Silvae

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volume 1. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. annuit atque suos promisit Iuppiter annos.
  1. Regia Sidoniae convivia laudat Elissac.
  2. qui magnum Aenean Laurentibus intulit arvis,
  3. Alcinoique dapes mansuro carmine monstrat,
  4. aequore qui multo reducem consumpsit Ulixem:
  5. ast ego. cui sacrae Caesar nova gaudia cenae
  6. nunc primum dominoque dedit consurgere mensa,
  7. qua celebrem mea vota lyra. quas solvere grates
  8. sufficiam? non, si pariter mihi vertice Iacto
  9. nectat odoratas et Smyrna et Mantua lauros,
  10. digna loquar, mediis videor discumbere in astris
    11. [*](dux Markland: rex M. triumphs that he might have celebrated, cf. iv. 3. 159. the title of Germanicus, and later on. probably in 86, had the months September and October called Germanicus and Domitianus (Suet. Dom. 13). )
  11. cum Iove et Iliaca porrectum sumere dextra
  12. immortale merum! steriles transmisimus annos:
  13. haec aevi mihi prima dies, hic limina vitae,
  14. tene ego. regnator terrarum orbisque subacti
  15. magne parens, te. spes hominum, te, cura deorum,
  16. cerno iacens? datur haec iuxta, datur ora tueri
  17. vina inter mensaeque et non adsurgere fas est?
  18. Tectum augustum, ingens, non centum insigne columnis,
  19. sed quantae superos caelumque Atlante remisso
  20. sustentare queant. stupet hoc vicina Tonantis
  21. regia, teque pari laetantur sede locatum
  22. numina, nec magnum properes escendere caelum 1;
  23. tanta patet moles effusaeque impetus aulae
  24. liberior campo [*]() multumque amplexus operti
  25. aetheros et tantum domino minor: ille penates
  26. implet et ingenti genio iuvat, aemulus illic
  27. mons Libys Iliacusque nitens et [*]() multa Syene
  28. et Chios et glaucae certantia Doridi saxa
  29. Lunaque portandis tantum suffecta columnis.
  30. longa supra species: fessis vix culmina prendas
  31. visibus auratique putes laquearia caeli.
  32. hic eum Romuleos proceres trabeataque Caesar
  33. agmina mille simul iussit discumbere mensis,
  34. ipsa sinus accincta Ceres Bacchusque laborat
    35. [*](nec magnum properes escendere caelum Gronovivs: excedere M: ne in m. pr. excedere c. Lundstroem. )[*](campo Pol.: campi M. )[*](Iliacusque nitens et. I hare filled the lacuna of the MSS. thus: Iliacusque nitet multa M, Nilaea Syene Slater, cumulata conj. Phillimore; others in various ways. magnum caelum. i.e. Olympus (22). Some edd. take nec properes " as " do not hasten. )
  35. sufficere, aetherii felix sic orbita fluxit
  36. Triptolemi; sic vitifero [*]() sub palmite nudos
  37. umbravit colles et sobria rura Lyaeus.
  38. Sed mihi non epulas Indisque innixa columnis
  39. robora Maurorum famulasque ex ordine turmas,
  40. ipsum, ipsum cupido tantum spectare vaeavit
  41. tranquillam vultus et maiestate serena
  42. mulcentem radios summittentemque modeste
  43. fortunae vexilla suae; tamen ore nitebat
  44. dissimulatus honos, talem quoque barbarus hostis
  45. posset et ignotae conspectum agnoscere gentes.
  46. non aliter gelida Rhodopes in valle recumbit
  47. dimissis Gradivus equis; sic lubrica ponit
  48. membra Therapnaea resolutus gymnade Pollux,
  49. sic iacet ad Gangen Indis ululantibus Euhan,
  50. sic gravis Alcides post horrida iussa reversus
  51. gaudebat strato latus adclinare leoni,
  52. parva loquor necdum aequo tuos, Germanice, vultus:
  53. talis, ubi Oceani finem mensasque revisit
  54. Aethiopum sacro diffusus nectare vultus
  55. dux superum secreta iubet dare carmina Musas
  56. et Pallenaeos Phoebum laudare triumphos.
  57. Di tibi—namque animas saepe exaudire minores
  58. dicuntur—patriae bis terque exire senectae
  59. annuerint fines! rata numina miseris astris,
    60. [*](vitifero M: uvifero Krohn. cultivate the grape. in India, for which see the Dionysiaca of Nonnus. usually called Phlegra. )
  60. templaque des habitesque domos! saepe annua pandas
  61. limina, saepe novo Ianum lictore salutes,
  62. saepe coronatis iteres quinquennia lustris!
