Thebais

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volumes 1-2. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. Phaedimus, alipedumque fugam praegressus equorum
  2. ante Dymas, sed tunc aevo tardante secutus,
  3. multi et, quos varii tacet ignorantia vulgi,
  4. hinc atque hinc subiere, sed Arcada Parthenopaeum
    5. [*](manus Pω (i.e. videntur): manu Markland.)
    v.2.p.102
  5. appellant densique cient vaga murmura circi,
  6. nota parens cursu; quis Maenaliac Atalantes
  7. nesciat egregium decus et vestigia cunctis
  8. indeprensa procis? onerat celeberrima natum
  9. mater, et ipse procul fama iam notus inermes
  10. narratur cervas pedes inter aperta Lycaei
  11. tollere et emissum cursu deprendere telum,
  12. tandem exspectatus volucri super agmina saltu
  13. emicat et torto chlamydem diffibulat auro.
  14. effulsere artus, membrorumque omnis aperta est
  15. laetitia, insignes umeri, nec pectora nudis
  16. deteriora genis, latuitque in corpore vultus.[*]()
  17. ipse tamen formae laudem aspernatur et arcet
  18. mirantes; tunc Palladios non inscius haustus
  19. incubuit pinguique cutem fuscatur olivo.
  20. hoc Idas, hoc more Dymas aliique nitescunt.
  21. sic ubi tranquillo perlucent sidera ponto
  22. vibraturque fretis caeli stellantis imago,
  23. omnia clara nitent, sed clarior omnia supra
  24. Hesperos exercet radios, quantusque per altum
  25. aethera, caeruleis tantus monstratur in undis,
  26. proximus et forma nec multum segnior Idas
  27. cursibus atque aevo iuxta prior; attamen illi
  28. iam tenuem pingues florem induxere palaestrae,
  29. deserpitque genis nec se lanugo fatetur
  30. intonsae sub nube comae, tunc rite citatos
  31. explorant acuuntque gradus, variasque per artes
  32. exstimulant docto languentia membra tumultu:
  33. poplite nunc sidunt flexo, nunc lubrica forti
    34. [*](latuitque in corpore vultus P (con: from aluitque in corpore virtus): patuitque (valuitque Klotz) in corpore virtus Peyrared.)
    v.2.p.104
  34. pectora confidunt plausu, nunc ignea tollunt
  35. crura brevemque fugam necopino fine reponunt.
  36. Ut ruit atque aequum submisit regula limen,
  37. corripuere leves spatium, campoque refulsit
  38. nuda cohors: volucres isdem modo tardius arvis
  39. isse videntur equi; credas e plebe Cydonum
  40. Parthorumque fuga totidem exsiluisse sagittas,
  41. non aliter celeres Hyrcana per avia cervi,
  42. cum procul impasti fremitum accepere leonis
  43. sive putant, rapit attonitos fuga caeca metusque
  44. congregat, et longum dant cornua mixta fragorem.
  45. effugit hic oculos rapida puer ocior aura
  46. Maenalius, quem deinde gradu premit horridus Idas
  47. inspiratque umero, flatuque et pectoris umbra
  48. terga premit, post ambiguo discrimine tendunt
  49. Phaedimus atque Dymas, illis celer imminet Alcon.
  50. flavus ab intonso pendebat vertice crinis
  51. Arcados; hoc primis Triviae pascebat ab annis
  52. munus et, Ogygio victor cum Marte redisset,
  53. nequiquam patriis audax promiserat aris.
  54. tunc liber nexu lateque in terga solutus
  55. occursu zephyri retro fugit [*]() et simul ipsum
  56. impedit infestoque volans obtenditur [*]() Idae.
  57. inde dolum iuvenis fraudique adcommoda sensit
  58. tempora; iam finem iuxta, dum limina victor
  59. Parthenopaeus init, correpto crine reductum
  60. occupat, et longae [*]() primus ferit ostia portae.
    61. [*](fugit Pω: fluit Bentley.)[*](obtenditur B: ostenditur Pω.)[*](longae ω: longe PN.)
    v.2.p.106
  61. Arcades arma fremunt, armis defendere regem,
  62. ni raptum decus et meriti reddantur honores,
  63. contendunt totoque parant descendere circo.
  64. sunt et quis Idae placeat dolus, ipse regesta
  65. Parthenopaeus humo vultumque oculosque madentes
  66. obruit, accessit lacrimarum gratia formae,
  67. pectora nunc maerens, nunc ora indigna cruento
  68. ungue secat meritamque comam, furit undique clamor
  69. dissonus, ambiguumque senis cunctatur Adrasti
  70. consilium, tandem ipse refert: ‘compescite litem,
  71. o pueri! virtus iterum temptanda; sed ite
  72. limite non uno, latus hoc conceditur Idae,
  73. tu diversa tene, fraus cursibus omnis abesto.’
