Silvae

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volume 1. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. ora Tarans, tua sidereas imitantia flammas
  2. lumina contempto mallet Rhodos aspera Phoebo,
  3. certus ames terras et quae tibi templa dicamus,
  4. ipse colas; nec te caeli iuvet aula, tuosque
  5. laetus huic dono videas dare tura nepotes.
  1. Unde sacro Latii sonuerunt carmine montes?
  2. cui, Paean, nova plectra moves umeroque comanti
  3. facundum suspendio ebur? procul ecce canoro
  4. demigrant Helicone deae quatiuntque novena
  5. lampade solemnem thalamis coeuntibus ignem
  6. et de Pieriis vocalem fontibus undam,
  7. quas inter vultu petulans Elegea propinquat
  8. celsior adsueto divasque hortatur et ambit
  9. alternum fultura [*]() pedem decimamque videri
  10. se cupit et medias fallit permixta sorores.
  11. ipsa manu nuptam genetrix Aeneia duxit
  12. lumina demissam et dulci probitate rubentem,
  13. ipsa toros et sacra parat cinctuque [*]() Latino
  14. dissimulata deam crinem vultusque genasque
  15. temperat atque nova gestit minor ire marita.
  16. Nosco diem causasque sacri: te concinit iste—
  17. pande fores!—te. Stella, chorus; tibi Phoebus et Euhan
  18. et de Maenalia volucer Tegeaticus umbra
  19. serta ferunt, nec blandus Amor nec Gratia cessat
  20. amplexum niveos optatae coniugis artus
  21. floribus innumeris et olenti spargere nimbo.
  22. tu modo fronte rosas, violis modo lilia mixta
  23. excipis et dominae niveis a vultibus obstas.
  24. Ergo dies aderat Parcarum conditus albo
  25. vellere, quo Stellae Violentillaeque professus
  26. ciamaretur hymen, cedant curaeque metusque,
  27. cessent mendaces obliqui carminis astus,
    28. [*](fultura s: futura M. factura m, furata Sandstroem. )[*](cinctuque Barthius: coetuque M. cestuque Phill. )
  28. Fama tace: subiit leges et frena momordit
  29. ille solutus amor: consumpta est fabula vulgi
  30. et narrata diu viderunt oscula cives.
  31. tu tamen attonitus, quamvis data copia tantae
  32. noctis, adhuc optas permissaque numine dextro
  33. vota paves, pone, o dulcis, suspiria, vates,
  34. pone: tua est. licet expositum per limen aperto
  35. ire, redire gradu: iam nusquam ianitor aut lex
  36. aut pudor, amplexu tandem satiare petito—
  37. contigit!—et duras pariter reminiscere noctes.
  38. Digna quidem merces, et si tibi Iuno labores
  39. Herculeos, Stygiis et si concurrere monstris
  40. Fata darent, si Cyaneos raperere per aestus.
  41. hanc propter tanti Pisaea lege trementem
  42. currere et Oenomai fremitus audire sequentis,
  43. nec si Dardania pastor temerarius Ida
  44. sedisses. haec dona forent, nec si alma per auras
  45. te potius prensum aveheret [*]() Tithonia biga.
  46. Sed quae causa toros inopinaque gaudia vati
  47. attulit? hic mecum, dum fervent agmine postes
  48. atriaque et multa pulsantur limina virga,
  49. hic. Erato iocunda, doce. vacat apta movere
  50. colloquia et docti norunt audire penates.
  51. Forte, serenati qua stat plaga lactea caeli,
  52. alma Venus thalamo pulsa modo nocte iacebat
  53. amplexu duro Getici resoluta mariti.
    54. [*](prensum Parrhasius, aveheret Baehrens: prensa veheret, M. Oenomaus, were challenged by him to a chariot-race, on condition of forfeiting their lives if they were beaten. )
  54. fulcra torosque deae tenerum premit agmen Amorum;
  55. signa petunt qua ferre faces, quae pectora figi
  56. imperet; an terris saevire an malit in undis,
  57. an miscere deos an adhuc vexare Tonantem.
