De Iacob

hoc est igitur quod ait patriarcha Isaac: seruies fratri tuo. erit autem cum deposueris et solueris iugum illius a collo tuo, significans duos futuros populos, unum ancillae filium, alterum liberae — seruit enim littera, libera est gratia — eumque [*]( EI ) populum, qui litterae intendit, tamdiu seruum fore, quamdiu spiritalis doctrinae sequatur interpretem. tunc quoque illud futurum quod apostolus dicit: ut reliquiae saluae fiant secundum electionem gratiae. seruies ergo fratri tuo, sed tunc senties seruitutis profectum, cum uoluntarius potius quam coactus oboedire coeperis fratri.

Hinc orta est inuidia et minitabat Esau quod post obitum [*]( FI ) patris fratrem occideret. sed si id acciderit, discamus a Rebecca quemadmodum prouidendum sit, ne inuidia iracundiam excitet. [*]( 464 A ) [*]( 2 Prouerb. 22, 7 5 Deut. 15, 6 10 Gen. 27, 40 12 Galat. 4, 22 13 II Cor. 3, 6 16 Eom. 9, 27, cf. Esai. 10, 22 20 Gen. 27, 41 21 Gen. 27, 42 sqq. ) [*]( s 1 nunc P (c 8. u. m2) 3 est 21\' s. u. m2 fenori A 4 fenus AP est (s. u. m2) inpertitis (v s. i ult. m2) est P inpertitus est N (corr. m2) 5 princeps ex i. non erit N\' 7 et qui A m2 T qui et A mli PVN 12 futuros§§ A (se eras.) 13 enim AP autem VNT gratia P (a alt. ex &) 16 dicit A (s. m2 ! ait) ait cet. saluiae PI 18 potius om. P 19 ceperis A coperis F9t\' 20 minitabat scripsiil minitabus A (s. m2 i minabatur) P (t s. s) minabatur T minitabatur VNi quod A (8. m2 i quoniam) quoniam T 21 ouideret P (corr. m2) si\' id A ml (id s. u.) ne id A m2 T ne ei id 91 m3 ei (om. id) P4 acciderit A (-et m2) et (i pr. ex e) Um3Wm2 accideret T \' 22 in inuidia A (in del. m2) P (in eras.) )

audiuimus quid corporeis ebria cupiditatibus intemperantia locuta sit, consideremus quid uera uirtus agat. nihil requirit nisi dei gratiam, solum illud et summum bonum sequitur, solo eo contenta est, a quo accipimus omnia, ipsi autem nihil illi conferimus, quia nullo indiget. sicut ait Dauid: dixi [*]( C ) domino meo: dominus meus es tu, quoniam bonorum meorum non indiges. quo enim indiget qui abundat omnibus et nobis largitur uniuersa, omnia sine defectu ministrat ?

Et profectus est Iacob et dormiuit, quod est quieti animi indicium, et.

uidit angelos dei ascendentes et descendentes. hoc est Christum praeuidit in terris, ad quem angelorum caterua descendit atque ascendit obsequium proprio domino [*]( 2 Philo de plant. Noe 40 (I 354, 48) Origenes in Gen XII 117 ltI. 14 Psalm. XV 2 19 Gen. 28, 12 21 Ioli. 1, 51 ) [*]( 1 iracundia A proruat A 2 inducatur A m2 QI induat paciencia V 4 offensionie (ia ex es) F21 offenBione 21\' offensioni 21 xE obrepat P (corr. -et) sUbrepat N 5 exi.lium A refonnidat. P sed A (d a. u.) inprigre A 9 parricidio A (s. m2 l periculo, r ex 1) P periculo cet. 12 illud WE et (d ex m) %\'T illum cet. 13 con-. tempta A accipimus A ml P et 21\' m2 accepimus A m2 91\' ml cet. 14 illi scripsi ipsi APV11 et VĮ\' (eras.), om. \\Į!IIET ait s. u. m2 A, om. P dixit P (t exp. m2) 15 meo A (exp. m2) 21\' (exp. ml ut uidetur) PV% om. eet. dominus Aml PF2I deus Am2 cet. 16 post ft abundat add. P pnuji &QŲТ}.Ql)t 19 quiaEenimi A primitus ut uidetur (corr. ml, deinde s. u. m2) 21 ad quem FiV atque AP et (quem m2 s. que) T )

et uenit ad puteum, ut biberet de suis [*]( D ) uasis et de puteorum suorum fontibus et superfluerent ei aquae de suo fonte; fons enim uitae est in manibus iusti.

et uenit ad Laban et oues eius pauit. iniquitas incomitata residet. sapientia regendi officium non omittit. nescit uel in alienis uacare, nescit exul esse in peregrinis. quomodo enim enim, quae ubique suum ius seruat et in se habet quod possidet?

quasi mercennarius ingreditur iustus et rector est, qui sibi [*]( E ) gregem multarum praestantiumque uirtutum splendore fulgentem euangelicae praedicationis ministerio colligebat, ut potaturis ouibus uirgam storacinam et nucinam et de platano proponeret in uenis, quo concupiscentes beatissimae trinitatis praefigurata mysteria hautquaquam decoloros fetus piae mentis conceptione formarent. bonae oues, quae bonorum partus operum fidei sacrae non degeneres ediderunt. per storacem[*]( F ) significatur incensum et sacrificium uespertinum, quod deo patri defertur in psalmo. per nucinam uirgam sacerdotale Christo munus offertur; haec enim uirga Aaron, quae reposita floruit, qua sacerdotalis gratia sanctificationis emicuit. per platanum spiritalis fructus significatur ubertas, quia arbori huic uitis adnectitur, ut eius laeta consortio in partus sese [*]( 1 Gen. 29, 2, cf. Prouerb. 5, 15 sq. 3 Prouerb. 14, 27 4 Gen. 30, 29 et 31 (36) 8 Gen. 30, 32 et 35 (40) 10 Gen. 30, 37 sqq. 16 Psalm. CXXXX 2 18 Num. 17, 6 sqq. ) [*]( 1 uasis suis D 3 uita AP2I et (corr. m2) FW 4 iniquitatis tcorr. m2) A residet A (8. m2 ł resedit) resedit (8. t residet) T 5 in AP, 1 om. cet. 6 Mtilesae A 7 ubique suum ius P m2 VUet (ius om N\') aliique (-qu6 A) suum A (s. m2 t ubique ius auum) Pml ubique ius suum T seruabat A (s. m2 seruat) serua\\)ą.t P (ba exp. m2) 10 magisterio A (s. m2 f mini) P et (ag vn ras.) D 12 in uenis Maurtni inuentis libri concnpiscentea A (8. m2 i centie) 13 misteria PV11 hautquaquam A (o ex t m. ant.) P (h add. m2) decolores %xE fetos A (v s. o m2, foetos P (v 8. 0) 18 *<nK xpo A est enim T et (est 8. u. m2) PV 19 sanctificationis A (a. m2 f significationis) significationis T (s. sanctificationis) 21 consortio A (0 tert. ex a; 8. m2 J tia) \'?\' (0 tert. in ras. m2) consortia 91 xE in VH (ins. m2) T, om. cet. )

• His itaque, ut scriptura dicit, diues factus est ualde bonum [*]( B ) gregem nutriens Christo, quem fidei titulo et uarietate uirtutum gloriosi nominis nobilitauit insignibus. itaque nec sibi uidebatur angustus censu fidei opimus et Laban filiis ut opulentissimus in inuidiam uocabatur, qui suum gregem alieni gregis accessione cumulasset. et dixit ei deus: reuertere in terram patris tui et in gentem tuam, et ego ero tecum, ostendens nihil ei deesse, cui adesset omnium plenitudo; hoc [*]( C ) solum abundare perfecto, in hoc constare omnia et omnia ad ipsum referri, nihil ei nouum. nihil superfluum necessarium, cui pax fida suppeteret, per quam reconciliaret quae primo fuerant discrepantia. nec mirum si pacem haberet qui columnam statuerat et uncxerat deo, quae est ecclesia. columna enim et firmamentum dicta est ueritatis. eam unguit qui in Christum fidei, in pauperes misericordiae fundit unguentum.

nunc consideremus qualis uir iustus esse debeat, si inuidia [*]( D ) fuerit exorta. primum ut declinet eam; melius est enim sine lite abire quam desidere cum iurgio. deinde ut talia possideat, quae secum auferre possit, ut in nullo teneri ab aduersario [*]( 4 Gen. 30, 43 7 Gen. 31, 1 9 Gen. 81. 3 15 Gen. 31, 15 16 I Tim. 3, 15 ) [*]( 1 fundant WE 2 fonere .AP fundere V (s. u. m2) om. 21 et fill 9T dare 3T (a. u. m2) cet. 7 censu .1 (8. tn2 i sus) censum 91\' (m eras.) fidei A (s. m2 t de) fide V Iab*e A (e m2 in ras.) laban 21 (an m3 ex e) D labae cet. 12 abundaret A (8. m2 J re) «abundaret P (h eras., re ex ret m2) 13 nouura A (s. m2 f nocinum) nocjuum T aut necessarium A (aut 8. u. m2) D (aut in mg.) aut non necessarium T 14 fide A (s. m2 i fida) fidae P summa T 16 uncxerat A V ionxerat K3t\' (corr. m2) unxerat cet. 17 nnK.it A (8. m2 uncxit) ungit eel. 18 fungit A (corr. m2) unguentum A (u alt. s. u. m2) un- gentum T 19 instas P (tus 8. u. m2) esse. A (t eras.) 21 desidere A residere cet 22 secum P (s ex r m2) auferre P (-ri corr., deinde eras.) )

