Epigrammata

Martial

Martial. M. Valerii Martialis Epigrammata. Heraeus, Wilhelm, editor; Borovskij, Jacobus, editor. Stuttgart: Teubner, 1925. Reprinted with corrections in 1976.

  1. Tingit cutem Charinus, et tamen pallet.
  2. Cunnum Charinus lingit, et tamen pallet.
  1. Indignas premeret pestis cum tabida fauces
  2. Inque ipsos vultus serperet atra lues,
  3. Siccis ipse genis flentes hortatus amicos
  4. Decrevit Stygios Festus adire lacus.
  5. Nec tamen obscuro pia polluit ora veneno
  6. Aut torsit lenta tristia fata fame,
  7. Sanctam Romana vitam sed morte peregit
  8. Dimisitque animam nobiliore rogo.
  9. Hanc mortem fatis magni praeferre Catonis
  10. Fama potest: huius Caesar amicus erat.
  1. Semper agis causas et res agis, Attale, semper:
  2. Est, non est quod agas, Attale, semper agis.
  3. Si res et causae desunt, agis, Attale, mulas.
  4. Attale, ne quod agas desit, agas animam.
  1. Sportula, Cane, tibi suprema nocte petita est
  2. Occidit puto te, Cane, quod una fuit.
  1. A servo scis te genitum blandeque fateris,
  2. Cum dicis dominum, Sosibiane, patrem.
  1. Haec quae pulvere dissipata multo
  2. Longas porticus explicat ruinas,
  3. En quanto iacet absoluta casu.
  4. Tectis nam modo Regulus sub illis
  5. Gestatus fuerat recesseratque,
  6. Victa est pondere cum suo repente,
  7. Et postquam domino nihil timebat,
  8. Securo ruit incruenta damno.
  9. Tantae, Regule, post metum querellae
  10. Quis curam neget esse te deorum,
  11. Propter quem fuit innocens ruina?
  1. Os et labra tibi lingit, Manneia, catellus:
  2. Non miror, merdas si libet esse cani.
  1. Uxorem habendam non putat Quirinalis,
  2. Cum velit habere filios, et invenit
  3. Quo possit istud more: futuit ancillas
  4. Domumque et agros implet equitibus vernis.
  5. Pater familiae verus est Quirinalis.
  1. Venderet excultos colles cum praeco facetus
  2. Atque suburbani iugera pulchra soli,
  3. 'Errat' ait 'si quis Mario putat esse necesse
  4. Vendere: nil debet, fenerat immo magis.'
  5. 'Quae ratio est igitur?' 'Servos ibi perdidit omnes
  6. Et pecus et fructus, non amat inde locum.'
  7. Quis faceret pretium nisi qui sua perdere vellet
  8. Omnia? Sic Mario noxius haeret ager.
  1. Vicinus meus est manuque tangi
  2. De nostris Novius potest fenestris.
  3. Quis non invideat mihi putetque
  4. Horis omnibus esse me beatum,
  5. Iuncto cui liceat frui sodale?
  6. Tam longe est mihi quam Terentianus,
  7. Qui nunc Niliacam regit Syenen.
  8. Non convivere, nec videre saltem,
  9. Non audire licet, nec urbe tota
  10. Quisquam est tam prope tam proculque nobis.
  11. Migrandum est mihi longius vel illi.
  12. Vicinus Novio vel inquilinus
  13. Sit, si quis Novium videre non volt.
  1. Ne gravis hesterno fragres, Fescennia, vino,
  2. Pastillos Cosmi luxuriosa voras.
  3. Ista linunt dentes iantacula, sed nihil obstant,
  4. Extremo ructus cum redit a barathro.
  5. Quid quod olet gravius mixtum diapasmate virus
  6. Atque duplex animae longius exit odor?
  7. Notas ergo nimis fraudes deprensaque furta
  8. Iam tollas et sis ebria simpliciter.
  1. Alcime, quem raptum domino crescentibus annis
  2. Labicana levi caespite velat humus,
  3. Accipe non Pario nutantia pondera saxo,
  4. Quae cineri vanus dat ruitura labor,
