Thebais

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volumes 1-2. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. coniugis et pulchrum nati commendo furorem.’
  2. desiluit maerens lacrimasque avertit Apollo:
  3. tune vero ingemuit currusque orbique iugales.
  4. non aliter caeco nocturni turbine Cori
  5. scit peritura ratis, cum iam damnata sororis
  6. igne Therapnaei fugerunt carbasa fratres.
  7. Iamque recessurae paulatim horrescere terrae
  8. summaque terga quati graviorque effervere pulvis
  9. coeperat; inferno mugit iam murmure campus.
  10. bella putant trepidi bellique hunc esse fragorem,
  11. hortanturque gradus; alius [*]() tremor arma viresque
  12. mirantesque inclinat equos; iam frondea nutant
  13. culmina, iam muri, ripisque Ismenos apertis
  14. effugit; exciderunt irae, nutantia Agunt
  15. tela solo, dubiasque vagi nituntur in hastas
  16. comminus inque vicem viso pallore recedunt.
  17. sic ubi navales miscet super aequora pugnas
  18. contempto Bellona mari, si forte benigna
    19. [*]()[*](alius Pω: altus Heinsius and late MSS.)[*](benigna Pω: maligna BS': Phillimore conj. nigrabit.)
    v.2.p.192
  19. tempestas, sibi quisque cavent, ensesque recondit
  20. mors alia, et socii pacem fecere timores,
  21. talis erat campo belli fluitantis imago,
  22. sive laborantes concepto flamine terrae
  23. ventorum rabiem et clusum eiecere furorem,
  24. exedit seu putre solum carpsitque ferendo [*]()
  25. unda latens, sive hae volventis machina caeli
  26. incubuit, sive omne fretum Neptunia movit
  27. cuspis et extremas gravius mare torsit in oras,
  28. seu vati datus ille fragor, seu terra minata est
  29. fratribus: ecce alte praeceps humus ore profundo
  30. dissilit, inque vicem timuerunt sidera et umbrae,
  31. illum ingens haurit specus et transire parantes
  32. mergit equos; non arma manu, non frena remisit:
  33. sicut erat, rectos defert in Tartara currus,
  34. respexitque cadens caelum campumque coire
  35. ingemuit, donec levior distantia rursus
  36. miscuit arva tremor lucemque exclusit Averno.
    37. [*](terendo later MSS.: ferendo Pω.)
    v.2.p.194
  1. Ut subitus vates pallentibus incidit umbris
  2. letiferasque domos orbisque [*]() arcana sepulti
  3. rupit et armato turbavit funere manes,
  4. horror habet cunctos, Stygiis mirantur in oris
  5. tela et equos corpusque movum; nec enim ignibus artus
  6. conditus aut maesta niger adventabat ab urna,
  7. sed belli sudore calens, clipeumque cruentis
  8. foribus et scissi respersus pulvere campi,
  9. necdum illum aut trunca lustraverat obvia taxo
  10. Eumenis. aut furvo [*]() Proserpina poste notarat
  11. coetibus adsumptum functis; quin comminus ipsa
  12. Fatorum deprensa colus, visoque paventes
  13. augure tunc demum rumpebant stamina Parcae,
  14. illum et securi circumspexere fragorem
  15. Elysii, et si quos procul ulteriore [*]() barathro
  16. altera nox aliisque gravat plaga caeca tenebris,
  17. tunc regemunt pigrique lacus ustaeque [*]() paludes,
  18. umbriferaeque fremit sulcator pallidus undae
  19. dissiluisse novo penitus telluris hiatu
  20. Tartara et admissos non per sua flumina manes.
    21. [*](orbisque ω regisque P.)[*](furvo ω: fulvo PS.)[*](ulteriore P: inferiore ω.)[*](ustae P Schol.: vastae ω.)
    v.2.p.196
  21. Forte sedens media regni infelicis in arce
  22. dux Erebi populos poscebat crimina vitae,
  23. nil hominum miserans iratusque omnibus umbris
  24. stant Furiae circum variaeque ex ordine Mortes,
  25. saevaque multisonas exsertat Poena catenas;
  26. Fata ferunt animas et eodem pollice damnant:
  27. vincit opus. iuxta Minos cum fratre verendo
  28. iura bonus meliora monet regemque cruentum
  29. temperat; adsistunt lacrimis atque igne tumentes
  30. Cocytos Phlegethonque, et Styx periuria divum
  31. arguit, ille autem supera compage soluta
  32. nec solitus sentire metus expavit oborta
  33. sidera, iucundaque offensus luce profatur:
  34. ‘quae superum labes inimicum impegit Averno
  35. aethera? quis rupit tenebras vitaeque silentes
  36. admonet? unde minae 1? uter haec mihi proelia fratrum?
  37. congredior, pereant agedum discrimina rerum,
  38. nam cui dulce magis? magno me tertia victum
  39. deiecit Fortuna polo, mundumque nocentem
  40. servo: nec iste meus dirisque en pervius astris
  41. inspicitur. tumidusne meas regnator Olympi
  42. explorat vires? habeo iam quassa Gigantum
  43. vincula et aetherium cupidos exire sub axem
  44. Titanas miserumque patrem: quid me otia maesta
  45. saevus et implacidam prohibet perferre quietem
    46. [*](minae ω: mina P, minas Baehrens. Statius allows, occasionally, a short syllable at this point in the line, cf, iii. 710, also, very rarely, hiatus.)
    v.2.p.198
  46. amissumque odisse diem? pandam omnia regna,
  47. si placet, et Stygio praetexam Hyperiona caelo.
  48. Arcada nec superis — quid enim mihi nuntius ambas
  49. itque reditque domos? — emittam et utrumque tenebo
  50. Tyndariden. cur autem avidis Ixiona frango
  51. verticibus? cur non exspectant Tantalon undae?
  52. anne profanatum totiens chaos hospite vivo
  53. perpetiar? me Pirithoi temerarius ardor
  54. temptat et audaci Theseus iuratus amico,
  55. me ferus Alcides, tunc cum custode remoto
  56. ferrea Cerbereae tacuerunt limina portae;
  57. Odrysiis etiam pudet heu! patuisse querellis
  58. Tartara: vidi egomet blanda inter carmina turpes
  59. Eumenidum lacrimas iterataque pensa Sororum;
  60. me quoque — sed durae melior violentia legis.
  61. ast ego vix unum, nec celsa ad sidera, furto
  62. ausus iter Siculo rapui conubia campo:
  63. nec licuisse ferunt; iniustaeque a Iove leges
  64. protinus, et sectum genetrix mihi computat annum,
  65. sed quid ego haec? i, Tartareas ulciscere sedes,
  66. Tisiphone; si quando novis asperrima monstris,
  67. triste, insuetum, ingens, quod nondum viderit aether,
  68. ede nefas, quod mirer ego invideantque Sorores,
  69. atque adeo fratres — nostrique haec omina sunto
  70. prima odii — , fratres alterna in vulnera laeto
  71. Marte ruant; sit, qui rabidarum more ferarum
    72. v.2.p.200
  72. mandat atrox hostile caput, quique igne supremo
  73. arceat exanimes et manibus aethera nudis
  74. commaculet: iuvet ista ferum spectare Tonantem.
  75. praeterea ne sola furor mea regna lacessat,
  76. quaere deis qui bella ferat, qui fulminis ignes
  77. infestumque Iovem clipeo fumante repellat.
  78. faxo haud sit cunctis levior metus atra movere
  79. Tartara, frondenti quam iungere Pelion Ossae.’
  80. dixerat; atque illi iamdudum regia tristis
  81. attremit oranti, suaque et quae desuper urguet
  82. nutabat tellus: non fortius aethera vultu
  83. torquet et astriferos inclinat Iuppiter axes.
  84. At tibi quos inquit, ‘manes, qui limite praeceps
  85. non licito per inane ruis?’ subit ille minantem
  86. iam tenuis visu, iam vanescentibus armis,
  87. iam pedes: exstincto tamen indecerptus [*]() in ore
  88. augurii perdurat honos, obscuraque fronti
  89. vitta manet, ramumque tenet morientis olivae.