  58. ipsi animus nondum nec cordi fixa voluntas,
  59. fessa iacet stratis, ubi quondam conscia culpae
  60. Lemnia deprenso repserunt vincula lecto.
  61. hic puer e turba volucrum, cui plurimus ignis
  62. ore manuque levi numquam frustrata sagitta,
  63. agmine de medio tenera sic dulce profatur
  64. voce—pharetrati pressere silentia fratres.
  65. ‘Scis ut, mater," ait " nulla mihi dextera segnis
  66. militia; quemcumque hominum divumque dedisti,
  67. uritur, at quondam lacrimis et supplice dextra
  68. et votis precibusque virum concede moveri,
  69. o genetrix: duro nec enim ex adamante creati,
  70. sed tua turba sumus, clarus de gente Latina
  71. est iuvenis, quem patriciis maioribus ortum
  72. nobilitas gavisa tulit praesagaque formae
  73. protinus c nostro posuit cognomina caelo,
  74. hunc egomet tota quondam—tibi dulce—pharetra
  75. improbus et densa trepidantem cuspide fixi.
  76. quamvis Ausoniis multum gener ille petitus
  77. matribus, edomui victum dominaeque potentis
  78. ferre iugum et longos iussi sperare per annos,
  79. ast illam summa leviter—sic namque iubebas—
  80. lampade parcentes et inerti strinximus arcu.
  81. ex illo quantos iuvenis premat anxius ignes,
  82. testis ego attonitus, quantum me nocte dieque
  83. urgentem ferat, haud ulli vehementior umquam
  84. incubui, genetrix, iterataque vulnera fodi.
  85. vidi ego et immiti cupidum decurrere campo
  86. Hippomenes, nec sic meta pallebat in ipsa;
  87. vidi et Abydeni iuvenis certantia remis
  88. bracchia laudavique manus et saepe natanti
  89. praeluxi: minor ille calor, quo saeva tepebant
  90. aequora: tu veteres, iuvenis, transgressus amores,
  91. ipse ego te tantos stupui durasse per aestus
  92. firmavique animos blandisque madentia plumis
  93. lumina detersi. quotiens mihi questus Apollo,
  94. sic vatem maerere suum! iam, mater, amatos
  95. indulge thalamos, noster comes ille piusque
  96. signifer; armiferos poterat memorare labores
  97. claraque facta virum et torrentes sanguine campos,
  98. sed tibi plectra dedit mitisque incedere vates
  99. maluit et nostra laurum subtexere myrto.
  100. hic iuvenum lapsus suaque aut externa revolvit
  101. vulnera; pro! quanta est Paphii reverentia, mater,
  102. numinis: hic nostrae deflevit fata columbae.’
  103. Finierat 1; tenera matris cervice pependit
  104. blandus et admotis tepefecit pectora pennis,
  105. illa refert vultu non aspernata rogari:
  106. ‘grande quidem rarumque viris, quos ipsa probavi.
  107. Pierius votum iuvenis cupit, hanc ego formae
  108. egregium mirata decus, cui gloria patrum
  109. et generis certabat honos, tellure cadentem
  110. excepi fovique sinu nec colla genasque
    111. [*](finierat s: emis erat M. finis erat Pol. defeated in a race. death of a dove (a bird sacred to Venus): the parallel of )
  111. contere nec pingui crinem deducere amomo
  112. cessavit mea, nate, manus, mihi dulcis imago
  113. prosiluit. celsae procul aspice frontis honores
  114. suggestumque comae. Latias metire quid ultra
  115. emineat matres: quantum Latonia nymphas
  116. virgo premit quantumque egomet Nereidas exsto.
  117. haec et caeruleis mecum consurgere digna
  118. fluctibus et nostra potuit considere concha;
  119. et si flammigeras potuisset scandere sedes
  120. hasque intrare domos, ipsi erraretis, Amores.
  121. huic quamvis census dederim largita beatos,
  122. vincit opes animo, querimur iam Seras avaros
  123. angustum spoliare nemus Clymenaeaque deesse
  124. germina nec virides satis inlacrimare sorores,
  125. vellera Sidonio iam pauca rubescere tabo
  126. raraque longaevis nivibus crystalla gelari.