  5. Sed faciles buxos et opacas palmitis umbras
  6. Quaeque virent lacrimis roscida prata meis
  7. Accipe, care puer, nostri monimenta doloris:
  8. Hic tibi perpetuo tempore vivet honor.
  9. Cum mihi supremos Lachesis pervenerit annos,
  10. Non aliter cineres mando iacere meos.
  1. Garris in aurem semper omnibus, Cinna,
  2. Garrire et illud teste quod licet turba.
  3. Rides in aurem, quereris, arguis, ploras,
  4. Cantas in aurem, iudicas, taces, clamas,
  5. Adeoque penitus sedit hic tibi morbus,
  6. Ut saepe in aurem, Cinna, Caesarem laudes.
  1. Quod numquam maribus iunctam te, Bassa, videbam
  2. Quodque tibi moechum fabula nulla dabat,
  3. Omne sed officium circa te semper obibat
  4. Turba tui sexus, non adeunte viro,
  5. Esse videbaris, fateor, Lucretia nobis:
  6. At tu, pro facinus, Bassa, fututor eras.
  7. Inter se geminos audes committere cunnos
  8. Mentiturque virum prodigiosa Venus.
  9. Commenta es dignum Thebano aenigmate monstrum,
  10. Hic ubi vir non est, ut sit adulterium.
  1. Cum tua non edas, carpis mea carmina, Laeli.
  2. Carpere vel noli nostra vel ede tua.
  1. Saepe mihi queritur non siccis Cestos ocellis,
  2. Tangi se digito, Mamuriane, tuo.
  3. Non opus est digito: totum tibi Ceston habeto,
  4. Si deest nil aliud, Mamuriane, tibi.
  5. Sed si nec focus est nudi nec sponda grabati
  6. Nec curtus Chiones Antiopesve calix,
  7. Cerea si pendet lumbis et scripta lacerna
  8. Dimidiasque nates Gallica paeda tegit,
  9. Pasceris et nigrae solo nidore culinae
  10. Et bibis inmundam cum cane pronus aquam:
  11. Non culum—neque enim est culus, qui non cacat olim—
  12. Sed fodiam digito qui superest oculum:
  13. Nec me zelotypum nec dixeris esse malignum.
  14. Denique pedica, Mamuriane, satur.
  1. Fabricio iunctus fido requiescit Aquinus,
  2. Qui prior Elysias gaudet adisse domos.
  3. Ara duplex primi testatur munera pili:
  4. Plus tamen est, titulo quod breviore legis:
  5. 'Iunctus uterque sacro laudatae foedere vitae,
  6. Famaque quod raro novit, amicus erat.'
  1. Cantasti male, dum fututa es, Aegle.
  2. Iam cantas bene; basianda non es.
  1. Quod clamas semper, quod agentibus obstrepis, Aeli,
  2. Non facis hoc gratis: accipis, ut taceas.
  1. Si non molestum est teque non piget, scazon,
  2. Nostro rogamus pauca verba Materno
  3. Dicas in aurem sic ut audiat solus.
  4. Amator ille tristium lacernarum
  5. Et baeticatus atque leucophaeatus,
  6. Qui coccinatos non putat viros esse
  7. Amethystinasque mulierum vocat vestes,
  8. Nativa laudet, habeat et licet semper
  9. Fuscos colores, galbinos habet mores.
  10. Rogabit, unde suspicer virum mollem.
  11. Una lavamur: aspicit nihil sursum,
  12. Sed spectat oculis devorantibus draucos
  13. Nec otiosis mentulas videt labris.
  14. Quaeris quis hic sit? Excidit mihi nomen.
  1. Cum clamant omnes, loqueris tunc, Naevole, tantum,
  2. Et te patronum causidicumque putas.
  3. Hac ratione potest nemo non esse disertus.
  4. Ecce, tacent omnes: Naevole, dic aliquid.
  1. Litigat et podagra Diodorus, Flacce, laborat.
  2. Sed nil patrono porrigit: haec cheragra est.
  1. Non plenum modo vicies habebas,
  2. Sed tam prodigus atque liberalis
  3. Et tam lautus eras, Calene, ut omnes
  4. Optarent tibi centies amici.
