Noctes Atticae

MIRA et prope adeo ridicula diversitas fabulae apud Graecos poetas deprenditur super numero Niobae filiorum.

Nam Homerus pueros puellasque eius bis senos dicit fuisse, Euripides bis septenos, Sappho bis novenos, Bacchylides et Pindarus bis denos, quidam alii scriptores tres fuisse solos dixerunt.

De his quae habere συμπτωσίαν videntur cum luna iuvenescente [*](iuvenescente, suggested by Hosius, who writes mansuescente in his text; ansuescente δΝΠ; anuescente (ac vescente, X), OX; accrescente or adolescente, Lion.) ac senescente.

ANNIANUS poeta in fundo suo, quem in agro Falisco possidebat, agitare erat solitus vindemiam hilare atque amoeniter.

Ad eos dies me et quosdam item alios familiaris vocavit.

Ibi tum cenantibus nobis magnus ostrearum numerus Roma missus est. Quae cum adpositae fuissent et multae quidem, sed inuberes macriusculaeque [*](macriusculaeque, Hertz; macrae quaeque, NX; macraeque ΠΧ;2 macrus queque, Δ.) essent: Luna, inquit Annianus, nunc videlicet senescit; ea re ostrea quoque, sicuti quaedam alia, tenuis exsuctaque est.

Cum quaereremus quae alia item senescente luna tabescerent, Nonne Lucilium, inquit, nostrum meministis dicere:

1. Luna alit ostrea et implet echinos, muribus fibras
2. Et iecur addit?

Eadem autem ipsa quae crescente luna gliscunt, deficiente contra defiunt.

Aelurorum quoque oculi ad easdem vices lunae aut ampliores fiunt aut minores.

Id etiam, inquit, multo mirandum est magis, quod apud Plutarchum in quarto In Hesiodum Commentario legi: Cepetum revirescit et congerminat decedente luna, contra autem inarescit adolescente. Eam causam esse dicunt sacerdotes Aegyptii, cur Pelusiotae cepe non edint, quia solum olerum omnium contra lunae augmenta atque damna vices minuendi et augendi habeat contrarias.

Qualibus verbis delectari solitus sit Antonius Iulianus, positis in Cn. [*](Cn quam added by L. Müller.) Matii; et quid M. Cato in oratione quam scripsit de innocentia sua, ita dictitat: numquam a populo .

Delectari mulcerique aures suas dicebat Antonius Iulianus figmentis verborum novis Cn. Matii, hominis eruditi,

qualia haec quoque essent, quae scripta ab eo in Mimiambis memorabat:

1. Sinuque amicam refice frigidam caldo,
2. Columbulatim labra conserens labris.

1. Iam tonsiles tapetes ebrii fuco,
2. Quos concha purpura imbuens venenavit --- [*](Something is lacking, as the chapter-heading shows.)

Quid vocabulum ex iure manuni consertum signiticet. [*](Lemmata of X and XI omitted byω.)

Ex iure manum consertum verba sunt ex antiquis actionibus, quae, cum lege agitur et vindiciae contenduntur, dici nunc quoque apud praetorem solent.

Rogavi ego Romae grammaticum, celebri hominem fama et multo nomine, quid haec verba essent. Tum ille me despiciens: Aut erras, inquit, adulescens, aut ludis; rem enim doceo grammaticam, non ius respondeo; si quid igitur ex Vergilio, Plauto, Ennio quaerere habes, quaeras licet.

Ex Ennio ergo, inquam, est, magister, quod quaero.

Ennius enim verbis hisce usus est. Cumque ille demiratus aliena haec esse a poetis et haud usquam inveniri in carminibus Ennii diceret, ego hos versus ex octavo Annali absentes dixi, nam forte eos tamquam insigniter praeter alios factos

1. Pellitur [*](Tollitur, Cic. pro Mur. 30.) e medio sapientia, vi geritur res;
2. Spernitur orator bonus, horridus miles amatur.
3. Haut doctis dictis certantes nec maledictis,
4. Miscent inter sese inimicitiam agitantes.
5. Non ex iure manum [*](manum, Cic. Fam. vii. 13. 2 and some MSS. of pro Mur. 30; manu, ω.) consertum, sed magis ferro
6. Rem [*](rem, Cic.; rei, ω.) repetunt regnumque petunt, vadunt solida vi.

Cum hos ego versus Ennianos dixissem, Credo, inquit grammaticus, iam tibi. Sed tu velim credas mihi, Quintum Ennium didicisse hoc non ex poeticae litteris, set ex iuris aliquo perito. Eas igitur tu quoque, inquit, et discas unde Ennius didicit.