Explanatio Psalmorum XII
Ambrose, Saint, Bishop of Milan
Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Sexta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 64). Petschenig, Michael, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1919
Non est, inquit, sanitas in carne mea a uultu irae tuae. exposuit nobis hunc locum Esaias: iratus es, et nos peccauimus. qui est tamen irae domini uultus ? ne forte ille, quia oculi domini super facientes mala? si enim oculi domini super iustos, quomodo 25 a uultu irae dei infirmatur propheta ? unde et illud considera, quod ipse Dauid in posterioribus dixit: quoniam ex omnibus [*](1 cf. Ps. 41, 8. 65, 6 2 cf. Hiob 2, 6 3 *Ps. 8, 3 5 *Hiob 39, 9 8 cf. Matth. 4,10 10 *Rom. 7,15 14 cf. I Tim. 5,12 20 *Ps. 37, 4 21 *Esai. 64, 5 23 *Ps. 33,17 24 Ps. 33,16 26 *Ps. 53, 9 ) [*]( 1 transis] add. nam av 2 temptanti fJ 3 animam] add. tuam fJav 5 et uolet - 6 enim om. fJ 6 unicornius AC unicornus B qui] quia fJ 7 exsequitur Ev imperalibus a 8 cristi B qui] quemadmodum fJav 9 suae] ipsius B leste b 10 uolo] add. bonum BC (Uulg). 12 et om. b plurimumque F 15 facit fJav iubere Cml 21 esayas B ysai (-y- C) as OfJ iratus — 22 peccauimus] peccauimus, et tu iratus es nobis fJav 22 es] add. inquit BmlC quis av 26 posteribus Bml )
sicut enim bona iustorum respicit, ita et peccatorum occulta deprehendit. nisi forte ad Christum hoc referas, qui ab omnibus a quibus conterebatur ereptus est, quando se exuit a populo Iudaeorum, qui eum frequentibus sacrilegiis et cotidianis impietatibus conterebant, et inimicos suos uocauit ad gratiam, quos oculus dei uidit et amauit. ergo quia pius est deus, nequaquam est desperandum; etsi irascitur, ignoscit, etsi percutit, sanat, etsi tradit in interitum carnem, spiritum saluat. noli ergo timere carnis infirmitatem, quia sanctus, cum infirmatur, potentior est.
Quid autem est quod ait: non est pax 0ssibus meis a facie peccatorum meorum? quae sunt ista ossa ? utrum animae an corporis ? sed non tanta esset doloris cura corporei ubi et anima laborat, cum sancti sit uelle carnem propter animam flagellari, sicut se flagellabat et Paulus, ne eius reprobaretur assertio.. sunt quaedam interioris ossa hominis sicut et membra sunt cetera, oculi mentis et nares, sicut Iob dixit: spiritus diuinus qui est in naribus meis.
sunt ergo et ossa, quibus caritatis quaedam compago formatur. unde et Adam dixit de consorte caritatis et coherede gratiae uitae: hoc nunc os de ossibus meis et caro de carne mea, quod apostolus interpretatus ait: sacramentum hoc magnum est, ego autem dico in Christo et in ecclesia. Christi autem et ecclesiae sacramentum non carnale, sed spiritale esse quis dubitet, cum bonus quisque in ipso coniugio non carnis, sed uirtutis decore teneatur et mores diligat in uxore, non usus? denique audi, quia non secundum carnem loquitur, sed secundum uirtutem interiorem: non est abscon d itum os meum [*]( 7 cf. Ps. 65,7 9 cf. I Cor. 5,5 11 cf. II Cor. 12,10 12 Ps. 37,4 16 cf. I Cor. 9,27 18 *Hiob 27,3 21 *Geri. 2,23 23 Eph. 5, 32 29 *Ps. 138,15 ) [*]( 2 tuus] meus fJav (tuus etiam psalt. Sangerm. et Corbeiense) 3 iustorum om. B 4 contemnebatur Am2 5 sese DF a populo] apto (= apostolo) B 13 a facie — 22 carne mea om. {J 15 laborabat BC 18 narres Cml diuinis Cml 21 quoherede B 23 interpretans BC 25 et om. DFml 26 esse] estfJ contagio DmlE 29 interiorem] omnipotentem BCmlfi )