  127. huic Hermum fulvoque Tagum decurrere limo,
  128. —nec satis ad cultus—huic Inda monilia Glaucum
  129. Proteaque atque omnem Nereida quaerere iussi,
  130. hanc si Thessalicos vidisses, Phoebe, per agros
  131. erraret secura Daphne, si in [*]() litore Naxi
  132. Theseum iuxta foret haec conspecta cubile,
  133. Gnosida desertam profugus liquisset et Euhan.
  134. quod nisi me longis placasset Iuno querelis,
  135. falsus huic pennas et cornua sumeret aethrae
  136. rector, in hanc vero [*]() cecidisset Iuppiter auro.
    137. [*](Daphne, si in Baehrens: dafnes in M, Daphne, sin Phill. )[*](vero M: verso Herzoy, alio, fulvo, pluvio Markland, iterum Burmann. )
  137. sed dabitur iuveni, cui tu, mea summa potestas,
  138. nate. cupis, thalami quamvis iuga ferre secundi
  139. saepe neget maerens, ipsam iam cedere sensi
  140. inque vicem tepuisse viro.’Sic fata levavit
  141. sidereos artus thalamique egressa superbum
  142. limen Amyclaeos ad frena citavit olores.
  143. iungit Amor laetamque vehens per nubila matrem
  144. geminato temone sedet, iam Thybridis arces
  145. Iliaeae: pandit nitidos domus alta penates
  146. claraque gaudentes plauserunt limina cygni.
  147. digna deae sedes, nitidis nec sordet ab astris.
  148. hic Libycus Phrygiusque silex, hic dura Laconum
  149. saxa virent. hic flexus onyx et concolor alto
  150. vena mari rupesque nitent. quis purpura saepe
  151. Oebalis et Tyrii moderator livet aeni.
  152. pendent innumeris fastigia nixa columnis,
  153. robora Dalmatico lucent satiata metallo.
  154. excludunt radios silvis demissa vetustis
  155. frigora, perspicui vivunt in marmore fontes.
  156. nec servat natura vices: hic Sirius alget,
  157. bruma tepet versumque domus sibi temperat annum.
  158. Exsultat visu tectisque potentis alumnae
  159. non secus alma Venus, quam si Paphon aequore ab alto
  160. Idaliasque domos Erycinaque templa subiret.
  161. tunc ipsam solo reclinem adfata cubili:
  162. ‘Quonam hic usque sopor vacuique modestia lecti,
  163. o mihi Laurentes inter dilecta puellas?
  164. quis morum fideique modus? numquamne virili
  165. summittere iugo? veniet iam tristior aetas.
  166. exerce formam et fugientibus utere donis,
  167. non ideo tibi tale decus vultusque superbos
  168. meque dedi, viduos ut transmittare per annos
  169. ceu non cara mihi. satis o nimiumque priores
  170. despexisse procos, etenim hic tibi sanguine toto
  171. deditus unam omnes inter miratur amatque
  172. nec formae nec stirpis egens, nam docta per urbem
  173. carmina qui iuvenes, quae non didicere puellae?
  174. hunc et bissenos—sic indulgentia pergat
  175. praesidis Ausonii—cernes attollere fasces
  176. ante diem; certe iam nunc Cybeleia movit
  177. limina et Euboicae carmen legit ille Sibyllae,
  178. iamque parens Latius, cuius praenoscere mentem
  179. fas mihi, purpureos habitus iuvenique curule
  180. indulgebit ebur Dacasque—haec [*]() gloria maior—
  181. exuvias laurosque dabit celebrare recentes.
  182. ergo age, iunge toros atque otia deme iuventae,
  183. quas ego non gentes, quae non face corda iugavi 2?
  184. alituum pecudumque mihi durique ferarum
    185. [*](haec Otto et M. )[*](iugavi Dom.: iugali M. Some edd, support MSS. here, and explain by ellipse. )
  185. non renuere greges, ipsum in conubia terrae
  186. aethera, eum pluviis rarescunt nubila, solvo,
  187. sic rerum series mundique revertitur aetas,
  188. unde novum Troiae decus ardentumque deorum
  189. raptorem, Phrygio si non ego iuncta marito,
  190. Lydius unde meos iterasset Thybris Iulos?
  191. quis septemgeminae posuisset moenia Romae
  192. imperii Latiale caput, nisi Dardana furto
  193. cepisset Martem, nec me prohibente, sacerdos?’
