Silvae

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volume 1. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. firmat hians oculos animamque hostemque requirit.
  2. Magna tamen subiti tecum solacia leti,
  3. victe. feres, quod te maesti populusque patresque,
  4. ceu notus caderes tristi gladiator harena,
  5. ingemuere mori; magni quod Caesaris ora
  6. inter tot Scythicas Libycasque, et [*]() litore Rheni
  7. et Pharia de gente feras, quas perdere vile est,
  8. unius amissi tetigit iactura leonis.
  1. Saeve nimis, lacrimis quisquis discrimina ponis
  2. lugendique modos, miserum est primaeva parenti
  3. pignora surgentesque—nefas!—accendere natos;
  4. durum et deserti praerepta coniuge partem
  5. conclamare tori, maesta et lamenta sororum
  6. et fratrum gemitus: alte tamen ac [*]() procul intrat
  7. altius in sensus maioraque vulnera vincit
  8. plaga minor, famulum—quia rerum nomina caeca
  9. sic miscet Fortuna manu nec pectora novit—,
  10. sed famulum gemis, Urse, pium, sed amore fideque
    11. [*](et Aldus: in M: ab Baehrens: a Phillimon. )[*](alte tamen ac Markland: ad te tamen at M: alte et tamen at Vollmer: alter Phillimon (alterius next line). )
  11. has meritum lacrimas, cui maior stemmate iuncto
  12. libertas ex mente fuit. ne comprime fletus,
  13. ne pudeat; rumpat frenos dolor iste diesque,[*]()
  14. si tam dura placent—hominem [*]() gemis—heu mihi! subdo
  15. ipse faces—, hominem, Urse, tuum, cui dulce volenti
  16. servitium, cui triste nihil, qui sponte sibique
  17. imperiosus erat. quisnam haec in funera missos
  18. castiget luctus? gemit inter bella peremptum
  19. Parthus equum, fidosque canes flevere Molossi,
  20. et volucres habuere rogum cervusque Maronem.
  21. quid, si nec famulus? vidi ipse habitusque notavi
  22. te tantum cupientis erum; sed maior in ore
  23. spiritus et tenero manifesti in sanguine mores.
  24. optarent multum Graiae cuperentque Latinae
  25. sic peperisse nurus, non talem Cressa superbum
  26. callida sollicito revocavit Thesea filo,
  27. nec Paris Oebalios talis visurus amores
  28. rusticus invitas deiecit in aequora pinus.
  29. non fallo aut cantus adsueta licentia ducit:
  30. vidi et adhuc video, qualem nec bella canentem
  31. litore virgineo Thetis occultavit Achillen,
  32. nec circum saevi fugientem moenia Phoebi
  33. Troilon Haemoniae deprendit lancea dextrae.
  34. qualis eras! procul en cunctis puerisque virisque
  35. pulchrior et tantum domino minor! illius unus
  36. ante decor, quantum praecedit clara minores
  37. luna faces quantumque alios premit. Hesperos ignes.
    38. [*](diesque M: decusque Peyrared: deisque Dom. )[*](hominem M: homo enim Macnaghten. by Pliny (N.II. x. 122) as being given a fine funeral. The stag is that of Silvia (Aen. xii. 475). )
  38. non tibi femineum vultu decus oraque supra
  39. mollis honos, quales dubiae post crimina formae
  40. de sexu transire iubent, torvoque virilis
  41. gratia; nec petulans acies blandique severo
  42. igne oculi, qualis, bellus iam casside, visu [*]()
  43. Parthenopaeus erat; simplexque horrore decoro
  44. crinis, et obsessae nondum primoque micantes
  45. flore genae: talem Ledaeo gurgite pubem
  46. educat Eurotas, teneri sic integer aevi
  47. Elin adit primosque Iovi puer adprobat annos,
  48. nam pudor unde novae menti [*]() tranquillaque morum
  49. temperies teneroque animus maturior aevo,
  50. carmine quo repetisse [*]() queam? saepe ille volentem
  51. castigabat enim studioque altisque iuvabat
  52. consiliis; tecum tristisque hilarisque nec umquam
  53. ille suus vultumque tuo sumebat ab ore:
  54. dignus et Haemonium Pyladen praecedere fama
  55. Cecropiamque fidem, sed laudum terminus esto,
  56. quem fortuna sinit: non mente fidelior aegra
  57. speravit tardi reditus Eumaeus Ulixis.
  58. Quis deus aut quisnam tam tristia vulnera casus
  59. eligit? unde manus Fatis tam certa nocendi?
