Epigrammata
Martial
Martial. M. Valerii Martialis Epigrammata. Heraeus, Wilhelm, editor; Borovskij, Jacobus, editor. Stuttgart: Teubner, 1925. Reprinted with corrections in 1976.
- Refibulavit turgidum faber penem:
- Nutu vocatum ducis, et pudet fari
- Catoniana, Chreste, quod facis lingua.
- Dulce decus scaenae, ludorum fama, Latinus
- Ille ego sum, plausus deliciaeque tuae,
- Qui spectatorem potui fecisse Catonem,
- Solvere qui Curios Fabriciosque graves.
- Sed nihil a nostro sumpsit mea vita theatro,
- Et sola tantum scaenicus arte feror:
- Nec poteram gratus domino sine moribus esse;
- Interius mentes inspicit ille deus.
- Vos me laurigeri parasitum dicite Phoebi,
- Roma sui famulum dum sciat esse Iovis.
- Saecula Nestoreae permensa, Philaeni, senectae,
- Rapta es ad infernas tam cito Ditis aquas?
- Euboicae nondum numerabas longa Sibyllae
- Tempora: maior erat mensibus illa tribus.
- Heu quae lingua silet! non illam mille catastae
- Vincebant, nec quae turba Sarapin amat,
- Nec matutini cirrata caterva magistri,
- Nec quae Strymonio de grege ripa sonat.
- Quae nunc Thessalico lunam deducere rhombo,
- Quae sciet hos illos vendere lena toros?
- Sit tibi terra levis mollique tegaris harena,
- Ne tua non possint eruere ossa canes.
- Cappadocum saevis Antistius occidit oris
- Rusticus. O tristi crimine terra nocens!
- Rettulit ossa sinu cari Nigrina mariti
- Et questa est longas non satis esse vias;
- Cumque daret sanctam tumulis, quibus invidet, urnam,
- Visa sibi est rapto bis viduata viro.
- Cum comes Arctois haereret Caesaris armis
- Velius, hanc Marti pro duce vovit avem;
- Luna quater binos non tota peregerat orbes,
- Debita poscebat iam sibi vota deus:
- Ipse suas anser properavit laetus ad aras
- Et cecidit sanctis hostia parva focis.
- Octo vides patulo pendere nomismata rostro
- Alitis? haec extis condita nuper erant:
- Quae litat argento pro te, non sanguine, Caesar,
- Victima, iam ferro non opus esse docet.
- Hanc volo, quae facilis, quae palliolata vagatur,
- Hanc volo, quae puero iam dedit ante meo,
- Hanc volo, quam redimit totam denarius alter,
- Hanc volo, quae pariter sufficit una tribus.
- Poscentem nummos et grandia verba sonantem
- Possideat crassae mentula Burdigalae.
- Audieris in quo, Flacce, balneo plausum,
- Maronis illic esse mentulam scito.
- Iuppiter Idaei risit mendacia busti,
- Dum videt Augusti Flavia templa poli,
- Atque inter mensas largo iam nectare fusus,
- Pocula cum Marti traderet ipse suo,
- Respiciens Phoebum pariter Phoebique sororem,
- Cum quibus Alcides et pius Arcas erat:
- 'Gnosia vos' inquit 'nobis monumenta dedistis:
- Cernite, quam plus sit, Caesaris esse patrem.'
- Artibus his semper cenam, Philomuse, mereris,
- Plurima dum fingis, sed quasi vera refers.
- Scis, quid in Arsacia Pacorus deliberet aula,
- Rhenanam numeras Sarmaticamque manum,
- Verba ducis Daci chartis mandata resignas,
- Victricem laurum quam venit ante vides,
- Scis, quotiens Phario madeat Iove fusca Syene,
- Scis, quota de Libyco litore puppis eat,
- Cuius Iuleae capiti nascantur olivae,
- Destinet aetherius cui sua serta pater.
- Tolle tuas artes; hodie cenabis apud me
- Hac lege, ut narres nil, Philomuse, novi.
- Viderat Ausonium posito modo crine ministrum
- Phryx puer, alterius gaudia nota Iovis:
- 'Quod tuus, ecce, suo Caesar permisit ephebo,
- Tu permitte tuo, maxime rector' ait;
- 'Iam mihi prima latet longis lanugo capillis,
- Iam tua me ridet Iuno vocatque virum.'
- Cui pater aetherius 'Puer o dulcissime,' dixit,
- 'Non ego, quod poscis, res negat ipsa tibi:
- Caesar habet noster similis tibi mille ministros
- Tantaque sidereos vix capit aula mares;
- At tibi si dederit vultus coma tonsa viriles,
- Quis mihi, qui nectar misceat, alter erit?'
- Cum sis ipsa domi mediaque ornere Subura,
- Fiant absentes et tibi, Galla, comae,
- Nec dentes aliter quam Serica nocte reponas,
- Et iaceas centum condita pyxidibus,
- Nec tecum facies tua dormiat, innuis illo,
- Quod tibi prolatum est mane, supercilio,
- Et te nulla movet cani reverentia cunni,
- Quem potes inter avos iam numerare tuos.
- Promittis sescenta tamen; sed mentula surda est,
- Et sit lusca licet, te tamen illa videt.
- Summa licet velox, Agathine, pericula ludas,
- Non tamen efficies, ut tibi parma cadat.