  63. qua mihi felices epulas mensaeque dedisti
  64. sacra tuae. talis longo post tempore venit
  65. lux mihi. Troianae qualis sub collibus Albae,
  66. cum modo Germanas acies modo Daca sonantem
  67. proelia Palladio tua me manus induit auro.
  1. Quis duri silicis gravisque ferri
  2. immanis sonus aequori propinquum
  3. saxosae latus Appiae replevit?
  4. certe non Libycae sonant catervae
  5. nec dux advena peierante bello
  6. Campanos quatit inquietus agros,
  7. nec frangit vada montibusque caesis
  8. inducit Nero sordidas paludes,
  9. sed qui limina bellicosa Iani
  10. iustis legibus et foro coronat,
  11. qui castae Cereri diu negata
  12. reddit iugera sobriasque terras,
  13. qui fortem vetat interire sexum
  14. et censor prohibet mares adultos
  15. pulchrae supplicium timere formae,
  16. qui reddit Capitolio Tonantem
  17. et Pacem propria domo reponit,
  18. qui genti patriae futura semper
  19. sancit lumina [*]() Flaviumque caelum 2:
  20. hic segnis [*]() populi vias gravatus [*]()
  21. et campos iter omne detinentes
  22. longos eximit ambitus novoque
  23. iniectu solidat graves harenas
  24. gaudens Euboicae domum Sibyllae
  25. Ganranosque sinus et aestuantes
  26. septem montibus admovere Baias.
  27. Hic quondam piger axe vectus uno
  28. nutabat cruce pendula viator
  29. sorbebatque rotas maligna tellus,
  30. et plebs in mediis Latina campis
  31. horrebat mala navigationis;
  32. nec cursus agiles, sed impeditum
  33. tardabant iter orbitae tacentes,[*]()
  34. dum pondus nimium querens sub alta
  35. repit languida quadrupes statera.
    36. [*](lumina M: limina s, numina Buecheler. )[*](caelum Turnebus: calvum M, cultum, culmen, clivum, clavum (J. Ph. 13) edd. )[*](segnis s: senis M: caenis Gronorius. )[*](gravatus Heinsius: gravatas M. )[*](tacentes M: tenaces Davies. )
  36. at nunc, quae solidum diem terebat,
  37. horarum via facta vix duarum,
  38. non tensae volucrum per astra pennae
  39. nec velocius ibitis, carinae.
  40. Hic primus labor incohare sulcos
  41. et rescindere limites et alto
  42. egestu penitus cavare terras;
  43. mox haustas aliter replere fossas
  44. et summo gremium parare dorso,
  45. ne nutent sola, ne maligna sedes
  46. det pressis dubium cubile saxis;
  47. tunc umbonibus hinc et hinc coactis
  48. et crebris iter alligare gomphis.
  49. o quantae pariter manus laborant!
  50. hi caedunt nemus exuuntque montes,
  51. hi ferro scopulos trabesque levant;
  52. illi saxa ligant opusque texunt
  53. cocto pulvere sordidoque tofo;
  54. hi siccant bibulas manu lacunas
  55. et longe fluvios agunt minores.
  56. hae possent et Athon cavare dextrae
  57. et maestum pelagus gementis Helles
  58. intercludere ponte non natanti.
  59. his parvus, nisi di via [*]() vetarent,
  60. Inous freta miscuisset Isthmos.
  61. fervent litora mobilesque silvae,
  62. it [*]() longus medias fragor per urbes,
    63. [*](di via Macnaghton: deviae M, di viam Barth, cliviae I. Voss (wh. Vollmer reads), laurus nisi Deliae Constantinus Fanensis (and Ellis). )[*](it Pol.: et M. see extract from Bergier's Histoire des grands )
  63. atque echon simul hine et inde fractam
  64. Gauro Massicus uvifer remittit,
  65. miratur sonitum quieta Cyme
  66. et Literna palus pigerque Savo.