  90. ‘si licet et sanctis hic ora resolvere fas est
  91. manibus, o cunctis finitor maxime rerum,
  92. at mihi, qui quondam causas elementaque noram,
  93. et sator, oro, minas stimulataque corda remulce,
  94. neve ira dignare hominem et tua iura timentem,
  95. nam nec ad Herculeos — unde haec mihi proelia 2? — raptus,
  96. nec venerem inlicitam — crede his insignibus — ausi
  97. intramus Lethen: fugiat ne tristis in antrum
    98. [*](indecerptus Barth: interceptus Pω.)[*](proelia P: pectora ω.)
    v.2.p.202
  98. Cerberus, aut nostros timeat Proserpina currus,
  99. augur Apollineis modo dilectissimus aris,
  100. testor inane chaos — quid enim hic iurandus Apollo? — ;
  101. crimine non ullo subeo nova fata, nec alma
  102. sic merui de luce rapi; scit iudicis urna
  103. Dictaei verumque potest deprendere Minos,
  104. coniugis insidiis et iniquo venditus auro
  105. Argolicas acies — unde haec tibi turba recentum
  106. umbrarum, et nostrae veniunt quoque funera dextrae —
  107. non ignarus ini: subito me turbine mundi —
  108. horret adhuc animus — mediis e milibus hausit
  109. nox tua. quae mihi mens, dum per cava viscera terrae
  110. vado diu pendens et in aere volvor operto?
  111. ei mihi! nil ex me sociis patriaeque relictum,
  112. vel captum Thebis; iam non Lernaea videbo
  113. tecta, nec attonito saltem cinis ibo parenti,
  114. non tumulo, non igne miser lacrimisque meorum
  115. productus, toto pariter tibi funere veni,
  116. nil istis ausurus equis; nec deprecor umbram
  117. accipere et tripodum iam non meminisse meorum.
  118. nam tibi praesagi quis iam super auguris usus,
  119. cum Parcae tua iussa trahant? sed pectora flectas
  120. et melior sis, quaeso, deis. si quando nefanda
  121. huc aderit coniunx, illi funesta reserva
  122. supplicia: illa tua, rector bone, dignior ira.’
  123. accipit ille preces indignaturque moveri.
  124. ut leo Massyli cum lux stetit obvia ferri,
    125. v.2.p.204
  125. tunc iras, tunc arma citat; si decidit hostis,
  126. ire supra satis est vitamque relinquere victo.
  127. Interea vittis lauruque insignis opima
  128. currus et egregiis modo formidatus in armis
  129. luce palam, fusus nulli[*]() nullique fugatus,
  130. quaeritur: absistunt turmae, suspectaque tellus
  131. omnibus, infidi miles vestigia campi
  132. circuit, atque avidae tristis locus ille ruinae
  133. cessat et inferni vitatur honore sepulcri,
  134. nuntius hortanti diversa in parte maniplos
  135. Adrasto, vix ipse ratus vidisse, Palaemon .
  136. advolat et trepidans — steterat nam forte cadenti
  137. proximus inspectoque miser pallebat hiatu —
  138. verte gradum, fuge, rector ait, ‘si Dorica saltem
  139. terra loco patriaeque manent, ubi liquimus, arces,
  140. non armis, non sanguine opus: quid inutile ferrum
  141. stringimus in Thebas? currus humus impia sorbet
  142. armaque bellantesque viros; fugere ecce videtur
  143. hic etiam, quo stamus, ager. vidi ipse profundae
  144. noctis iter ruptaque soli compage ruentem
  145. illum heu, praesagis quo nullus amicior astris,
  146. Oecliden, frustraque manus cum voce tetendi.[*]()
  147. mira loquor, sulcos etiamnum rector equorum
  148. fumantemque locum et spumis madida arva [*]() reliquit.[*]()
  149. nec commune malum est: tellus agnoscit alumnos,
  150. stat Thebana acies.’ stupet haec et credere Adrastus
  151. cunctatur; sed Mopsus idem trepidusque ferebat
  152. Actor idem, iam [*]() fama novis terroribus audax
    153. [*](nulli ω: media P.)[*](tetendi BQC: tetendit Pω.)[*](arva ω: ora P.)[*](reliquit P: reliqui ω.)[*](iam Sandstroem: nam Pio.)
    v.2.p.206
  153. non unum cecidisse refert, sponte agmina retro
  154. non exspectato revocantum more tubarum[*]()
  155. praecipiant: sed torpet iter, falluntque ruentes
  156. genua viros; ipsique — putes sensisse — repugnant
  157. cornipedes nulloque truces hortamine parent,
  158. nec celerare gradum nec tollere lumina terra,
  159. fortius incursant Tyrii, sed vesper opacus
  160. lunares iam ducit equos; data foedere parvo
  161. maesta viris requies et nox auctura timores.
  162. Quae tibi nunc facies, postquam permissa gemendi
  163. copia? qui fletus galeis cecidere solutis?
  164. nil solitum fessos iuvat; abiecere madentes,
  165. sicut erant, clipeos, nec quisquam spicula tersit,
  166. nec laudavit equum, nitidae nec cassidis altam
  167. compsit adornavitque iubam; vix magna lavare
  168. vulnera et efflantes libet internectere plagas:
  169. tantus ubique dolor, mensas alimentaque bello
  170. debita nec pugnae suasit timor: omnia laudes,
  171. Amphiarae, tuas fecundaque pectora veri
  172. commemorant lacrimis, et per tentoria sermo
  173. unus: abisse deos dilapsaque numina castris.
  174. ‘heu ubi laurigeri currus sollemniaque arma
  175. et galeae vittatus apex? hoc antra lacusque
  176. Castalii tripodumque fides? sic gratus Apollo?
  177. quis mihi sidereos lapsus mentemque sinistri
  178. fulguris, aut caesis saliat quod numen in extis,
  179. quando iter, unde morae, quae saevis utilis armis,
    180. [*](tubarum ω: ferarum P.)
    v.2.p.208
  180. quae pacem magis hora velit? quis iam omne futurum
  181. proferet, aut cum quo volucres mea fata loquentur?
  182. hos quoque bellorum casus nobisque tibique
  183. praescieras, et — quanta sacro sub pectore virtus! —
  184. venisti tamen et miseris comes additus armis,
  185. et cum te tellus fatalisque hora vocaret,
  186. tu Tyrias acies adversaque signa vacasti
  187. sternere; tunc etiam media de morte timendum
  188. hostibus infestaque abeuntem vidimus hasta,
  189. et nunc te quis casus habet? poterisne reverti
  190. sedibus a Stygiis altaque erumpere terra?
  191. anne sedes hilares iuxta tua numina Parcas
  192. et vice concordi discis ventura docesque?
  193. an tibi felices lucos miseratus Averni
  194. rector et Elysias dedit inservare volucres?
  195. quidquid es, aeternus Phoebo dolor et nova clades
  196. semper eris mutisque diu plorabere Delphis,
  197. hic Tenedon Chrysenque [*]() dies partuque ligatam
  198. Delon et intonsi eludet penetralia Branchi,
  199. nec Clarias hac luce fores Didymaeaque quisquam
  200. limina nec Lyciam supplex consultor adibit.
  201. quin et cornigeri vatis nemus atque Molosso
  202. quercus anhela Iovi Troianaque Thymbra tacebit,
  203. ipsi amnes ipsaeque volent [*]() arescere laurus,
  204. ipse nihil certum sagis [*]() clangoribus aether
    205. [*](chrisenque P: chrysamque BQ: cyrrhamque ω.)[*](ipsaeque volent ω: ipsaeque viae mallent P: ipsae malent Postgate.)[*](sagis ω: sacis S: sacris P,)
    v.2.p.210
  205. praecinet, et nulla ferientur ab alite nubes.
  206. iamque erit ille dies, quo te quoque conseia fatis
  207. templa colant reddatque tuus responsa sacerdos.’
  208. talia fatidico peragunt sollemnia regi,
  209. ceu flammas ac dona rogo tristesque rependant
  210. exsequias mollique animam tellure reponant.
  211. fracta dehinc eunetis aversaque pectora bello:
  212. sic fortes Minyas subito cum funere Tiphys
  213. destituit, non arma sequi, non ferre videtur
  214. remus aquas, ipsique minus iam ducere venti.
  215. iam fessi gemitu, paulatim et corda levavit
  216. exhaustus sermone dolor, nox addita curas
  217. obruit et facilis lacrimis inrepere somnus.
  218. At non Sidoniam diversa in parte per urbem
  219. nox eadem: vario producunt sidera ludo
  220. ante domos intraque, ipsaeque ad moenia marcent
  221. excubiae; gemina aera sonant Idaeaque terga
  222. et moderata sonum vario spiramine buxus.
