Silvae

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volume 1. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. terribilem adfatu passus visuque tyrannum
  2. immanemque suis, ut qui metuenda ferarum
  3. corda domant mersasque iubent iam sanguine tacto
  4. reddere ab ore manus et nulla vivere praeda.
  5. praecipuos sed enim merito surrexit [*]() in actus
  6. nondum stelligerum senior dimissus in axem
  7. Claudius et longo [*]() transmittit habere nepoti.
    8. [*](huic Pol.: hinc M: hunc Aldine. )[*](surrexit M: subvexit Pol. (but cf. Theb. ii. 27). )[*](longo M: longum Gevart. )
  8. quis superos metuens pariter tot templa, tot aras
  9. promeruisse datur? summi Iovis aliger Areas
  10. nuntius; imbrifera potitur Thaumantide Iuno;
  11. stat celer obsequio iussa ad Neptunia Triton:
  12. tu totiens mutata ducum iuga rite tulisti
  13. integer, inque omni felix tua cumba profundo.
  14. Iamque piam lux alta domum praecelsaque toto
  15. intravit Fortuna gradu; iam creditur uni
  16. sanctarum digestus opum partaeque per omnis
  17. divitiae populos magnique impendia mundi,
  18. quicquid ab auriferis eiectat Hiberia fossis,
  19. Dalmatico quod monte nitet, quod messibus Afris
  20. verritur, aestiferi quicquid terit area Nili,
  21. quodque legit mersus pelagi scrutator Eoi,
  22. et Lacedaemonii pecuaria culta Galaesi
  23. perspicuaeque nives Massylaque robora et Indi
  24. dentis honos: uni parent commissa ministro,
  25. quae Boreas quaeque Eurus atrox, quae nubilus Auster
  26. invehit: hibernos citius numeraveris imbres
  27. silvarumque comas, vigil idem animique sagacis [*]()
  28. et citus [*]() evolvit quantum Romana sub omni
  29. pila die quantumque tribus, quid templa, quid alti
  30. undarum cursus, quid propugnacula poseant
    31. [*](vigil idem animique sagacis Leo: vigilite animaeque sagacis M, variously emended; usque, iste, ipse edd., vigili tu animoque sagaci Peyrared (evolvis 99) etc. )[*](et citus Salmasius: exitus M: anxius Hirschfeld. gold-mines of Dalmatia are also mentioned iv. 7. 13; cf. also the simile in Theb. vi. 880. Since Tiberius mining rights were vested in the Emperor. The Imperial fiscus also derived income from African wheat, from pearl-fisheries, )
  31. aequoris aut longe series porrecta viarum;
  32. quod domini celsis niteat laquearibus aurum,
  33. quae divum in vultus igni formanda liquescat
  34. massa, quid Ausoniae scriptum crepet igne Monetae,
  35. hinc tibi rara quies animoque exclusa voluptas,
  36. exiguaeque dapes et numquam laesa profundo
  37. cura mero; sed iura tamen genialia cordi
  38. et mentem vincire toris ac iungere festa
  39. conubia et fidos domino genuisse clientes.
  40. Quis sublime genus formamque insignis Etruscae
  41. nesciat? haud quamquam proprio mihi cognita visu,
  42. sed decus eximium famae par reddit imago,
  43. vultibus et similis [*]() natorum gratia monstrat,
  44. nec vulgare genus; fasces summamque curulem
  45. frater et Ausonios enses mandataque fidus
  46. signa tulit, cum prima truces amentia Dacos
  47. impulit et magno gens est damnata triumpho,
  48. sic quicquid patrio cessatum a sanguine, mater
  49. reddidit, obscurumque latus clarescere vidit
  50. conubio gavisa domus, nec pignora longe;
  51. quippe bis ad partus venit Lucina manuque
  52. ipsa levi gravidos tetigit fecunda labores,
  53. felix a! si longa dies, si cernere vultus
  54. natorum viridesque genas tibi iusta dedissent
  55. stamina! sed media cecidere abrupta iuventa
  56. gaudia, florentesque manu scidit Atropos annos;
  57. qualia pallentes declinant lilia culmos
    58. [*](vultibus et similis Phillimore: vultibus et sibimet similis M: et sibimet similis Skutsch, Krohn. )
  58. pubentesque rosae primos moriuntur ad austros,
  59. aut ubi venia novis exspirat purpura pratis.
  60. illa sagittiferi circum volitastis, Amores,
  61. funera maternoque rogos unxistis amomo;
  62. nec modus aut pennis laceris aut crinibus ignem
  63. spargere, collectaeque pyram struxere pharetrae.
  64. quas tunc inferias aut quae lamenta dedisses
  65. maternis, Etrusce, rogis, qui funera patris
  66. haud matura putas atque hos pius ingeniis annos!
