Silvae

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volume 1. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. plectra, nec Aonias decima cum Pallade divas
  2. aut mitem Tegeac Dircesve hortabor alumnum:
  3. ipse veni viresque novas animumque ministra.
  4. qui [*]() caneris; docto nec enim sine numine tantus
  5. Ausoniae decora ampla togae centumque dedisti
  6. iudicium mentemque viris, licet enthea vatis
  7. [*](es s: et M: dive es Pol.: dives M: dis es Dom.: Diti es Postgate. )[*](qui Pol. (from P): quis M. )
  8. excludat Pimplea sitim nec conscia detur
  9. Pirene: largos potius mihi gurges in haustus.
  10. qui rapitur de fonte tuo, seu plana solutis
  11. quom struis orsa modis seu quom tibi dulcis in artem
  12. frangitur et nostras curat facundia leges.
  13. quare age, si Cereri sua dona merumque Lyaeo
  14. reddimus et dives praedae tamen accipit omni
  15. exuvias Diana tholo captivaque tela
  16. Bellipotens: nec tu. quando tibi, Gallice, maius
  17. eloquium, fandique opibus sublimis abundas.
  18. sperne coli tenuiore lyra. vaga cingitur astris
  19. luna. et in oceanum rivi cecidere minores.
  20. Quae tibi sollicitus persolvit praemia morum
  21. Urbis amor! quae tum patrumque equitumque notavi
  22. lumina et ignarae plebis lugere potentes?
  23. non labente Numa timuit sic Curia felix
  24. Pompeio nec celsus eques nec femina Bruto.
  25. hoc illud: tristes invitum audire catenas,
  26. parcere verberibus nec qua iubet alta potestas
  27. ire, sed armatas multum sibi demere vires
  28. dignarique manus humiles et verba precantum,
  29. reddere iura foro nec proturbare curules
  30. et ferrum mulcere toga. sic itur in alta
  31. pectora, sic mixto reverentia Adit amori.
  32. ipsa etiam cunctos gravis inclementia fati
  33. terruit et subiti praeceps iuvenile pericli,
  34. nil cunctante malo. non illud culpa senectae
  35. —quippe ea bissenis vixdum orsa excedere lustris—,
  36. sed labor intendens animique in membra vigentis
  37. imperium vigilesque suo pro Caesare curae,
  38. dulce opus. hinc fessos penitus subrepsit in artus
  39. insidiosa quies et pigra oblivio vitae.
  40. Tunc deus. Alpini qui iuxta culmina dorsi
  41. signat Apollineos sancto cognomine lucos,
  42. respicit heu tanti pridem [*]() securus alumni.
  43. praecidensque [*]() moras: ‘nunc mecum, Epidauria proles,
  44. hinc" ait "i [*]() gaudens: datur—aggredienda facultas!—
  45. ingentem recreare virum, teneamus adorti
  46. tendentes [*]() iam fila colos: ne fulminis atri
  47. sit metus: has ultro laudabit Iuppiter artes.
  48. nam neque plebeiam aut dextro sine numine cretam
  49. servo animam, atque adeo breviter, dum tecta subimus.
  50. expediam. genus ipse suis permissaque retro
  51. nobilitas: nec origo latet, sed luce sequente
  52. vincitur et magno gaudet cessisse nepoti.
  53. prima togae virtus illi quoque: clarus et ingens
  54. eloquio; mox innumeris exercita castris
  55. occiduas primasque domos et sole sub omni
  56. permeruit iurata manus nec in otia pacis
  57. permissum laxare animos ferrumque recingi.
  58. hunc Galatea vigens ausa est incessere bello
  59. —me quoque—perque novem timuit Pamphylia messes
  60. Pannoniusque ferox arcuque horrenda fugaci
  61. [*](pridem Dom.: precidem M. )[*](praecidens Housman: progressus M: praegressus s. )[*](ait, i Bursian: alti M. )[*](tendentes Markland: tendatis M. )
  62. Armenia et patiens Latii iam pontis Araxes.
  63. quid geminos fasces magnaeque iterata revolvam
  64. iura Asiae? velit illa quidem ter habere quaterque
  65. hunc sibi. sed revocant fasti maiorque curulis
  66. nec promissa semel. Libyci quid mira tributi
  67. obsequia et missum media de pace triumphum
  68. laudem et opes quantas nec qui mandaverat ausus
  69. exspectare fuit? gaudet Trasimennus et Alpes [*]()