  74. Audierant, dictoque manent, mox numina supplex
  75. affatu tacito iuvenis Tegeaeus odorat:
  76. ‘diva potens nemorum, tibi enim hic, tibi crinis honori
  77. debitus, eque tuo venit haec iniuria voto,
  78. si bene quid genetrix, si quid venatibus ipse
  79. promerui, ne, quaeso, sinas hoc omine Thebas
  80. ire nec Arcadiae tantum meruisse pudorem.’
  81. auditum manifesta fides: vix campus euntem
  82. sentit, et exilis plantis intervenit aer,
  83. raraque [*]() non fracto vestigia pulvere pendent.
  84. inrumpit clamore fores, clamore recurrit
  85. ante ducem prensaque fovet suspiria palma,
  86. finiti cursus, operumque insignia praesto.
  87. Arcas equum dono, clipeum gerit improbus Idas,
  88. cetera plebs Lyciis vadit contenta pharetris.
  89. Tunc vocat, emisso si quis decernere disco
    90. [*](raraque P: rasaque . Helusius: raptaque Garrod.)
    v.2.p.108
  90. impiger et vires velit ostentare superbas.
  91. it iussus Pterelas. et aenae lubrica massae
  92. pondera vix toto curvatus corpore iuxta
  93. deicit; inspectant taciti expenduntque laborem
  94. Inachidae. mox turba ruunt, duo gentis Achaeae,
  95. tres Ephyreiadae, Pisa satus unus, Acarnan
  96. septimus; et plures agitabat gloria, ni se
  97. arduus Hippomedon cavea stimulante tulisset
  98. in medios, lateque ferens sub pectore dextro
  99. orbem alium: ‘hunc potius, iuvenes, qui moenia saxis
  100. frangere, qui Tyrias deiectum vaditis arces,
  101. hunc rapite: ast illud cui non iaculabile dextrae
  102. pondus?’ et abreptum nullo conamine iecit
  103. in latus, absistunt procul attonitique fatentur
  104. cedere; vix unus Phlegyas acerque Menestheus —
  105. hos etiam pudor et magni tenuere parentes —
  106. promisere manum; concessit cetera pubes
  107. sponte et adorato rediit ingloria disco.
  108. (malis Bistoniis clipeus Mavortis in arvis
  109. luce mala Pangaea ferit solemque refulgens
  110. territat incussaque dei grave mugit ab hasta.
  111. Pisaeus Phlegyas opus incohat et simul omnes
  112. abstulit in se oculos: ea viso[*]() corpore virtus
  113. promissa, ac primum terra discumque manumque
  114. asperat, excusso mox circum pulvere versat,
  115. quod latus in digitos, mediae quod certius ulnae
  116. conveniat, non artis egens: hic semper amori
    117. [*](ea viso P: exhausto w: ex viso Baehrens.)
    v.2.p.110
  117. ludus erat, patriae non tantum ubi laudis obiret
  118. sacra, sed alternis Alpheon utrumque solebat
  119. metari ripis et, qua latissima distant,
  120. non umquam merso transmittere flumina disco.
  121. ergo operum fidens non protinus horrida campi
  122. iugera, sed caelo dextram metitur, humique
  123. pressus utroque genu collecto sanguine discum
  124. ipse super sese rotat atque in nubila condit.
  125. ille citus sublime petit similisque cadenti
  126. crescit in adversum, tandemque exhaustus ab alto
  127. tardior ad terram redit atque immergitur arvis.
  128. sic cadit, attonitis quotiens avellitur astris,
  129. Solis opaca soror; procul auxiliantia gentes
  130. aera crepant frustraque timent, at Thessala victrix
  131. ridet anhelantes audito carmine bigas.
  132. conlaudant Danai, sed non tibi molle tuenti,
  133. Hippomedon, maiorque manus speratur in aequo.
  134. Atque illi extemplo, cui spes infringere dulce
  135. immodicas, Fortuna venit, quid numina contra
  136. tendere fas homini? spatium iam immane parabat,
  137. iam cervix conversa, et iam latus omne redibat:
  138. excidit ante pedes elapsum pondus et ictus
  139. destituit frustraque manum demisit inanem,
  140. ingemuere omnes, rarisque ea visa voluptas,
  141. inde ad conatus timida subit arte Menestheus
    142. v.2.p.112
  142. cautior, et multum te, Maia crete, rogato
  143. molis praevalidae castigat pulvere lapsus.