  223. tune dulces superos atque omne ex ordine alumnum
  224. numen ubique sacri resonant paeanes, ubique
  225. serta coronatumque merum, nunc funera rident
  226. auguris ignari, contraque in tempore certant
  227. Tiresian laudare suum; nunc facta revolvunt
  228. maiorum veteresque canunt ab origine Thebas:
  229. hi mare Sidonium manibusque adtrita Tonantis
  230. cornua et ingenti sulcatum Nerea tauro,
  231. hi Cadmum lassamque bovem fetosque cruenti
  232. Martis agros, alii Tyriam reptantia saxa
    233. v.2.p.212
  233. ad chelyn et duras animantem Amphiona cautes,
  234. hi gravidam Semelen, illi Cythereia laudant
  235. conubia et multa deductam lampade fratrum
  236. Harmoniam: nullis iam deest [*]() sua fabula mensis,
  237. ceu modo gemmiferum thyrso populatus Hydaspen
  238. Eoasque domos nigri vexilla triumphi
  239. liber et ignotos populis ostenderet Indos.
  240. Tunc primum ad coetus sociaeque ad foedera mensae
  241. semper inaspectum diraque in sede latentem
  242. Oedipoden exisse ferunt vultuque sereno
  243. canitiem nigram squalore et sordida fusis
  244. ora comis laxasse manu sociumque benignos
  245. adfatus et abacta prius solacia passum,
  246. quin hausisse dapes insiccatumque cruorem
  247. deiecisse genis, cunctos auditque refertque,
  248. qui Ditem et Furias tantum et si quando regentem
  249. Antigonen maestis solitus pulsare querellis,
  250. causa latet, non hunc Tyrii fors prospera belli,
  251. tantum bella iuvant; natum hortaturque probatque,
  252. nec vicisse velit; sed primos comminus enses
  253. et sceleris tacito rimatur semina voto.
  254. inde epulae dulces ignotaque gaudia vultu,
  255. qualis post longae Phineus ieiunia poenae,
  256. nil stridere domi volucres ut sensit abactas —
  257. necdum tota fides — hilaris mensasque torosque
  258. nec turbata feris tractavit pocula pinnis.
  259. Cetera Graiorum curis armisque iacebat
  260. fessa cohors; alto castrorum ex aggere Adrastus
  261. lactificos tenui captabat corde tumultus,
    262. [*](iam deest D: deest Pω: -que deest C: dent, non est edd.: suavis Garrod, but Statius may have lengthened the first syllable, cf, ii. 551, vi. 519, x. 236, xi. 276.)
    v.2.p.214
  262. quamquam aeger senio, sed agit miseranda-potestas
  263. invigilare malis, illum aereus undique clamor
  264. Thebanique urunt sonitus, et amara lacessit
  265. tibia, tum nimio voces marcore superbae
  266. incertaeque faces et iam male pervigil ignis,
  267. sic ubi per fluctus uno ratis obruta somno
  268. conticuit, pacique[*]() maris secura iuventus
  269. mandavere animas: solus stat puppe magister
  270. pervigil inscriptaque deus qui navigat alno.
  271. Tempus erat, iunctos cum iam soror ignea Phoebi
  272. sensit equos penitusque cavam sub luce parata
  273. Oceani mugire domum, seseque vagantem
  274. colligit et leviter moto fugat astra flagello:
  275. concilium rex triste vocat, quaeruntque gementes,
  276. quis tripodas successor agat, quo provida [*]() laurus
  277. transeat atque orbum vittae decus, haud mora, cuncti
  278. insignem fama sancteque Melampode cretum
  279. Thiodamanta volunt, quicum ipse arcana deorum
  280. partiri et visas uni sociare solebat
  281. Amphiaraus aves, tantaeque haud invidus artis
  282. gaudebat dici similem iuxtaque secundum,
  283. illum ingens confundit honos inopinaque turbat
  284. gloria et oblatas frondes submissus adorat,
  285. seque oneri negat esse parem cogique meretur:
  286. sicut Achaemenius solium gentesque paternas
  287. excepit si forte puer, cui vivere patrem
  288. tutius, incerta formidine gaudia librat,
    289. [*](pacique Postgate: tantique Pω, but some dat. is needed for the verb; it is impossible to understand somno, as Klotz.)[*](provida Peyrared: prodigia P: prodita ω.)
    v.2.p.216
  289. an fidi proceres, ne pugnet volgus habenis,
  290. cui latus Euphratae, cui Caspia limina mandet;
  291. sumere tunc arcus ipsumque onerare veretur
  292. patris equum, visusque sibi nec sceptra capaci
  293. sustentare manu nec adhuc implere tiaram.
  294. Atque is ubi intorto signatus vellere crinem
  295. convenitque deis, hilari per castra tumultu
  296. vadit ovans ac, prima sui documenta, sacerdos
  297. Tellurem placare parat: nec futile maestis
  298. id visum Danais, geminas ergo dicet aras
  299. arboribus vivis et adulto caespite texi
  300. imperat, innumerosque deae, sua munera, flores
  301. et cumulos frugum et quicquid novat impiger annus
  302. addit et intacto spargens altaria lacte
  303. incipit: ‘o hominum divomque aeterna creatrix,
  304. quae fluvios silvasque animarum et semina mundo
  305. cuncta Prometheasque manus Pyrrhaeaque saxa
  306. gignis, et impastis quae prima alimenta dedisti
  307. mutastique[*]() viris,[*]() quae pontum ambisque vehisque:
  308. te penes et pecudum gens mitis et ira ferarum
  309. et volucrum requies; firmum atque immobile mundi
  310. robur inoccidui, te velox machina caeli
  311. aere pendentem vacuo, te currus uterque
  312. circuit, o rerum media indivisaque magnis
  313. fratribus! ergo simul tot gentibus alma, tot altis
  314. urbibus ac populis, subterque ac desuper una
    315. [*](mutastique ω: multatisque P.)[*](viris P: viros eo.)
    v.2.p.218
  315. suffieis, astriferumque domos Atlanta supernas
  316. ferre laborantem nullo vehis ipsa labore:
  317. nos tantum portare negas, nos, diva, gravaris?
  318. quod, precor, ignari luimus seelus? an quia plebes
  319. externa Inachiis huc adventamus ab oris?
  320. omne homini natale solum, nee te, optima, saevo
  321. tamque humili populos deceat distinguere fine
  322. undique ubique tuos; maneas communis et arma
  323. hinc atque inde feras; liceat, precor, ordine belli
  324. pugnaees efflare animas et reddere caelo,
  325. ne rape tam subitis spirantia corpora bustis,
  326. ne propera: veniemus enim, quo limite cuncti,
  327. qua licet ire via; tantum exorata Pelasgis
  328. siste levem campum, celeres neu praecipe Pareas.
  329. at tu, care deis, quem non manus ulla nec enses
  330. Sidonii, sed magna sinu Natura soluto,
  331. ceu te Cirrhaeo meritum tumularet hiatu,
  332. sic amplexa coit, hilaris des, oro, precatus
  333. nosse tuos, caeloque et vera monentibus aris
  334. concilies, et quae populis proferre parabas,
  335. me doceas: tibi saera feram praesaga, tuique
  336. numinis interpres te Phoebo absente vocabo.
  337. ille mihi Delo Cirrhaque potentior omni,
  338. quo ruis, ille adytis melior locus.’ haec ubi dicta,
  339. nigrantis terrae pecudes obscuraque mergit
  340. armenta, ac vivis cumulos undantis harenae
  341. aggerat et vati mortis simulacra rependit.
  342. Talia apud Graios, cum iam Mavortia contra
    343. v.2.p.220
  343. cornua, iam saevos fragor aereus excitat enses,
  344. addit acerba sonum Teumesi e vertice crinem
  345. incutiens acuitque tubas et sibila miscet
  346. Tisiphone: stupet insolito clangore Cithaeron
  347. marcidus et turres carmen non tale secutae,
  348. iam trepidas Bellona fores armataque pulsat
  349. limina, iam multo laxantur cardine Thebae.
  350. turbat eques pedites, currus properantibus obstant,
  351. ceu Danai post terga premant: sic omnibus alae
  352. artantur portis septemque excursibus haerent.
  353. Ogygiis it sorte Creon, Eteoclea mittunt
  354. Neistae, celsas Homoloidas occupat Haemon,
  355. Hypsea Proetiae,[*]() celsum fudere Dryanta
  356. Electrae, quatit Hypsistas manus Eurymedontis,
  357. culmina magnanimus stipat Dircaea Menoeceus.
