Epigrammata

Martial

Martial. M. Valerii Martialis Epigrammata. Heraeus, Wilhelm, editor; Borovskij, Jacobus, editor. Stuttgart: Teubner, 1925. Reprinted with corrections in 1976.

  1. Bellum convivam Caecilianus habet.
  1. Tarpeiae venerande rector aulae,
  2. Quem salvo duce credimus Tonantem,
  3. Cum votis sibi quisque te fatiget
  4. Et poscat dare, quae dei potestis:
  5. Nil pro me mihi, Iuppiter, petenti
  6. Ne suscensueris velut superbo.
  7. Te pro Caesare debeo rogare:
  8. Pro me debeo Caesarem rogare.
  1. Abstulerat totam temerarius institor urbem,
  2. Inque suo nullum limine limen erat.
  3. Iussisti tenuis, Germanice, crescere vicos,
  4. Et modo quae fuerat semita, facta via est.
  5. Nulla catenatis pila est praecincta lagonis,
  6. Nec praetor medio cogitur ire luto,
  7. Stringitur in densa nec caeca novacula turba,
  8. Occupat aut totas nigra popina vias.
  9. Tonsor, copo, cocus, lanius sua limina servant.
  10. Nunc Roma est, nuper magna taberna fuit.
  1. Reclusis foribus grandes percidis, Amille,
  2. Et te deprendi, cum facis ista, cupis,
  3. Ne quid liberti narrent servique paterni
  4. Et niger obliqua garrulitate cliens.
  5. Non pedicari se qui testatur, Amille,
  6. Illud saepe facit, quod sine teste facit.
  1. Perpetui numquam moritura volumina Sili
  2. Qui legis et Latia carmina digna toga,
  3. Pierios tantum vati placuisse recessus
  4. Credis et Aoniae Bacchica serta comae?
  5. Sacra coturnati non attigit ante Maronis,
  6. Implevit magni quam Ciceronis opus:
  7. Hunc miratur adhuc centum gravis hasta virorum,
  8. Hunc loquitur grato plurimus ore cliens.
  9. Postquam bis senis ingentem fascibus annum
  10. Rexerat, adserto qui sacer orbe fuit,
  11. Emeritos Musis et Phoebo tradidit annos,
  12. Proque suo celebrat nunc Helicona foro.
  1. Qui tonsor fueras tota notissimus urbe,
  2. Et post hoc dominae munere factus eques,
  3. Sicanias urbes Aetnaeaque regna petisti,
  4. Cinname, cum fugeres tristia iura fori.
  5. Qua nunc arte graves tolerabis inutilis annos?
  6. Quid facit infelix et fugitiva quies?
  7. Non rhetor, non grammaticus ludive magister,
  8. Non Cynicus, non tu Stoicus esse potes,
  9. Vendere nec vocem Siculis plausumque theatris:
  10. Quod superest, iterum, Cinname, tonsor eris.
  1. Lis te bis decumae numerantem frigora brumae
  2. Conterit una tribus, Gargiliane, foris.
  3. A miser et demens! viginti litigat annis
  4. Quisquam, cui vinci, Gargiliane, licet?
  1. Heredem Fabius Labienum ex asse reliquit:
  2. Plus meruisse tamen se Labienus ait.
  1. Pedicat pueros tribas Philaenis
  2. Et tentigine saevior mariti
  3. Undenas dolat in die puellas.
  4. Harpasto quoque subligata ludit,
  5. Et flavescit haphe, gravesque draucis
  6. Halteras facili rotat lacerto,
  7. Et putri lutulenta de palaestra
  8. Uncti verbere vapulat magistri:
  9. Nec cenat prius aut recumbit ante,
  10. Quam septem vomuit meros deunces;
  11. Ad quos fas sibi tunc putat redire,
  12. Cum coloephia sedecim comedit.
  13. Post haec omnia cum libidinatur,
  14. Non fellat—putat hoc parum virile—,
  15. Sed plane medias vorat puellas.
  16. Di mentem tibi dent tuam, Philaeni,
  17. Cunnum lingere quae putas virile.
  1. Commendare meas, Instanti Rufe, Camenas
  2. Parce precor socero: seria forsan amat.
  3. Quod si lascivos admittit et ille libellos,
  4. Haec ego vel Curio Fabricioque legam.
  1. Haec est illa tibi promissa Theophila, Cani,
  2. Cuius Cecropia pectora dote madent:
  3. Hanc sibi iure petat magni senis Atticus hortus,
  4. Nec minus esse suam Stoica turba velit.
  5. Vivet opus quodcumque per has emiseris aures:
  6. Tam non femineum nec populare sapit.
  7. Non tua Pantaenis nimium se praeferat illi,
  8. Quamvis Pierio sit bene nota choro.
  9. Carmina fingentem Sappho laudabat amatrix:
  10. Castior haec, et non doctior illa fuit.
  1. Ipsarum tribadum tribas, Philaeni,
  2. Recte, quam futuis, vocas amicam.
  1. Ficosa est uxor, ficosus et ipse maritus,
  2. Filia ficosa est et gener atque nepos,
  3. Nec dispensator nec vilicus ulcere turpi
  4. Nec rigidus fossor, sed nec arator eget.
  5. Cum sint ficosi pariter iuvenesque senesque,
  6. Res mira est, ficos non habet unus ager.
  1. Gratus sic tibi, Paule, sit December,
  2. Nec vani triplices brevesque mappae
  3. Nec turis veniant leves selibrae,
  4. Sed lances ferat et scyphos avorum
  5. Aut grandis reus aut potens amicus,
  6. Seu quod te potius iuvat capitque;