  5. Audi=t vota deus precesque nostras
  6. Atque intra, puto, septimas Kalendas
  7. Mortes hoc tibi quattuor dederunt.
  8. At tu sic quasi non foret relictum,
  9. Sed raptum tibi centies, abisti
  10. In tantam miser esuritionem,
  11. Ut convivia sumptuosiora,
  12. Toto quae semel apparas in anno,
  13. Nigrae sordibus explices monetae,
  14. Et septem veteres tui sodales
  15. Constemus tibi plumbea selibra.
  16. Quid dignum meritis precemur istis?
  17. Optamus tibi milies, Calene.
  18. Hoc si contigerit, fame peribis.
  1. Mammas atque tatas habet Afra, sed ipsa tatarum
  2. Dici et mammarum maxima mamma potest.
  1. Illa manus quondam studiorum fida meorum
  2. Et felix domino notaque Caesaribus,
  3. Destituit primos viridis Demetrius annos:
  4. Quarta tribus lustris addita messis erat.
  5. Ne tamen ad Stygias famulus descenderet umbras,
  6. Ureret inplicitum cum scelerata lues,
  7. Cavimus et domini ius omne remisimus aegro:
  8. Munere dignus erat convaluisse meo.
  9. Sensit deficiens sua praemia meque patronum
  10. Dixit ad infernas liber iturus aquas.
  1. Qui pinxit Venerem tuam, Lycori,
  2. Blanditus, puto, pictor est Minervae.
  1. 'Si dederint superi decies mihi milia centum'
  2. Dicebas nondum, Scaevola, iustus eques,
  3. 'Qualiter o vivam, quam large quamque beate!'
  4. Riserunt faciles et tribuere dei.
  5. Sordidior multo post hoc toga, paenula peior,
  6. Calceus est sarta terque quaterque cute:
  7. Deque decem plures semper servantur olivae,
  8. Explicat et cenas unica mensa duas,
  9. Et Veientani bibitur faex crassa rubelli,
  10. Asse cicer tepidum constat et asse Venus.
  11. In ius, o fallax atque infitiator, eamus:
  12. Aut vive aut decies, Scaevola, redde deis.
  1. Picto quod iuga delicata collo
  2. Pardus sustinet inprobaeque tigres
  3. Indulgent patientiam flagello,
  4. Mordent aurea quod lupata cervi,
  5. Quod frenis Libyci domantur ursi
  6. Et, quantum Calydon tulisse fertur,
  7. Paret purpureis aper capistris,
  8. Turpes esseda quod trahunt visontes
  9. Et molles dare iussa quod choreas
  10. Nigro belua non negat magistro:
  11. Quis spectacula non putet deorum?
  12. Haec transit tamen, ut minora, quisquis
  13. Venatus humiles videt leonum,
  14. Quos velox leporum timor fatigat.
  15. Dimittunt, repetunt, amantque captos,
  16. Et securior est in ore praeda,
  17. Laxos cui dare perviosque rictus
  18. Gaudent et timidos tenere dentes,
  19. Mollem frangere dum pudet rapinam,
  20. Stratis cum modo venerint iuvencis.
  21. Haec clementia non paratur arte,
  22. Sed norunt cui+ serviant leones.
  1. In Nomentanis, Ovidi, quod nascitur arvis,
  2. Accepit quotiens tempora longa, merum
  3. Exuit annosa mores nomenque senecta:
  4. Et quidquid voluit, testa vocatur anus.
  1. Interponis aquam subinde, Rufe,
  2. Et si cogeris a sodale, raram
  3. Diluti bibis unciam Falerni.
  4. Numquid pollicita est tibi beatam
  5. Noctem Naevia sobriasque mavis
  6. Certae nequitias fututionis?
  7. Suspiras, retices, gemis: negavit.
  8. Crebros ergo licet bibas trientes
  9. Et durum iugules mero dolorem.
  10. Quid parcis tibi, Rufe? dormiendum est.
  1. Saepe mihi dicis, Luci carissime Iuli,
  2. 'Scribe aliquid magnum: desidiosus homo es.'
