Epitome Rerum Romanorum

Nec diutius profuit ducis salutare consilium. Miles otium, socii moram, principes ambitum ducis increpabant. Sic praecipitantibus fatis proelio sumpta Thessalia est, et Philippicis campis urbis, [*]()imperii, generis humani fata commissa sunt.

Numquam ullo loco tantum virium populi Romani, tantum dignitatis Fortuna respexit: trecenta amplius milia hinc vel illinc praeter auxilia, reges et senatum.

Numquam inminentis ruinae manifestiora prodigia: fuga victimarum, examina in signis, interdiu tenebrae. Dux ipse in nocturna imagine plausu theatri sui in modum [*]()planctus circumsonatus et mane cum pullo pallio—nefas—apud principia conspectus est.

Numquam acrior neque alacrior exercitus Caesaris fuit; inde classica prius, inde tela. Adnotatum quoque committentis aciem Crastini pilum, qui mox adacto in os gladio—sic inter cadavera repertus est— libidinem ac rabiem qua pugnaverat ipsa novitate volneris praeferebat.

Sed nec minus admirabilior illius [*]()exitus belli. Quippe cum Pompeius adeo equitum copia abundaret, ut facile circumventurus [*](urbis: orbis B. ) [*](plausu theatri sui in modum Mommsenus: plausum theatrisui audiens in modum B. ) [*](illius: ullius B. )

Nam cum diu aequo Marte contenderent, iussuque Pompei fusus [*]()a cornu erupisset equitatus, repente hinc signo dato Germanorum cohortes tantum in effusos equites fecere impetum, ut illi esse [*]()pedites,

hi [*]()venire in equis viderentur. Hanc stragem fugientis equitatus levis armaturae ruina comitata est; tunc terrore latius dato, turbantibus invicem copiis, reliqua strages quasi una manu facta est; nec ulla res magis exitio fuit quam ipsa exercitus magnitudo.

Multus in eo proelio Caesar fuit mediusque inter imperatorem et militem. Voces quoque obequitantis acceptae, altera cruenta, sed docta et ad victoriam efficax miles faciem feri! altera ad iactationem conposita parce civibus!

cum ipse sequeretur felicem utcumque in malis Pompeium, si eadem ipsum quae [*]()exercitum eius fortuna traxisset. Superstes dignitatis suae vixit, ut cum maiore dedecore per Thessalica Tempe equo fugeret, ut una navicula Lesbon applicaret, ut [*]()Syedris [*]()in deserto Ciliciae scopulo fugam in Parthos,

Africam vel Aegyptum agitaret, ut denique Pelusio litore imperio vilissimi regis, consiliis spadonum et, ne quid malis desit, Septimii desertoris [*](sui post fusus add. B. ) [*]( esse: essent B. ) [*](hi: ulli B. ) [*](ipsum quae: ipsumque BL. ) [*](applicaret, ut Rossbachius: applicarentur et B. ) [*](Syedris Salmasius: hedris codd. )

Quis non peractum esse cum Pompeio crederet? Atquin acrius multo atque vehementius Thessalici incendii cineres recaluerunt.

Et in Aegypto qui-

dem adversus Caesarem sine partibus bellum. Quippe cum Ptolemaeus, rex Alexandriae, summum civilis belli scelus peregisset et foedus amicitiae cum Caesare medio Pompei capite sanxisset, ultionem clarissimi viri manibus quaerente [*]()Fortuna causa non defuit.

Cleopatra, regis soror, adfusa Caesaris genibus partem regni reposcebat. Aderat puellae forma, et quae duplicaretur ex illo, quod talis passa videbatur iniuriam, et[*]()odium ipsius regis,

qui Pompei caedem [*]()partium fato, non Caesari dederat, haud dubie idem [*]()in ipsum ausurus, si fuisset occasio.