  67. At flavum caput umidumque late
  68. crinem mollibus impeditus ulvis
  69. Vulturnus levat ora maximoque
  70. pontis Caesarei reclinus arcu
  71. raucis talia faucibus redundat:
  72. ‘camporum bone conditor meorum,
  73. qui me vallibus aviis refusum
  74. et [*]() ripas habitare nescientem
  75. recti legibus alvei ligasti,
  76. et nunc ille ego turbidus minaxque,
  77. vix passus dubias prius carinas,
  78. iam pontem fero perviusque caleor;
  79. qui terras rapere et rotare silvas
  80. adsueram—pudet!—. amnis esse coepi;
  81. sed grates ago servitusque tanti est,
  82. quod sub te duce, te iubente cessi,
  83. quod tu maximus arbiter meaeque
  84. victor perpetuus legere ripae,
  85. et nunc limite me colis beato
  86. nec sordere sinis malumque late
  87. deterges sterilis soli pudorem,
  88. ne me pulvereum gravemque caelo
  89. Tyrrheni sinus obluat [*]() profundi,
  90. qualis Cinyphius tacente ripa
  91. Poenos Bagrada serpit inter agros,
  92. sed talis ferar, ut nitente cursu
  93. tranquillum mare proximumque possim
  94. puro gurgite provocare Lirim.’
    95. [*](et s: it M. )[*](obluat M: obruat s. )
  95. Haec amnis pariterque se levarat
  96. ingenti plaga marmorata dorso,
  97. huius ianua prosperumque limen
  98. arcus, belligeris ducis tropaeis
  99. et totis Ligurum nitens metallis,
  100. quantus nubila qui coronat imbri.[*]()
  101. illic flectitur excitus viator,
  102. illic Appia se dolet relinqui,
  103. tune velocior acriorque cursus,
  104. tunc ipsos iuvat impetus iugales;
  105. ceu fessis ubi remigum lacertis
  106. primae carbasa ventilatis, aurae,
  107. ergo omnes, age, quae sub axe primo
  108. Romani colitis fidem parentis,
  109. prono limite commeate gentes,
  110. Eoae citius venite laurus.
  111. nil obstat cupidis, nihil moratur:
  112. qui primo Tiberim relinquit ortu,
  113. primo vespere naviget Lucrinum.
  114. Sed quam fine viae recentis imo,
  115. qua monstrat veteres Apollo Cumas,
  116. albam crinibus infulisque cerno!
  117. visu fallimur? an sacris ab antris
  118. profert Chalcidicas Sibylla laurus?
  119. cedamus; chely, iam repone cantus:
  120. vates sanctior incipit, tacendum est.
  121. en! et colla rotat novisque late
  122. bacchatur spatiis viamque replet,
  123. tunc sic virgineo profatur ore:
  124. ‘dicebam, veniet—manete campi
  125. atque amnis—, veniet favente caelo,
    126. [*](imbri M: Iri s. )
  126. qui foedum nemus et putres harenas
  127. celsis pontibus et via levabit.
  128. en! hic est deus, hunc iubet beatis
  129. pro se Iuppiter imperare terris;
  130. quo non dignior has subit habenas,
  131. ex quo me duce praescios Averni
  132. Aeneas avide futura quaerens
  133. lucos et penetravit et reliquit.
  134. hic paci bonus, hic timendus armis,
  135. Natura melior potentiorque.
  136. hic si flammigeros teneret axes,
  137. largis, India, nubibus maderes.
  138. undaret [*]() Libye, teperet Haemus.
  139. salve, dux hominum et parens deorum,
  140. provisum mihi conditumque numen.
  141. nec iam putribus evoluta chartis
  142. sollemni prece quindecim virorum
  143. perlustra mea dicta, sed canentem
  144. ipsam comminus, ut mereris, audi.
  145. vidi [*]() quam seriem [*]() merentis [*]() aevi
  146. pronectant tibi candidae sorores:
  147. magnus te manet ordo saeculorum,
  148. natis longior abnepotibusque
  149. annos perpetua geres iuventa,
  150. quos fertur placidos adisse Nestor,
  151. quos Tithonia computat senectus
  152. et quantos ego Delium poposci.
  153. iuravit tibi iam nivalis Arctus,
  154. nunc magnos Oriens dabit triumphos.
  155. ibis qua vagus Hercules et Euhan
  156. ultra sidera flammeumque solem
  157. et Nili caput et nives Atlantis,
    158. [*]( undaret M: umbraret Postgate. )[*]( vidi M: audi Heinsius. )[*]( seriem Dom.: series M. )[*]( merentis M: variously emended, recentis, morantis, sequentis, etc. )
  158. et laudum cumulo beatus omni
  159. scandes [*]() belliger abnuesque currus;
  160. donec Troicus ignis et renatae
  161. Tarpeius pater intonabit aulae,
  162. haec donec via te regente [*]() terras
  163. annosa magis Appia senescat.’
