De Interpellatione Iob et David

sequentia quoque demonstrant quomodo ipsius non inueniatur imago, sed intereat, quoniam imago eius in ciuitate domini illa superiore Hierusalem non inuenitur. dominus enim pinxit nos ad imaginem et similitudinem suam, sicut ipse docet dicens: ecce ego, Hierusalem, pinxi muros tuos. si bene egerimus, manet in nobis ista imago caelestis; [*]( 670 A ) si male quis agit, deletur in illo haec imago, illius utique qui descendit e caelo, et est in eo imago terreni. unde et apostolus dicit: sicut portauimus imaginem illius [*]( 1 Psalm. LXXII 19 sq. 5 Psalm. LXXXI 5 8 Malach. 4, 2 10 Psalm. LXXV 6 15 Psalm. XXXXVllI 18 16 Psalm. LXXII 20 20 Esai. 49, 16 24 I Cor. 15, 49 ) [*]( 4 e] a B ft residet P (e alt. ex i) resedit DP\' aliquod P (o ex i) 6 similes C similis cet. 8 tenebrarum P (ene 8. u.) 10 somnium PD 11 sint addidi 12 nihil alt.] nil DP C 13 se tenere DP\' 14 exundauerit C exundauerint P (ri e. u.) cet. relinquet C relinquent cet. 15 eo PhC eis P\', om. D (in quo eum pro cum) 16 eius PBC eorum (om. domus) DP\' demonstrant P (s s. u.) ipsius] impius ed. Rom. 17 imago B, om. cet. inueniantur, sed intereaut DP\' 18 liierusale P 20 dicens P (i ex o) hierusale P (a 8. 14.) murus P 22 et si DP\' qui B 24 imaginem om. B )

Haec ergo considerans animoque intendens sanctus propheta [*]( c ) delectatus est, qui fuerat ante turbatus. unde ait ipse: quia delectatum est cor meum et renes mei resoluti[*]( D ) sunt. et ego ad nihilum redactus sum et nesciui. et uelut iumentum factus sum apud te. et ego semper tecum. (cum cognouissem* inquit \'quia deus humana curat et respicit, requieuerunt renes mei,\' hoc est: ex maxima fatigatione ueteris inprudentiae requieui per agnitionem boni caelestis et gratiae. sunt etiam quidam renes animae, qui uexantur in nobis per ignorantiae laborem: hi resoluuntur ad requiescendum caelestis agnitione doctrinae et quasi fulcro quodam caelestium praeceptorum subnixi fouentur. [*]( E ) \'tunc\' inquit \'intellexi quia uane fatigabar, quoniam id quod uerum est nesciebam.\' et uelut iumentum factus sum*.

[*]( 6 Apoc. 3, 12 7 Psalm. LXXII 20 14 Psalm. LXXII 21-23 )[*]( 3 autem om. B 6 se om. DP\' 8 imaginis P redigis P 9 tenebris B 10 accersemus DP\' acceraiamus C 12 imaginis P 15 meum P (u s. tł.) 15 et 19 renis P 18 cognouissem P (s pr. a. u.) 19 humana P (na s. u.) 21 etiam] enim Costerius renes P (e alt. ex i) 22 hi B hii eet. 23 requiescendum P (d ex t) 24 fulcbro C pulchro P (r 8. u.) cet. post quodam in DP\' spatium est 6 litt. quodam fulcro a et liber bybliothecae canonicorum s. Ambrosii 25 faticabar P patiebar DP\' 26 est om. DP\' factus P (s in ras.) )

Unde quasi uisitatus ab eo dicit: tenuisti manum [*]( 671AB ) dexteram meam et in uoluntate tua deduxisti me et cum gloria adsumpsisti me. sic accepimus et secundum Graecum sic conuenit. dixit enim Graecus: ἐϰράτησας τη̉ς χειός, id est tenuisti manum, τη̃ς δεξιᾱς μου dexteram meam. bene dirigitur cuius dexteram deus manu sua tenet. potest dicere: dominus a dextris meis, ne commouear. Adam si a dextris suis dominum habere uoluisset, non esset [*]( 3 Exod. 4, 10 8 Psalm. XXXV 8 11 Dent. 5, 31 16 Psalm. VIII 5 18 Psalm. LXXII 23 sq. 24 Psalm. XV 8 ) [*]( 1 addidit p. (d tert. ex t) 2 et (in ras.) P, om. DP\' 8 soles P 4 idoneus P (o ex e) 5 uoce B uocem cet. tardiloquus ed. Rom. (tardilocus scripsi) tardilocutus P B tarde locutus cet. 6 ego P 8 de-. Hperet DP\' desperat cet. homines P (e ex i) fecit C 9 deus DP\' qui non DP\' 15 alt. esse om. B 16 enim est D (enim 8. u.) P1 20 suscepisti B accipimus DP\' 21 EkpaTHCaTTHCXipOC libri, corr. Erasmus 22 id ... manum om. C ΤΗΟΔΕξΙCMOy PB et magis corrupta C THO et deinde spatium 10 fere litt. D, om. haec et uerba deiteram meam spatio relicto P\', corr. Gelenius 25 suis om. B habere om. DP\' )