  3. Otia da nobis, sed qualia fecerat olim
  4. Maecenas Flacco Vergilioque suo:
  5. Condere victuras temptem per saecula curas
  6. Et nomen flammis eripuisse meum.
  7. In steriles nolunt campos iuga ferre iuvenci:
  8. Pingue solum lassat, sed iuvat ipse labor.
  1. Est tibi—sitque precor multos crescatque per annos—
  2. Pulchra quidem, verum transtiberina domus:
  3. At mea Vipsanas spectant cenacula laurus,
  4. Factus in hac ego sum iam regione senex.
  5. Migrandum est, ut mane domi te, Galle, salutem:
  6. Est tanti, vel si longius illa foret.
  7. Sed tibi non multum est, unum si praesto togatum:
  8. Multum est hunc unum si mihi, Galle, nego.
  9. Ipse salutabo decuma te saepius hora:
  10. Mane tibi pro me dicet havere liber.
  1. Issa est passere nequior Catulli,
  2. Issa est purior osculo columbae,
  3. Issa est blandior omnibus puellis,
  4. Issa est carior Indicis lapillis,
  5. Issa est deliciae catella Publi.
  6. Hanc tu, si queritur, loqui putabis;
  7. Sentit tristitiamque gaudiumque.
  8. Collo nixa cubat capitque somnos,
  9. Ut suspiria nulla sentiantur;
  10. Et desiderio coacta ventris
  11. Gutta pallia non fefellit ulla,
  12. Sed blando pede suscitat toroque
  13. Deponi monet et rogat levari.
  14. Castae tantus inest pudor catellae,
  15. Ignorat Venerem; nec invenimus
  16. Dignum tam tenera virum puella.
  17. Hanc ne lux rapiat suprema totam,
  18. Picta Publius exprimit tabella,
  19. In qua tam similem videbis Issam,
  20. Ut sit tam similis sibi nec ipsa.
  21. Issam denique pone cum tabella:
  22. Aut utramque putabis esse veram,
  23. Aut utramque putabis esse pictam.
  1. Scribere me quereris, Velox, epigrammata longa.
  2. Ipse nihil scribis: tu breviora facis.
  1. Cum tibi sit sophiae par fama et cura deorum,
  2. Ingenio pietas nec minor ipsa suo:
  3. Ignorat meritis dare munera, qui tibi librum
  4. Et qui miratur, Regule, tura dari.
  1. Cum te non nossem, dominum regemque vocabam:
  2. Nunc bene te novi: iam mihi Priscus eris.
  1. Quaecumque lusi iuvenis et puer quondam
  2. Apinasque nostras, quas nec ipse iam novi,
  3. Male conlocare si bonas voles horas
  4. Et invidebis otio tuo, lector,
  5. A Valeriano Pollio petes Quinto,
  6. Per quem perire non licet meis nugis.
  1. Hos tibi vicinos, Faustine, Telesphorus hortos
  2. Faenius et breve rus udaque prata tenet.
  3. Condidit hic natae cineres nomenque sacravit
  4. Quod legis Antullae, dignior ipse legi.
  5. Ad Stygias aequum fuerat pater isset ut umbras:
  6. Quod quia non licuit, vivat, ut ossa colat.
  1. Quaedam me cupit—invide, Procille!—
  2. Loto candidior puella cycno,
  3. Argento, nive, lilio, ligustro.
  4. Sed quandam volo nocte nigriorem,
  5. Formica, pice, graculo, cicada.
  6. Iam suspendia saeva cogitabas:
  7. Si novi bene te, Procille, vives.
  1. Hoc nemus aeterno cinerum sacravit honori
  2. Faenius et culti iugera pulchra soli.
  3. Hoc tegitur cito rapta suis Antulla sepulchro,
  4. Hoc erit Antullae mixtus uterque parens.
  5. Si cupit hunc aliquis, moneo, ne speret agellum:
  6. Perpetuo dominis serviet iste suis.