  67. Illum et qui nutu superas nunc temperat arces,
  68. progeniem claram terris partitus et astris,
  69. laetus Idumaei donavit honore triumphi
  70. dignatusque loco victricis et ordine pompae
  71. non vetuit, tenuesque nihil minuere parentes,
  72. atque idem in cuneos populo deduxit equestres
  73. mutavitque genus laevaeque ignobile ferrum
  74. exuit et celso natorum aequavit honorem.[*]()
  75. dextra bis octonis fluxerunt saecula lustris,
  76. atque aevi sine nube tenor, quam dives in usus
  77. natorum totoque volens excedere censu,
  78. testis adhuc largi nitor inde adsuetus Etrusci,
  79. cui tua non humilis dedit indulgentia mores.
  80. hunc siquidem amplexu semper revocante tenebas
  81. blandus et imperio numquam pater; huius honori
  82. pronior ipse etiam gaudebat cedere frater.
  83. Quas tibi devoti iuvenes pro patre renato,
  84. summe ducum, grates, aut quae pia vota rependunt!
    85. [*](celso honorem Krohn: celso honore M: celse honori Salinasius. Jews that culminated in the destruction of Jerusalem by Titus. were privileges of the Equestrian order. )
  85. tu—seu tarda situ rebusque exhausta senectus
  86. erravit seu blanda diu Fortuna regressum
  87. maluit—attonitum et venturi fulminis ictus
  88. horrentem tonitru tantum lenique procella
  89. contentus monuisse senem; cumque horrida supra
  90. aequora curarum socius procul Itala rura
  91. linqueret, hic molles Campani litoris oras
  92. et Diomedeas concedere iussus in arces
  93. atque hospes, non exsul, erat. nec longa moratus
  94. Romuleum reseras iterum, Germanice, limen
  95. maerentemque foves inclinatosque penates
  96. erigis. haud mirum, ductor placidissime, quando
  97. haec est quae victis parcentia foedera Cattis
  98. quaeque suum Dacis donat clementia montem,
  99. quae modo Marcomanos post horrida bella vagosque
  100. Sauromatas Latio non est dignata triumpho.
  101. Iamque in fine dies et inexorabile pensum
  102. deficit, hic maesti pietas me poscit Etrusci,
  103. qualia nec Siculae moderantur carmina rupes
  104. nec fati iam certus olor saevique marita
  105. Tereos. heu quantis lassantem brachia vidi
  106. planctibus et prono fusum super oscula vultu!
  107. vix famuli comitesque tenent, vix arduus ignis
  108. summovet. haud aliter gemuit per Sunia [*]() Theseus
  109. litora,[*]() qui falsis deceperat Aegea velis.
  110. tunc immane gemens foedatusque ora tepentes
    111. [*](per Sunia Polster: periuria M: per inania Bursian: per Ionia Phillimore. )[*](litora M: litore s, and keep periuria. Italy and founded Arpi in Apulia. against Dacians and Marcomanni about 88, Sarmatian war, probably successful but no triumph, 92. )
  111. adfatur cineres: ‘cur nos, fidissime, linquis
  112. Fortuna redeunte, pater? modo numina magni
  113. praesidis atque breves superum placavimus iras,
  114. nec frueris tantique orbatus muneris usu
  115. ad manes, ingrate, fugis, nec flectere Parcas
  116. ut placare malae datur aspera numina Lethes?
  117. felix, cui magna patrem cervice vehenti
  118. sacra Mycenaeae patuit reverentia flammae!
  119. quique tener saevis genitorem Scipio Poenis
  120. abstulit et Lydi pietas temeraria Lausi.
  121. ergo et Thessalici coniunx pensare mariti
  122. funus et immitem potuit Styga vincere supplex
  123. Thracius? hoc quanto melius pro patre liceret!
  124. non totus rapiere tamen, nec funera mittam
  125. longius; hic manes, hic intra tecta tenebo:
  126. tu custos dominusque laris, tibi cuncta tuorum
  127. parebunt; ego rite minor semperque secundus
  128. assiduas libabo dapes et pocula sacris
  129. manibus effigiesque colam; te lucida saxa,
  130. te similem doctae referet mihi linea cerae,
  131. nunc ebur et fulvum vultus mutabitur aurum,
  132. inde viam morum longaeque examina vitae
  133. adfatusque pios monituraque somnia poscam.’
  134. Talia dicentem genitor dulcedine laeta
  135. audit et immites lente descendit ad umbras
  136. verbaque dilectae fert narraturus Etruscae.
  137. Salve supremum, senior mitissime patrum,
  138. supremumque vale, qui numquam sospite nato
  139. triste chaos maestique situs patiere sepulcri.