  1. Curre per Euboicos non segnis, cpistola, campos,
  2. hac ingressa vias,[*]() qua nobilis Appia crescit
  3. in latus et molles solidus premit agger harenas.
  4. atque ubi Romuleas velox penetraveris arces,
  5. continuo dextras flavi pete Thybridis oras.
  6. Lydia qua penitus stagnum navale coercet
  7. ripa suburbanisque vadum praetexitur hortis,
  8. illic egregium formaque animisque videbis
  9. Marcellum et celso praesignem vertice nosces.
  10. cui primam solito vulgi de more salutem,
  11. mox inclusa modis haec reddere verba memento:
    12. [*](scandes s: sandes M: laudes conj. Phill, frondes Slater. )[*](regente s: gerente M. )[*]( vias M: via Vollmer. )
  12. ‘Iam terras volucremque polum fuga veris aquosi
  13. laxat et Icariis caelum latratibus urit;
  14. ardua iam densae rarescunt moenia Romae,
  15. hos Praeneste sacrum, nemus hos glaciale Dianae,
  16. Algidus aut horrens aut Tuscula protegit umbra,
  17. Tiburis hi lucos Anienaque [*]() frigora captant.
  18. te quoque clamosae quaenam plaga mitior urbi
  19. subtrahit? aestivos quo decipis aere soles?
  20. quid? tuus ante omnis, tua cura potissima, Gallus,
  21. nec non noster amor—dubium morumne probandus
  22. ingeniine bonis—Latiis aestivat in oris
  23. anne metalliferae repetit iam moenia Lunae
  24. Tyrrhenasque domos? quod si tibi proximus haeret,
  25. non ego nunc vestro procul a sermone recedo;
  26. certum est, inde sonus geminas mihi circuit aures,
  27. sed tu, dum nimio possessa Hyperione flagrat
  28. torva Cleonaei iuba sideris, exue curis
  29. pectus et assiduo temet furare labori,
  30. et sontes operit pharetras arcumque retendit
  31. Parthus et Eleis auriga laboribus actos
  32. Alpheo permulcet equos et nostra fatescit
  33. laxaturque chelys: vires instigat alitque
  34. tempestiva quies, maior post otia virtus!
  35. talis cantata Briseide venit Achilles
  36. acrior et positis erupit in Hectora plectris.
  37. te quoque flammabit tacite repetita parumper
  38. desidia et solitos [*]() novus exultabis in actus,
  39. certe iam Latiae non miscent iurgia leges,
    40. [*](Anienaque s: amenaque M. )[*](solitos s: solidos M and Vollmer. the dog, named Maera, belonged to Icarus, son of Oebalus, king of Sparta, and was made a star after its death. )
  40. et pacem piger annus habet messesque reversae
  41. dimisere forum, nec iam tibi turba reorum
  42. vestibulo querulique rogant exire clientes;
  43. cessat centeni moderatrix iudicis hasta,
  44. qua tibi sublimi iam nunc celeberrima fama
  45. eminet et iuvenis facundia praeterit annos.
  46. felix curarum, cui non Heliconia cordi
  47. serta nec imbelles Parnasi e vertice laurus,
  48. sed viget ingenium et magnos accinctus in usus
  49. fert animus quascumque vices: nos otia vitae
  50. solamur cantu ventosaque gaudia famae
  51. quaerimus, en egomet somnum et geniale secutus
  52. litus, ubi Ausonio se condidit hospita portu
  53. Parthenope, tenues ignavo pollice chordas
  54. pulso Maroneique sedens in margine templi
  55. sumo animum et magni tumidis adcanto magistri:
  56. at tu, si longi cursum dabit Atropos aevi,
  57. —detque, precor, Latiique ducis sic numina pergant,
  58. quem tibi posthabito studium est coluisse Tonante,
  59. quique tuos alio subtexit munere fasces
  60. et spatia obliquae mandat renovare Latinae!—
  61. forsitan Ausonias ibis frenare cohortes
  62. aut Rheni populos aut nigrae litora Thyles
  63. aut Histrum servare datur metuendaque portae
  64. limina Caspiacae. nec enim tibi sola potentis
  65. eloquii virtus: sunt membra accommoda bellis
  66. quique gravem tarde [*]() subeant thoraca lacerti:
  67. seu campo pedes ire pares, est agmina supra
  68. nutaturus apex; seu frena sonantia flectes,
  69. serviet asper equus, nos facta aliena canendo
  70. vergimur in senium: propriis tu pulcher in armis
  71. ipse canenda geres parvoque exempla parabis
  72. magna Getae, dignos quem iam nunc belliger actus
  73. poscit avus praestatque [*]() domi novisse triumphos,
  74. surge, agedum, iuvenemque, puer, deprende parentem,
  75. stemmate materno felix, virtute paterna.
