio loco ostendit dicens: frange esurienti panem tuum; si uideris nudum, uesti et domesticos seminis tui non despicies, aut [*]( 1 2 Gen. 22, 16 8 cf. Matth. 5, 34 15 cf. Leu, 3, 2 etc. 17 Ps. 39, 7 18 Ps. 50, 18 26 Esai. 58, 7 ) [*]( 1 sicut K 2 per memet ipsum iurani dicit OM. D 8 autem om. a iurasse a 7 eo] illo K quem om. (add. s. l.) D 8 adubi scripsi at ubi DKa 9 ideoque a 12 exegit Da 14 et] ei (i in ras.) K et (scil. timore eius) qui 15 sit] est Ka 27 non] ne a )

Primum merito suo accepit spiritum prudentiae, postea uero quam mulieribus nimium coepit uti et per hoc peccare, si habuit spiritum sapientiae, regni merito habuit, sicut et Nabuchodonosor merito regni in camino Christum uidit.

Non saluator opera dei celare debere dixit - nam alio loco: uade, inquit, et narra quanta tibi fecerit deus -, sed illorum testimonium refutauit aliquando et iactantiam pressit, ne uideretur, quod prudentibus absurdum est, ipse sibi ut seductor testimonium perhibere.

Circumcisio signum est fidei Abrahae, ut, cum in filiis eius hoc signum uideretur, scirentur eius filii esse, qui deo credens hoc signum acceperat; praecepta autem sabbatorum et [*]( 1 Ps. 50, 19 7 cf. m Eeg. 8, 12 9 cf. ibid. 11, 1—8 12 cf. Dan. 3, 92 14 Tob. 12, 7 16 Marc. 1, 44 18 Luc. 8, 39 20 cf. Luo. 4, 6 25 cf. Gen. 17, 23-27 ) [*]( 18 regni merito a 17 celari mauult Engelbrecht 18 fecit tibi K 20 absurdum est prudentibus K 23 erat a 24 habetur a 27 acceperit a )

Deum simul confusas substantias creasse scripturarum sensus declarat. permixtis utique tenebris hanc confusionem rerum, id est aera, aquam, terram tenebrosam, materiam dixit inui. sam, sicut in Genesi legitur: terra autem erat, inquit, inuisibilis et inconposita. ex hac ergo confusione creauit orbem instituto firmamento, ut intra ipsum aquis congregatis in unum habitatio fieret generi humano. distinctis enim et discretis substantiis in concauo domum habitabilem fecit.

Congruum fuit annum domini acceptabilem, sicut dicit propheta, a quattuor uoluminibus uelut quattuor uicibus contineri. sicut enim annus quattuor temporibus euoluitur ita ut inuicem sui egeant, ita et gesta et dicta domini quattuor libris definita sunt, ita ut alter alterius indigeat; simul autem plenitudine. perfecta sunt. ut autem a quattuor scriptoribus ordinarentur, haec fuit causa, ut, quia temporum diuersa sunt nomina, euangeliorum quoque essent diuersa uocabula. et si qua uidentur in uerbis contraria, sensu tamen non discrepant per interpretationem aptam causae, sicut tempora, cum uideantur utique diuersa nomine, aere et cursu siderum, in effectu tamen eorum quae gignuntur non discrepant.

Euangelium ordinatione colligitur magis quam tempore. Matheus ergo primus ponendus est, quia ab ipsa promissione sumpsit initium, id est ab Abraham, cui facta promissio est [*]( 7 cf. Esai. 61, 2 24 cf. Matth. 1, 1 (cf. Gen. 12, 3. 18, 18) ) [*]( 1 QUAESTIONES] INCIPIUNT CAPITULA D Incipit liber questionum noni testamenti K 5 et om. a a om. L in script. digesta] conscripta (corr. inscripta) L 7 domini] dm L dixit a 8 ueluti a uocibus L 9 uoluitur (corr. m2) L 11 plenitudo perfecta sit L 13 fuit] fecit L 14 in uerbis uidentur L 15 contrario L 19 constat om. L rite] constat rite (corr. m2 rite constat) L 21 ordo eorum Ka 22 euangeliorum ordinatio L magis] add. re L 23 mateus L 24 promissio est facta L )