  60. o quam divitiis censuque exutus opinio
    61. [*](bellus iam casside visu Krohn: bellis i. c. v. M: casside missa Pol.: demissa casside visu Slater. )[*](novae Skutsch: notae M: menti M2: mentis M: unde notem, ingenuae edd. )[*](repetisse Postqate: potasse M; par esse Saftien: pensasse s etc. manhood. Others take "crimina dubiae formae " as " the crime that causes ambiguous appearance " (crime, because forbidden by Domitian, cf. iii. 4. 73, iv. 3. 13). )
  61. fortior, Urse, fores! si vel fumante ruina
  62. ructassent dites Vesuvina incendia Locroe
  63. seu Pollentinos mersissent flumina saltus
  64. seu Lucanus Acir [*]() seu Thybridis impetus altas
  65. in dextrum torsisset aquas, paterere serena
  66. fronte deos; sive alma fidem messesque negasset
  67. Cretaque Cyreneque et qua tibi cumque beato
  68. larga redit Fortuna sinu. sed gnara dolorum
  69. Invidia infelix animi vitalia vidit
  70. laedendique vias. vitae modo cardine [*]() adultae
  71. nectere temptabat iuvenum pulcherrimus ille
  72. cum tribus Eleis unam trieterida lustris.
  73. attendit torvo tristis Rhamnusia vultu,
  74. ac primum implevitque toros oculisque nitorem
  75. addidit ac solito sublimius ora levavit,
  76. heu! misero letale favens. seseque videndo
  77. torsit et invidia [*]() mortemque amplexa iacenti
  78. iniecit nexu [*]() carpsitque immitis adunca
  79. ora verenda manu. quinto vix Phosphoros ortu [*]()
  80. rorantem sternebat equum: iam litora duri
  81. saeva. Philete. senis, durumque Acheronta videbas,
  82. quo domini clamate sono! non saevius atros
  83. nigrasset planctu genetrix tibi salva [*]() lacertos,
  84. nec pater; et certe qui vidit funera frater
    85. [*](Acir Madcig: ager M. )[*](cardine Gronovius: carmen M, defended by Ellis, J. Ph. 13. )[*](invidia M: invidiam Heinsius: invidit Ellis. )[*](nexu Schwartz: nexus M. )[*](quinto ortu Schrader: quinta hora M. )[*](salva Polster: saeva M. destroyed by an eruption (not, of course, of Vesuvius). )
  85. erubuit vinci, sed nec servilis adempto
  86. ignis: odoriferos exhausit flamma Sabaeos
  87. et Cilicum messes, Phariaeque exempta volucri
  88. cinnama et Assyrio manantes gramine sucos
  89. et domini fletus: hos tantum hausere favillae,
  90. hos bibit usque rogus; nec quod tibi Setia canos
  91. restinxit cineres, gremio nec lubricus ossa
  92. quod vallavit onyx, miseris acceptius umbris
  93. quam gemitus, sed et ipse iuvat 1? quid terga dolori,
  94. Urse, damus? quid damna foves et pectore iniquo
  95. vulnus amas? ubi nota reis facundia raptis?
  96. quid caram crucias tam saevis luctibus umbram?
  97. eximius licet ille animi meritusque doleri:
  98. solvisti, subit ille pios carpitque quietem
  99. Elysiam clarosque illic fortasse parentes
  100. invenit; aut illi per amoena silentia Lethes
  101. forsan Avernales adludunt undique mixtae
  102. Naides, obliquoque notat Proserpina vultu.
  103. pone, precor, questus; alium tibi Fata Phileton,
  104. forsan et ipse dabit moresque habitusque decoros
  105. monstrabit gaudens similemque docebit amorem.[*]()
    106. [*](iuvat M: iubet, vetat edd. )[*](amorem s: amori M: amari s. )
  1. Lucani proprium diem frequentet,
  2. quisquis collibus Isthmiae Diones
  3. docto pectora concitatus oestro
  4. pendentis bibit ungulae liquorem.
  5. ipsi, quos penes est honor canendi,
  6. vocalis citharae repertor Arcas
  7. et tu Bassaridum rotator Euhan
  8. et Paean et Hyantiae sorores,
  9. laetae purpureas novate vittas,
  10. crinem comite, candidamque vestem
  11. perfundant hederae recentiores.
  12. docti largius evagentur amnes,
  13. et plus Aoniae virete silvae,
  14. et, si qua patet aut [*]() diem recepit,
  15. sertis mollibus expleatur umbra.
  16. centum Thespiacis odora lucis
  17. stent altaria victimaeque centum,
  18. quas Dirce lavat aut alit Cithaeron:
  19. Lucanum canimus, favete linguis,
  20. vestra est ista dies, favete, Musae,
  21. dum qui vos geminas tulit per artes,
  22. et vinctae pede vocis et solutae.