  358. qualis ubi aversi secretus pabula caeli
  359. Nilus et Eoas magno bibit ore pruinas,
  360. scindit fontis opes septemque patentibus arvis
  361. in mare fert hiemes; penitus cessere fugatae
  362. Nereides dulcique timent occurrere ponto.
  363. Tristis at inde gradum tarde movet Inaeha pubes,
  364. praecipue Eleae Lacedaemoniaeque cohortes
  365. et Pylii; subitum nam Thiodamanta secuntur
  366. augure fraudati, necdum accessere regenti,
  367. nec tua te, princeps tripodum, sola agmina quaerunt:
  368. cuneta phalanx sibi deesse putat; minor ille per alas
  369. septimus exstat apex. liquido velut aethere nubes
    370. [*](Proetiae Pω. Proetides et Lachmann: Proetiadae (-es) edd.)
    v.2.p.222
  370. invida Parrhasiis unum si detrahat astris,
  371. truncus honor Plaustri, nee idem riget [*]() igne reciso
  372. axis, et incerti numerant sua sidera nautae.
  373. Sed iam bella vocant: alias nova suggere vires,
  374. Calliope, maiorque chelyn mihi tendat Apollo,
  375. fatalem populis ultro poscentibus horam
  376. admovet atra dies, Stygiisque emissa tenebris
  377. Mors fruitur caelo bellatoremque volando
  378. campum operit nigroque viros invitat hiatu,[*]()
  379. nil vulgare legens, sed quae dignissima vita
  380. funera, praecipuos annis animisque cruento
  381. ungue [*]() notat; iamque in miseros pensum omne Sororum
  382. scinditur, et Furiae rapuerunt licia Parcis.
  383. stat medius campis etiamnum cuspide sicea
  384. Bellipotens, iamque hos clipeum, iam vertit ad illos
  385. arma ciens, aboletque domos, conubia, natos.
  386. pellitur et patriae et, qui mente novissimus exit,
  387. lucis amor; tenet in capulis hastisque paratas
  388. ira manus animusque ultra thoracas anhelus [*]()
  389. conatur, galeaeque tremunt horrore comarum.
  390. quid mirum caluisse viros? flammantur in hostem
  391. cornipedes niveoque rigant sola putria nimbo,
  392. corpora ceu mixti dominis irasque sedentum
  393. induerint: sic frena terunt, sic proelia poscunt
  394. hinnitu tolluntque armos equitesque supinant.
    395. [*](riget P: nitet ω.)[*](hiatu Pω: amictu D (hiatu written over), conversely B, hence Wakefield conj. investit amictu.)[*](ungue Barth, Bentley: angue Pω.)[*](animus anhelus ω: -os -os P.)
    v.2.p.224
  395. Iamque ruunt, primusque virum concurrere pulvis
  396. incipit, et spatiis utrimque aequalibus acti
  397. adventant mediumque vident decrescere campum,
  398. iam clipeus clipeis, umbone repellitur umbo,
  399. ense minax ensis, pede pes et cuspide cuspis:
  400. sic obnixa acies; pariter suspiria fumant,
  401. admotaeque nitent aliena in casside cristae.
  402. pulcher adhuc belli vultus: stant vertice coni,
  403. plena armenta viris, nulli sine praeside currus,
  404. arma loco, splendent clipei pharetraeque decorae
  405. cingulaque et nondum deforme cruoribus aurum.
  406. at postquam rabies et vitae prodiga virtus
  407. emisere animos, non tanta cadentibus Haedis
  408. aeriam Rhodopen solida nive verberat Arctos,
  409. nec fragor Ausoniae tantus, cum Iuppiter omni
  410. arce tonat, tanta quatitur nec grandine Syrtis,
  411. cum Libyae Boreas Italos niger attulit imbres,
  412. exclusere diem telis, stant ferrea caelo
  413. nubila, nec iaculis artatus sufficit aer.
  414. hi pereunt missis, illi redeuntibus hastis,
  415. concurrunt per inane sudes et mutua perdunt
  416. volnera, concurrunt hastae, stridentia funda
  417. saxa pluunt, volucres imitantur fulgura glandes
  418. et formidandae non una morte sagittae,
  419. nec locus ad terram telis: in corpora ferrum
  420. omne cadit; saepe ignari perimuntque caduntque.
  421. casus agit virtutis opus: nunc turba recedit,
  422. nunc premit, ac vicibus tellurem amittit et aufert,
  423. ut ventis nimbisque minax cum solvit habenas
    424. v.2.p.226
  424. Iuppiter alternoque adfligit turbine mundum:
  425. stat caeli diversa acies, nunc fortior Austri,
  426. nunc Aquilonis hiemps, donec pugnante procella
  427. aut nimiis hic vicit aquis, aut ille sereno.
  428. Principium pugnae turmas Asopius Hypseus
  429. Oebalias — namque hae magnum et gentile tumentes
  430. Euboicum duris rumpunt umbonibus agmen —
  431. reppulit erepto cunei ductore Menalca.
  432. hic et mente Lacon, crudi torrentis alumnus —
  433. nec turpavit avos — hastam ultra pectus euntem,
  434. ne pudor in tergo, per et ossa et viscera retro
  435. extrahit atque hosti dextra labente remittit
  436. sanguineam: dilecta genis morientis oberrant
  437. Taygeta et pugnae laudataque pectora [*]() matri.
  438. Phaedimon Iasiden arcu Dircaeus Amyntas
  439. destinat: heu celeres Parcae! iam palpitat arvis
  440. Phaedimus, et certi nondum tacet arcus Amyntae.
  441. abstulit ex umero dextram Calydonius Agreus
  442. Phegeos: illa suum terra tenet improba ferrum
  443. et movet; extimuit sparsa inter tela iacentem
  444. praegrediens truncamque tamen percussit Acoetes.
  445. Iphin atrox Acamas, Argum ferus impulit Hypseus,
  446. stravit Abanta Pheres, diversaque volnera flentes
  447. Iphis eques, pedes Argus, Abas auriga iacebant.
  448. Inachidae gemini geminos e sanguine Cadmi
  449. occultos galeis — saeva ignorantia belli —
  450. perculerant ferro; sed dum spolia omnia caesis
  451. eripiunt, videre nefas, et maestus uterque
  452. respicit ad fratrem pariterque errasse queruntur.
    453. [*](pectora P: verbera ω.)
    v.2.p.228
  453. cultor Ion Pisae cultorem Daphnea Cirrhae
  454. turbatis prostravit equis; hunc laudat ab alto
  455. Iuppiter, hunc tardus frustra miseratur Apollo.
  456. Ingentes Fortuna viros inlustrat utrimque
  457. sanguine in adverso: Danaos Cadmeius Haemon [*]()
  458. sternit agitque, furens sequitur Tyria agmina Tydeus;
  459. Pallas huic praesens, illum Tirynthius implet,
  460. qualiter hiberni summis duo montibus amnes
  461. franguntur geminaque cadunt in plana ruina:
  462. contendisse putes, uter arva arbustaque tollat
  463. altius aut superet pontes; ecce [*]() una receptas
  464. confundit iam vallis aquas; sibi quisque superbus
  465. ire cupit, pontoque negant descendere mixti.
  466. Ibat fumiferam quatiens Onchestius Idas
  467. lampada per medios turbabatque agmina Graium,
  468. igne viam rumpens; magno quem comminus ictu
  469. Tydeos hasta feri dispulsa casside fixit,
  470. ille ingens in terga iacet, stat fronte superstes
  471. lancea, conlapsae veniunt in tempora flammae,
  472. prosequitur Tydeus: ‘saevos ne dixeris Argos,
  473. igne tuo, Thebane — rogum concedimus — arde!’
  474. inde, velut primo tigris gavisa cruore
  475. per totum cupit ire pecus, sic Aona saxo,
  476. ense Pholum, Chromin ense, duos Helicaonas hasta
  477. transigi, Aegaeae veneris quos Maera sacerdos
  478. ediderat prohibente dea; vos praeda cruenti
  479. Tydeos, it saevas etiamnum mater ad aras.
  480. Nec minus Herculeum contra vagus Haemona ducit
    481. [*](Haemon P ω heros ω.)[*](ecce Pω: et cum Garrod.)
    v.2.p.230
  481. sanguis: inexpleto rapitur per milia ferro,
  482. nunc tumidae Calydonis opes, nunc torva Pylenes
  483. agmina, nunc maestae fundens Pleuronis alumnos,
  484. donec in Olenium fessa iam cuspide Buten
  485. incidit, hunc turmis obversum et abire vetantem
  486. adgreditur; puer ille, puer malasque comamque
  487. integer, ignaro cui tunc Thebana bipennis
  488. in galeam librata venit: finduntur [*]() utroque
  489. tempora dividuique cadunt in bracchia crines,
  490. et non hoc metuens inopino limine vita
  491. exsiluit. tunc flavum Hypanin flavumque Politen —
  492. ille genas Phoebo, crinem hic pascebat Iaccho:
  493. saevus uterque deus — victis Hyperenora iungit
  494. conversumque fuga Damasum; sed lapsa per armos
  495. hasta viri trans pectus abit parmamque tenenti
  496. excutit et summa fugiens in cuspide portat.