  144. illa manu magna et multo felicior exit,
  145. nec partem exiguam circi transvecta quievit,
  146. fit sonus, et fixa signatur terra sagitta,
  147. tertius Hippomedon valida ad certamina tardos
  148. molitur gressus; namque illum corde sub alto
  149. et casus Phlegyae monet et fortuna Menesthei.
  150. erigit adsuetum dextrae certamen,[*]() et alte
  151. sustentans rigidumque latus fortesque lacertos
  152. consulit ac vasto contorquet turbine, et ipse
  153. prosequitur, fugit horrendo per inania saltu
  154. iamque procul meminit dextrae servatque tenorem
  155. discus, nec dubia iunctave Menesthea victum
  156. transabiit meta: longe super aemula signa
  157. consedit viridesque umeros et opaca theatri
  158. culmina ceu latae tremefecit mole ruinae:
  159. quale vaporifera saxum Polyphemus ab Aetna
  160. lucis egente manu tamen in vestigia puppis
  161. auditae iuxtaque inimicum exegit Ulixen.
  162. sic et Aloidae, cum iam calcaret Olympum
  163. desuper Ossa rigens, ipsum glaciale ferebant
  164. Pelion et trepido sperabant iungere caelo.[*]()
  165. Tum genitus Talao victori tigrin inanem
  166. ire iubet, fulvo quae circumfusa nitebat
  167. margine et extremos auro mansueverat ungues.
  168. Gnosiacos arcus habet et vaga tela Menestheus.
  169. at tibi ait, ‘Phlegya, casu frustrate sinistro,
  170. hunc, quondam nostri decus auxiliumque Pelasgi,
    171. [*](certamen P: gestamen w.)[*](Lines 719-721 are only found in late and inferior MSS., and are usually bracketed as spurious.)
    v.2.p.114
  171. ferre damus,neque enim Hippomedon inviderit, ensem,
  172. nunc opus est animis: infestos tollite caestus
  173. comminus; haec bellis et ferro proxima virtus.’
  174. Constitit immanis cerni immanisque timeri
  175. Argolicus Capaneus, ac dum nigrantia plumbo
  176. tegmina cruda boum non mollior ipse lacertis
  177. induitur, ‘date tot iuvenum de milibus unum
  178. huc’ ait, ‘atque utinam potius de stirpe veniret
  179. aemulus Aonia, quem fas demittere leto,
  180. nec mea crudelis civili sanguine virtus.’
  181. obstipuere animi, fecitque silentia terror.
  182. tandem insperatus nuda de plebe Laeonum
  183. prosilit Aleidamas, mirantur Dorica regum
  184. agmina; sed socii fretum Polluce magistro
  185. norant et sacras inter crevisse palaestras.
  186. ipse deus posuitque manus et bracchia finxit —
  187. materiae suadebat amor; — tune saepe locavit
  188. comminus, et simili stantem miratus in ira
  189. sustulit exsultans nudumque in pectora pressit,
  190. illum indignatur Capaneus ridetque vocantem
  191. ut miserans, poscitque alium, tandemque coaetus
  192. restitit, et stimulis iam languida colla tumescunt.
  193. fulmineas alte suspensi corpora plantis
  194. erexere manus; tuto procul ora recessu
  195. armorum in speculis, aditusque ad volnera elusi.
  196. hic, quantum Tityos Stygiis consurgat ab arvis,
  197. si torvae patiantur aves, tanta undique pandit
  198. membrorum spatia et tantis ferus ossibus exstat.
  199. hic paulo ante puer, sed enim maturius aevo
    200. v.2.p.116
  200. robur, et ingentes spondet tener impetus annos,
  201. quem vinci haud quisquam saevo neque sanguine tingui
  202. malit, et erecto timeat spectacula voto.