  70. Cannensesque animae; primusque insigne tributum
  71. ipse palam lacera [*]() poscebat Regulus umbra,
  72. non vacat Arctoas acies Rhenumque rebellem
  73. captivaeque preces Veledae et, quae maxima nuper
  74. gloria, depositam Dacis pereuntibus Urbem
  75. pandere, cum tanti lectus rectoris habenas,
  76. Gallice, Fortuna non admirante subisti.
  77. Hunc igitur, si digna loquor, rapiemus iniquo,
  78. nate. Ioui. rogat hoc Latiae pater inclitus urbis
  79. et meruit: neque enim frustra mihi nuper honora
  80. carmina patricio pueri sonuistis in ostro,
  81. si qua salutifero gemini Chironis in antro
  82. herba, tholo quodcumque tibi Troiana recondit
  83. Pergamus aut medicis felix Epidaurus harenis
  84. educat, Idaea profert quam Creta sub umbra
  85. dictamni florentis opem. quoque anguis abundat
  86. [*](After this line M has attollam cantu gaudet Thrasymennus et Alpes, obviously an interpolation, though carious edd, try to fit it into the text. See In trod. )[*](lacera Pot.: laeta M. Pol.'s reading was taken by him from P. (Staatsrecht, i. 384 n.l, who quotes Cic. De leg. agr. ii. 34. 93, and Plautus. Epid. i. 1. 25. to prove that the praetor in Rome only had two lictors (cf, bissenos fasces, of the consulship, Silv. i. 2. 174). )
  87. spumatu: iungam ipse manus atque omne benignum [*]()
  88. virus, odoriferis Arabum quod doctus in arvis
  89. aut Amphrysiaco pastor de gramine carpsi.’[*]()
  90. Dixerat, inveniunt positos iam segniter artus
  91. pugnantemque animam: ritu se cingit uterque
  92. Paconio monstrantque simul parentque volentes,
  93. donec letiferas vario medicamine pestes
  94. et suspecta mali ruperunt nubila somni.
  95. adiuvat ipse deos morboque valentior omni
  96. occupat auxilium, citius non arte refectus
  97. Telephus Haemonia, nec quae metuentis Atridae
  98. saeva Machaonio coierunt vulnera suco.
  99. Quis mihi tot coetus inter populique patrumque
  100. sit curae votique locus? tamen ardua testor
  101. sidera teque, pater vatum Thymbraee, quis omni
  102. luce mihi, quis nocte timor, dum postibus haerens
  103. assiduus nunc aure vigil nunc lumine cuncta
  104. aucupor 3; immensae veluti conexa carinae
  105. cumba minor, cum saevit hiems, pro parte furentis
  106. parva receptat aquas et eodem volvitur austro.
  107. Nectite nunc laetae candentia fila, sorores,
  108. nectite! nemo modum transmissi computet aevi:
  109. hic vitae natalis erit. tu Troica dignus
  110. saecula et Euboici transcendere pulveris annos
  111. Nestoreosque situs! qua nunc tibi pauper acerra
  112. digna litem? nec si vacuet Mevania valles
  113. aut praestent niveos Clitumna novalia tauros,
  114. [*](benignum Lindenbroy: benigne M. )[*](carpsi Dom.: carpsit M. )[*](aucupor Heinsius: auguror M. )
  115. sufficiam. sed saepe deis hos inter honores
  116. caespes et exiguo placuerunt farra salino.
  1. Non Helicona gravi pulsat chelys enthea plectro.
  2. nec lassata voco totiens mihi numina. Musas;
  3. et te. Phoebe, choris et te dimittimus, Euhan.
  4. tu quoque muta ferae, volucer Tegeaee, sonorae
  5. terga premas: alios poscunt mea carmina coetus.
  6. Naidas, undarum dominas, regemque corusci
  7. ignis adhuc fessum Siculaque incude rubentem
  8. elicuisse satis, paulum arma nocentia. Thebae,
  9. ponite: dilecto volo lascivire sodali.
  10. iunge. puer. cyathos—set ne numerare [*]() labora—
  11. cunctantemque intende chelyn: discede Laborque
  12. Curaque, dum nitidis canimus gemmantia saxis
  13. balnea dumque procax vittis hederisque, soluta
  14. fronde verecunda.[*]() Clio mea ludit Etrusco.
  15. ite. deae virides, liquidosque advertite vultus
  16. et vitreum teneris crimen redimite corymbis,
  17. veste nihil tectae, quales emergitis altis
  18. fontibus et visu Satyros torquetis amantes,
  19. non vos. quae culpa decus infamastis aquarum.