  194. His mulcet dictis tacitaeque [*]() inspirat honorem [*]()
  195. conubii, redeunt animo iam dona precesque
  196. et lacrimae vigilesque viri prope limina questus,
  197. Asteris et vatis totam cantata per urbem,
  198. Asteris ante dapes, nocte Asteris, Asteris ortu,
  199. quantum non clamatus Hylas, iamque aspera coepit
  200. flectere corda libens et iam sibi dura videri.
  201. Macte toris. Latios inter placidissime vates,
  202. quod durum permensus iter coeptique labores [*]()
  203. prendisti portus, nitidae [*]() sic transfuga Pisae
  204. amnis in externos longe flammatus amores
  205. flumina demerso trahit intemerata canali.
  206. donec Sicanios tandem prolatus anhelo
    207. [*](tacitaeque Vollmer: tacitoque M. )[*](honorem M: amorem s. )[*](labores Maenaghten: laboris M. )[*](nitidae s: nitiade M: viduae Pii HI i more: tumidae Dom. )
  207. ore bibat fontes; miratur dulcia Nais
  208. oscula nec credit pelago venisse maritum.
  209. Quis tibi tunc alacri caelestum in munere claro,
  210. Stella, dies, quanto salierunt pectora voto,
  211. dulcia cum dominae dexter conubia vultus
  212. adnuit! ire polo nitidosque errare per axes
  213. visus. Amyclaeis minus exsultavit harenis
  214. pastor ad Idaeas Helena veniente carinas;
  215. Thessala nec talem viderunt Pelea Tempe,
  216. cum Thetin Haemoniis Chiron accedere terris
  217. erecto prospexit equo. quam longa morantur
  218. sidera! quam segnis votis Aurora mariti!
  219. At procul ut Stellae thalamos sensere parari
  220. Letous vatum pater et Semeleius Euhan,
  221. hic movet Ortygia, movet hic rapida agmina Nysa.
  222. huic Lycii montes gelidaeque umbracula Thymbrae
  223. et Parnase, sonas 1; illi Pangaea resultant
  224. Ismaraque et quondam genialis litora Naxi.
  225. tunc caras iniere fores comitique canoro
  226. hic chelyn, hic flavam maculoso nebrida tergo,
  227. hic thyrsos, hic plectra ferunt; hic enthea lauro
  228. tempora, Minoa crinem premit ille corona.
  229. Vixdum emissa dies, et iam socialia praesto
  230. omina, iam festa fervet domus utraque pompa.
  231. fronde virent postes, effulgent compita flammis,
  232. et pars immensae gaudet celeberrima Romae.
    233. [*](Parnase sonas Doni.: Parnasis honos M: Parnasis hiems Schwartz. which Bacchus is always connected; there was a tradition that he wore it for sorrow after the death of Ariadne (Theon on Aratus, Phaen. 71). )
  233. omnis honos, cuncti veniunt ad limina fasces,
  234. omnis plebeio teritur praetexta tumultu:
  235. hinc eques, hinc iuvenum coetu [*]() stola mixta laborat.
  236. felices utrosque vocant, sed in agmine, plures
  237. invidere viro. iamdudum poste reclinis
  238. quaerit Hymen thalamis intactum dicere carmen,
  239. quo vatem mulcere queat, dat Iuno verenda
  240. vincula et insignit gemina [*]() Concordia taeda.
  241. hic fuit ille dies: noctem canat ipse maritus!
  242. quantum nosse licet, sic victa sopore doloso
  243. Martia fluminea posuit latus Ilia ripa;
  244. non talis niveos tinxit [*]() Lavinia vultus,
  245. cum Turno spectante rubet: non Claudia talis
  246. respexit populos mota iam virgo carina.