  203. Ut sese permensi oculis et uterque priorem
  204. speravere locum, non protinus ira nec ictus:
  205. alternus paulum timor et permixta furori
  206. consilia, inclinant tantum contraria iactu
  207. bracchia et explorant caestus hebetantque ferendo,
  208. doctior hic differt animum metuensque futuri
  209. cunctatus vires dispensat: at ille nocendi
  210. prodigus incautusque sui ruit omnis et ambas
  211. consumit sine lege manus atque inrita frendit
  212. insurgens seque ipse premit, sed providus astu
  213. et patria vigil arte Lacon hos reicit ictus,
  214. hos cavet; interdum nutu capitisque citati
  215. integer obsequio, manibus nunc obvia tela '
  216. discutiens, instat gressu voltuque recedit:
  217. saepe etiam iniustis conlatum viribus hostem —
  218. is vigor ingenio, tanta experientia dextrae est —
  219. ultro audax animis intratque[*]() et obumbrat et alte
  220. adsilit. ut praeceps cumulo salit unda minantes
  221. in scopulos et fracta redit, sic ille furentem
  222. circuit expugnans; levat ecce diuque minatur
  223. in latus inque oculos; illum rigida arma caventem
  224. avocat ac manibus necopinum interserit ictum
    225. [*](intratque Fui.: instatque late MSS.)
    v.2.p.118
  225. callidus et mediam designat volnere frontem:
  226. iam cruor, et tepido signantur tempora rivo.
  227. nescit adhue Capaneus subitumque per agmina murmur
  228. miratur; verum ut fessam super ora reduxit
  229. forte manum et summo maculas in vellere vidit,
  230. non leo, non iaculo tantum indignata recepto
  231. tigris: agit toto cedentem fervidus arvo
  232. praecipitatque retro iuvenem atque in terga supinat,
  233. dentibus horrendum stridens, geminatque rotatas
  234. multiplicatque manus, rapiunt conamina venti,
  235. pars cadit in caestus; motu Spartanus acuto
  236. mille cavet lapsas circum cava tempora mortes
  237. auxilioque pedum, sed non tamen immemor artis
  238. adversus fugit et fugiens tamen ictibus obstat.
  239. Et iam utrumque labor suspiriaque aegra fatigant.
  240. tardius ille premit, nee iam hic absistere[*]() velox,
  241. defectique ambo genibus pariterque quierunt.
  242. sic ubi longa vagos lassarunt aequora nautas
  243. et signum de puppe datum, posuere parumper
  244. bracchia: vix requies, iam vox citat altera remos,
  245. ecce iterum immodice venientem eludit et exit
  246. sponte ruens mersusque umeris: effunditur ille
  247. in caput, adsurgentem alio puer improbus ictu
  248. perculit eventuque impalluit ipse secundo.
  249. clamorem Inachidae, quantum non litora, tollunt,
  250. non nemora, illum ab humo conantem ut vidit Adrastus
    251. [*](absistere Pω: obsistere Baehrens.)
    v.2.p.120
  251. tollentemque manus et non toleranda parantem:
  252. ‘ite, oro, socii, furit, ite, opponite dextras,
  253. festinate, furit, palmamque et praemia ferte!
  254. non prius, effracto quam misceat ossa cerebro,
  255. absistet, video, moriturum auferte Lacona.’
  256. nec mora, prorumpit Tydeus, nec iussa recusat
  257. Hippomedon: tunc vix ambo conatibus ambas
  258. restringunt cohibentque manus ac plurima suadent:
  259. ‘ vineis, abi; pulchrum vitam donare minori.
  260. noster et hic bellique comes.’ nil frangitur heros,
  261. ramumque oblatumque manu thoraca repellit
  262. vociferans: ‘liceat! non has ego pulvere crasso
  263. atque cruore genas, meruit quibus iste favorem
  264. semivir,[*]() infodiam mittamque informe sepulcro
  265. corpus et Ocbalio donem lugere magistro?’
  266. dicit; at hunc socii tumidum et vicisse negantem
  267. avertunt, contra laudant insignis alumnum
  268. Taygeti longeque minas risere Lacones.
  269. Iamdudum variae laudes et conscia virtus
  270. Tydea magnanimum stimulis urgentibus angunt.
  271. ille quidem et disco bonus et contendere cursu,
  272. nec caestu bellare minor, sed corde [*]() labores
  273. ante alios erat uncta pale. sic otia Martis
  274. degere et armiferas laxare adsueverat iras
  275. ingentes contra ille viros Acheloia circum
  276. litora felicesque deo monstrante palaestras.
  277. ergo ubi luctandi iuvenes animosa citavit
    278. [*](iste favorem semivir ω. ista iuventa semivir P: ista iuventa semiviri Klotz. Garrod defends P in J. Ph. lviii.)[*](corde Pio: cara Markland: cura Garrod.)
    v.2.p.122
  278. gloria, terrificos umeris Aetolus amictus
  279. exuitur patriumque suem, levat ardua contra
  280. membra Cleonaeae stirpis iactator Agylleus,
  281. Herculea nec mole minor, sic grandibus alte
  282. insurgens umeris hominem super improbus exit.
