Silvae

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volume 1. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. Pieridum flores intactaque carmina discens.
  2. forte diem Triviae dum litore ducimus udo
  3. angustasque fores adsuetaque tecta gravati
  4. frondibus et patula defendimus arbore soles,
  5. delituit caelum et subitis lux candida cessit
  6. nubibus ac tenuis graviore favonius austro
  7. immaduit; qualem Libyae Saturnia nimbum
  8. attulit, Iliaco dum dives Elissa marito
  9. donatur testesque ululant per devia nymphae.
  10. diffugimus. festasque dapes redimitaque vina
  11. abripiunt famuli: nec quo convivia migrent,
  12. quamvis innumerae gaudentia rura superne
  13. insedere domus et multo culmine dives
  14. mons nitet: instantes sed proxima quaerere nimbi
  15. suadebant laesique fides reditura sereni.
  16. stabat dicta sacri tenuis casa nomine templi
  17. et magnum Alciden humili lare parva premebat,
  18. fluctivagos nautas scrutatoresque profundi
  19. vix operire capax, huc omnis turba coimus,
  20. huc epulae ditesque tori coetusque ministrum
  21. stipantur nitidaeque cohors gratissima Pollae.
  22. non cepere fores, angustaque deficit aedes.
  23. erubuit risitque deus dilectaque Polli
  24. corda subit blandisque virum complectitur ulnis.
  25. ‘tune," inquit. " largitor opum, qui mente profusa
  26. tecta Dicarchei pariter iuvenemque replesti
  27. Parthenopen? nostro qui tot fastigia monti,
  28. tot virides lucos, tot saxa imitantia vultus
  29. aeraque, tot scripto viventes lumine ceras
  30. fixisti? quid enim ista domus, quid terra, priusquam
  31. te gauderet, erat? longo tu tramite nudos
  32. texisti scopulos, fueratque ubi semita tantum,
  33. nunc tibi distinctis stat porticus alta columnis,
  34. ne sorderet iter. curvi tu litoris ora
  35. clausisti calidas gemina testudine nymphas.
  36. vix opera enumerem; mihi pauper et indigus uni
  37. Pollius: et tales hilaris tamen intro penates
  38. et litus, quod pandis, amo. sed proxima sedem
  39. despicit ei tacite ridet mea limina Iuno.
  40. da templum dignasque tuis conatibus aras.
  41. quas puppes velis nolint transire secundis,
  42. quo pater aetherius mensisque accita deorum
  43. turba et ab excelso veniat soror hospita templo.
  44. nec te, quod solidus contra riget umbo maligni
  45. montis et immenso non umquam exesus ab aevo,
  46. terreat: ipse adero et conamina tanta iuvabo
  47. asperaque invitae perfringam viscera terrae.
  48. incipe et Herculeis fidens hortatibus aude.
  49. non Amphioniae steterint velocius arces
  50. Pergameusve labor.’ dixit mentemque reliquit.
  51. Nec mora. eum scripta formatur imagine tela.
  52. innumerae coiere manus: his caedere silvas
  53. et levare trabes, illis immergere curae
  54. fundamenta solo. coquitur pars umida terrae
  55. protectura hiemes atque exclusura pruinas,
  56. indomitusque silex curva fornace liquescit.
  57. praecipuus sed enim labor est exscindere dextra
  58. oppositas rupes et saxa negantia ferro,
  59. hic pater ipse loci positis Tirynthius armis
  60. insudat validaque solum deforme bipenni,
  61. cum grave nocturna caelum subtexitur umbra,
  62. ipse fodit, ditesque Caprae [*]() viridesque resultant
  63. Taurubulae, et terris ingens redit aequoris echo,
  64. non tam grande sonat motis incudibus Aetne,
  65. cum Brontes Steropesque ferit, nec maior ab antris
  66. Lemniacis fragor est. ubi flammeus aegida cadat
  67. Mulciber et castis exornat Pallada donis,
  68. decrescunt scopuli, et rosea sub luce reversi
  69. artifices mirantur opus. vix annus anhelat
  70. alter, et ingenti dives Tirynthius arce
  71. despectat fluctus et iunctae tecta novercae
  72. provocat et dignis invitat Pallada templis,
  73. iam placidae dant signa tubae, iam fortibus ardens
  74. fumat harena sacris, hos nec Pisaeus honores
  75. Iuppiter aut Cirrhae pater aspernetur opacae,
  76. nil his triste locis; cedat lacrimabilis Isthmos,
    77. [*](ditesque Caprae M: dites Capreae s. those of Thebes by the music of Amphion. )
  77. cedat atrox Nemec: litat hic felicior infans.