  23. Romani colitur chori sacerdos.
    24. [*](patet aut m: pater aut L: patera ut M: patulam Markland.: Patareus noni. Verrall. Pegasus, which Statius here places on the Isthmus; he seems to confuse it with Pirene, the spring at Corinth (cf. Tlteb. iv. 60). Pirene was also connected with the Pegasus story, see Pindar. Ol. 13. 60. It is not clear what Dione (Venus) has to do with the Isthmus. )
  24. Felix—heu nimis!—et beata tellus,
  25. quae pronos Hyperionis meatus
  26. summis Oceani vides in undis
  27. stridoremque rotae cadentis audis,
  28. quae Tritonidi [*]() fertiles Athenas
  29. unctis, Baetica, provocas trapetis:
  30. Lucanum potes imputare terris!
  31. hoc plus quam Senecam dedisse mundo
  32. aut dulcem generasse Gallionem.
  33. attollat refluos in astra fontes
  34. Graio nobilior Melcte Baetis 2;
  35. Baetim, Mantua, provocare noli.
  36. Natum protinus atque humum per ipsam
  37. primo murmure dulce vagientem
  38. blando Calliope sinu recepit,
  39. tum primum posito remissa luctu
  40. longos Orpheos exuit dolores
  41. et dixit: ‘puer o dicate Musis,
  42. longaevos cito transiture vates,
  43. non tu flumina nec greges ferarum
  44. nec plectro Getieas movebis ornos,
  45. sed septem iuga Martiumque Thybrim
  46. et doctos equites et eloquente
  47. cantu purpureum trabes senatum,
  48. nocturnas alii Phrygum ruinas
  49. et tardi reducis vias Ulixis
  50. et puppem temerariam Minervae,
  51. trita vatibus orbita, sequantur:
  52. tu carus Latio memorque gentis
  53. carmen fortior exseris togatum.
  54. ac primum teneris adhuc in annis
    55. [*](Tritonidi Bentley: tritonide M. )[*](Melcte Petis M: m & eleb & is L. )
  55. hides [*]() Hectora Thessalosque currus
  56. et supplex Priami potentis aurum,
  57. et sedes reserabis inferorum,
  58. ingratus Nero dulcibus theatris
  59. et noster tibi proferetur Orpheus.
  60. dices culminibus Remi vagantis
  61. infandos domini nocentis ignes.
  62. hinc castae titulum decusque Pollae-
  63. iocunda dabis adlocutione.
  64. mox coepta generosior iuventa
  65. albos ossibus Italis Philippos
  66. et Pharsalica bella detonabis,
  67. convulsum [*]() ducis inter arma divi,
  68. libertate gravem pia Catonem
  69. et gratum popularitate Magnum.
  70. tu Pelusiaci scelus Canopi
  71. deflebis pius et Pharo cruenta
  72. Pompeio dabis altius sepulcrum.
  73. haec primo iuvenis canes sub aevo,
  74. ante annos Culicis Maroniani.
  75. cedet Musa rudis ferocis Enni
  76. et docti furor arduus Lucreti,
  77. et qui per freta duxit Argonautas,
  78. et qui corpora prima transfigurat.
  79. quid maius loquar? ipsa te Latinis
  80. Aeneis venerabitur canentem.
  81. nec solum dabo carminum nitorem,
    82. [*](ludes L: laudes M1: laudas m. )[*](convulsum Slater: quo fulmen LM, et Dom., quod Markland. Troy, (ii.) A Catachthonion, or Journey to the Underworld, (iii.) A Praise of Nero, (iv.) The Story of Orpheus, (v.) a de- )
  82. sed taedis genialibus dicabo
  83. doctam atque ingenio tuo decoram,
  84. qualem blanda Venus daretque Iuno
  85. forma, simplicitate, comitate,
  86. censu, sanguine, gratia, decore,
  87. et vestros hymenaeon ante postes
  88. festis cantibus ipsa personabo.
  89. o saevae nimium gravesque Parcae!
  90. o numquam data longa fata summis!
  91. cur plus, ardua, casibus patetis?
  92. cur saeva vice magna non senescunt?
  93. sic natum Nasamonii Tonantis
  94. post ortus obitusque fulminatos
  95. angusto Babylon premit sepulcro.
  96. sic fixum Paridis manu frementis [*]()
  97. Peliden Thetis horruit cadentem.
  98. sic ripis ego murmurantis Hebri
  99. non mutum caput Orpheos sequebar.
  100. sic et tu—rabidi nefas tyranni!—iussus
  101. praecipitem subire Lethen,
  102. dum pugnas canis arduaque voce
  103. das solacia grandibus sepulcris,