  283. sed non ille rigor patriumque in corpore robur:
  284. luxuriant artus, effusaque sanguine laxo
  285. membra natant; unde haec audax fiducia tantum
  286. Oenidae superare parem, quamquam ipse videri
  287. exiguus, gravia ossa tamen nodisque lacerti
  288. difficiles, numquam hunc animum natura minori
  289. corpore nec tantas ausa est includere vires.
  290. Postquam oleo gavisa cutis, petit aequor uterque
  291. procursu medium atque hausta vestitur harena,
  292. tum madidos artus alterno pulvere siccant,
  293. collaque demersere umeris et bracchia late
  294. vara tenent, iam tunc astu deducit in aequum
  295. callidus et celsum procurvat Agyllea Tydeus,
  296. submissus tergo et genibus vicinus harenae,
  297. ille autem, Alpini veluti regina cupressus
  298. verticis urgenti cervicem inclinat in austro[*]()
  299. vix sese radice tenens, terraeque propinquat,
  300. iamdudum aetherias eadem reditura sub auras:
  301. non secus ingentes artus praecelsus Agylleus
  302. sponte premit parvumque gemens duplicatur in hostem,
  303. et iam alterna manus frontemque umerosque latusque
    304. [*](in austro Baehrens: in austros Pω.)
    v.2.p.124
  304. collaque pectoraque et vitantia crura lacessit.
  305. interdumque diu pendent per mutua fulti
  306. bracchia, nunc saevi digitorum vincula frangunt.
  307. non sic ductores gemini gregis horrida tauri
  308. bella movent; medio coniunx stat candida prato
  309. victorem exspectans, rumpunt obnixa furentes
  310. pectora, subdit amor stimulos et volnera sanat:
  311. fulmineo sic dente sues, sic hispida turpes
  312. proelia villosis ineunt complexibus ursi.
  313. vis eadem Oenidae; nec sole aut pulvere fessa
  314. membra labant, riget arta cutis durisque laborum
  315. castigata toris, contra non integer ille
  316. flatibus alternis aegroque effetus hiatu
  317. exuit ingestas fluvio sudoris harenas
  318. ae furtim rapta sustentat pectora terra.
  319. instat agens Tydeus fletumque in colla minatus
  320. crura subit; coeptis non evaluere potiri
  321. frustratae brevitate manus, venit arduus ille
  322. desuper oppressumque ingentis mole ruinae
  323. condidit, haud aliter collis scrutator Hiberi
  324. cum subiit longeque diem vitamque reliquit,
  325. si tremuit suspensus ager subitumque fragorem
  326. rupta dedit tellus, latet intus monte soluto
  327. obrutus, ac penitus fractum obtritumque cadaver
  328. indignantem animam propriis non reddidit astris.
  329. acrior hoc Tydeus, animisque et pectore supra est.
  330. nee mora, cum vinclis onerique elapsus iniquo
  331. circuit errantem et tergo necopinus inhaeret,
    332. v.2.p.126
  332. mox latus et firmo celer implicat ilia nexu,
  333. poplitibus genua inde premens evadere nodos
  334. nequiquam et lateri dextram insertare parantem
  335. improbus, horrendum visu ac mirabile pondus,
  336. sustulit. Herculeis pressum sic fama lacertis
  337. terrigenam sudasse Libyn, cum fraude reperta
  338. raptus in excelsum, nee iam spes ulla cadendi,
  339. nec licet extrema matrem contingere planta,
  340. fit sonus, et laetos adtollunt agmina plausus,
  341. tunc alte librans inopinum sponte remisit
  342. obliquumque dedit, procumbentemque secutus
  343. colla simul dextra, pedibus simul inguina vinxit.
  344. deficit obsessus soloque pudore repugnat,
  345. tandem pectus humi pronamque extensus in alvum
  346. sternitur, ac longo maestus post tempore surgit,
  347. turpia signata linquens vestigia terra,
  348. palmam autem dextra laevaque nitentia dono
  349. arma ferens Tydeus: ‘quid si non sanguinis huius
  350. partem haud exiguam — scitis — Dircaeus haberet
  351. campus, ubi hae nuper Thebarum foedera plagae?’
  352. haec simul ostentans quaesitaque praemia laudum
  353. dat sociis, sequitur neglectus Agyllea thorax.
  354. Sunt et qui nudo subeant concurrere ferro,
  355. iamque aderant instructi armis Epidaurins Agreus
  356. et nondum fatis Dircaeus agentibus exsul,
  357. dux vetat Iasides: ‘manet ingens copia leti,
  358. o iuvenes! servate animos avidumque furorem
    359. v.2.p.128
  359. sanguinis adversi, tuque o, quem propter avita
  360. iugera, dilectas cui desolavimus urbes,
  361. ne, precor, ante aciem ius tantum casibus esse
  362. fraternisque sinas — abigant hoc numina! — votis.’