  20. [*](set ne numerare Seriverius: et enumerare M, nec et Postgate. )[*](verecunda Bachrens: verecundo M. )
  21. sollicitare iuvat: procul hinc et fonte doloso
  22. Salmacis et viduae Cebrenidos arida luctu
  23. flumina et Herculei praedatrix cedat alumni,
  24. vos mihi, quae Latium septenaque culmina, nymphae,
  25. incolitis Thybrimque novis attollitis undis,
  26. quas praeceps Anien atque exceptura natatus
  27. Virgo iuvat Marsasque nives et frigora ducens
  28. Marcia, praecelsis quarum vaga molibus unda
  29. crescit et innumero pendens transmittitur arcu—:
  30. vestrum opus aggredimur, vestra est. quam carmine molli
  31. pando, domus, non umquam aliis habitastis in antris
  32. ditius. ipsa manus tenuit Cytherea mariti
  33. monstravitque artes: neu vilis flamina caminos
  34. ureret, ipsa faces volucrum succendit Amorum.
  35. non huc admissae Thasos aut undosa Carystos,
  36. maeret onyx longe, queriturque exclusus ophites:
  37. sola nitet flavis Nomadum decisa metallis
  38. purpura, sola cavo Phrygiae quam Synnados antro
  39. ipse cruentavit maculis lucentibus [*]() Attis,
  40. quasque Tyrus [*]() niveas secat et Sidonia rupes,
  41. vix locus Eurotae, viridis cum regula longo
  42. [*](lucentibus M: liventibus Pol., Markland: cf. Apoll. Sid. xxii. 137. )[*](quasque Tyrus Dom.: quoque tiri M: cumque Tyri Vollmer: quasque Tyrus niveas secuit Lafaye: quamque Paros niveam Postgate: quaeque Tyri vincas fucatam (or, fucum et quae) sindona rupes Stater. See also C.R. xx. pp. 38, 39. united herself indissolubly to him. Cebrenis is Oenone. Hylas, ward of Hercules, was drawn by a nymph into the spring where he was getting water. drinking respectively, from the purity of the one and the )
  43. Synnada distinctu variat, non limina cessant,
  44. effulgent camerae, vario fastigia vitro
  45. in species animosque nitent. stupet ipse beatas
  46. circumplexus opes et parcius imperat ignis.
  47. multus ubique dies, radiis ubi culmina totis
  48. perforat atque alio sol improbus uritur aestu.
  49. nil ibi plebeium: nusquam Temesaea notabis
  50. aera. sed argento felix propellitur unda
  51. argentoque cadit labrisque nitentibus instat
  52. delicias mirata suas et abire recusat.
  53. extra autem niveo qui margine caerulus amnis
  54. vivit et in summum fundo [*]() patet omnis ab imo,
  55. cui non ire lacu pigrosque exsolvere amictus
  56. suadeat? hoc mallet nasci Cytherea profundo.
  57. hic te perspicuum melius. Narcisse, videres,
  58. hic velox Hecate velit et deprensa lavari.
  59. quid nunc strata solo referam tabulata crepantis
  60. auditura pilas, ubi languidus ignis inerrat
  61. aedibus et tenuem volvunt hypocausta vaporem?
  62. nec si Baianis veniat novus hospes ab oris,
  63. talia despiciet—fas sit componere magnis
  64. parva—Neronea nec qui modo lotus in unda,
  65. hic iterum sudare neget, macte, oro, nitenti
  66. ingenio curaque puer! tecum ista senescant
  67. et tua iam melius discat fortuna renasci!
  68. [*](in summum fundo s: in fundum summo M. )
  1. Et Phoebus pater et severa Pallas
  2. et M usae procul ite feriatae:
  3. Iani vos revocabimus Kalendis.
  4. Saturnus mihi compede exoluta
  5. et multo gravidus mero December
  6. et ridens Iocus et Sales protervi
  7. adsint, dum refero diem beatum
  8. laeti Caesaris ebriamque aparchen.[*]()
  9. Vix Aurora novos movebat ortus,
  10. iam bellaria [*]() linea pluebant
  11. —hunc rorem veniens profudit eurus:
  12. quicquid nobile Ponticis nucetis,
  13. fecundis cadit aut iugis Idymes;
  14. quod ramis pia germinat Damascos,
  15. et quod percoquit ebriosa Caunos,[*]()
  16. largis gratuitum cadit rapinis:
  17. molles gaioli lucuntulique,
  18. et massis Amerina non perustis
  19. et mustaceus et latente palma
  20. praegnates caryotides cadebant.
