Silvae

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volume 1. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. Quae superimposito moles geminata colosso
  2. stat Latium complexa forum? caelone peractum
  3. fluxit opus? Siculis an conformata caminis
  4. effigies lassum Steropem Brontemque reliquit?
  5. an te Palladiae talem, Germanice, nobis
  6. effinxere manus, qualem modo frena tenentem
  7. Rhenus et attoniti vidit domus ardua Daci?
  8. Nunc age Fama prior notum per saecula nomen
  9. Dardanii miretur equi, cui vertice sacro
  10. Dindymon et caesis decrevit frondibus Ide:
  11. hunc neque discissis cepissent Pergama muris
  12. nec grege permixto pueri innuptaeque puellae
  13. ipse nec Aeneas nec magnus duceret Hector!
  14. adde, quod ille nocens saevosque amplexus Achivos,
  15. hunc mitis commendat eques: iuvat ora tueri
  16. mixta notis belli placidamque gerentia pacem,
  17. nec veris maiora putes: par forma decorque,
  18. par honor, exhaustis Martem non altius armis
  19. Bistonius portat sonipes magnoque superbit
  20. pondere nec tardo [*]() raptus prope flumina cursu
  21. fumat et ingenti propellit Strymona flatu.
    22. [*](tardo Mi tanto or -us Pol., tantum Phill. )
  22. Par operi sedes, hinc obvia limina pandit,
  23. qui fessus bellis adscitae [*]() munere prolis
  24. primus iter nostris ostendit in aethera divis;
  25. discit et e vultu, quantum tu mitior armis,
  26. qui nec in externos facilis saevire furores
  27. das Cattis Dacisque iidem, te signa ferente
  28. et minor in leges gener et Cato Caesaris iret.[*]()
  29. at laterum passus hinc Iulia tecta tuentur,
  30. illinc belligeri sublimis regia Pauli,
  31. terga Pater, blandoque videt Concordia vultu.
  32. Ipse autem puro celsum caput aere saeptus
  33. templa superfulges et prospectare videris,
  34. an nova contemptis surgant Palatia flammis
  35. pulchrius, an tacita vigilet face Troicus ignis
  36. atque exploratas iam laudet Vesta ministras.
  37. dextra vetat pugnas,[*]() laevam Tritonia virgo
  38. non gravat et sectae praetendens colla Medusae:
  39. ceu stimulis accendit equum; nec dulcior usquam
  40. lecta deae sedes nec si, Pater, ipse teneres.
  41. pectora, quae mundi valeant evolvere curas,
    42. [*](adscitae M: adsertae s. )[*](gener et Cato Caesaris iret Scriverius and Housman (see Manilius, p. Levii): iret gener et Cato castris M. )[*](pugnas Pol.: pugnes M. )
  42. et quis [*]() se totis Temese dedit hausta metallis;
  43. it tergo demissa chlamys: latus ense quieto
  44. securum, magnus quanto mucrone minatur
  45. noctibus hibernis et sidera terret Orion.
  46. at sonipes habitus animosque imitatus equestres
  47. aerius attollit vultus cursumque minatur;
  48. cui rigidis stant colla iubis vivusque per armos
  49. impetus et tantis calcaribus ilia late
  50. suffectura patent; vacuae pro caespite terrae
  51. aerea captivi crinem tegit ungula Rheni.
  52. hune et Adrasteus visum extimuisset Arion
  53. et pavet aspiciens Ledaeus ab aede propinqua
  54. Cyllarus. hic domini numquam mutabit habenas
  55. perpetuus frenis atque uni serviet astro!
  56. vix sola sufficiunt insessaque pondere tanto [*]()
  57. subter anhelat humus; nec ferro aut aere: laborant
  58. sub genio, teneat quamvis aeterna crepido,
  59. quae superingesti portaret culmina montis
  60. caeliferique attrita genu durasset Atlantis.
  61. Nec longae traxere morae, iuvat ipsa labores
  62. forma dei praesens operique intenta iuventus
  63. miratur plus posse manus, strepit ardua pulsu
  64. machina: continuus septem per culmina Martis [*]()
  65. it fragor et magnae vincit [*]() vaga murmura Romae.
    66. [*](et quis s: et qui M. et cui s: it, cui Phill. )[*](tanto s: toto M )[*]( Martis Gronovius: montis M (from 59). )[*](vincit Heinsius: fingit M, frangit conj. Phill. )
  66. Ipse loci custos, cuius sacrata vorago
  67. famosique lacus nomen memorabile servant,
  68. innumeros aeris sonitus et verbere crudo
  69. ut sensit mugire forum, movet horrida sancto
  70. ora situ meritaque caput venerabile quercu.
  71. ac primum ingentes habitus lucemque coruscam
  72. expavit maioris equi terque ardua mersit
  73. colla lacu trepidans, laetus mox praeside viso:
  74. ‘salve, magnorum proles genitorque deorum,
  75. auditum longe numen mihi! nunc mea felix,
  76. nunc veneranda palus, cum te prope nosse tuumque
  77. immortale iubar vicina sede tueri
  78. concessum, semel auctor ego inventorque salutis
  79. Romuleae: tu bella Iovis, tu proelia Rheni,
  80. tu civile nefas, tu tardum in foedera montem
  81. longo Marte domas. quod si te nostra tulissent
  82. saecula, temptasses me non audente profundo
  83. ire lacu. sed Roma tuas tenuisset habenas.’