  363. sic ait, atque ambos aurata casside ditat.
  364. tum generum, ne laudis egens, iubet ardua necti
  365. tempora Thebarumque ingenti voce citari
  366. victorem: dirae recinebant[*]() omnia Parcae.
  367. Ipsum etiam proprio certamina festa labore
  368. dignari et tumulo supremum hunc addere honorem
  369. hortantur proceres ac, ne victoria desit
  370. una ducum numero, fundat vel Lyctia cornu
  371. tela rogant, tenui vel nubila transeat hasta,
  372. obsequitur gaudens, viridique ex aggere in aecum
  373. stipatus summis iuvenum descendit; at illi
  374. pone leves portat pharetras et cornua iussus
  375. armiger: ingentem iactu transmittere circum
  376. eminus et dictae dare vulnera destinat orno.
  377. Quis fluere occultis rerum neget omina causis?
  378. fata patent homini, piget inservare, peritque
  379. venturi praemissa [*]() fides: sic omina[*]() casum
  380. fecimus, et vires hausit[*]() Fortuna nocendi.
  381. Campum emensa brevi fatalis ab arbore tacta,
  382. horrendum visu, per quas modo fugerat auras,
  383. venit harundo retro versumque a fine tenorem
  384. pertulit, et notae iuxta ruit ora pharetrae.
    385. [*](recinebant P: retinebant ω.)[*](praemissa P: promissa o.)[*](omina ω: omnia PB.)[*](hausit PS: auxit ω.)
    v.2.p.130
  385. multa duces errore serunt: hi nubila et altos
  386. occurrisse notos, adversi roboris ictu
  387. tela repulsa alii. penitus latet exitus ingens
  388. monstratumque nefa s: uni remeabile bellum
  389. et tristes domino spondebat harundo recursus.
    v.2.p.132
  1. Atque ea cunctantes Tyrii primordia belli
  2. Iuppiter haud aequo respexit corde Pelasgos,
  3. concussitque caput, motu quo celsa laborant
  4. sidera proclamatque adici cervicibus Atlas,
  5. tunc ita velocem Tegees adfatus alumnum:
  6. ‘i, medium rapido Borean inlabere saltu
  7. Bistonias, puer, usque domos axemque nivosi
  8. sideris, Oceano vetitum qua Parrhasis ignem
  9. nubibus hibernis et nostro pascitur imbri,
  10. atque ibi seu posita respirat cuspide Mavors,
  11. quamquam invisa quies, seu, quod reor, arma tubasque
  12. insatiatus habet [*]() caraeque in sanguine gentis
  13. luxuriat: propere monitus iramque parentis
  14. ede, nihil parcens, nempe olim accendere iussus
  15. Inachias acies atque omne, quod Isthmius umbo
  16. distinet et raucae circumtonat ira Maleae:
  17. illi vix muros limenque egressa iuventus
  18. sacra colunt; credas bello rediisse, tot instant
  19. plausibus, offensique sedent ad iusta sepulcri.
  20. hicne tuus, Gradive, furor? sonat orbe recusso
    21. [*](habet Pω: havet Schrader: obit Baehrens: hiat Garrod.)
    v.2.p.134
  21. discus et Ocbalii coeunt in proelia caestus,
  22. at si ipsi rabies ferrique insana voluptas
  23. qua tumet, immeritas cineri dabit impius urbes
  24. ferrum ignemque ferens, implorantesque Tonantem
  25. sternet humi populos miseruntque exhauriet orbem,
  26. nunc lenis belli nostraque remittitur ira.
  27. quodni praecipitat pugnas dictoque iubentis
  28. ocius impingit Tyriis Danaa agmina muris —
  29. nil equidem crudele minor —, sit mite bonumque
  30. numen, et effreni laxentur in otia mores,
  31. reddat equos ensemque mihi, nec sanguinis ultra
  32. ius erit: aspiciam terras pacemque iubebo
  33. omnibus; Ogygio sat erit Tritonia bello.’
  34. Dixerat, et [*]() Thracum Cyllenius arva subibat;
  35. atque illum Arctoae labentem cardine portae
  36. tempestas aeterna plagae praetentaque caelo
  37. agmina nimborum primique Aquilonis hiatus
  38. in diversa ferunt: crepat aurea grandine multa
  39. palla, nec Arcadii bene protegit umbra galeri.