  247. Nunc opus. Aonidum comites tripodumque ministri,
  248. diversis certare modis: eat enthea vittis
  249. atque hederis redimita cohors, ut pollet ovanti
  250. quisque lyra. sed praecipui, qui nobile gressu
  251. extremo fraudatis opus. date carmina festis
  252. digna toris, hunc ipse Coo plaudente Philetas
  253. Callimachusque senex Umbroque Propertius antro
  254. ambissent laudare diem, nec tristis in ipsis
  255. Naso Tomis divesque foco lucente Tibullus.
  256. Me certe non unus amor simplexque canendi
    257. [*](iuvenum coetu Bernartius: iuvenum questus hasta (hasta crased by Ml): in iuvenumque aestu Postgate, hic iuvenum vestis Pilis, cf. Phillimore, Pref, to Silvae, p. xx. )[*](insignit gemina Phillimore: insigni geminat M. )[*](tinxit Guyet: strinxit M. )
  257. causa trahit: tecum similes iunctaeque Camenae,
  258. Stella, mihi, multumque pares bacchamur ad aras
  259. et sociam doctis haurimus ab amnibus undam;
  260. at te nascentem gremio mea prima recepit
  261. Parthenope, dulcisque solo tu gloria nostro
  262. reptasti. nitidum consurgat ad aethera tellus
  263. Eubois et pulchra tumeat Sebethos alumna;
  264. nec sibi sulpureis Lucrinae Naides antris
  265. nec Pompeiani placeant magis otia Sarni.
  266. Heia age, praeclaros Latio properate nepotes,
  267. qui leges, qui castra regant,[*]() qui carmina ludant.
  268. acceleret partu decimum bona Cynthia mensem,
  269. sed parcat Lucina precor: tuque ipse parenti
  270. parce, puer, ne mollem uterum, ne stantia laedas
  271. pectora; cumque tuos tacito natura recessu
  272. formarit vultus, multum de patre decoris,
  273. plus de matre feras, at tu, pulcherrima forma
  274. Italidum, tandem merito possessa marito,
  275. vincla diu quaesita fove: sic damna decoris
  276. nulla tibi; longae [*]() viridis sic flore iuventae
  277. perdurent vultus,-tardeque haec forma senescat.
    278. [*](regant Pol.: legant M. )[*](longae s: longe M. See Slater's note, ad loc. Sebethos was the name of a small stream flowing past Naples. )
  1. Cernere facundi Tibur glaciale Vopisci
  2. si quis et inserto geminos Aniene penates
  3. aut potuit sociae commercia noscere ripae
  4. certantesque sibi dominum defendere villas,
  5. illum nec calido latravit Sirius astro,
  6. nec gravis aspexit Nemeae frondentis alumnus:
  7. talis hiems tectis, frangunt sic improba solem
  8. frigora, Pisaeumque domus non aestuat annum.
  9. Ipsa manu tenera tecum scripsisse Voluptas [*]()
  10. tunc Venus Idaliis unxit fastigia sucis
  11. permulsitque comis blandumque reliquit honorem
  12. sedibus, et volucres vetuit discedere natos.
  13. O longum memoranda dies! quae mente reporto
  14. gaudia, quam lassos per tot miracula visus!
  15. ingenium quam mite solo! quae forma beatis
  16. ante [*]() manus artemque locis! non largius usquam
  17. indulsit Natura sibi. nemora alta citatis
  18. incubuere vadis: fallax responsat imago
  19. frondibus, et longas eadem fugit umbra per undas,
  20. ipse Anien—miranda fides—infraque superque
    21. [*](So lacuna in MSS. after this line. It was first recognized by Schwartz, though the text was doubted by Dom.: Phillimore can j. telam for tecum (iii. 1. 117). )[*](ante Bursian: arte M. )
  21. saxeus [*]() hic tumidam rabiem spumosaque ponit
  22. murmura, ceu placidi veritus turbare Vopisci
  23. Pieriosque dies et habentes carmina somnos,
  24. litus utrumque domi, nec te mitissimus amnis
  25. dividit, alternas servant, praetoria ripas,
  26. non externa sibi fluviumve obstare [*]() queruntur.
  27. Sestiacos nunc Fama sinus pelagusque natatum
  28. iactet et audaci victos delphinas ephebo!
  29. hic aeterna quies, nullis hic iura procellis,
  30. numquam fervor aquis, datur hic transmittere visus
  31. et voces et paene manus, sic Chalcida fluetus
  32. expellunt reflui. sic dissociata profundo