  497. Sterneret adversos etiamnum Ismenius Haemon
  498. Inachidas — nam tela regit viresque ministrat
  499. Amphitryoniades — saevum sed Tydea contra
  500. Pallas agit. iamque adverso venere favore
  501. comminus, et placido prior haec Tirynthius ore:
  502. ‘fida soror, quaenam hunc belli caligine nobis
  503. congressum fortuna tulit? num regia Iuno
  504. hoc molita nefas? citius me fulmina contra
  505. — infandum! — ruere et magno bellare parenti
  506. aspiciat, genus huic — sed mitto agnoscere, quando
  507. tu diversa foves, nec si ipsum comminus Hyllum
  508. Tydeos hasta tui Stygioque ex orbe remissum
  509. Amphitryona petat; teneo aeternumque tenebo,
    510. [*](finduntur BQ (both 2nd hand) SN: funduntur, scinduntur, striduntur other MSS.)
    v.2.p.232
  510. quantum haec diva manus, quotiens sudaverit aegis
  511. ista mihi, duris famulus dum casibus omnes
  512. lustro vagus terras; ipsa heu! comes invia mecum
  513. Tartara, ni superos Acheron excluderet, isses.
  514. tu patriam caelumque mihi, quis tanta relatu
  515. aequet? habe totas, si mens excidere,[*]() Thebas.
  516. cedo equidem veniamque precor.’ sic orsus abibat.
  517. Pallada mulcet honos: rediit ardore remisso
  518. voltus et erecti sederunt pectoris angues.
  519. Sensit abesse deum, levius Cadmeius Haemon
  520. tela rotat nulloque manum cognoscit in ictu.
  521. tunc magis atque magis vires animusque recedunt,
  522. nec pudor ire retro; cedentem Acheloius heros
  523. impetit,[*]() et librans uni sibi missile telum
  524. direxit iactus, summae qua margine parmae
  525. ima sedet galea et iuguli vitalia lucent.
  526. nec frustrata manus, mortemque invenerat hasta;
  527. sed prohibet paulumque umeri libare sinistri
  528. praebuit et merito parcit Tritonia fratri,
  529. ille tamen nec stare loco nec comminus ire
  530. amplius aut voltus audet perferre cruenti
  531. Tydeos; aegra animo vis ac fiducia cessit:
  532. qualis saetigeram Lucana cuspide frontem
  533. strictus aper, penitus cui non infossa cerebro
  534. volnera, nec felix dextrae tenor, in latus iras
  535. frangit, et expertae iam non venit obvius hastae.
  536. Ecce ducem turmae certa indignatus in hostem
  537. spicula felici Prothoum torquere lacerto,
    538. [*](excidere Kohlmann: exscindere ω: excedere P.)[*](impetit ω: impedit P.)
    v.2.p.234
  538. turbidus Oenides una duo corpora pinu,
  539. cornipedemque equitemque, ferit: ruit ille ruentem
  540. in Prothoum lapsasque manu quaerentis habenas
  541. in voltus galeam clipeumque in pectora calcat,
  542. saucius extremo donec cum sanguine frenos
  543. respuit et iuncta domino cervice recumbit,
  544. sic ulmus vitisque, duplex iactura colenti,
  545. Gaurano de monte cadunt, sed maestior ulmus
  546. quaerit utrumque nemus, nec tam sua bracchia labens
  547. quam gemit adsuetas invitaque proterit uvas.
  548. sumpserat in Danaos Heliconius arma Corymbus,
  549. ante comes Musis, Stygii cui conscia pensi
  550. ipsa diu positis letum praedixerat astris
  551. Uranie. cupit ille tamen pugnasque viresque,
  552. forsitan ut caneret; longa iacet ipse canendus
  553. laude, sed amissum mutae [*]() flevere sorores.
  554. Pactus Agenoream primis Atys ibat ab annis
  555. Ismenen, Tyrii iuvenis non advena belli.
  556. quamvis Cirrha domus, soceros nec tristibus actis
  557. aversatus erat; sponsam quin castus amanti
  558. squalor et indigni commendat gratia luctus,
  559. ipse quoque egregius, nec pectora virginis illi
  560. diversa, inque vicem, sineret fortuna, placebant.
  561. bella vetant taedas, iuvenique hinc maior in hostes
  562. ira; ruit primis immixtus et agmina Lernae
  563. nunc pedes ense vago, prensis nunc celsus habenis,
  564. ceu spectetur, agit. triplici velaverat ostro
    565. [*](mutae ω: musae PDS.)
    v.2.p.236
  565. surgentes etiamnum umeros et levia mater
  566. pectora; nunc auro phaleras auroque sagittas
  567. cingulaque et manicas, ne coniuge vilior iret,
  568. presserat et mixtum cono crispaverat aurum,
  569. talibus heu! fidens vocat ultro in proelia Graios.
  570. ac primum in faciles grassatus cuspide turmas
  571. arma refert sociis et in agmina fida peracta
  572. caede redit, sic Hyrcana leo Caspius umbra
  573. nudus adhuc nulloque iubae flaventis honore
  574. terribilis magnique etiamnum sanguinis insons,
  575. haud procul a stabulis captat custode remoto
  576. segne pecus teneraquc famem consumit in [*]() agna.
  577. mox ignotum armis ac solo corpore mensus
  578. Tydea non timuit, fragilique lacessere telo
  579. saepius infrendentem aliis aliosque sequentem
  580. ausus erat. tandem invalidos Aetolus ad ictus
  581. forte refert oculos et formidabile ridens:
  582. ‘iamdudum video, magnum cupis, improbe, leti
  583. nomen’ ait; simul audacem non ense nec hasta
  584. dignatus leviter digitis imbelle solutis
  585. abiecit iaculum: latebras tamen inguinis alte
  586. missile, ceu totis intortum viribus, hausit,
  587. praeterit haud dubium fati et spoliare superbit
  588. Oenides. ‘neque enim has Marti aut tibi, bellica Pallas,
  589. exuvias Agemus’ ait, ‘procul arceat [*]() ipsum
  590. ferre pudor; vix, si bellum comitata relictis,
    591. [*](consumit in Pω: depascitur N, and written over in D.)[*](arceat ω: habeat P: afuat conj. Garrod.)
    v.2.p.238
  591. Deipyle thalamis, illi inludenda [*]() tulissent.’
  592. sic ait, et belli maiora ad praemia mente
  593. ducitur: innumeris veluti leo forte potitus
  594. caedibus imbellis vitulos mollesque iuvencas
  595. transmittit: magno furor est in sanguine mergi,
  596. nec nisi regnantis cervice recumbere tauri,
  597. at non semianimi clamore Menoecea lapsus
  598. fallit Atys: praevertit equos curruque citato
  599. desilit: instabat pubes Tegeaea iacenti,
  600. nec prohibent Tyrii. ‘pudeat, Cadmea iuventus,
  601. terrigenas mentita patres! quo tenditis’ inquit,
  602. ‘ degeneres? meliusne iacet pro sanguine nostro
  603. hospes Atys? tantum hospes adhuc et coniugis ultor
  604. infelix nondum iste suae; nos pignora tanta
  605. prodimus?’ insurgunt iusto firmata pudore
  606. agmine, cuique suae rediere in pectora curae.
  607. Interea thalami secreta in parte sorores,
  608. par aliud morum miserique innoxia proles
  609. Oedipodae, varias miscent sermone querellas,
  610. nec mala quae iuxta, sed longa ab origine fati,
  611. haec matris taedas, oculos ast illa paternos,
  612. altera regnantem, profugum gemit altera fratrem,
  613. bella ambae, gravis hinc miseri [*]() cunctatio voti:
  614. nutat utroque timor, quemnam hoc certamine victum,
  615. quem vicisse velint: tacite praeponderat exsul.
  616. sic Pandioniae repetunt ubi fida volucres
    617. [*](inludenda ω: inludenda P.)[*](miseri P ω: misti Barth, edd., from later MSS.)
    v.2.p.240
  617. hospitia atque larem bruma pulsante relictum,
  618. stantque super nidos veterisque exordia fati
  619. adnarrant tectis, it [*]() truncum ac flebile murmur;
  620. verba putant, voxque illa tamen non dissona verbis,
  621. atque ibi post lacrimas et longa silentia rursus
  622. incohat Ismene: ‘quisnam hic mortalibus error?