  40. hic steriles delubra notat Mavortia silvas —
  41. horrescitque tuens — , ubi mille furoribus illi
  42. cingitur averso domus immansueta sub Haemo.
  43. ferrea compago laterum, ferro apta [*]() feruntur
  44. limina, ferratis incumbunt tecta columnis.
    45. [*](et Pω: at KQ.)[*](apta P: arta ω.)
    v.2.p.136
  45. laeditur adversum Phoebi iubar, ipsaque sedem
  46. lux timet, et durus contristat sidera fulgor,
  47. digna loco statio: primis salit Impetus amens
  48. e foribus caecumque Nefas Iraeque rubentes
  49. exsanguesque Metus, occultisque ensibus adstant
  50. Insidiae geminumque tenens Discordia ferrum.
  51. innumeris strepit aula Minis, tristissima virtus
  52. stat medio, laetusque Furor voltuque cruento
  53. Mors armata sedet; bellorum solus in aris
  54. sanguis et incensis qui raptus ab urbibus ignis,
  55. terrarum exuviae circum, et fastigia templi
  56. captae insignibant gentes, caelataque ferro
  57. fragmina portarum bellatriccsque carinae,
  58. et vacui currus protritaque curribus ora,
  59. paene etiam gemitus: adeo vis omnis et omne
  60. vulnus, ubique ipsum, sed non usquam ore remisso
  61. cernere erat: talem divina Mulciber arte
  62. ediderat; nondum radiis monstratus adulter
  63. foeda catenato luerat conubia lecto.
  64. Quaerere templorum regem vix coeperat ales
  65. Maenalius, tremit ecce solum et mugire refractis
  66. corniger Hebrus aquis; tunc quod pecus utile bello
  67. vallem infestabat, trepidas spumare per herbas,
  68. signa adventantis, clausaeque adamante perenni
  69. dissiluere fores. Hyrcano in sanguine pulcher
  70. ipse subit curru, diraque adspargine latos
  71. mutat agros, spolia a tergo flentesque catervae:
    72. v.2.p.138
  72. dant silvae nixque alta locum; regit atra iugales
  73. sanguinea Bellona manu longaque fatigat
  74. cuspide. deriguit visu Cyllenia proles
  75. submisitque genas: ipsi reverentia patri,
  76. si prope sit, dematque minas nec talia mandet.
  77. quod Iovis imperium, magno quid ab aethere portas?
  78. occupat Armipotens ‘neque enim hune, germane, sub axem
  79. sponte venis hiemesque meas, cui roscida iuxta
  80. Maenala et aestivi elementior aura Lycaei.’
  81. ille refert consulta patris, nee longa moratus,
  82. sicut anhelabant, iuncto sudore volantes
  83. Mars impellit equos, resides in proelia Graios
  84. ipse etiam indignans, vidit pater altus et irae [*]()
  85. iam levior tardo flectebat pondere vultum:
  86. ut si quando ruit debellatasque relinquit
  87. Eurus aquas, pax ipsa tumet pontumque iacentem
  88. exanimis iam volvit hiemps: nondum arma earinis [*]()
  89. omnia, nec toto respirant pectore nautae.
  90. Finierat pugnas honor exsequialis inermes,
  91. necdum aberant coetus, cunctisque silentibus heros
  92. vina solo fundens cinerem placabat Adrastus
  93. Archemori: ‘da, parve, tuum trieteride multa
  94. instaurare diem, nee saucius Arcadas aras
  95. malit adire Pelops Eleaque pulset eburna
  96. templa manu, nee Castaliis altaribus anguis,
  97. nee sua pinigero magis adnatet umbra Lechaeo.
    98. [*](irae Peyrared: ira Pω.)[*](carinis u: om. P (quiescunt in margin).)
    v.2.p.140
  98. nos te lugenti, puer, infitiamur Averno,
  99. maestaque perpetuis sollemnia iungimus astris,
  100. nunc festina cohors, at si Boeotia ferro
  101. vertere tecta dabis, magnis tunc dignior aris,
  102. tunc deus, Inachias nec tantum culta per urbes
  103. numina, captivis etiam iurabere Thebis.’
  104. dux ea pro cunctis, eadem sibi quisque vovebat.