  84. Cedat equus, Latiae qui contra templa Diones
  85. Caesarei stat sede fori—quem traderis ausus
  86. Pellaeo, Lysippe. duci, mox Caesaris ora
  87. mirata cervice tulit—vix lumine fesso
  88. explores, quam longus in hunc despectus ab illo.
  89. quis rudis usque adeo, qui non, ut viderit ambos,
  90. tantum dicat equos quantum distare regentes?
  91. Non hoc imbriferas hiemes opus aut Iovis ignem
  92. tergeminum, Aeolii non agmina carceris horret
  93. annorumve moras: stabit, dum terra polusque,
  94. dum Romana dies. huc et sub nocte silenti,
  95. cum superis terrena placent, tua turba relicto
  96. labetur caelo miscebitque oscula iuxta,
  97. ibit in amplexus natus fraterque paterque
  98. et soror: una locum cervix dabit omnibus astris.
  99. Utere perpetuum populi magnique senatus
  100. munere. Apelleae cuperent te scribere cerac
  101. optassetque novo similem te ponere templo
  102. Atticus Elei senior Iovis, et tua mitis
  103. ora Tarans, tua sidereas imitantia flammas
  104. lumina contempto mallet Rhodos aspera Phoebo,
  105. certus ames terras et quae tibi templa dicamus,
  106. ipse colas; nec te caeli iuvet aula, tuosque
  107. laetus huic dono videas dare tura nepotes.
  1. Unde sacro Latii sonuerunt carmine montes?
  2. cui, Paean, nova plectra moves umeroque comanti
  3. facundum suspendio ebur? procul ecce canoro
  4. demigrant Helicone deae quatiuntque novena
  5. lampade solemnem thalamis coeuntibus ignem
  6. et de Pieriis vocalem fontibus undam,
  7. quas inter vultu petulans Elegea propinquat
  8. celsior adsueto divasque hortatur et ambit
  9. alternum fultura [*]() pedem decimamque videri
  10. se cupit et medias fallit permixta sorores.
  11. ipsa manu nuptam genetrix Aeneia duxit
  12. lumina demissam et dulci probitate rubentem,
  13. ipsa toros et sacra parat cinctuque [*]() Latino
  14. dissimulata deam crinem vultusque genasque
  15. temperat atque nova gestit minor ire marita.
  16. Nosco diem causasque sacri: te concinit iste—
  17. pande fores!—te. Stella, chorus; tibi Phoebus et Euhan
  18. et de Maenalia volucer Tegeaticus umbra
  19. serta ferunt, nec blandus Amor nec Gratia cessat
  20. amplexum niveos optatae coniugis artus
  21. floribus innumeris et olenti spargere nimbo.
  22. tu modo fronte rosas, violis modo lilia mixta
  23. excipis et dominae niveis a vultibus obstas.
  24. Ergo dies aderat Parcarum conditus albo
  25. vellere, quo Stellae Violentillaeque professus
  26. ciamaretur hymen, cedant curaeque metusque,
  27. cessent mendaces obliqui carminis astus,
    28. [*](fultura s: futura M. factura m, furata Sandstroem. )[*](cinctuque Barthius: coetuque M. cestuque Phill. )
  28. Fama tace: subiit leges et frena momordit
  29. ille solutus amor: consumpta est fabula vulgi
  30. et narrata diu viderunt oscula cives.
  31. tu tamen attonitus, quamvis data copia tantae
  32. noctis, adhuc optas permissaque numine dextro
  33. vota paves, pone, o dulcis, suspiria, vates,
  34. pone: tua est. licet expositum per limen aperto
  35. ire, redire gradu: iam nusquam ianitor aut lex
  36. aut pudor, amplexu tandem satiare petito—
  37. contigit!—et duras pariter reminiscere noctes.
  38. Digna quidem merces, et si tibi Iuno labores
  39. Herculeos, Stygiis et si concurrere monstris
  40. Fata darent, si Cyaneos raperere per aestus.
  41. hanc propter tanti Pisaea lege trementem
  42. currere et Oenomai fremitus audire sequentis,
  43. nec si Dardania pastor temerarius Ida
  44. sedisses. haec dona forent, nec si alma per auras
  45. te potius prensum aveheret [*]() Tithonia biga.
  46. Sed quae causa toros inopinaque gaudia vati
  47. attulit? hic mecum, dum fervent agmine postes
  48. atriaque et multa pulsantur limina virga,
  49. hic. Erato iocunda, doce. vacat apta movere
  50. colloquia et docti norunt audire penates.
  51. Forte, serenati qua stat plaga lactea caeli,
  52. alma Venus thalamo pulsa modo nocte iacebat
  53. amplexu duro Getici resoluta mariti.