  78. ipsae pumiceis [*]() virides Nereides antris
  79. exsiliunt ultro: scopulis umentibus haerent
  80. nec pudet occulte nudas spectare palaestras.
  81. spectat et Ieario nemorosus palmite Gaurus
  82. silvaque, quae fixam pelago Nesida coronat,
  83. et placidus Limon omenque [*]() Euploea carinis
  84. et Lucrina Venus, Phrygioque e vertice Graias
  85. addisces, Misene, tubas, ridetque benigna
  86. Parthenope gentile sacrum nudosque virorum
  87. certatus et parva suae simulacra coronae.
  88. Quin age et ipse libens proprii certaminis actus
  89. invicta dignare manu; seu nubila disco
  90. findere seu volucres zephyros praecedere telo
  91. seu tibi dulce manu Libycas nodare palaestras,
  92. indulge sacris, et, si tibi poma supersunt
  93. Hesperidum, gremio venerabilis ingere Pollae;
  94. nam capit et tantum non degenerabit [*]() honorem.
  95. quod si dulce decus viridesque resumeret annos,
  96. —da veniam, Alcide—fors huic et pensa tulisses.
  97. Haec ego nascentes laetus bacchatus ad aras
  98. libamenta tuli. nunc ipse [*]() in limine—cerno
  99. solventem voces et talia dicta ferentem:
    100. [*](pumiceis s: puniceis M Pol. (from P). )[*](Limon omenque Guyet: limo numenque M. )[*](degenerabit M: degener ambit Gronovius. )[*](ipse M: ipsum Dom.: ipso s. Macnaghten's punctuation. Palaemon, son of Ino, those at Nemea in honour of Opheltes (Archemorus), for whom see Thebaid iv. (end), v. and vi. (init). famous; Icarus was a son of Oebalus, king of Sparta, and )
  100. ‘macte animis opibusque meos imitate labores,
  101. qui rigidas rupes infecundaeque pudenda
  102. naturae deserta domas et vertis in usum
  103. lustra habitata feris foedeque latentia profers
  104. numina, quae tibi nunc meritorum praemia solvam?
  105. quas referam grates? Parcarum fila tenebo
  106. extendamque colus—duram seio vincere Mortem—,
  107. avertam luctus et tristia damna vetabo
  108. teque nihil laesum viridi renovabo senecta
  109. concedamque diu iuvenes spectare nepotes,
  110. donec et hic sponsae maturus et illa marito,
  111. rursus et ex illis soboles nova grexque protervus
  112. nunc umeris inreptet avi. nunc agmine blando
  113. certatim placidae concurrat ad oscula Pollae.
  114. nam templis numquam statuetur terminus aevi.
  115. dum me flammigeri portabit machina caeli,
  116. nec mihi plus Nemee priscumque habitabitur Argos
  117. nec Tiburna domus solisque cubilia Gades.’
  118. sic ait; et tangens surgentem altaribus ignem
  119. populeaque movens albentia tempora silva
  120. et Styga et aetherii iuravit fulmina patris.
  1. Di, quibus audaces amor est servare carinas
  2. saevaque ventosi mulcere pericula ponti,
  3. sternite molle fretum placidumque advertite votis
  4. concilium, et lenis non obstrepat unda precanti:
  5. ‘grande tuo rarumque damus, Neptune, profundo
  6. depositum, iuvenis dubio committitur alto
  7. Maecius atque animae partem super aequora nostrae
  8. maiorem transferre parat, proferte benigna
  9. sidera et antemnae gemino considite cornu,
  10. Oebalii fratres; vobis pontusque polusque
  11. luceat: Iliacae longe nimbosa sororis
  12. astra fugate, precor, totoque excludite caelo,
  13. vos quoque caeruleum ponti. Nereides, agmen,
  14. quis honor et regni cessit fortuna secundi
  15. —dicere quae [*]() magni fas sit mihi sidera ponti—,
  16. surgite de vitreis spumosae Doridos antris
  17. Baianosque sinus et feta tepentibus undis
  18. litora tranquillo certatim ambite natatu.
  19. quaerentes ubi celsa ratis, quam scandere gaudet
  20. nobilis Ausoniae Celer armipotentis alumnus.