  1. Occurris quotiens, Luperce, nobis,
  2. 'Vis mittam puerum' subinde dicis,
  3. 'Cui tradas epigrammaton libellum,
  4. Lectum quem tibi protinus remittam?'
  5. Non est quod puerum, Luperce, vexes.
  6. Longum est, si velit ad Pirum venire,
  7. Et scalis habito tribus, sed altis.
  8. Quod quaeris propius petas licebit.
  9. Argi nempe soles subire letum:
  10. Contra Caesaris est forum taberna
  11. Scriptis postibus hinc et inde totis,
  12. Omnis ut cito perlegas poetas.
  13. Illinc me pete. Nec roges Atrectum
  14. —Hoc nomen dominus gerit tabernae—:
  15. De primo dabit alterove nido
  16. Rasum pumice purpuraque cultum
  17. Denaris tibi quinque Martialem.
  18. 'Tanti non es' ais? Sapis, Luperce.
  1. Cui legisse satis non est epigrammata centum,
  2. Nil illi satis est, Caediciane, mali.
  1. Valerius Martialis Deciano Suo Sal.
  2. 'Quid nobis' inquis 'cum epistula? parum enim tibi
  3. praestamus, si legimus epigrammata? quid hic porro
  4. dicturus es, quod non possis versibus dicere? Video
  5. quare tragoedia aut comoedia epistulam accipiant, qui-
  6. bus pro se loqui non licet: epigrammata curione non egent
  7. et contenta sunt sua, id est mala, lingua: in quacumque pa-
  8. gina visum est, epistulam faciunt. Noli ergo, si tibi videtur,
  9. rem facere ridiculam et in toga saltantis inducere per-
  10. sonam. Denique videris, an te delectet contra retiarium
  11. ferula. Ego inter illos sedeo qui protinus reclamant.'
  12. Puto me hercules, Deciane, verum dicis. Quid si scias,
  13. cum qua et quam longa epistula negotium fueris habitu-
  14. rus? Itaque quod exigis fiat. Debebunt tibi si qui in
  15. hunc librum inciderint, quod ad primam paginam non
  16. lassi pervenient.
  1. Ter centena quidem poteras epigrammata ferre,
  2. Sed quis te ferret perlegeretque, liber?
  3. At nunc succincti quae sint bona disce libelli.
  4. Hoc primum est, brevior quod mihi charta perit;
  5. Deinde, quod haec una peraget librarius hora,
  6. Nec tantum nugis serviet ille meis;
  7. Tertia res haec est, quod si cui forte legeris,
  8. Sis licet usque malus, non odiosus eris.
  9. Te conviva leget mixto quincunce, sed ante
  10. Incipiat positus quam tepuisse calix.
  11. Esse tibi tanta cautus brevitate videris?
  12. Ei mihi, quam multis sic quoque longus eris!
  1. Creta dedit magnum, maius dedit Africa nomen,
  2. Scipio quod victor quodque Metellus habet;
  3. Nobilius domito tribuit Germania Rheno,
  4. Et puer hoc dignus nomine, Caesar, eras.
  5. Frater Idumaeos meruit cum patre triumphos,
  6. Quae datur ex Chattis laurea, tota tua est.
  1. Sexte, nihil debes, nil debes, Sexte, fatemur.
  2. Debet enim, si quis solvere, Sexte, potest.
  1. O quam blandus es, Ammiane, matri!
  2. Quam blanda est tibi mater, Ammiane!
  3. Fratrem te vocat et soror vocatur.
  4. Cur vos nomina nequiora tangunt?
  5. Quare non iuvat hoc quod estis esse?
  6. Lusum creditis hoc iocumque? Non est:
  7. Matrem, quae cupit esse se sororem,
  8. Nec matrem iuvat esse nec sororem.
  1. Ne valeam, si non totis, Deciane, diebus