- Nolentem sequitur, tenuisque reversa per auras
- Vel pede vel tergo, crine vel ungue sedet;
- Lubrica Corycio quamvis sint pulpita nimbo
- Et rapiant celeres vela negata Noti,
- Securos pueri neglecta perambulat artus,
- Et nocet artifici ventus et unda nihil.
- Ut peccare velis, cum feceris omnia, falli
- Non potes: arte opus est, ut tibi parma cadat.
- Prima Palatino lux est haec orta Tonanti,
- Optasset Cybele qua peperisse Iovem;
- Hac et sancta mei genita est Caesonia Rufi:
- Plus debet matri nulla puella suae.
- Laetatur gemina votorum sorte maritus,
- Contigit hunc illi quod bis amare diem.
- Tarpeias Diodorus ad coronas
- Romam cum peteret Pharo relicta,
- Vovit pro reditu viri Philaenis,
- Illam lingeret ut puella simplex,
- Quam castae quoque diligunt Sabinae.
- Dispersa rate tristibus procellis
- Mersus fluctibus obrutusque ponto
- Ad votum Diodorus enatavit.
- O tardus nimis et piger maritus!
- Hoc in litore si puella votum
- Fecisset mea, protinus redissem.
- Pontice, quod numquam futuis, sed paelice laeva
- Uteris et Veneri servit amica manus,
- Hoc nihil esse putas? scelus est, mihi crede, sed ingens,
- Quantum vix animo concipis ipse tuo.
- Nempe semel futuit, generaret Horatius ut tres,
- Mars semel, ut geminos Ilia casta daret:
- Omnia perdiderat, si masturbatus uterque
- Mandasset manibus gaudia foeda suis.
- Ipsam crede tibi naturam dicere rerum:
- 'Istud quod digitis, Pontice, perdis, homo est.'
- Campis dives Apollo sic Myrinis,
- Sic semper senibus fruare cycnis,
- Doctae sic tibi serviant sorores,
- Nec Delphis tua mentiatur ulli,
- Sic Palatia te colant amentque:
- Bis senos cito te rogante fasces
- Det Stellae bonus adnuatque Caesar.
- Felix tunc ego debitorque voti
- Casurum tibi rusticas ad aras
- Ducam cornibus aureis iuvencum.
- Nata est hostia, Phoebe; quid moraris?
- Hic qui dura sedens porrecto saxa leone
- Mitigat, exiguo magnus in aere deus,
- Quaeque tulit, spectat resupino sidera vultu,
- Cuius laeva calet robore, dextra mero:
- Non est fama recens nec nostri gloria caeli;
- Nobile Lysippi munus opusque vides.
- Hoc habuit numen Pellaei mensa tyranni,
- Qui cito perdomito victor in orbe iacet;
- Hunc puer ad Libycas iuraverat Hannibal aras;
- Iusserat hic Sullam ponere regna trucem.
- Offensus variae tumidis terroribus aulae
- Privatos gaudet nunc habitare lares,
- Utque fuit quondam placidi conviva Molorchi,
- Sic voluit docti Vindicis esse deus.
- Alciden modo Vindicis rogabam,
- Esset cuius opus laborque felix.
- Risit, nam solet hoc, levique nutu
- 'Graece numquid' ait 'poeta, nescis?
- Inscripta est basis indicatque nomen.'
- Λυσίππου lego, Phidiae putavi.
- Miles Hyperboreos modo, Marcelline, triones
- Et Getici tuleras sidera pigra poli:
- Ecce Promethei rupes et fabula montis
- Quam prope sunt oculis nunc adeunda tuis!
- Videris inmensis cum conclamata querellis
- Saxa senis, dices 'Durior ipse fuit.'
- Et licet haec addas: 'Potuit qui talia ferre,
- Humanum merito finxerat ille genus.'
- Gellius aedificat semper: modo limina ponit,
- Nunc foribus claves aptat emitque seras,
- Nunc has, nunc illas reficit mutatque fenestras;
- Dum tantum aedificet, quidlibet ille facit—
- Oranti nummos ut dicere possit amico
- Unum illud verbum Gellius 'Aedifico.'
- Democritos, Zenonas inexplicitosque Platonas
- Quidquid et hirsutis squalet imaginibus,
- Sic quasi Pythagorae loqueris successor et heres.
- Praependet sane nec tibi barba minor:
- Sed quod et hircosis serum est et turpe pilosis,
- In molli rigidam clune libenter habes.
- Tu, qui sectarum causas et pondera nosti,
- Dic mihi, percidi, Pannyche, dogma quod est?
- Heredem cum me partis tibi, Garrice, quartae
- Per tua iurares sacra caputque tuum,
- Credidimus,—quis enim damnet sua vota libenter?—
- Et spem muneribus fovimus usque datis.
- Inter quae rari Laurentem ponderis aprum
- Misimus: Aetola de Calydone putes.
- At tu continuo populumque patresque vocasti,
- Ructat adhuc aprum pallida Roma meum:
- Ipse ego,—quis credat?—conviva nec ultimus haesi,
- Sed nec costa data est caudave missa mihi.
- De quadrante tuo quid sperem, Garrice? Nulla
- De nostro nobis uncia venit apro.
- Haec est illa meis multum cantata libellis,
- Quam meus edidicit lector amatque togam.
- Partheniana fuit quondam, memorabile vatis
- Munus: in hac ibam conspiciendus eques,
- Dum nova, dum nitida fulgebat splendida lana,