  76. iam te blanda sinu Tyrio sibi Gloria [*]() felix
  77. educat et cunctas gaudet spondere curules.’—
  78. Haec ego Chalcidicis ad te, Marcelle, sonabam
  79. litoribus, fractas ubi Vesvius erigit iras,
  80. aemula Trinacriis volvens incendia flammis.
  81. mira fides! credetne virum ventura propago,
  82. cum segetes iterum, cum iam haec deserta virebunt,
  83. infra urbes populosque premi proavitaque fato [*]()
  84. rura abiisse pari [*]()? necdum letale minari
  85. cessat apex. procul ista tuo sint fata Teati
  86. nec Marrucinos agat haec insania montes.
  87. Nunc si forte meis quae sint exordia musis
  88. scire petis, iam Sidonios emensa labores
  89. Thebais optato collegit carbasa portu
  90. Parnasique iugis silvaque Heliconide festis
    91. [*](tarde M: subeant arte O. Mueller: artandi conj. Phillimore. )[*](avus praestatque M (avos prestatque): perstatque Peyrared and Vollmer: avo spernitque Phillimore. )[*](gloria M: curia Markland. )[*](fato Slater: toto M: tosto Vollmer: tota Grasberger. )[*](pari Slater: mari M. )
  91. tura dedit flammis et virginis exta iuvencae
  92. votiferaque meas suspendit ab arbore vittas.
  93. nunc vacuos crines alio subit infula nexu:
  94. Troia quidem magnusque mihi temptatur Achilles,
  95. sed vocat arcitenens alio pater armaque monstrat
  96. Ausonii maiora ducis, trahit impetus illo
  97. iam pridem retrahitque timor, stabuntne sub illa
  98. mole umeri an magno vincetur pondere cervix?
  99. dic, Marcelle, feram? fluctus an sueta minores
  100. nosse ratis nondum Ioniis credenda periclis?
  101. Iamque vale et penitus voti tibi vatis honorem [*]()
  102. corde exire veta; nec enim Tirynthius almae [*]()
  103. parens [*]() amicitiae; cedet tibi gloria fidi
  104. Theseos, et lacerum qui circa moenia Troiae
  105. Priamiden caeso solacia traxit amico.
  1. Parvi beatus ruris honoribus,
  2. qua prisca Teucros Alba colit lares,
  3. fortem atque facundum Severum
  4. non solitis fidibus saluto.
    5. [*](honorem M: amorem Dom. )[*](Lacinia, are. to most edd., after Tirynthius: Vollmer makes al. pec. am. in apposition, cf. Mart. ix. 14. 2, and explains by ellipse of te superat: others rear! tibi notius, retinentius. )[*]( parcus Slater: pectus M. )
  5. iam trux ad Arctos Parrhasias hiems
  6. concessit altis obruta solibus,
  7. iam pontus ac tellus renident
  8. in Zephyros Aquilone fracto.[*]()
  9. nunc cuncta veris [*]() frondibus annuis
  10. crinitur arbos, nunc volucrum novi
  11. questus inexpertumque carmen,
  12. quod tacita statuere [*]() bruma.
  13. nos parca tellus pervigil et focus
  14. culmenque multo lumine sordidum
  15. solantur exemptusque testa
  16. qua modo ferbuerat Lyaeus.
  17. non mille balant lanigeri greges,
  18. nec vacca dulci mugit adultero,
  19. unique siquando canenti
  20. mutus ager domino reclamat.
  21. sed terra primis post patriam mihi
  22. dilecta curis: hic mea carmina
  23. regina bellorum virago
  24. Caesareo peramavit [*]() auro,
  25. cum tu sodalis dulce periculum
  26. conisus omni pectore tolleres,
  27. ut Castor ad cunctos tremebat
  28. Bebryciae strepitus harenae.
    29. [*](in Zephyros fracto Buecheler, Krohn: iam zephiros fractos M. )[*](veris M: veri Baehrens. Postgate punctuates after veris: se. sunt. )[*]( statuere M: tacuere conj. Phillimore. )[*]( peramavit M: decoravit Markland: reparavit conj. Phillimore. )
  29. tene in remotis Syrtibus avia
  30. Leptis creavit? iam feret Indicas
  31. messes odoratisque rara
  32. cinnama praeripiet Sabaeis.