    54. [*](prensum Parrhasius, aveheret Baehrens: prensa veheret, M. Oenomaus, were challenged by him to a chariot-race, on condition of forfeiting their lives if they were beaten. )
  54. fulcra torosque deae tenerum premit agmen Amorum;
  55. signa petunt qua ferre faces, quae pectora figi
  56. imperet; an terris saevire an malit in undis,
  57. an miscere deos an adhuc vexare Tonantem.
  58. ipsi animus nondum nec cordi fixa voluntas,
  59. fessa iacet stratis, ubi quondam conscia culpae
  60. Lemnia deprenso repserunt vincula lecto.
  61. hic puer e turba volucrum, cui plurimus ignis
  62. ore manuque levi numquam frustrata sagitta,
  63. agmine de medio tenera sic dulce profatur
  64. voce—pharetrati pressere silentia fratres.
  65. ‘Scis ut, mater," ait " nulla mihi dextera segnis
  66. militia; quemcumque hominum divumque dedisti,
  67. uritur, at quondam lacrimis et supplice dextra
  68. et votis precibusque virum concede moveri,
  69. o genetrix: duro nec enim ex adamante creati,
  70. sed tua turba sumus, clarus de gente Latina
  71. est iuvenis, quem patriciis maioribus ortum
  72. nobilitas gavisa tulit praesagaque formae
  73. protinus c nostro posuit cognomina caelo,
  74. hunc egomet tota quondam—tibi dulce—pharetra
  75. improbus et densa trepidantem cuspide fixi.
  76. quamvis Ausoniis multum gener ille petitus
  77. matribus, edomui victum dominaeque potentis
  78. ferre iugum et longos iussi sperare per annos,
  79. ast illam summa leviter—sic namque iubebas—
  80. lampade parcentes et inerti strinximus arcu.
  81. ex illo quantos iuvenis premat anxius ignes,
  82. testis ego attonitus, quantum me nocte dieque
  83. urgentem ferat, haud ulli vehementior umquam
  84. incubui, genetrix, iterataque vulnera fodi.
  85. vidi ego et immiti cupidum decurrere campo
  86. Hippomenes, nec sic meta pallebat in ipsa;
  87. vidi et Abydeni iuvenis certantia remis
  88. bracchia laudavique manus et saepe natanti
  89. praeluxi: minor ille calor, quo saeva tepebant
  90. aequora: tu veteres, iuvenis, transgressus amores,
  91. ipse ego te tantos stupui durasse per aestus
  92. firmavique animos blandisque madentia plumis
  93. lumina detersi. quotiens mihi questus Apollo,
  94. sic vatem maerere suum! iam, mater, amatos
  95. indulge thalamos, noster comes ille piusque
  96. signifer; armiferos poterat memorare labores
  97. claraque facta virum et torrentes sanguine campos,
  98. sed tibi plectra dedit mitisque incedere vates
  99. maluit et nostra laurum subtexere myrto.
  100. hic iuvenum lapsus suaque aut externa revolvit
  101. vulnera; pro! quanta est Paphii reverentia, mater,
  102. numinis: hic nostrae deflevit fata columbae.’
  103. Finierat 1; tenera matris cervice pependit
  104. blandus et admotis tepefecit pectora pennis,
  105. illa refert vultu non aspernata rogari:
  106. ‘grande quidem rarumque viris, quos ipsa probavi.
  107. Pierius votum iuvenis cupit, hanc ego formae
  108. egregium mirata decus, cui gloria patrum
  109. et generis certabat honos, tellure cadentem
  110. excepi fovique sinu nec colla genasque
    111. [*](finierat s: emis erat M. finis erat Pol. defeated in a race. death of a dove (a bird sacred to Venus): the parallel of )
  111. contere nec pingui crinem deducere amomo
  112. cessavit mea, nate, manus, mihi dulcis imago
  113. prosiluit. celsae procul aspice frontis honores
  114. suggestumque comae. Latias metire quid ultra
  115. emineat matres: quantum Latonia nymphas
  116. virgo premit quantumque egomet Nereidas exsto.
  117. haec et caeruleis mecum consurgere digna
  118. fluctibus et nostra potuit considere concha;
  119. et si flammigeras potuisset scandere sedes
  120. hasque intrare domos, ipsi erraretis, Amores.
  121. huic quamvis census dederim largita beatos,
  122. vincit opes animo, querimur iam Seras avaros
  123. angustum spoliare nemus Clymenaeaque deesse
  124. germina nec virides satis inlacrimare sorores,
  125. vellera Sidonio iam pauca rubescere tabo
  126. raraque longaevis nivibus crystalla gelari.
  127. huic Hermum fulvoque Tagum decurrere limo,
  128. —nec satis ad cultus—huic Inda monilia Glaucum
  129. Proteaque atque omnem Nereida quaerere iussi,
  130. hanc si Thessalicos vidisses, Phoebe, per agros
  131. erraret secura Daphne, si in [*]() litore Naxi
  132. Theseum iuxta foret haec conspecta cubile,
  133. Gnosida desertam profugus liquisset et Euhan.