  623. quae decepta fides? curam invigilare quieti
  624. claraque per somnos animi simulacra reverti?
  625. ecce ego, quae thalamos nec si pax alta maneret,
  626. tractarem sensu — pudet heu! — conubia vidi
  627. nocte, soror; sponsum unde mihi sopor attulit amens
  628. vix notum visu? semel his in sedibus illum,
  629. dum mea nescio quo spondentur foedera pacto,
  630. respexi non sponte, soror, turbata repente
  631. omnia cernebam, subitusque intercidit ignis,
  632. meque sequebatur rabido clamore reposcens
  633. mater Atyn. quaenam haec dubiae praesagia cladis?
  634. nec timeo, dum tuta domus milesque recedat [*]()
  635. Doricus et tumidos liceat componere fratres.’
  636. Talia nectebant, subito cum pigra tumultu
  637. expavit domus, et multo sudore receptus
  638. fertur Atys, servans animam iam sanguine nullo,
  639. cui manus in plaga, dependet languida cervix
  640. exterior clipeo, crinesque a fronte supini.
  641. prima videt caramque tremens Iocasta vocabat
  642. Ismenen: namque hoc solum moribunda precatur
  643. vox generi, solum hoc gelidis iam nomen inerrat
  644. faucibus, exclamant famulae, tollebat in ora
    645. [*](it Markland: et Pω.)[*](recedat ω: superstes P.)
    v.2.p.242
  645. virgo manus, tenuit saevus pudor; attamen ire
  646. cogitur, indulget summum hoc Iocasta iacenti,
  647. ostenditque offertque. quater iam morte sub ipsa
  648. ad nomen visus defcctaque[*]() fortiter ora
  649. sustulit; illam unam neglecto lumine caeli
  650. aspicit et vultu non exsatiatur amato.
  651. tunc quia nec genetrix iuxta positusque beata
  652. morte pater, sponsae munus miserabile tradunt
  653. declinare genas; ibi demum teste remoto
  654. fassa pios gemitus lacrimasque in lumina fudit.
  655. Dumque ea per Thebas, aliis serpentibus ardens
  656. et face mutata bellum integrabat Enyo.
  657. arma volunt, primos veluti modo comminus ictus
  658. sustulerint omnisque etiamnum luceat ensis,
  659. eminet Oenides, quamvis et harundine certa
  660. Parthenopaeus agat, morientumque ora furenti
  661. Hippomedon proculcet equo, Capaneaque pinus
  662. iam procul Aoniis volet agnoscenda catervis:
  663. Tydeos illa dies, illum fugiuntque tremuntque
  664. clamantem: ‘quo terga datis? licet ecce peremptos
  665. ulcisci socios maestamque rependere noctem.
  666. ille ego inexpletis solus qui caedibus hausi
  667. quinquaginta animas: totidem, totidem heia [*]() gregatim
  668. ferte manus! nulline patres, nulline iacentum
  669. unanimi fratres? quae tanta oblivio luctus?
  670. quam pudet Inachias contentum abiisse Mycenas!
  671. hine super Thebis? haec robora regis? ubi autem
  672. egregius dux ille mihi?’ simul ordine laevo
  673. ipsum exhortantem cuneos capitisque superbi
    674. [*](defectaque Heinsius (xii. 325): deiectaque Pω.)[*](totidem, totidem heia Kohlmann: totidem heia P: totidem totidemque ω.)
    v.2.p.244
  674. insignem fulgore videt; nec segnius ardens
  675. occurrit, niveo quam flammiger ales olori
  676. imminet et magna trepidum circumligat umbra.
  677. tunc prior: ‘Aoniae rex o iustissime gentis,
  678. imus in arma palam tandemque ostendimus enses,
  679. an noctem et solitas placet exspectare tenebras?’
  680. ille nihil contra, sed stridula cornus in hostem
  681. it referens mandata ducis, quam providus heros
  682. iamiam in fine viae percussam obliquat, et ipse
  683. telum ingens avide et quanto non ante lacerto
  684. impulit: ibat atrox finem positura duello
  685. lancea, convertere oculos utrimque faventes
  686. Sidonii Graique dei; crudelis Erinys
  687. obstat et infando differt Eteoclea fratri:
  688. cuspis in armigerum Phlegyan peccavit, ibi ingens
  689. pugna virum, stricto nam saevior inruit ense
  690. Aetolus, retroque datum Thebana tegebant
  691. arma ducem, sic densa lupum iam nocte sub atra
  692. arcet ab adprenso pastorum turba iuvenco;
  693. improbus erigitur contra, nec cura vetantes
  694. impetere: illum, illum, semel in quem venerat, urget.
  695. non secus obiectas acies turbamque minorem
  696. dissimulat transitque manu; tamen ora Thoantis,
  697. pectora Deilochi, Clonii latus, ilia torvi
  698. perforat Hippotadae; truncis sua membra remittit
  699. interdum galeasque rotat per nubila plenas.
  700. et iam corporibus sese spoliisque cadentum
    701. v.2.p.246
  701. clauserat; unum acies circum consumitur, unum
  702. omnia tela vovent: summis haec ossibus haerent,
  703. pars frustrata cadunt, partem Tritonia vellit,
  704. multa rigent clipeo, densis iam consitus [*]() hastis
  705. ferratum quatit umbo nemus, tergoque fatiscit
  706. atque umeris gentilis aper; nusquam ardua coni
  707. gloria, quique apicem torvae Gradivus habebat
  708. cassidis, haud laetum domino ruit omen: inusta [*]()
  709. temporibus nuda aera sedent, circumque sonori
  710. vertice percusso volvuntur in arma molares.
  711. iam cruor in galea, iam saucia proluit ater
  712. pectora permixtus sudore et sanguine torrens,
  713. respicit hortantes socios et Pallada fidam,
  714. longius opposita celantem lumina parma:
  715. ibat enim magnum lacrimis inflectere patrem.
  716. Ecce secat zephyros ingentem fraxinus iram
  717. fortunamque ferens, teli non eminet auctor:
  718. Astacides Melanippus erat, nec prodidit ipse,
  719. et vellet latuisse manum, sed gaudia turmae
  720. monstrabant trepidum; nam flexus in ilia Tydeus
  721. submissum latus et clipei laxaverat orbem.
  722. clamorem Aonii miscent gemitumque Pelasgi,
  723. obiectantque manus indignantemque tuentur.
  724. ille per oppositos longe rimatus amarum
  725. Astaciden, totis animae se cogit in ictum
  726. relliquiis telumque iacit, quod proximus Hopleus
  727. praebuerat: perit expressus conamine sanguis,
  728. tunc tristes socii cupidum bellare — quis ardor! —
  729. et poscentem hastas mediaque in morte negantem
  730. exspirare trahunt, summique in margine campi
    731. [*](consitus ω: constitit P.)[*](inusta ω . inulta P.)
    v.2.p.248
  731. effultum gemina latera inclinantia parma
  732. ponunt, ac saevi rediturum ad proelia Martis
  733. promittunt flentes, sed et ipse recedere caelum
  734. ingentesque animos extremo frigore labi
  735. sensit, et innixus terrae miserescite clamat,
  736. ‘ Inachidae: non ossa precor referantur ut Argos
  737. Aetolumve larem; nec enim mihi cura supremi
  738. funeris: odi artus fragilemque hunc corporis usum,
  739. desertorem animi, caput, o caput, o mihi si quis
  740. adportet, Melanippe, tuum! nam volveris arvis,
  741. fido equidem, nec me virtus suprema fefellit,
  742. i, precor, Atrei[*]() si quid tibi sanguinis umquam,
  743. Hippomedon, vade, o primis puer inclyte bellis
  744. Arcas, et Argolicae Capaneu iam maxime turmae.’
  745. Moti omnes, sed primus abit primusque repertum
  746. Astaciden medio Capaneus e pulvere tollit
  747. spirantem laevaque super cervice reportat,
  748. terga cruentantem concussi vulneris unda:
  749. qualis ab Arcadio rediit Tirynthius antro
  750. captivumque suem clamantibus intulit Argis.
  751. Erigitur Tydeus voltuque occurrit et amens
  752. laetitiaque iraque, ut singultantia vidit
  753. ora trahique oculos seseque adgnovit in illo,
  754. imperat abscisum porgi, laevaque receptum
  755. spectat atrox hostile caput, gliscitque tepentis
  756. lumina torva videns et adhuc dubitantia figi.