Denique is qui nocere cupiebat inanem eum non potuit dimittere. sapiens enim numquam inanis est, semper in se habens amictum prudentiae, qui potest dicere: iustitiam [*]( F ) induebam et uestiebar iudicium, sicut dixit Iob. namque haec mentis sunt interna uelamina, quae nemo alius possit auferre, nisi cum aliquem sua culpa dispoliat. denique sic dispoliatus Adam nudus inuentus est, at uero Ioseph etiam uestimento exteriore reiecto nudus non erat, qui salua habebat [*]( 466 A ) indumenta uirtutis. numquam ergo inanis sapiens. nam quomodo inanis, qui de plenitudine Christi accepit et seruat acceptum? quomodo inanis, cuius repleta est anima, quae acceptae gratiae uestimenta custodit? illud metuendum est, ne quis innocentiae uelamen amittat, ne impii sacrilegae persecutionis inpressione terminos iustitiae supergressi uestimentum animae ac mentis eripiant. quod non facile accidit, nisi prius aliquem uox suae [*]( B ) iniquitatis exuerit. unde et Dauid dicit: si est iniquitas in manibus meis, decidam merito ab inimicis meis [*]( 1 Gen. 31, 32 2 Gen. 31, 32 12 Iob 29, 14 15 Gen. 3, 10 sq. 16 Gen. 39, 12 25 Psalm. VII 4—6 ) [*]( 2 apud me .4 (m in ras.) suam repperit P, cf. p. 45, u. 7 3 potuit suum \\III 10 his APVM 14 uelaminea A (corr. m. ant.) 15 despoliat P et (e ex i) 21 m3 Wm2 uersum ultimum in fol. 78* libri A, quo continentur uerba denique... at, fere totum abscissum suppleuit 8. u. m2 16 dispoliatus Aml T despoliatua Am2 cet. ad uero P iosehp A 17 reiecto Sl (r in ras.) relicto N4 19 accipit N\' (i pr. in ras. m2 21\') 21 illud P (d extra u. m. ant.) 22 uelamen A (n s. fl.) sacrilegem A (m eras.) 26 merito P (o ex e) )

nemo ergo ex inimicis potest tuam animam conprehendere, nisi prius inanis fuerit effecta. noli igitur metuere eos qui possunt auri argentique conpilare thensauros. isti nihil tibi auferunt. hoc enim auferunt quod non habebas, [*]( C ) hoc auferunt quod possidere non poteras, hoc auferunt quod non ornabat animam tuam, sed onerabat, hoc auferunt quod non locupletabat cor tuum, sed potius deprimebat; ubi enim fuerit thensaurus tuus, ibi erit et cor tuum, sicut audisti legi hodie. multi seris portarum suarum includunt aurum suum, sed hi nec uectibus et claustris suis credunt: multi uigiles adhibent, sed ipsi quoque plus ipsos solent timere custodes: multi defosso auro incubant; aurum eorum sub terra et cor eorum sub terra. caue ergo ne et tu cor tuum [*]( D ) terrae uiuus infodias. non ergo auri istius metuendi fures, ille tibi cauendus est faenerator, qui substantiam animae tuae scrutatur, si qua peccati grauioris aera contraxeris, qui cor tuum includit solo, qui animam tuam eo caespite obruit, quo aurum texeris, qui mentem tuam centesimarum incuruat usuris et graui condit sepulchro, de quo nullus resurgit. sequere sanctum Iacob, qui neque de alienis uitiis quicquam habebat [*]( E ) neque suarum uirtutum erat inanis et uacuus, qui erat iustitiae fructu repletus.

Sed haec moralia, illud mysticum quod uenit ad eum Laban, [*]( 8 Matth. 6, 21 24 Gen. 31, 25 et 33 Philo de agri cult. Noe 10 (I 306, 42) ) [*]( 3 effecta A (ae ex a m. ant.) affecta P 4 thesauros libri 5 tibi A (bi 8. u.) habebis A (-bas corr. m. ant., 8. m2 i bis) P 7 honerabat AP 9 thesaarus libri 10 multis APV et (s eras.) 91\' seris P (s pr. 8. u. m2) serris V (r pr. exp.) 21 includunt aurum suam Aml et 8. u. T muniunt fortunae accessus Am2 (8. u.) T 14 tu k cor A 15 istius sunt (sunt 8. u.) P m2 T 16 fenerator VDE fenerator cet. 18 cespite libri 19 centensimarum 21 incuruat usuris APT incuruat tesauris V (te 8. u. m2) incuruatis auris 91 (inenruas te- Bauris m3) 21\' (m2 incuruat tesauris) incuruat thesauris WE 20 condet A (8. m2 i it) P (-it m2) seque»*re (re eras.) A 24 labant A )