  33. quis non in omni vertice Romuli
  34. reptasse dulcem Septimium putet?
  35. quis fonte Iuturnae relictis
  36. uberibus neget esse pastum?
  37. nec mira virtus: protinus Ausonum
  38. portus vadosae nescius Africae
  39. intras adoptatusque Tuscis
  40. gurgitibus puer innatasti.
  41. hinc parvus inter pignora curiae
  42. contentus artae lumine purpurae
  43. crescis, sed immensos labores
  44. indole patricia secutus.
  45. non sermo Poenus, non habitus tibi,
  46. externa non mens: Italus, Italus,
  47. sunt Urbe Romanisque turmis,
  48. qui Libyam deceant alumni.
  49. est et frementi vox hilaris foro,
  50. venale sed non eloquium tibi;
  51. ensisque vagina quiescit,
  52. stringere ni iubeant amici.
  53. sed rura cordi saepius et quies,
  54. nunc in paternis sedibus et solo
  55. Veiente, nunc frondosa supra
  56. Hernica. nunc Curibus vetustis.
  57. hic plura pones vocibus et modis
  58. passu [*]() solutis, sed memor interim
  59. nostri verecundo latentem
  60. barbiton ingemina sub antro.
  1. Forte remittentem curas Phoeboque levatum
  2. pectora, cum patulis tererem vagus otia Saeptis
  3. iam moriente die, rapuit me cena benigni
  4. Vindicis, haec imos animi perlapsa recessus
  5. inconsumpta manet, neque enim ludibria ventris
  6. hausimus aut epulas diverso a sole petitas
  7. vinaque perpetuis aevo certantia fastis,
  8. a miseri, quos nosse iuvat quid Phasidis ales
  9. distet ab hiberna Rhodopes grue, quis magis anser
  10. exta ferat, cur Tuscus aper generosior Umbro,
  11. lubrica qua recubent conchylia mollius alga:
  12. nobis verus amor medioque Helicone petitus
    13. [*](passu Markland: passum M, passim s. )
  13. sermo hilaresque ioci brumalem absumere noctem
  14. suaserunt mollemque oculis expellere somnum,
  15. donec ab Elysiis prospexit sedibus alter
  16. Castor et hesternas risit Tithonia mensas.
  17. o bona nox iunctaque utinam Tirynthia luna!
  18. nox et Erythraeis Thetidis signanda lapidis
  19. et memoranda diu geniumque habitura perennem!
  20. mille ibi tunc species aerisque eborisque vetusti
  21. atque locuturas mentito corpore ceras
  22. edidici. quis namque oculis certaverit usquam
  23. Vindicis, artificum veteres agnoscere ductus
  24. et non inscriptis auctorem reddere signis?
  25. hic tibi quae docto multum vigilata Myroni
  26. aera, laboriferi vivant quae marmora caelo
  27. Praxitelis, quod ebur Pisaeo pollice rasum,
  28. quid Polyeliteis iussum spirare caminis,
  29. linea quae veterem longe fateatur Apellen,
  30. monstrabit: namque haec, quotiens chelyn exuit, illi
  31. desidia est, hic Aoniis amor avocat antris.
  32. Haec inter castae genius tutelaque mensae
  33. Amphitryoniades multo mea cepit amore
  34. pectora nec longo satiavit lumina visu:
  35. tantus honos operi finesque inclusa per artos [*]()
  36. maiestas! deus ille, deus! seseque videndum
  37. indulsit, Lysippe, tibi parvusque videri
  38. sentirique ingens! et eum mirabilis intra
    39. [*](finesque per artos s: finesque (tennesque, iuvenesque edd.) per artus M. days; Tithonia is the Dawn. of twice the usual length. )
  39. stet mensura pedem, tamen exclamare libebit,
  40. si visus per membra feres: ‘hoc pectore pressus
  41. vastator Nemees, haec exitiale ferebant
  42. robur et Argoos frangebant brachia remos.’
  43. a! spatio [*]() tam magna brevi mendacia formae!
  44. quis modus in dextra, quanta experientia docti
  45. artificis curis, pariter gestamina mensae
  46. fingere et ingentes animo versare colossos!