  21. nec quaerenda diu: modo nam trans aequora terris
  22. prima Dicarcheis Pharium gravis intulit annum,
  23. prima salutavit Capreas et margine dextro
  24. sparsit Tyrrhenae Mareotica vina Minervae,
  25. huius utrumque latus molli praecingite gyro,
  26. partitaeque vices vos stuppea tendite mali
  27. vincula, vos summis adnectite sipara velis,
  28. vos zephyris aperite sinus; pars transtra reponat,
    29. [*](quae M: quas Heinsius. )
  29. pars demittat aquis curvae moderamina puppis;
  30. sint quibus exploret [*]() plumbo gravis alta molybdus,[*]()
  31. quaeque secuturam religent post terga phaselon
  32. uncaque summersae penitus retinacula vellant;
  33. temperet haec aestus pelagusque inclinet ad ortus:
  34. officio careat glaucarum nulla sororum,
  35. hinc multo Proteus geminoque hinc corpore Triton
  36. praenatet, et subitis qui perdidit inguina monstris
  37. Glaucus adhuc patriis quotiens adlabitur oris
  38. litoream blanda feriens Anthedona cauda,
  39. tu tamen ante omnes, diva cum matre Palaemon,
  40. annue, si vestras amor est mihi pandere Thebas,
  41. nec cano degeneri Phoebeum Amphiona plectro.
  42. et pater, Aeolio frangit qui carcere ventos,
  43. cui varii flatus omnisque per aequora mundi
  44. spiritus atque hiemes nimbosaque nubila parent,
  45. artius obiecto Borean Eurumque Notumque
  46. monte premat: soli Zephyro sit copia caeli,
  47. solus agat puppes summasque supernatet undas
  48. assiduus pelago; donec tua turbine nullo
  49. laeta [*]() Paraetoniis adsignet carbasa ripis.’
  50. Audimur. vocat ipse ratem nautasque morantes
  51. increpat, ecce meum timido iam frigore pectus
  52. labitur et nequeo, quamvis monet ominis horror,
  53. claudere suspensos oculorum in margine fletus,
  54. iamque ratem terris divisit fune soluto
    55. [*](exploret Dom.: explorent M. )[*](plumbo gravis alta molybdus Turnebus: primos gravis arte molorchos M. The emendations of this line are numerous, but none satisfactory: primos gravis artemo lembos Vollmer: plenos gravis artemo lintres, primos gravia arma ceruchos are various suggestions. )[*](laeta M: laesa Heinslus. )
  55. navita et angustum deiecit in aequora pontem.
  56. saevus et e puppi longo clamore magister
  57. dissipat amplexus atque oscula fida revellit,
  58. nec longum cara licet in cervice morari,
  59. attamen in terras e plebe novissimus omni
  60. ibo nec egrediar nisi iam cedente carina.[*]()
  61. Quis rude et abscissum miseris animantibus aequor
  62. fecit iter solidaeque pios telluris alumnos
  63. expulit in fluctus pelagoque immisit hianti
  64. audax ingenii? nec enim temeraria virtus
  65. illa magis, summae gelidum quae Pelion Ossae
  66. iunxit anhelantemque iugis bis pressit Olympum.
  67. usque adeone parum lentas transire paludes
  68. stagnaque et angustos summittere pontibus amnes?
  69. imus in abruptum gentilesque undique terras
  70. fugimus exigua clausi trabe et aere nudo.
  71. inde furor ventis indignataeque procellae
  72. et caeli fremitus et fulmina plura Tonanti.
  73. ante rates pigro torpebant aequora somno,
  74. nec spumare Thetis nec spargere nubila fluctus
  75. audebant, visis tumuerunt puppibus undae,
  76. inque hominem surrexit hiems, tune nubila Plias
  77. Oleniumque pecus, solito tune peior Orion,
  78. iusta queror; fugit ecce vagas ratis acta per undas
  79. paulatim minor et longe servantia vincit
  80. lumina tot gracili ligno complexa timores.
  81. quaeque super reliquos te, nostri pignus amoris,
  82. portatura, Celer, quo nunc ego pectore somnos
  83. quove [*]() queam perferre dies? quis cuncta paventi
    84. [*](iam cedente carina Dom.: iam carina M. )[*](quo quove Skutsch: quos quosve M. denoted the beginning of stormy weather. )
  84. nuntius, an facili te praetermiserit unda
  85. Lucani rabida ora maris, num torta Charybdis
  86. fluctuet aut Siculi populatrix virgo profundi,
  87. quos tibi currenti praeceps gerat Hadria mores,
  88. quae pax Carpathio, quali te subvehat aura
  89. Doris Agenorei furtis blandita iuvenci?
  90. sed merui questus, quid enim te castra petente
  91. non vel ad ignotos ibam comes impiger Indos
  92. Cimmeriumque chaos? starent prope bellica regis
  93. signa mei, seu tela manu seu frena teneres,
  94. armatis seu iura dares; operumque tuorum
  95. etsi non socius, certe mirator adessem.
  96. si quondam magno Phoenix reverendus Achilli