Ideo dicit sanctus: quid enim mihi restat in caelo? et a te quid uolui super terram? id est: tu portio [*]( 672 A ) mea es, abundas mihi ad omnia, nihil quaesiui aliud nisi ut te partem haberem, nulli me caelesti, ut gentiles faciunt, subdidi creaturae, nullas saeculi huius diuitias et uoluptatum inlecebras concupiui. nullius egeo, qui. a te adsumptus sum, nec superest in caelestibus quod amplius quaeram. nihil habens omnia habeo, quia Christum habeo, cui pater altissimus non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit eum; quomodo ergo non cum illo omnia nobis donauit? sicut apostolus dixit; omnia enim in Christo, [*]( B ) per quem omnia et in quo constant omnia. omnia ergo in illo habens aliam non quaero mercedem, quia ipse merces est uniuersorum. ideoque perfecto dixit: tolle crucem tuam et sequere me. qui illum sequitur non praemio ducitur ad perfectionem, sed perfectione consummatur ad praemium. imitatores enim Christi non propter spem boni sunt, sed pro amore uirtutis; Christus enim per naturam bonus, non propter praemii cupiditatem. ideo passus est, quia eum benefacere [*]( C ) delectauit, non quia incrementum gloriae ex sua passione [*]( 6 Psalui. LXXII 25 14 Rom. 8. 31 sq. 16 Coloss. 1, 16 sq. 19 Marc. 8, 34 ) [*]( 1 me P (e 8. u.) 2 suscepisti DP\' nisi P (si 8. u.) 3 actuosa P (u ex o) domini uoluntate DP\' 4 quaerit DP\' 6 enim P (i s. u.) mihi om. B 9 haberern partem B scelesti D et (s pr. eras.) P gentiles P (e alt. ex i) 10 subdidi P (d alt. ex t) huius om. P 11 nullius (u alt. 8. u.) egeo P 15 eum] illum DP\' 16 donabit P dixit PD dicit P\' ait BC 17 quo stant DP\' 18 quia P (a 8. u.) 19 perfecte DP\' 21 perfectionem alt. P (m eras.) 22 imitatores P (i alt. 8. u., e ex i) 24 benefacere P (bene s. u.) benefacere eum DP\' )

et conuenienter dicit: defecit cor meum et caro mea, deus cordis mei. neque enim possunt perpetua succedere, nisi terrena defecerint. deficit ergo caro, quando mortificantur quae sunt carnalia, deficiunt et illi qui mortificationem Iesu Christi in sua carne [*]( D ) circumferunt; mors enim Christi in illis operatur, ut omnis errorum moriatur inlecebra. unde colligitur quia et cor hominis deficit, quando mortificantur cogitationes malae, quae de corde procedunt, ut terrena omnia abscondat obliuio et fiat deus cordis eorum qui beati mundo corde deum uidere mereantur, ut adpropinquent tibi et non se segregent. deus enim adpropians, non repulsor adpropinquantium est; omnibus [*]( E ) enim uult salutis causa esse, non mortis. denique neminem repellit nisi qui se ab eius conspectu putauerit sequestrandum. quoniam ecce inquit qui elongant se a te peribunt.

unusquisque enim operibus suis pietati tuae sese aut iungit aut separat; fugit enim deum qui operatur ea quorum cognitione metuat deprehendi, sicut ille qui tectus parietibus et circumfusus tenebris a domino deo sese existimat non uideri, [*]( F ) uidetur autem, cum dicitur: perdidisti omnes qui fornicantur abs te. sicut enim mulier quae fornicatur non adhaeret uiro nec una caro cum uiro suo nec unus spiritus est, sed diuidit sese ac separat fornicando, ita quaecumque anima non adhaeret deo, sed uanis idolorum cultibus inseruiens fornicatur diuidit se sacrilegii scaeuitate et longe fit a domino, [*]( 4 Psalm. LXXII 26 7 II Cor. 4, 10 12 Matth. 5, 8 18 Iacobus 4, 8 17 Psalm. LXXII 27 20 Sir. 23, 18 (26) 22 Psalm. LXXII 27 24 I Cor. 6, 15 sq. ) [*]( 9 error B 10 cogitationes P (e ex i) 11 de s. u. P 12 mundi BC 13 segregentur DP\' (om. se) 14 appropiantium DP\' adpropinquantum B 15 causa non mortis esse B 18 suae B 19 cognitione B cognitionem P (e in rtw.) C cogitationes DP4 20 sicut P (t 8. u.) 21 non existimat B 22 omng qui fornicatur B 24 cum uiro suo om. B 27 sacrificii B scaeuitate P obscenitate B (ob s. u. m2) scenitate cet. )

