Explanatio Psalmorum XII

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Sexta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 64). Petschenig, Michael, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1919

eum esse mutatum, discessisse de monasterio, ualedixisse ieiuniis, continentiae renuntiasse, indulgere deliciis, studere luxuriae . dudum de monasteriis exierunt et nunc luxuriae sunt magistri, disseminatores incontinentiae, incentores petulantiae, obtrectatores pudoris. nonne de his pulchre dixeris: \'effusi sunt gressus eorum\', quos bene direxisse paenituit ? egerunt itaque noui generis paenitentiam pro uirtutibus et non agunt pro delictis. sed hi ex nobis exierunt, dicit Iohannes , sed non erant ex nobis; si

enim ex nobis fuissent, nobiscum perseuerassent: hi ergo uiam suam condemnauerunt, quibus conuenit dici: o qui dereliquistis semitas rectas abeundo in uias tenebrarum et qui laetamini in malis et gaudetis in euersione mala, quorum semitae prauae et flexuosi cursus eorum, sicut lubricus et flexuosus auctor ipsorum. cur odisse coepistis rectam uiam et iustum consilium deseruistis? non uos direxit dominus. quem autem dirigit dominus, uiam eius cupiet , sicut scriptum est, et ipsius semitis delectabitur.

Utrumque tamen intellegi potest — ita est medium —, quod et ipse qui a domino dirigitur uiam domini cupiet, quia duce ipso omnis leuatur labor, omnia impedimenta remouentur, incentiua [*]( 1 d. Num.14 4 . 13 cf. Ps. 72,2 10 notat Sarmationem etBarbatianum monachos; cf. Epist. 63, 7-10 15 *1 Ioh. 2,19 19 *Prou. 2, 13-15 25 *Ps. 36, 23 ) [*]( 1 ipsi hebrei AB 2 resurrectionis] in mg. repromissionis u 5 uanumJ add. sunt BC 6 abuisse B 7 antentioris (pr. n del.) F 9 de om. v 12 pestilentie fJ 14 direxisse Bm2Cv dixisse AmlBml uixisse Am2fia 15 . 18 hii DF 16 ioannes B(at.) 22 fluxuosi F 23 quur B uiam rectam ftnv 29 inpedimenta C )

109
subministrantur, et ipse dominus non aspernatur, sed libenter accipit uiam uiri quem ad uirtutem ipse direxerit. pulchre autem gressus uiri dirigi dicuntur a domino, quia non uolentis neque currentis, sed miserentis est dei sine offensione seruare uestigium. qui enim plantat et rigat nihil sunt, sed qui dat incrementum deus, ipsi soli gloria uirtutum iure defertur.

Denique etiam iustus cadit interdum. sed si iustus est, cum ceciderit non conturbabitur. quod condicionis est cadit, quod iustitiae resurgit, quoniam iustum deus non derelinquit, sed con f irmat manum eius. qua ratione non pedem, sed manum dixit nisi forte ea, quoniam qui cadit non magis pede labitur, sed infirmus lubrico saepe decipitur uel offendit in petra? hic autem iusti casum intellege, id est fortioris.

denique de populo qui luctatur, si genu fixerit uel pede lapsus fuerit, pro uicto habetur. athleta, qui luctandi peritiam habet et ad coronam luctatur, etiam uolens genu figit, ut uincat, et si lapsus fuerit non excluditur et si ab eo, qui superior sit, prematur, manibus tamen se sustinens iure decertat nec aufertur brauium, nisi fuerit fusus in uentrem aut distentus uinculo lacertorum. inde oriuntur crebra certamina, quia multa et incognita plerisque sunt genera ruinarum. nam casus eorum proprie appellant ruinam;

Graece enim nrcbuara nuncupantur. ergo cum stringitur et urgetur, saepe se uoluit et fit supra qui inferior habebatur superioremque dum surgit elidit. quod uidetur scriptura significare, cum dicit: uniuersum stratum uersasti in infirmitate eius. itaque de eo dicitur: \'cum ceciderit bonus athleta, non turbatur\'. plerique etiam uolunt teneri, quo maturius uincant, qui de arte praesumunt.

sed etiamsi assignatus, ut ipso uerbo utar, et primo et [*]( 3 Rom. 9, 16 5 cf. I Cor. 3, 7 7 cf. Prou. 24, 16 8 . 10 *Ps. 36, 24 9 cf. Ps. 36, 25 24 *Ps. 40, 4 ) [*]( 1 sumministrantur DF 2 uiam uiri quem] que C pulcre E gressus eius uiri C uiri gressus Emlao 3 dicuntur] diriguntur ut uid. Bml 8 con- ditionis codd. av 9 dereliquit B 11 ea om. F non om. F 15 et om. BC 18 defertur B teste b differtur F 21 eos Bmlfta appellatur C appellantur v luina BCv latini fia, in mj. ruinam a ptomata ABft potomata C 22 urguetur A 23 superoremque C 2-1 uideatur R. 25 stratutum Fml in om. DF ideoque F 26 turbabitur av 27-etiam] enim ftav 28 etiam scias signatur B assignatur AC )

110
secundo fuerit, non excluditur; licet ei interdum reparare luctamen et uincere saepe contingit et cedere eum qui secunda contentione superauerit. ita ergo etiam iustus etiamsi offendiculum incurrerit

et ceciderit, non relinquat tamen studium deuotionis et fidei, sobrietatem teneat, paenitentiam gerat, saepe se reparet. ideoque interrogat Petrus: si peccauerit in me frater meus, quotiens remittam ei? usque septies? et respondit dominus: non solum septies, sed etiam septuagies septies. ut scias autem, quia athletae sumus et inpellimur et alii ruunt et plerique eliduntur, audi dicentem: