Silvae

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volume 1. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. sic vatem maerere suum! iam, mater, amatos
  2. indulge thalamos, noster comes ille piusque
  3. signifer; armiferos poterat memorare labores
  4. claraque facta virum et torrentes sanguine campos,
  5. sed tibi plectra dedit mitisque incedere vates
  6. maluit et nostra laurum subtexere myrto.
  7. hic iuvenum lapsus suaque aut externa revolvit
  8. vulnera; pro! quanta est Paphii reverentia, mater,
  9. numinis: hic nostrae deflevit fata columbae.’
  10. Finierat 1; tenera matris cervice pependit
  11. blandus et admotis tepefecit pectora pennis,
  12. illa refert vultu non aspernata rogari:
  13. ‘grande quidem rarumque viris, quos ipsa probavi.
  14. Pierius votum iuvenis cupit, hanc ego formae
  15. egregium mirata decus, cui gloria patrum
  16. et generis certabat honos, tellure cadentem
  17. excepi fovique sinu nec colla genasque
    18. [*](finierat s: emis erat M. finis erat Pol. defeated in a race. death of a dove (a bird sacred to Venus): the parallel of )
  18. contere nec pingui crinem deducere amomo
  19. cessavit mea, nate, manus, mihi dulcis imago
  20. prosiluit. celsae procul aspice frontis honores
  21. suggestumque comae. Latias metire quid ultra
  22. emineat matres: quantum Latonia nymphas
  23. virgo premit quantumque egomet Nereidas exsto.
  24. haec et caeruleis mecum consurgere digna
  25. fluctibus et nostra potuit considere concha;
  26. et si flammigeras potuisset scandere sedes
  27. hasque intrare domos, ipsi erraretis, Amores.
  28. huic quamvis census dederim largita beatos,
  29. vincit opes animo, querimur iam Seras avaros
  30. angustum spoliare nemus Clymenaeaque deesse
  31. germina nec virides satis inlacrimare sorores,
  32. vellera Sidonio iam pauca rubescere tabo
  33. raraque longaevis nivibus crystalla gelari.
  34. huic Hermum fulvoque Tagum decurrere limo,
  35. —nec satis ad cultus—huic Inda monilia Glaucum
  36. Proteaque atque omnem Nereida quaerere iussi,
  37. hanc si Thessalicos vidisses, Phoebe, per agros
  38. erraret secura Daphne, si in [*]() litore Naxi
  39. Theseum iuxta foret haec conspecta cubile,
  40. Gnosida desertam profugus liquisset et Euhan.
  41. quod nisi me longis placasset Iuno querelis,
  42. falsus huic pennas et cornua sumeret aethrae
  43. rector, in hanc vero [*]() cecidisset Iuppiter auro.
    44. [*](Daphne, si in Baehrens: dafnes in M, Daphne, sin Phill. )[*](vero M: verso Herzoy, alio, fulvo, pluvio Markland, iterum Burmann. )
  44. sed dabitur iuveni, cui tu, mea summa potestas,
  45. nate. cupis, thalami quamvis iuga ferre secundi
  46. saepe neget maerens, ipsam iam cedere sensi
  47. inque vicem tepuisse viro.’Sic fata levavit
  48. sidereos artus thalamique egressa superbum
  49. limen Amyclaeos ad frena citavit olores.
  50. iungit Amor laetamque vehens per nubila matrem
  51. geminato temone sedet, iam Thybridis arces
  52. Iliaeae: pandit nitidos domus alta penates
  53. claraque gaudentes plauserunt limina cygni.
  54. digna deae sedes, nitidis nec sordet ab astris.
  55. hic Libycus Phrygiusque silex, hic dura Laconum
  56. saxa virent. hic flexus onyx et concolor alto
  57. vena mari rupesque nitent. quis purpura saepe
  58. Oebalis et Tyrii moderator livet aeni.
  59. pendent innumeris fastigia nixa columnis,
  60. robora Dalmatico lucent satiata metallo.
  61. excludunt radios silvis demissa vetustis
  62. frigora, perspicui vivunt in marmore fontes.
  63. nec servat natura vices: hic Sirius alget,
  64. bruma tepet versumque domus sibi temperat annum.
  65. Exsultat visu tectisque potentis alumnae
  66. non secus alma Venus, quam si Paphon aequore ab alto
  67. Idaliasque domos Erycinaque templa subiret.
  68. tunc ipsam solo reclinem adfata cubili:
  69. ‘Quonam hic usque sopor vacuique modestia lecti,
  70. o mihi Laurentes inter dilecta puellas?
  71. quis morum fideique modus? numquamne virili
  72. summittere iugo? veniet iam tristior aetas.
  73. exerce formam et fugientibus utere donis,
  74. non ideo tibi tale decus vultusque superbos
  75. meque dedi, viduos ut transmittare per annos
  76. ceu non cara mihi. satis o nimiumque priores
  77. despexisse procos, etenim hic tibi sanguine toto
  78. deditus unam omnes inter miratur amatque
  79. nec formae nec stirpis egens, nam docta per urbem
  80. carmina qui iuvenes, quae non didicere puellae?
  81. hunc et bissenos—sic indulgentia pergat
  82. praesidis Ausonii—cernes attollere fasces
  83. ante diem; certe iam nunc Cybeleia movit
  84. limina et Euboicae carmen legit ille Sibyllae,
  85. iamque parens Latius, cuius praenoscere mentem
  86. fas mihi, purpureos habitus iuvenique curule
  87. indulgebit ebur Dacasque—haec [*]() gloria maior—
  88. exuvias laurosque dabit celebrare recentes.
  89. ergo age, iunge toros atque otia deme iuventae,
  90. quas ego non gentes, quae non face corda iugavi 2?
  91. alituum pecudumque mihi durique ferarum
    92. [*](haec Otto et M. )[*](iugavi Dom.: iugali M. Some edd, support MSS. here, and explain by ellipse. )
  92. non renuere greges, ipsum in conubia terrae
  93. aethera, eum pluviis rarescunt nubila, solvo,
  94. sic rerum series mundique revertitur aetas,
  95. unde novum Troiae decus ardentumque deorum
  96. raptorem, Phrygio si non ego iuncta marito,
  97. Lydius unde meos iterasset Thybris Iulos?
  98. quis septemgeminae posuisset moenia Romae
  99. imperii Latiale caput, nisi Dardana furto
  100. cepisset Martem, nec me prohibente, sacerdos?’
  101. His mulcet dictis tacitaeque [*]() inspirat honorem [*]()
  102. conubii, redeunt animo iam dona precesque
  103. et lacrimae vigilesque viri prope limina questus,
  104. Asteris et vatis totam cantata per urbem,
  105. Asteris ante dapes, nocte Asteris, Asteris ortu,
  106. quantum non clamatus Hylas, iamque aspera coepit
  107. flectere corda libens et iam sibi dura videri.
  108. Macte toris. Latios inter placidissime vates,
  109. quod durum permensus iter coeptique labores [*]()
  110. prendisti portus, nitidae [*]() sic transfuga Pisae
  111. amnis in externos longe flammatus amores
  112. flumina demerso trahit intemerata canali.
  113. donec Sicanios tandem prolatus anhelo
    114. [*](tacitaeque Vollmer: tacitoque M. )[*](honorem M: amorem s. )[*](labores Maenaghten: laboris M. )[*](nitidae s: nitiade M: viduae Pii HI i more: tumidae Dom. )
  114. ore bibat fontes; miratur dulcia Nais
  115. oscula nec credit pelago venisse maritum.
  116. Quis tibi tunc alacri caelestum in munere claro,
  117. Stella, dies, quanto salierunt pectora voto,
  118. dulcia cum dominae dexter conubia vultus
  119. adnuit! ire polo nitidosque errare per axes
  120. visus. Amyclaeis minus exsultavit harenis
  121. pastor ad Idaeas Helena veniente carinas;
  122. Thessala nec talem viderunt Pelea Tempe,
  123. cum Thetin Haemoniis Chiron accedere terris
  124. erecto prospexit equo. quam longa morantur
  125. sidera! quam segnis votis Aurora mariti!
  126. At procul ut Stellae thalamos sensere parari
  127. Letous vatum pater et Semeleius Euhan,
  128. hic movet Ortygia, movet hic rapida agmina Nysa.