unde sanctus, qui dei iudicium reformidat, semper adhaerere uult Christo et in eo spem suam ponere, ut laudet dominum, cui est honor, gloria, perpetuitas a saeculis et nunc et semper et in omnia saecula saeculorum. amen.

Multi quidem deplorauerunt infirmitatem fragilitatis humanae, [*]( 637 DE ) . excellentius tamen ceteris sanctus Iob et sanctus Dauid. ille superior directus uehemens acer et quasi grauibus exasperatus doloribus maiore coturno : hic blandus et placidus atque mansuetus, mitiore affectu, ut uere quem imitandum sibi proposuit cerui imitaretur affectum. nec te moueat, si tantum prophetam ferae similitudine uidear praedicare, cum legeris ad apostolos [*]( F ) dictum: estote astuti sicut serpentes, simplices sicut columbae.

sed tamen quamuis istiusmodi similitudines piis adstruantur exemplis sitque innocens et mitis natura ceruorum, illum ceruum ad imitationem prophetae propositum hoc loco arbitror, de quo Solomon paternae mentis adsertor in Prouerbiis dixit: ceruus amicitiae et pullus gratiarum confabuletur tibi. uerus enim dei filius in semet [*]( 2 Psalm. LXXII 28 13 Psalm. XXXXI 2 15 Matth. 10, 16 20 Prouerb 5, 19 ) [*]( 2 semper reformidat semper B 4 et gloria B 5 se«culorum P EXPLICIT TRACTUS (TRACTATUS C) SCI AMBROSI DE INTER- PELLATIONE SCORUM ET DAUID (i ex u P). INCIPIT TRAC- TATUS EIUSDEM DE APOLOGIA PROFETAE DAUID AD THEO- DOSIUM AUGUSTUM PC EXPLICIT TRACTATUS SCI AMBROSII DE INTERPELLATIONE SCORUM IOB ET DAUID. INCIPIT DE INTERPELLATIONE DAUID ET IOB DP EXPLICIT TRACTATUS SCI AMBROSII EPI DE INTERPELLATIONE IOB ET DAUID. IN- CIPIT EIUSDEM DE TOBIA B 9 excelentius P 10 et acer B grauidus (in mg. m2 grauibus) B 11 placitus DP\' 12 mitiori DPC 14 uidear similitudine DP\' 15 et simplices DP\' 18 propositum P (po 8. u.) 19 solomon P salomon cet. mentes P )

denique eminebat super retia. et quia sui eum non susceperant, uocabat ecclesiam et ei suam gratiam conferebat, sicut ipsa sacrosancta ecclesia in Canticis protestatur dicens: adiuraui uos, filiae [*]( F ) Hierusalem, in uirtutibus et fortitudinibus agri, si susci taueri tis et resusci taueritis caritatem usquequo uoluerit. petit ergo in odore agri, quem olebat sanctus Iacob, id est illa fide, illa deuotione excitari sponsum suum a filiabus Hierusalem, ut festinet ad sponsam, et excitari in se eius caritatem aut etiam ipsum excitari, quia caritas sponsus est. deus enim caritas est, sicut dixit Iohannes. sed ille non passus se ab aliis excitari, qui sponte properabat, [*]( 9 Mattli. 10, 4 11 Luc. 22, 48 13 et 14 Cant. 2, 9 17 Cant. 2, 7 20 Gen. 27, 27 24 I Ioh. 4, 16 ) [*]( 1 qui (s. u. cum) D cum P\' 6 fraudes P sociatates inductos (os ex U9) P 9 iudae proditoris sibi B 10 passionis retia peruenit B 11 oscolo P 12 uenit om. B 13 uolens se inducit B induxit C implicitus BDP\'C 14 instrictus B instructus cet. 16 suam ei B sancta B 18 agri si DP\' agris P (s a. m.) agri ne BC 19 et ne resuscitaueritis B, et resuscitaueritis om. C 21 iob DP\' sponsam suam B 22 sponsam ed. Rom. sponsum P (s pr. 8. «.) eet. exitari P eius in se B 25 est passus B se om. B, est P aliis] eis B quia B, fort. recte )