ipse autem est qui praefigurabatur in Iacob dominus Iesus, duorum uir coniugiorum, hoc est consors quidam legis et gratiae, qui uirginem Rachel ante dilexit et praedestinatam sibi in coniugium pio amabat affectu. sed quoniam Lia tamquam lex subintrauit et oculis infirmior obrepsit tamquam synagoga, quae mentis caecitate Christum [*]( BI ) uidere non potuit, superabundauit gratia sanctae Rachel, quae supra primum illud est expetita coniugium, quae ecclesiae principatum futurum iam tunc nominis sui interpretatione signabat, beata Rachel, quae abstulit obprobrium suo partu: beata Rachel, quae abscondit cultus erroresque gentilium. quae simulacra eorum plena esse inmunditiae declarauit. nemo [*]( C ) -credat paternae pietatis laesam esse reuerentiam, quod stante [*](1 Philo de profugiB 8 (I 552, 31) II Cor. 11. 14 3 Gen. 31, 32 7 Gen. 31, 33 10 Ioh. 14, 30 15 Gen. 29, 18 et 30 17 Gen. 29, 25 et 17 20 Gen. 29, 27 sqq. 21 Philo de congr. erud. grat. 6 <1 523, 7) 22 Gen. 30, 23 23 Gen. 31, 34 25 Gen. 31, 35 ) [*]( 1 dealbatus A (us ex is) 3 est tuorum VI\'IE 5 fraudum AW mlll frandium AW m2 V (i s. u.) cet. dolique AYQI T delique P (reliqui m2) dereliqui N\' (ex deliqui m. ant. 9f) ulla A (a m2 exi) illa N\' 10 dicit P 11 inueniet in me W nichil inueniet T nihil est om. PT, est om. A 12 enim quidquid P („ m2) 13 prefygurabatur A 17 alia libri; a pr. eras. V 18 sinagoga APV& 19 que (ex qui m2) A 22 beata ... partu in mg. inf. A 24 simulachra .421\' )

Haec eo usque probata sunt, ut proficiscenti Iacob sancto [*]( D ) angeli dei occurrerent.

denique uidit castra dei adplicantia et ait: castra dei haec sunt; perfectis enim et fidelibus diuina solent adesse praesidia. perfectus autem cogitabat de reconciliatione fraterna, ita ut humilitate eum inuitaret, officiis adquireret, muneribus quoque emendum putaret. occurrit itaque fratri cum uxoribus et pignoribus suis, ut, etiamsi ipsi [*]( E ) indignaretur, necessitudinis obsequiis inflecteretur.

et adorauit septies in terra. quid sibi istud uult esse? lex dicit: dominum deum tuum adorabis et ipsi soli seruies, et hic adorat intemperantem, iracundum, minantem parricidale flagitium. an terram adorauit illam humano cruore concretam. serpentum infusam uenenis aut ieiuna infelicem glarea aut duris atque asperis inhorrentem cautibus? quid sibi etiam uult quod septies adorauit? haereret absolutio, nisi illud [*]( F ) occurreret, quod Petro in euangelio interroganti: si frater meus in me peccauerit, quotiens remittam ei? usque septies? respondit dominus Iesus: non solum septies, sed etiam septuagies septies. hoc igitur prophetico spiritu sanctus patriarcha significat in aduenientem [*]( 1 Matth. 10, 37 5 Gen. 32, 1 7 Gen. 32, 2 8 Gen. 32, 3 sqq.; 33, 3 sqq. 12 Gen. 33, 3 14 Deut. 6, 13 20 Matth. 18, 21 sq. ) [*]( 5 proficiBcente P et (-te ex -ti) T 8 autem qui VNT 9 humilitatis P eam WE et (m2 ex eum) P$(\' officiis» A 10 adquirere A (-et m2) P emendum A m. ant. Vm2 mendam mlAP emendam P m2 Vml N emendandum A 8. m2 add. I et T 11 ipse Nil et (m2 ex ipsi) V 16 illam (a m2 ex u) AP 17 serpentium 21x 18 sibi A (bi 8. v) 19 absolationis illud corr. m2 A et (in quo ab ex ad m2) P 20 ft ex frt m2 A 21 dimittam N\' 23 sed neque N et (etiam 8. usque) T hac ex hoc P m2 T 24 prophetift Pm2 et (co ex A) T prophetico. % sps A (sPy m2) P spm ex spu T patriarchae P (ae ex a m2) )