  757. infelix contentus erat: plus exigit ultrix
  758. Tisiphone; iamque inflexo Tritonia patre
  759. venerat et misero decus immortale ferebat,
  760. atque illum effracti perfusum tabe cerebri
    761. [*](Atrei Pω: Arcadii BQ: Argei Schrader.)
    v.2.p.250
  761. aspicit et vivo scelerantem sanguine fauces —
  762. nec comites auferre valent — : stetit aspera Gorgon
  763. crinibus emissis rectique 'ante ora cerastae
  764. velavere deam; fugit aversata iacentem,
  765. nec prius astra subit, quam mystica lampas et insons
  766. Elisos multa purgavit lumina lympha.
    v.2.p.252
  1. Asperat Aonios rabies audita cruenti
  2. Tydeos; ipsi etiam minus ingemuere iacentem
  3. Inachidae, culpantque virum et rupisse queruntur
  4. fas odii; quin te, divum implacidissime, quamquam
  5. praecipuum tunc caedis opus, Gradive, furebas,
  6. [*]()offensum virtute [*]() ferunt, nec comminus ipsum [*]()
  7. ora, sed et trepidos alio torsisse iugales,
  8. ergo profanatum Melanippi funus acerbo
  9. volnere non aliis ultum Cadmeia pubes
  10. insurgunt stimulis, quam si turbata sepulcris
  11. ossa patrum monstrisque datae crudelibus urnae,
  12. accendit rex ipse super: ‘quisquamne Pelasgis [*]()
  13. mitis adhuc hominemque gerit? iam morsibus uncis —
  14. pro furor! usque adeo tela exsatiavimus! — artus
  15. dilacerant. nonne Hyrcanis bellare putatis
  16. tigribus, aut saevos Libyae contra ire leones?
  17. et nunc ille iacet — pulchra o solacia leti! —
  18. ore tenens hostile caput, dulcique nefandus
    19. [*](furebas eo: ferebas P.)[*](offensum virtute Pω offensa conj. Garrod, feritate Mueller. For virtute Klotz cf. Val. Flacc. ii. 647.)[*](ipsum Pω: isse Koch.)[*](Pelasgis Pω: -um Imhof: -us Owen.)
    v.2.p.254
  19. immoritur tabo; nos ferrum immite [*]() facesque,
  20. illis nuda odia, et feritas iam non eget armis.
  21. sic pergant rabidi claraque hac laude [*]() fruantur,
  22. dum videas haec, summepater. sed enim hiscere campos
  23. conquesti terraeque fugam mirantur; an istos
  24. vel sua portet humus?’ magno sic fatus agebat
  25. procursu fremituque viros, furor omnibus idem
  26. Tydeos invisi spoliis raptoque potiri
  27. corpore, non aliter subtexunt astra catervae
  28. incestarum avium, longe quibus aura nocentem
  29. aera desertasque tulit sine funere mortes;
  30. illo avidae cum voce ruunt, sonat arduus aether
  31. plausibus, et caelo volucres cessere minores.
  32. Fama per Aonium rapido vaga murmure campum
  33. spargitur in turmas, solito pernicior index
  34. cum lugenda refert, donec, cui maxima fando
  35. damna vehit, trepidas lapsa est Polynicis ad aures.
  36. deriguit iuvenis lacrimaeque haesere paratae,
  37. et cunctata fides; nimium nam cognita virtus
  38. Oenidae credi letum suadetque vetatque.
  39. sed postquam haud dubio clades auctore reperta est,
  40. nox oculos mentemque rapit; tum sanguine fixo
  41. membra simul, simul arma ruunt: madet ardua fletu
  42. iam galea atque ocreae clipeum excepere cadentem.
  43. it maestus genua aegra trahens hastamque sequentem,
  44. vulneribus ceu mille gravis totosque per artus
  45. saucius, absistunt socii monstrantque gementes.
    46. [*](immite P: mite ω. Emended in various ways by edd. Supply, not, as Klotz, putamus, but pro telis habemus; the translation makes it clear.)[*](laude P: luce ω, cf, i. 319.)
    v.2.p.256
  46. tandem ille abiectis, vix quae portaverat, armis
  47. nudus in egregii vacuum iam corpus amici
  48. procidit et tali lacrimas cum voce profudit:
  49. ‘hasne tibi, armorum spes o suprema meorum,
  50. Oenide, grates, haec praemia digna rependi,
  51. nudus ut invisa Cadmi tellure iaceres
  52. sospite me? nunc exsul ego aeternumque fugatus,
  53. quando alius misero ac melior mihi frater ademptus.
  54. nec iam sortitus veteres regnique nocentis
  55. periurum diadema peto: quo gaudia tanti
  56. empta mihi aut sceptrum, quod non tua dextera tradet?
  57. ite, viri, solumque [*]() fero me linquite fratri:
  58. nil opus arma ultra temptare et perdere [*]() mortes;
  59. ite, precor; quid iam dabitis mihi denique maius?
  60. Tydea consumpsi! quanam hoc ego morte piabo?
  61. o socer, o Argi! et primae bona iurgia noctis,
  62. alternaeque manus et longi pignus amoris
  63. ira brevis; non me ense tuo tunc, maxime Tydeu,
  64. — et poteras — nostri mactatum in limine Adrasti!
  65. quin etiam Thebas me propter et impia fratris
  66. tecta libens, unde haud alius remeasset, adisti,
  67. ceu tibimet sceptra et proprios laturus honores,
  68. iam Telamona pium, iam Thesea fama tacebat —
  69. qualis et ecce iaces! quae primum vulnera mirer?
  70. quis tuus hic, quis ab hoste cruor? quae te agmina quive
  71. innumeri stravere globi? num fallor, et ipse
  72. invidit pater et tota Mars impulit hasta?’
    73. [*](solumque ω: totumque P.)[*](perdere ω: pergere P.)
    v.2.p.258
  73. sic ait, et maerens etiamnum lubrica tabo
  74. ora viri terget lacrimis dextraque reponit.
  75. ‘tune meos hostes hucusque exosus, et ultra
  76. sospes ego?’ exuerat vagina turbidus ensem
  77. aptabatque neci: comites tenuere, socerque
  78. castigat bellique vices ac fata revolvens
  79. solatur tumidum, longeque a corpore caro
  80. paulatim, unde dolor letique animosa voluntas,
  81. amovet ac tacite ferrum inter verba reponit.
  82. ducitur amisso qualis consorte laborum
  83. deserit inceptum media inter iugera sulcum
  84. taurus iners colloque iugum deforme remisso
  85. parte trahit, partem lacrimans sustentat arator.
  86. Ecce autem hortatus Eteoclis et arma secuti,
  87. lecta manus, iuvenes, quos nec Tritonia bello,
  88. nec prope conlata sprevisset cuspide Mavors,
  89. adventant; contra conlecta ut pectora parmae
  90. fixerat atque hastam longe protenderat, haeret
  91. arduus Hippomedon: ceu fluctibus obvia rupes,
  92. cui neque de caelo metus et fracta aequora cedunt,
  93. stat cunctis immota minis, fugit ipse rigentem
  94. pontus et ex alto miserae novere carinae.
  95. tunc prior Aonides — validam simul eligit hastam —
  96. ‘non pudet hos manes, haec infirmantia bellum
  97. funera dis coram et caelo inspectante[*]() tueri?
  98. scilicet egregius sudor memorandaque virtus
  99. hanc tumulare feram, ne non maerentibus Argos
    100. [*](inspectante ω: insectante P.)
    v.2.p.260
  100. exsequiis lacrimandus eat mollique feretro
  101. infandam eiectans saniem! dimittite curam;
  102. nullae illum volucres, nulla impia monstra nec ipse,
  103. si demus, pius ignis edat.’ nec plura, sed ingens
  104. intorquet iaculum, duro quod in aere moratum
  105. transmissumque tamen clipei stetit orbe secundo,
  106. inde Pheres acerque Lycus; sed cassa Pheretis
  107. hasta redit, Lycus excelso terrore comantem
  108. perstringit galeam; convulsae cuspide longe
  109. diffugere iubae patuitque ingloria cassis,
  110. ipse nec ire retro, nec in obvia concitus arma
  111. exsilit, inque eadem sese vestigia semper
  112. obversus cunctis [*]() profert recipitque, nec umquam
  113. longius indulget dextrae motusque per omnes
  114. corpus amat, corpus servans circumque supraque
  115. vertitur, imbellem non sic amplexa iuvencum
  116. infestante lupo tunc primum feta tuetur
  117. mater et ancipiti circumfert cornua gyro;
  118. ipsa nihil metuens sexusque oblita minoris
  119. spumat et ingentes imitatur femina tauros,
  120. tandem intermissa iaculantum nube potestas
  121. reddere tela fuit; iamque et Sicyonius Alcon
  122. venerat auxilio, Pisaeaque praepetis Idae
  123. turma subit cuneumque replent, his laetus [*]() in hostes
  124. Lernaeam iacit ipse trabem, volat illa sagittis
  125. aequa fuga mediumque nihil cunctata Politen
  126. transabit et iuncti clipeum cavat improba Mopsi.