  7. Sic vincas Noviumque Publiumque
  8. Mandris et vitreo latrone clusos;
  9. Sic palmam tibi de trigone nudo
  10. Unctae det favor arbiter coronae,
  11. Nec laudet Polybi magis sinistras:
  12. Si quisquam mea dixerit malignus
  13. Atro carmina quae madent veneno,
  14. Ut vocem mihi commodes patronam
  15. Et quantum poteris, sed usque, clames:
  16. 'Non scripsit meus ista Martialis.'
  1. Esquiliis domus est, domus est tibi colle Dianae,
  2. Et tua patricius culmina vicus habet;
  3. Hinc viduae Cybeles, illinc sacraria Vestae,
  4. Inde novum, veterem prospicis inde Iovem.
  5. Dic, ubi conveniam, dic, qua te parte requiram:
  6. Quisquis ubique habitat, Maxime, nusquam habitat.
  1. Cyllenes caelique decus, facunde minister,
  2. Aurea cui torto virga dracone viret:
  3. Sic tibi lascivi non desit copia furti,
  4. Sive cupis Paphien, seu Ganymede cales,
  5. Maternaeque sacris ornentur frondibus Idus,
  6. Et senior parca mole prematur avus:
  7. Hunc semper Norbana diem cum coniuge Carpo
  8. Laeta colat, primis quo coiere toris.
  9. Hic pius antistes sophiae sua dona ministrat,
  10. Hic te ture vocat, fidus et ipse Iovi.
  1. Vis futui gratis, cum sis deformis anusque.
  2. Res perridicula est: vis dare, nec dare vis.
  1. Quod te diripiunt potentiores
  2. Per convivia, porticus, theatra,
  3. Et tecum, quotiens ita incidisti,
  4. Gestari iuvat et iuvat lavari:
  5. Nolito nimium tibi placere.
  6. Delectas, Philomuse, non amaris.
  1. Exigis, ut nostros donem tibi, Tucca, libellos.
  2. Non faciam: nam vis vendere, non legere.
  1. Cum Saxetani ponatur coda lacerti
  2. Et, bene si cenas, conchis inuncta tibi:
  3. Sumen, aprum, leporem, boletos, ostrea, mullos
  4. Mittis: habes nec cor, Papyle, nec genium.
  1. Potavi modo consulare vinum.
  2. Quaeris, quam vetus atque liberale?
  3. Prisco consule conditum: sed ipse,
  4. Qui ponebat, erat, Severe, consul.
  1. Quatenus Odrysios iam pax Romana triones
  2. Temperat et tetricae conticuere tubae,
  3. Hunc Marcellino poteris, Faustine, libellum
  4. Mittere: iam chartis, iam vacat ille iocis.
  5. Sed si parva tui munuscula quaeris amici
  6. Commendare, ferat carmina nostra puer:
  7. Non qualis Geticae satiatus lacte iuvencae
  8. Sarmatica rigido ludit in amne rota,
  9. Sed Mitylenaei roseus mangonis ephebus,
  10. Vel non caesus adhuc matre iubente Lacon.
  11. At tibi captivo famulus mittetur ab Histro,
  12. Qui Tiburtinas pascere possit oves.
  1. 'Triginta toto mala sunt epigrammata libro.'
  2. Si totidem bona sunt, Lause, bonus liber est.
  1. Menophili penem tam grandis fibula vestit,
  2. Ut sit comoedis omnibus una satis.
  3. Hunc ego credideram—nam saepe lavamur in unum—
  4. Sollicitum voci parcere, Flacce, suae:
  5. Dum ludit media populo spectante palaestra,
  6. Delapsa est misero fibula: verpus erat.
  1. Eutrapelus tonsor dum circuit ora Luperci
  2. Expingitque genas, altera barba subit.
  1. Dum mea Caecilio formatur imago Secundo
  2. Spirat et arguta picta tabella manu,
  3. I, liber, ad Geticam Peucen Histrumque iacentem:
  4. Haec loca perdomitis gentibus ille tenet.
  5. Parva dabis caro, sed dulcia dona, sodali:
  6. Certior in nostro carmine vultus erit;
  7. Casibus hic nullis, nullis delebilis annis
  8. Vivet, Apelleum cum morietur opus.
  1. Quod non insulse scribis tetrasticha quaedam,
  2. Disticha quod belle pauca, Sabelle, facis,
  3. Laudo, nec admiror. Facile est epigrammata belle
  4. Scribere, sed librum scribere difficile est.
  1. Ad natalicias dapes vocabar,
  2. Essem cum tibi, Sexte, non amicus:
  3. Quid factum est, rogo, quid repente factum est,
  4. Post tot pignora nostra, post tot annos
  5. Quod sum praeteritus vetus sodalis?
  6. Sed causam scio: nulla venit a me
  7. Hispani tibi libra pustulati
  8. Nec levis toga nec rudes lacernae.
  9. Non est sportula, quae negotiatur;
  10. Pascis munera, Sexte, non amicos.
  11. Iam dices mihi 'Vapulet vocator.'
  1. Si meus aurita gaudet lagalopece Flaccus,
  2. Si fruitur tristi Canius Aethiope;
  3. Publius exiguae si flagrat amore catellae,
  4. Si Cronius similem cercopithecon amat;
  5. Delectat Marium si perniciosus ichneumon,
  6. Pica salutatrix si tibi, Lause, placet;
  7. Si gelidum collo nectit Cadilla draconem,
  8. Luscinio tumulum si Telesilla dedit:
  9. Blanda Cupidinei cur non amet ora Labyrtae,
  10. Qui videt haec dominis monstra placere suis?
  1. Fertur habere meos, si vera est fama, libellos