  129. huic Lycii montes gelidaeque umbracula Thymbrae
  130. et Parnase, sonas 1; illi Pangaea resultant
  131. Ismaraque et quondam genialis litora Naxi.
  132. tunc caras iniere fores comitique canoro
  133. hic chelyn, hic flavam maculoso nebrida tergo,
  134. hic thyrsos, hic plectra ferunt; hic enthea lauro
  135. tempora, Minoa crinem premit ille corona.
  136. Vixdum emissa dies, et iam socialia praesto
  137. omina, iam festa fervet domus utraque pompa.
  138. fronde virent postes, effulgent compita flammis,
  139. et pars immensae gaudet celeberrima Romae.
    140. [*](Parnase sonas Doni.: Parnasis honos M: Parnasis hiems Schwartz. which Bacchus is always connected; there was a tradition that he wore it for sorrow after the death of Ariadne (Theon on Aratus, Phaen. 71). )
  140. omnis honos, cuncti veniunt ad limina fasces,
  141. omnis plebeio teritur praetexta tumultu:
  142. hinc eques, hinc iuvenum coetu [*]() stola mixta laborat.
  143. felices utrosque vocant, sed in agmine, plures
  144. invidere viro. iamdudum poste reclinis
  145. quaerit Hymen thalamis intactum dicere carmen,
  146. quo vatem mulcere queat, dat Iuno verenda
  147. vincula et insignit gemina [*]() Concordia taeda.
  148. hic fuit ille dies: noctem canat ipse maritus!
  149. quantum nosse licet, sic victa sopore doloso
  150. Martia fluminea posuit latus Ilia ripa;
  151. non talis niveos tinxit [*]() Lavinia vultus,
  152. cum Turno spectante rubet: non Claudia talis
  153. respexit populos mota iam virgo carina.
  154. Nunc opus. Aonidum comites tripodumque ministri,
  155. diversis certare modis: eat enthea vittis
  156. atque hederis redimita cohors, ut pollet ovanti
  157. quisque lyra. sed praecipui, qui nobile gressu
  158. extremo fraudatis opus. date carmina festis
  159. digna toris, hunc ipse Coo plaudente Philetas
  160. Callimachusque senex Umbroque Propertius antro
  161. ambissent laudare diem, nec tristis in ipsis
  162. Naso Tomis divesque foco lucente Tibullus.
  163. Me certe non unus amor simplexque canendi
    164. [*](iuvenum coetu Bernartius: iuvenum questus hasta (hasta crased by Ml): in iuvenumque aestu Postgate, hic iuvenum vestis Pilis, cf. Phillimore, Pref, to Silvae, p. xx. )[*](insignit gemina Phillimore: insigni geminat M. )[*](tinxit Guyet: strinxit M. )
  164. causa trahit: tecum similes iunctaeque Camenae,
  165. Stella, mihi, multumque pares bacchamur ad aras
  166. et sociam doctis haurimus ab amnibus undam;
  167. at te nascentem gremio mea prima recepit
  168. Parthenope, dulcisque solo tu gloria nostro
  169. reptasti. nitidum consurgat ad aethera tellus
  170. Eubois et pulchra tumeat Sebethos alumna;
  171. nec sibi sulpureis Lucrinae Naides antris
  172. nec Pompeiani placeant magis otia Sarni.
  173. Heia age, praeclaros Latio properate nepotes,
  174. qui leges, qui castra regant,[*]() qui carmina ludant.
  175. acceleret partu decimum bona Cynthia mensem,
  176. sed parcat Lucina precor: tuque ipse parenti
  177. parce, puer, ne mollem uterum, ne stantia laedas
  178. pectora; cumque tuos tacito natura recessu
  179. formarit vultus, multum de patre decoris,
  180. plus de matre feras, at tu, pulcherrima forma
  181. Italidum, tandem merito possessa marito,
  182. vincla diu quaesita fove: sic damna decoris
  183. nulla tibi; longae [*]() viridis sic flore iuventae
  184. perdurent vultus,-tardeque haec forma senescat.
    185. [*](regant Pol.: legant M. )[*](longae s: longe M. See Slater's note, ad loc. Sebethos was the name of a small stream flowing past Naples. )
  1. Cernere facundi Tibur glaciale Vopisci
  2. si quis et inserto geminos Aniene penates
  3. aut potuit sociae commercia noscere ripae
  4. certantesque sibi dominum defendere villas,
  5. illum nec calido latravit Sirius astro,
  6. nec gravis aspexit Nemeae frondentis alumnus:
  7. talis hiems tectis, frangunt sic improba solem
  8. frigora, Pisaeumque domus non aestuat annum.
  9. Ipsa manu tenera tecum scripsisse Voluptas [*]()
  10. tunc Venus Idaliis unxit fastigia sucis
  11. permulsitque comis blandumque reliquit honorem
  12. sedibus, et volucres vetuit discedere natos.
  13. O longum memoranda dies! quae mente reporto
  14. gaudia, quam lassos per tot miracula visus!
  15. ingenium quam mite solo! quae forma beatis
  16. ante [*]() manus artemque locis! non largius usquam
  17. indulsit Natura sibi. nemora alta citatis
  18. incubuere vadis: fallax responsat imago
  19. frondibus, et longas eadem fugit umbra per undas,
  20. ipse Anien—miranda fides—infraque superque
    21. [*](So lacuna in MSS. after this line. It was first recognized by Schwartz, though the text was doubted by Dom.: Phillimore can j. telam for tecum (iii. 1. 117). )[*](ante Bursian: arte M. )
  21. saxeus [*]() hic tumidam rabiem spumosaque ponit
  22. murmura, ceu placidi veritus turbare Vopisci
  23. Pieriosque dies et habentes carmina somnos,
  24. litus utrumque domi, nec te mitissimus amnis
  25. dividit, alternas servant, praetoria ripas,
  26. non externa sibi fluviumve obstare [*]() queruntur.
  27. Sestiacos nunc Fama sinus pelagusque natatum
  28. iactet et audaci victos delphinas ephebo!
  29. hic aeterna quies, nullis hic iura procellis,
  30. numquam fervor aquis, datur hic transmittere visus
  31. et voces et paene manus, sic Chalcida fluetus
  32. expellunt reflui. sic dissociata profundo
  33. Bruttia Sicanium circumspicit ora Pelorum.
  34. Quid primum mediumve canam, quo fine quiescam?
  35. auratasne trabes an Mauros undique postes
  36. an picturata lucentia marmora vena
  37. mirer. an emissas per cuncta cubilia nymphas?
  38. huc oculis, huc mente trahor. venerabile dicam
  39. lucorum senium? te, quae vada fluminis infra
  40. cernis, an ad silvas quae respicis, aula, tacentis,
  41. qua tibi tota quies offensaque turbine nullo
  42. nox silet et teneros invitant [*]() murmura somnos?
  43. an quae graminea suscepta crepidine fumant
  44. balnea et impositum ripis algentibus ignem?
  45. duaque vaporiferis iunctus fornacibus amnis
  46. ridet anhelantes vicino flumine nymphas?
  47. Vidi artes veterumque manus variisque metalla
    48. [*](saxeus spumosa M: Slater conj. spumeus saxosa. )[*](fluviumve obstare Pol.: fluviorum optare M. )[*](teneros invitant Lemaire: nigros imitantia (or potis. mutantia) M: pigros Peyraredus: mutantia Postgate. )
  48. viva modis, labor est auri memorare figuras
  49. aut ebur aut dignas digitis contingere gemmas,
  50. quicquid et argento primum, vel in aere minori
  51. lusit et enormes manus est experta colossos.
  52. cum vagor aspectu visusque per omnia duco,
  53. calcabam necopinus opes. nam splendor ab alto
  54. defluus et nitidum referentes aera testae
  55. monstravere solum, varias ubi picta per artes
  56. gaudet humus superatque novis asarota figuris:
  57. expavere gradus.Quid nunc iungentia [*]() mirer
  58. aut quid partitis distantia tecta trichoris?
  59. quid te, quae mediis servata penatibus arbor
  60. tecta per et postes liquidas emergis in auras,
  61. quo non sub domino saevas passura bipennes?
  62. et nunc ignaro forsan vel lubrica Nais
  63. vel non abruptos tibi debet [*]() Hamadryas annos.
  64. Quid referam alternas gemino super aggere mensas
  65. albentesque lacus altosque in gurgite fontes
  66. teque, per obliquum penitus quae laberis amnem,
  67. Marcia, et audaci transcurris flumina plumbo?
  68. an solum Ioniis sub fluctibus Elidis amnem
  69. dulcis ad Aetnaeos deducat semita portus?
  70. illic ipse antris Anien et [*]() fonte relicto
    71. [*](iungentia Dum.: ingencia M. )[*](debet Heinsius: demet M. )[*](illic Krohn, Anien et Pol.: illis ipse antris anienem M. )
  71. nocte sub arcana [*]() glaucos exutus amictus
  72. huc illuc fragili prosternit pectora musco,
  73. aut ingens in stagna cadit vitreasque natatu
  74. plaudit aquas, illa recubat Tiburnus in umbra,
  75. illic sulpureos cupit Albula mergere crines:
  76. haec domus Egeriae nemoralem abiungere Phoeben
  77. et Dryadum viduare choris algentia possit
  78. Taygeta et silvis accersere Pana Lycaeis.
  79. quod ni templa darent alias Tirynthia sortes,
  80. et Praenestinae poterant migrare sorores.
  81. quid hi fera Alcinoi laudem pomaria vosque,
  82. qui numquam vacui proditis in aethera, rami?
  83. cedant Telegoni, cedant Laurentia Turni
  84. iugera Lucrinaeque domus litusque cruenti
  85. Antiphatae, cedant vitreae iuga perfida Circes
  86. Dulichiis ululata lupis arcemque superbae
  87. Anxuris et sedes. Phrygio quas mitis alumno
  88. debet anus; cedant,quae te iam solibus artis
  89. Antia [*]() nimbosa revocabunt litora bruma
  90. Scilicet hic illi meditantur pondera mores,
  91. hic premitur fecunda quies virtusque serena
  92. fronte gravis sanusque nitor luxuque carentes
  93. deliciae, quas ipse suis digressus Athenis
  94. mallet deserto senior Gargettius horto:
    95. [*](nocte sub arcana s: nocte sub arcano m, artano M, noctis ubi arcano Phillimore. )[*](Antia Markland: avia .V: obvia Postgate. )
  95. haec per et Aegaeas hiemes Hyadumque nivosum
  96. sidus et Oleniis dignum petiisse sub astris,
  97. si Maleae credenda ratis Siculosque per aestus
  98. sit via: cur oculis sordet vicina voluptas?
  99. hic tua Tiburtes Faunos chelys et iuvat ipsum
  100. Alciden dictumque lyra maiore Catillum,
  101. seu tibi Pindaricis animus contendere plectris
  102. sive chelyn tollas heroa ad robora sive
  103. liventem satiram nigra rubigine turbes [*]()
  104. seu tua non alia splendescat epistola cura.
  105. Digne Midae Croesique bonis et Perside gaza,
  106. macte bonis animi, cuius stagnantia rura
  107. debuit et flavis Hermus transcurrere ripis
  108. et limo splendente Tagus! sic docta frequentes
  109. otia, sic omni detectus pectora nube
  110. finem Nestoreae precor egrediare senectae.
  1. Estis, io, superi, nec inexorabile Clotho
  2. volvit opus, videt alma pios Astraea Iovique
    3. [*](turbes M: vibres Seriverius. storms; Aege, daughter of Olenus, was changed into a goat. was one of the founders of Tibur. )
  3. conciliata redit dubitataque sidera cernit
  4. Gallicus, es caelo. dive. es,[*]() Germanice. cordi
  5. —quis neget?—: erubuit tanto spoliare ministro
  6. imperium Fortuna tuum. stat proxima cervix
  7. ponderis immensi damnosaque fila senectae
  8. exuit atque alios melior revirescit in annos,
  9. ergo alacres, quae signa colunt urbana, cohortes
  10. inque sinum quae saepe tuum fora turbida questum
  11. confugiunt, leges urbesque ubicumque togatae.
  12. quae tua longinquis implorant iura querelis,
  13. certent laetitia, nosterque ex ordine collis
  14. confremat et sileant peioris murmura famae!
  15. quippe manet longumque aevo redeunte manebit.
  16. quem penes intrepidae mitis custodia Romae,
  17. nec tantum induerint fatis nova saecula crimen
  18. aut instaurati peccaverit ara Tarenti.
  19. Ast ego nec Phoebum, quamquam mihi surda sine illo