  47. tale nec Idaeis quicquam Telchines in antris
  48. nec stolidus Brontes nec, qui polit arma deorum,
  49. Lemnius exigua potuisset ludere massa.
  50. nec torva effigies epulisque aliena remissis,
  51. sed qualem parci domus admirata Molorchi
  52. aut Aleae lucis vidit Tegeaea sacerdos;
  53. qualis et Oetaeis emissus in astra favillis
  54. nectar adhuc torva laetus Iunone bibebat:
  55. sic mitis vultus, veluti de pectore gaudens,
  56. hortatur mensas, tenet haec marcentia fratris
  57. pocula, at haec clavae [*]() meminit manus; aspera sedis [*]()
  58. sustinet et cultum Nemeaeo tegmine saxum.
  59. Digna operi fortuna sacro. Pellaeus habebat
  60. regnator laetis numen venerabile mensis
  61. et comitem occasus secum portabat et ortus,
  62. praestabatque [*]() libens modo qua diademata dextra
    63. [*](a! spatio Baehrens: ac spatium M, hoc Pol., an Dom., nec Phillimore, spatio Dom. )[*](clavae Markland: levae M. )[*](sedis M(=sedes eice. to Vollmer). )[*](praestabatque 21: prensabatque Pol. caught by Hercules in the Argo through the breaking of his oar (see the Argonavtica of Valerius Flaccus, iii. 476).)
  63. abstulerat dederatque et magnas verterat urbes,
  64. semper ab hoc animos in crastina bella petebat,
  65. huic acies semper victor narrabat opimas,
  66. sive catenatos Bromio detraxerat Indos
  67. seu elusam magna Babylona refregerat hasta
  68. seu Pelopis terras libertatemque Pelasgam
  69. obruerat bello; magnoque ex agmine laudum
  70. fertur Thebanos tantum excusasse triumphos.
  71. ille etiam, magnos Fatis rumpentibus actus,
  72. cum trahere! letale merum, iam mortis opaca
  73. nube gravis vultus alios in numine caro
  74. aeraque supremis timuit sudantia mensis.
  75. Mox Nasamoniaeo decus admirabile regi
  76. possessum; fortique deo libavit honores
  77. semper atrox dextra periuroque ense superbus
  78. Hannibal. Italicae perfusum sanguine gentis
  79. diraque Romuleis portantem incendia tectis
  80. oderat, et cum epulas, et eum Lenaea dicaret
  81. dona. deus castris maerens comes ire nefandis,
  82. praecipue cum sacrilega face miscuit arces
  83. ipsius immeritaeque domos ac templa Sagunti
  84. polluit et populis furias immisit honestas.
  85. Nec post Sidonii letum ducis aere potita
  86. egregio plebeia domus, convivia Syllae [*]()
  87. ornabat semper claros intrare penates
  88. adsuetum et felix dominorum stemmate signum.
  89. Nunc quoque, si mores humanaque pectora curae
  90. nosse deis: non aula quidem, Tirynthie, nec te
    91. [*](Syllae Dom.: sibillae M. )
  91. regius ambit honos, sed casta ignaraque culpae
  92. mens domini, cui prisca fides coeptaeque perenne
  93. foedus amicitiae, scit adhuc florente sub aevo
  94. par magnis Vestinus avis, quem nocte dieque
  95. spirat et in carae vivit complexibus umbrae.
  96. hic igitur tibi laeta quies, fortissime divum,
  97. Alcide, nec bella vides pugnasque feroces,
  98. sed chelyn et vittas et amantes carmina laurus.
  99. hic tibi solemni memorabit carmine, quantus
  100. Iliacas Geticasque domos quantusque nivalem
  101. Stymphalon quantusque iugis Erymanthon aquosis
  102. terrueris quem te pecoris possessor Hiberi,
  103. quem tulerit saevae Mareoticus arbiter arae.
  104. hic penetrata tibi spoliataque limina mortis
  105. concinet et flentes Libyae Scythiaeque puellas.
  106. nec te regnator Macetum nec barbarus umquam
  107. Hannibal aut saevi posset vox horrida Syllae
  108. his celebrare modis, certe tu, muneris auctor,
  109. non aliis malles oculis, Lysippe. probari.