  127. Phocea tum Cydona Tanagraeumque Phalanthum
  128. atque Erycem, hunc retro conversum et tela petentem,
    129. [*](cunctis Pω: cuneis Heinsius.)[*]((h)is laetus P: his fretus ω.)
    v.2.p.262
  129. dum spes nulla necis, crinito a vertice figit;
  130. faucibus ille cavis hastam non ore receptam
  131. miratur moriens, pariterque et murmure plenus
  132. sanguis et expulsi salierunt cuspide dentes,
  133. ausus erat furto dextram eiectare [*]() Leonteus,
  134. pone viros atque arma latens, positumque trahebat
  135. prenso crine caput: vidit, quamquam undique crebrae,
  136. Hippomedon, ante ora minae, saevoque protervam
  137. abstulit ense manum; simul increpat: ‘hanc tibi Tydeus,
  138. Tydeus ipse rapit; post et confecta virorum
  139. fata time magnosque miser fuge tangere manes!’
  140. ter Cadmea phalanx torvum abduxere cadaver,
  141. ter retrahunt Danai: Siculi velut anxia puppis
  142. seditione maris nequiquam obstante magistro
  143. errat et averso redit in vestigia velo.
  144. Non ibi Sidoniac valuissent pellere coepto
  145. Hippomedonta manus, non illum impacta moverent
  146. tormenta oppositum, formidatique superbis
  147. turribus impulsus temptato umbone redissent.
  148. sed memor Elysii regis noxasque recensens
  149. Tydeos in medios astu subit impia campos
  150. Tisiphone: sensere acies subitusque cucurrit
  151. sudor equis sudorque viris, quamquam ore remisso
  152. Inachium Angebat Halyn; nusquam impius ignis
  153. verberaque, et iussi tenuere silentia crines,
  154. arma gerit iuxtaque feri latus Hippomedontis
    155. [*](eiectare PN: iniectare ω.)
    v.2.p.264
  155. blanda genas vocemque venit, tamen ille loquentis
  156. extimuit vultus admiraturque timorem.
  157. illa autem lacrimans tu nunc ait, ‘inclyte, frustra
  158. exanimes socios inhumataque corpora Graium —
  159. scilicet is nobis metus, aut iam cura sepulcri? —
  160. protegis; ipse manu Tyria tibi captus Adrastus
  161. raptatur, teque ante alios, te voce manuque
  162. invocat; heu qualem lapsare in sanguine vidi,
  163. exutum canos lacero diademate crines!
  164. nec procul hinc, adverte oculos; ubi plurimus ille
  165. pulvis, ubi ille globus.’ paulum stetit anxius heros
  166. librabatque metus; premit aspera virgo: ‘quid haeres?
  167. imus? an hi retinent manes, et vilior ille
  168. qui superest?’ miserum sociis opus et sua mandat
  169. proelia et unanimi vadit desertor amici,
  170. respiciens tamen et revocent si forte paratus.
  171. inde legens turbata trucis vestigia divae
  172. huc illuc frustra ruit avius, impia donec
  173. Eumenis ex oculis reiecta caerula parma
  174. fugit et innumeri galeam rupere cerastae.
  175. aspicit infelix discussa nube quietos
  176. Inachidas currumque nihil metuentis Adrasti.
  177. Et Tyrii iam corpus habent, iam gaudia magnae
  178. testantur voces, victorque ululatus aderrat
  179. auribus occultoque ferit praecordia luctu,
  180. ducitur hostili — pro dura potentia fati! —
  181. Tydeus ille solo, modo cui Thebana sequenti
  182. agmina, sive gradus seu frena effunderet, ingens
    183. v.2.p.266
  183. limes utrimque datus; numquam arma manusque quiescunt,
  184. nulla viri feritas: iuvat ora rigentia leto
  185. et formidatos impune lacessere vultus.
  186. hic amor, hoc una timidi fortesque sequuntur
  187. nobilitare manus, infectaque sanguine tela
  188. coniugibus servant parvisque ostendere natis,
  189. sic ubi Maura diu populatum rura leonem,
  190. quem propter clausique greges vigilantque magistri,
  191. pastorum lassae debellavere cohortes:
  192. gaudet ager, magno subeunt clamore coloni,
  193. praecerpuntque iubas immaniaque ora recludunt
  194. damnaque commemorant, seu iam sub culmine fixus
  195. excubat, antiquo seu pendet gloria luco.
  196. At ferus Hippomedon quamquam iam sentit inane
  197. auxilium et seram rapto pro corpore pugnam,
  198. it tamen et caecum rotat inrevocabilis ensem,
  199. vix socios hostesque, nihil dum tardet euntem,
  200. secernens; sed caede nova iam lubrica tellus
  201. armaque seminecesque viri currusque soluti[*]()
  202. impediunt laevumque femur, quod cuspide fixum
  203. regis Echionii, sed dissimulaverat ardens,
  204. sive ibi nescierat. maestum videt Hoplea tandem;
  205. Tydeos hic magni fidus comes et modo frustra
  206. armiger alipedem prona cervice tenebat
  207. fatorum ignarum domini solumque frementem,
  208. quod vacet inque acies audentior ille pedestres,
  209. hunc aspernantem tumido nova pondera tergo —
  210. unam quippe manum domitis expertus ab annis —
  211. corripit adfaturque: ‘quid o nova fata recusas,
    212. [*](soluti ω: secuti P.)
    v.2.p.268
  212. infelix sonipes? numquam tibi dulce superbi
  213. regis onus; non iam Aetolo satiabere campo
  214. gaudentemque iubam per stagna Acheloia solves,
  215. quod superest, caros, i, saltem ulciscere manes
  216. aut sequere, extorrem ne tu quoque laeseris umbram
  217. captivus tumidumque equitem post Tydea portes.’
  218. audisse accensumque putes: hoc fulmine raptum
  219. abstulit et similes minus indignatur habenas.
  220. semifer aeria talis Centaurus ab Ossa
  221. desilit in valles, ipsum nemora alta tremiscunt,
  222. campus equum, trepidi cursu glomerantur anhelo
  223. Labdacidae, premit ille super, necopinaque ferro
  224. colla metens linquit truncos post terga cadentes.
  225. ventum erat ad fluvium; solito tunc plenior alveo
  226. — signa mali — magna se mole Ismenos agebat.
  227. illa brevis requies, illo timida agmina lassam
  228. de campis egere fugam; stupet hospita belli
  229. unda viros claraque armorum incenditur umbra,
  230. insiluere vadis, magnoque fragore solutus
  231. agger et adversae latuerunt pulvere ripae,
  232. ille quoque hostiles saltu maiore per undas
  233. inruit attonitis — longum dimittere habenas —
  234. sicut erat, tantum viridi defixa parumper
  235. caespite populeo commendat spicula trunco.
  236. tunc vero exanimes tradunt rapientibus ultro
  237. arma vadis: alii demissa casside, quantum
  238. tendere conatus animae valuere sub undis,
    239. v.2.p.270
  239. turpe latent; multi fluvium transmittere nando
  240. adgressi, sed vincla tenent laterique repugnat
  241. balteus et madidus deducit pectora thorax,
  242. qualis caeruleis tumido sub gurgite terror
  243. piscibus, arcani quotiens devexa profundi
  244. scrutantem delphina vident; fugit omnis in imos
  245. turba lacus viridesque metu stipantur in algas;
  246. nec prius emersi, quam summa per aequora flexus
  247. emicet et visis malit certare carinis:
  248. talis agit sparsos mediisque in fluctibus heros
  249. frena manu pariter, pariter regit arma, pedum quem [*]()
  250. remigio sustentat equus2; consuetaque campo
  251. fluctuat et mersas levis ungula quaerit harenas.
  252. sternit Iona Chromis, Chromin Antiphos, Antiphon Hypseus,
  253. Hypseus Astyagen evasurumque relicto
  254. amne Linum, ni fata vetent et stamine primo
  255. ablatum tellure mori. premit agmina Thebes