  140. semper odoratis spirabunt floribus arae,
  141. semper et Assyrios felix bibet urna liquores
  142. et lacrimas, qui maior honos, hic sacra litabit
  143. manibus eque tua tumulum tellure levabit,
  144. nostra quoque exemplo meritus tibi carmina sancit
  145. hoc etiam gaudens cinerem donasse sepulcro.
  1. Ite, comae, facilemque precor transcurrite pontum,
  2. ite coronato recubantes molliter auro;
  3. ite, dabit cursus mitis Cytherea secundos
  4. placabitque notos, fors et de puppe timenda
  5. transferet inque sua ducet super aequora concha.
  6. accipe laudatos, iuvenis Phoebeie, crines,
  7. quos tibi Caesarem donat puer, accipe laetus
  8. intonsoque ostende patri, sine dulce nitentes
  9. comparet atque diu fratris putet esse Lyaei.
  10. forsan et ipse comae numquam labentis honorem
  11. praemetet atque alio clusum tibi ponet in auro.
  12. Pergame, pinifera multum felicior Ida!
    13. [*](EARINI Pol.: IERINI M. )
  13. illa licet sacrae placeat sibi nube [*]() rapinae
  14. —nempe dedit superis illum, quem turbida semper
  15. Iuno videt refugitque manum nectarque recusat—,
  16. at tu grata deis pulchroque insignis alumno
  17. misisti Latio, placida quem fronte ministrum
  18. Iuppiter Ausonius pariter Romanaque Iuno
  19. aspiciunt et uterque probant, nec tanta potenti
  20. terrarum domino divum sine mente voluptas.
  21. Dicitur Idalios Erycis de vertice lucos
  22. dum petit et molles agitat Venus aurea cygnos,
  23. Pergameas intrasse domos, ubi maximus aegris
  24. auxiliator adest et festinantia sistens
  25. fata salutifero mitis deus incubat angui.
  26. hic puerum egregiae praeclarum sidere formae
  27. ipsius ante dei ludentem conspicit aras.
  28. ac primum subita paulum decepta figura
  29. natorum de plebe putat; sed non erat illi
  30. arcus et ex umeris nullae fulgentibus umbrae.
  31. miratur puerile decus vultumque comasque
  32. aspiciens tune Ausonias ait ‘ibis ad arces,
  33. neglectus Veneri? tu sordida tecta iugumque
  34. servitii vulgare feres? procul absit: ego isti,
  35. quem meruit, formae dominum dabo. vade age mecum,
  36. vade, puer: ducam volucri per sidera curru
  37. donum immane duci; nec te plebeia manebunt
  38. iura: Palatino famulus deberis amori, nil ego,
  39. nil, fateor, toto tam dulce sub orbe aut vidi
  40. aut genui, cedet tibi Latmius [*]() ultro
    41. [*](nube M: laude Markland: pube Koestlin. )[*](Latmius Dom.: lamus M. )
  41. Sangariusque puer quemque irrita fontis imago
  42. et sterilis consumpsit amor. te caerula Nais
  43. mallet et adprensa traxisset fortius urna.
  44. tu, puer, ante omnis; solus formosior ille,
  45. cui daberis.’ sic orsa leves secum ipsa per auras
  46. tollit olorinaque iubet considere biga.
  47. nec mora. iam Latii montes veterisque penates
  48. Evandri, quos mole nova pater inclitus orbis
  49. excolit et summis aequat Germanicus astris.
  50. tunc propior iam cura deae, quae forma capillis
  51. optima, quae vestis roseos accendere vultus
  52. apta, quod in digitis, collo quod dignius aurum.
  53. norat caelestis oculos ducis ipsaque taedas
  54. iunxerat et plena dederat conubia dextra:
  55. sic ornat crines, Tyrios sic fundit amictus,
  56. dat radios ignemque suum. cessere priores
  57. deliciae famulumque greges; hic pocula magno
  58. prima duci murrasque graves crystallaque portat
  59. candidiore manu: crescit nova gratia Baccho.
  60. Care puer superis, qui praelibare verendum
  61. nectar et ingentem totiens contingere dextram
  62. electus, quam nosse Getae, quam tangere Persae
  63. Armeniique Indique petunt! o sidere dextro
  64. edite, multa tibi divum indulgentia favit!
  65. olim etiam, ne prima genas lanugo nitentes
  66. carperet et pulchrae fuscaret gratia formae,
  67. ipse deus patriae celsam trans aequora liquit
  68. Pergamon. haud ulli puerum mollire potestas
  69. credita, sed tacita iuvenis Phoebeius arte
  70. leniter haud ullo concussum vulnere corpus [*]()