  21. [*](ebriamque aparchen (I.e. a)parxh/n, originally first-fruits. first offering, then feast, as In Pint. 40 B) Phillimore: parcen M, pacem Pol., noctem R. Thomson, etc. )[*]( bellaria s: vellaria M. )[*](ebriosa Caunos Waller: aebosia caunos M, aestuosa Imhof, Ebosea Vollmer, arbor Iuda caunas Eilis, et quod praecoquit Ebosia cannis Lafaye and Slater. according to popular belief, on his festival. )
  22. non tantis Hyas inserena nimbis
  23. terras obruit aut soluta Plias,
  24. qualis per cuneos hiems Latinos
  25. plebem grandine contudit serena.
  26. ducat nubila Iuppiter per orbem
  27. et latis pluvias minetur agris,
  28. dum nostri Iovis hi ferantur imbres.
  29. Ecce autem caveas subit per omnis
  30. insignis specie, decora cultu
  31. plebes altera non minor sedente.
  32. hi panaria candidasque mappas
  33. subvectant epulasque lautiores;
  34. illi marcida vina largiuntur:
  35. Idaeos totidem putes ministros,
  36. orbem, qua melior severiorque est,
  37. et gentes alis insimul [*]() togatas,
  38. et cum tot populos, beate,[*]() pascas,
  39. hunc Annona diem superba nescit.[*]()
  40. i nunc saecula compara, Vetustas,
  41. antiqui Iovis aureumque tempus:
  42. non sic libera vina tunc fluebant
  43. nec tardum seges occupabat annum,
  44. una vescitur omnis ordo mensa,
  45. parvi, femina, plebs, eques, senatus:
  46. libertas reverentiam remisit.
  47. et tu quin etiam—quis hoc vacare,[*]()
  48. uis promittere possit hoc deorum?—
  49. nobiscum socias dapes inisti.
  50. iam se, quisquis is est, inops, beatus,
  51. convivam ducis esse gloriatur.
  52. Hos inter fremitus novosque luxus
  53. spectandi levis effugit voluptas:
  54. [*](insimul s: insemel M. )[*](beate Hessius and Lafaye: beata M. )[*]( nescit M: nescis s. )[*]( vacare Phillimore: vocare M: vocari Ettigius. )
  55. stat sexus rudis insciusque ferri;
  56. ut pugnae capit improbus viriles!
  57. credas ad Tanain ferumque Phasim
  58. Thermodontiaeas calere turmas,
  59. hic audax subit ordo pumilorum,
  60. quos natura brevis statim peracta
  61. nodosum semel in globum ligavit,
  62. edunt vulnera conseruntque dextras
  63. et mortem sibi—qua manu!—minantur.
  64. ridet Mars pater et cruenta Virtus
  65. casuraeque vagis grues rapinis
  66. mirantur pugiles [*]() ferociores.
  67. Iam noctis propioribus sub umbris
  68. dives sparsio quos agit tumultus!
  69. hic intrant faciles emi puellae,
  70. hic agnoscitur omne. quod theatris
  71. aut forma placet aut probatur arte.
  72. hoc plaudunt grege Lydiae tumentes,
  73. illic cymbala tinnulaeque Gades,
  74. illic agmina confremunt Syrorum,
  75. hic plebs scenica quique comminutis
  76. permutant vitreis gregale sulpur.
  77. Inter quae subito cadunt volatu
  78. immensae volucrum per astra nubes,
  79. quas Nilus sacer horridusque Phasis,
  80. quas udo Numidae legunt sub austro,
  81. desunt qui rapiant sinusque pleni
  82. gaudent, dum nova lucra comparantur.
  83. tollunt innumeras ad astra voces
  84. Saturnalia principis sonantes
  85. [*]( pugiles Friederich: pumilos M.)
  86. et dulci dominum favore clamant:
  87. hoc solum vetuit licere Caesar.
  88. Vixdum caerula nox subibat orbem,
  89. descendit media nitens harena
  90. densas flammeus orbis inter umbras
  91. vincens Gnosiacae facem coronae,
  92. conlucet polus ignibus nihilque
  93. obscurae patitur licere nocti,
  94. fugit pigra Quies inersque Somnus
  95. haec cernens alias abit in urbes,
  96. quis spectacula, quis iocos licentes,
  97. quis convivia, quis dapes inemptas,
  98. largi flumina quis canat Lyaei?
  99. iam iam deficio tuoque Baccho [*]()
  100. in serum trahor ebrius soporem.