Propterea sic coepit, ut prius de ipso diceret a promissione incarnationis eius genealogiam describens, sicut dicit apostolus: quorum patres et ex quibus Christus secundum carnem. ideo dixit: liber generationis, quia ex multis et diuersis incarnatio Christi consistit, ut, quia ex uno diuersi esse coeperunt, de omnibus corpulentiam traheret, de Iudaeis et gentibus et de dignis et indignis, quia Ruth Moabitida fuit et Bethsabee ex moecha facta est uxor, ut omnium carnem ad se trahens ad unitatem illos genuinam reuocaret. idcirco autem: Iesu Christi filii Dauid ait, cum prior sit Abraham, quia specialiter Christus dicitur filius Dauid propter regnum, ut, sicut deus de deo, ita et rex de rege ortum caperet iuxta carnem. sic enim dictum est ad Dauid: de fructu uentris tui ponam super sedem tuam. [*]( 7 cf. Marc. 1, 2 8 Ioh. 1, 1 11. 16. 21 Matth. 1, 1 15 Rom. 9, 5 19 cf. Ruth 2, 2 cf. II Reg. 11, 3. 27 25 Ps. 131, 11 ) [*]( 2 quia] qui et L est] sit L 3 a Christo est L 5 prom. est Abr.] primus a matheo L 7 Esaiae prophetiam] prophetae K Esaiam Prophetam a ipse ante aperta add. L 8 dfim L 11 dixerit L 15 et om. L 18 et alt. om. L 19 Bersabee a 20 uxor est La 21 geminam a genuiam L autem om. a y22 ait filii Dauid L filii ait Dauid a 24 et om. (add. s. l.) L 25 sicut a ad Dauid om. L )

Causae faciunt diuisiones et tempora; idcirco ab Abraham usque ad Dauid distinxit. prima enim pars causae ab Abraham usque ad Dauid est, quia Abraham pater fidei est et Dauid pater regni — Saul enim indignus effectus se ipsum regno priuauit —; a Dauid uero usque ad transmigrationem alia pars causae, in qua regnum amiserunt facti reprobi Iudaei; post transmigrationem autem Babylonis usque ad Christum tertia pars lamentationis et miseriae, captiuitatis et dispersionis illorum, quia, quamuis post transmigrationem Babylonis et septuaginta annorum tempus, quando a Cyro dimissi reuersi sunt ad sua, numquam tamen pausam uel requiem habuerunt. neque enim postea Iudaea regnare potuit, sed solliciti semper et peruagantes fuerunt. nam utique tempore natiuitatis Christi captiui fuerunt dicentes: nos non habemus regem nisi Caesarem. hac ergo causa Matheus tres gradus fecit generationis, ut et meritorum et causarum mutationes ostenderet a promissione facta usque ad Christum, anni autem tempora usque ad finem in unam gratiam permanere.

Secundum numerum quadraginta et una generationes numerantur, iuxta rationem autem quadraginta et duae probantur. [*]( 2 cf. Matth. 1, 17 16 Ioh. 19, 15 23 cf. Matth. 1, 17 ) [*]( 1 tree] IIII L 2 diuiserit L clauderet D Matheus apostolus] euangelista L 6 indignus] reprobua L 10 eorum L 11 quam. uis om. L 12 ciro L reuersi] reuerti iussi L 14 sed-fuerunt pr. om. L 15 fuerunt alt.] fuerant L 17 generationum L ut et] et ut L ut etiam a 19 anni] a Christi L tempore L in om. L 23 uideatur L 26 autem] uero L )

Iechonias autem in transmigratione genitus est, id est rex factus, sicut continetur in Paralipomenon, finem fecit secundae parti et, quia post transmigrationem remansit in regno permittente rege Nabuchodonosor, ab ipso incipit tertia pars, quae uenit usque ad Christum. ideoque bis conputatur, ut et concludat secundam partem et initiet tertiam Iechonias. sic enim habet: et post transmigrationem Babylonis Iechonias genuit Salathiel. usque ad istum autem Salathiel regnauerunt qui sunt ex Iuda, sed quorum ex radice nascitur Ioseph. nam Iechonias primum filium habuit Asyr nomine, sed quoniam Ioseph per radicem Salathiel originem trahit, praetermisso Asyr Salathiel Iechoniae patri suo subiunctus est, ut ueniretur ad Ioseph, cui erat desponsata uirgo Maria. nam et post Iosiam Iechonias sequitur, sed quia per Ioachim patrem Iechoniae uenitur ad loseph, praetermisso eo, id est Ioachim, Iechoniam posuit, ut numerum quattuordecim generationum non egrederetur, et quia post Iechoniam Salathiel et filius eius, per quem oritur Ioseph.

Scriptum est: fili, accedens ad seruitutem dei sta iniustitia et timore et praepara animum tuum ad temptationem. ideoque saluator, ut formam nobis daret, ieiunauit, ut simili modo nos quoque ieiuniis insistentes omnem motum diaboli contra nos oppositum dei auxilio superemus scientes exemplo saluatoris tunc magis insidias aduersarii cauendas, cum ad dei timorem accedimus. dolet enim quod recesserimus ab illo; ideo plus saeuit aduersum nos. hoc nobis gessit saluator, non sibi.

Similiter et quod esuriit, non sua causa, sed nostra est. ieiuniis enim cum superatae fuissent temptationes diaboli, quae ideo scriptae non sunt, quia ad profectum non pertinent, postea, id est post quadraginta dies, permisit se famem pati, ut — quod hominis erat — pateretur famem, ut uidens diabolus, qui iam fuerat superatus, infirmitatem in eo famis incitaretur rursum ad temptandum, uidens hominem esse, a quo uincebatur.