  1. Iam diu lato satiata [*]() campo
  2. fortis heroos. Erato, labores
  3. differ atque ingens opus in minores
  4. contrahe gyros;
    5. [*](satiata s: sociata M: spatiata s, Phillimore, cf. Theb. ix. 213. )
  5. tuque, regnator lyricae cohortis,
  6. da novi paulum mihi iura plectri,
  7. si tuas cantu Latio sacravi,
  8. Pindare, Thebas:
  9. Maximo carmen tenuare tempto;
  10. nunc ab intonsa capienda myrto
  11. serta, nunc maior sitis et bibendus
  12. castior amnis.
  13. quando te dulci Latio remittent
  14. Dalmatae montes, ubi Dite viso
  15. pallidus fossor redit erutoque
  16. concolor auro?
  17. ecce me natum propiore terra
  18. non tamen portu retinent amoeno
  19. desides Baiae liticenve notus
  20. Hectoris armis.[*]()
  21. torpor est nostris sine te Camenis,
  22. tardius sueto venit ipse Thymbrae
  23. rector et primis meus ecce metis
  24. haeret Achilles.
  25. quippe te fido monitore nostra
  26. Thebais multa cruciata lima
  27. temptat audaci fide Mantuanae
  28. gaudia famae.
  29. sed damus lento veniam, quod alma
  30. prole fundasti vacuos penates,
  31. o diem laetum! venit ecce nobis
  32. Maximus alter!
    33. [*]( liticenve armis ed. Parmensis: laticemve motus Hectoris amnis M.)
  33. orbitas omni fugienda nisu,
  34. quam premit votis inimicus heres,
  35. optimo poscens—pudet heu!—propinquum
  36. funus amico.[*]()
  37. orbitas nullo tumulata fletu:
  38. stat domo capta cupidus superstes
  39. imminens leti spoliis et ipsum
  40. computat ignem.
  41. duret in longum generosus infans,
  42. perque non multis iter expeditum
  43. crescat in mores patrios avumque
  44. provocet actis!
  45. tu tuos parvo memorabis enses,
  46. quos ad Eoum tuleris [*]() Orontem
  47. signa frenatae moderatus alae
  48. Castore dextro;
  49. ille ut invicti rapidum secutus
  50. Caesaris fulmen refugis amaram
  51. Sarmatis legem dederit, sub uno
  52. vivere caelo.
  53. sed tuas artes puer ante discat,
  54. omne quis mundi senium remensus
  55. orsa Sallusti brevis et Timavi
  56. reddis alumnum.
    57. [*](propinquum funus amico s and edd.: propinquo amici M: propinquo amice Krohn, Klotz. )[*](tuleris Avantius: tuleras M. )
  1. Pande fores superum vittataque templa Sabaeis
  2. nubibus et pecudum fibris spirantibus imple,
  3. Parthenope; clari genus ecce Menecratis auget
  4. tertia iam soboles. procerum tibi nobile vulgus
  5. crescit et insani solatur damna Vesaevi.
  6. nec solum festas secreta Neapolis aras
  7. ambiat: et socii portus dilectuque initi
  8. terra Dieareheo nec non plaga cara madenti
  9. Surrentina deo sertis altaria cingat,
  10. materni qua litus avi, quem turba nepotum
  11. circuit et similes contendit reddere vultus,
  12. gaudeat et Libyci praesignis avunculus hasta,
  13. quaeque sibi genitos putat attollitque benigno
  14. Polla sinu. macte, o iuvenis, qui tanta merenti
  15. lumina das patriae, dulci tremit ecce tumultu
  16. tot dominis clamata domus, procul atra recedat
  17. Invidia atque alio liventia pectora flectat:
  18. his senium longaeque decus virtutis et alba
  19. Atropos et patrius laurus promisit Apollo,
  20. ergo quod Ausoniae pater augustissimus urbis
  21. ius tibi tergeminae dederat laetabile prolis,
  22. omen erat. venit totiens Lucina piumque[*]((see Mart. iii. 95; Plin. Ep. x. 2) awarded purely as a compliment.)
  23. intravit repetita larem, sic fertilis, oro,
  24. stet domus et donis numquam mutata sacratis.
  25. macte, quod et proles tibi saepius aucta virili
  26. robore, sed iuveni laetanda et [*]() virgo parenti
  27. —aptior his virtus, citius dabit illa nepotes—,
  28. qualis maternis Helene iam digna palaestris
  29. inter Amyclaeos reptabat candida fratres;
  30. vel qualis caeli facies, ubi nocte serena
  31. admovere iubar mediae duo sidera lunae.
  32. Sed queror haud faciles, iuvenum rarissime, questus