  101. Quos ibit procul hic dies per annos
  102. quam nullo sacer exolescet aevo!
  103. dum montes Latii paterque Thybris.
  104. dum stabit tua Roma dumque terris
  105. quod reddis Capitolium manebit.
  106. [*](tuoque Baccho s: tuaque Baccho M. )

Et familiaritas nostra qua gaudeo. Melior, vir optime nec minus in iudicio litterarum quam in omni vitae colore tersissime, et ipsa opusculorum quae tibi trado condicio sic posita est ut totus hic ad te [*]() liber meus etiam sine epistola spectet.[*]() Primum enim habet Glauciam nostrum, cuius gratissima infantia [*]() et qualem plerumque infelices sortiuntur (apud te complexus amabam) iam non tibi. Huius amissi recens vulnus, ut scis, epicedio prosecutus sum adeo festinanter, ut excusandam habuerim affectibus tuis celeritatem. Nec nunc eam apud te iacto, qui nosti, sed et ceteris indico, ne quis asperiore lima carmen examinet et a confido scriptum et dolenti datum, cum paene supervacua sint tarda solacia. Polli mei villa Surrentina quae sequitur, debuit a me vel in honorem eloquentiae eius diligentius diei. sed amicus ignovit. In arborem certe tuam. Melior, et psittacum scis a me leves libellos quasi epigrammatis loco scriptos. Eandem exigebat [*](ad te Vullmer; altae M, alter s. ) [*](spectet Bachrens: expectet M. (Buchr. inserted ad te before spectet. ) [*](gratissima infantia M: gratissimam infantiam s. )

stili facilitatem leo mansuetus, quem in amphitheatro prostratum frigidum erat, saeratissimo Imperatori ni statim traderem Ad Ursum quoque nostrum, iuvenem candidissimum et sine iactura desidiae doctissimum, scriptam de amisso puero consolationem super ea quae ipsi debeo huic libro libenter inserui, quia honorem eius tibi laturus accepto est. Cludit [*]() volumen genethliacon Lucani, quod Polla Argentaria, rarissima uxorum, eum hunc diem forte consuleremus, imputari sibi voluit. Ego non potui maiorem tanti auctoris habere reverentiam quam quod laudes eius dicturus hexametros meos timui, haec qualiacumque sunt. Melior carissime, si tibi non displicuerint, a te publicum accipiant; si minus, ad me revertantur.[*](est. cludit Madrig: excludit M.)

  1. Quod tibi praerepti. Melior, solamen alumni,
  2. improbus ante rogos et adhuc vivente favilla
  3. ordiar ': abruptis etiam nunc flebile venis
  4. vulnus hiat, magnaeque patet via lubrica plagae,
  5. cum iam egomet cantus et verba medentia saevus
  6. consero. tu planctus lamentaque fortia mavis
  7. odistique chelyn surdaque averteris aure.
  8. intempesta cano: citius me tigris abactis
  9. fetibus orbatique velint audire leones,
  10. nec si tergeminum Sicula de virgine carmen
  11. affluat aut silvis chelys intellecta ferisque,
  12. mulceat insanos gemitus, stat pectore demens
  13. luctus et admoto latrant praecordia tactu.
  14. Nemo vetat: satiare malis aegrumque dolorem
  15. libertate doma. iam flendi expleta voluptas
  16. iamque preces fessus non indignans amicas?
  17. iamne canam? lacrimis en et mea carmina in ipso
  18. ore [*]() natant tristesque cadunt in verba liturae.
  19. ipse etenim tecum nigrae solemnia pompae
  20. spectatumque Urbi scelus et puerile feretrum
  21. produxi, saevos damnati turis acervos
  22. plorantemque animam supra sua funera vidi,
  23. teque patrum gemitus superantem et brachia matrum
  24. complexumque rogos ignemque haurire parantem
  25. vix tenui similis comes offendique tenendo.
  26. et nunc, heu, vittis et frontis honore soluto
  27. infaustus vates versa mea pectora tecum
  28. plango lyra, sed tu [*]() comitem sociumque doloris,
  29. si merui luctusque tui consortia sensi,
  30. iam lenis patiare precor, me fulmine in ipso
  31. audivere patres, ego iuxta busta profusis
  32. matribus atque piis cecini solacia natis
  33. et mihi, cum proprios gemerem defectus ad ignes—
  34. quem, Natura!—patrem, nec te lugere severus
  35. arceo, sed confer gemitus pariterque fleamus.