  105. Iam pronis Gradivus equis Ephyraea premebat
  106. litora, qua summas caput Acrocorinthos in auras
  107. tollit et alterna geminum mare protegit umbra,
  108. inde unum dira comitum de plebe Pavorem
  109. quadripedes anteire iubet: non alter anhelos
  110. insinuare metus animoque avertere vires[*]()
  111. aptior; innumerae monstro vocesque manusque
  112. et facies quamcumque velit; bonus omnia credi
  113. auctor et horrificis lymphare incursibus urbes,
  114. si geminos soles ruituraque suadeat astra,
  115. aut nutare solum aut veteres descendere silvas,
  116. a! miseri vidisse putant, tunc acre novabat
  117. ingenium: falso Nemeaeum pulvere campum
  118. erigit; attoniti tenebrosam a vertice nubem
  119. respexere duces; falso clamore tumultum
  120. auget, et arma virum pulsusque imitatur equorum,
  121. terribilemque vagas ululatum spargit in auras.
  122. exsiluere animi, dubiumque in murmure vulgus
  123. pendet: ‘ubi iste fragor? ni [*]() fallimur aure. sed unde
  124. pulvereo stant astra globo? num Ismenius ultro
    125. [*](animoque avertere vires P: animumque avertere veris ω.)[*](ni Pω: num Wilkins.)
    v.2.p.142
  125. miles? ita est: veniunt, tanta autem audacia Thebis?
  126. an dubitent — age! — , dum inferias et busta colamus?’
  127. haec Pavor attonitis; variosque per agmina vultus
  128. induitur, nunc Pisaeis e milibus unus,
  129. nunc Pylius, nunc ore Lacon, hostesque propinquos
  130. adiurat turmasque metu consternat inani.
  131. nil falsum trepidis, ut vero amentibus ipse
  132. incidit et sacrae circum fastigia vallis
  133. turbine praevectus rapido ter sustulit hastam,
  134. ter concussit equos, clipeum ter pectore plausit:
  135. arma, arma insani sua quisque ignotaque nullo
  136. more rapit, mutant galeas alienaque cogunt
  137. ad iuga cornipedes; ferus omni in pectore saevit
  138. mortis amor caedisque, nihil flagrantibus obstat:
  139. praecipiant redimuntque moras, sic litora vento
  140. incipiente fremunt, fugitur cum portus; ubique
  141. vela fluunt, laxi iactantur ubique rudentes;
  142. iamque natant remi, natat omnis in aequore summo
  143. ancora, iam dulcis medii de gurgite ponti
  144. respicitur tellus comitesque a puppe relicti.
  145. viderat Inachias rapidum glomerare cohortes
  146. Bacchus iter; gemuit Tyriam conversus ad urbem,
  147. altricemque domum et patrios reminiscitur ignes,
  148. purpureum tristi turbatus pectore vultum:
  149. non crines, non serta loco, dextramque reliquit
  150. thyrsus, et intactae ceciderunt cornibus uvae.
  151. ergo ut erat lacrimis lapsoque inhonorus amictu
  152. ante Iovem — et tunc forte polum secretus habebat —
    153. v.2.p.144
  153. constitit, haud umquam facie conspectus in illa —
  154. nec causae latuere patrem — , supplexque profatur:
  155. ‘ exscindisne tuas, divum sator optime, Thebas?
  156. saeva adeo coniunx? nec te telluris amatae
  157. deceptique laris miseret cinerumque meorum?
  158. esto, olim invitum iaculatus nubibus ignem
  159. — credimus — : en iterum atra refers incendia terris,
  160. nec Styge iurata, nec paelicis arte rogatus.
  161. quis modus? an nobis pater iratusque, bonusque
  162. fulmen habes? sed non Danaeia limina talis
  163. Parrhasiumque nemus Ledaeasque ibis Amyclas.
  164. scilicet e cunctis ego neglectissima natis
  165. progenies? ego nempe tamen, qui dulce ferenti
  166. pondus eram, cui tu dignatus limina vitae
  167. praereptumque iter[*]() et maternos reddere menses,
  168. adde, quod imbellis rarisque exercita castris
  169. turba meas acies, mea tantum proelia norunt,
  170. nectere fronde comas et ad inspirata rotari
  171. buxa: timent thyrsos nuptarum et proelia matrum,
  172. unde tubas Martemque pati, qui fervidus ecce
  173. quanta parat? quid si ille tuos Curetas in arma
  174. ducat et innocuis iubeat decernere peltis?
  175. quin etiam invisos — sic hostis defuit? — Argos
  176. eligis2! o ipsis, genitor, graviora periclis
    177. [*](iter Pω: uterum Barth. iter is helped by limina; still, uterum is extremely plausible.)[*](eligis Markland (cf, i. 259): elicis Pω.)
    v.2.p.146
  177. iussa: novercales luimus [*]() ditare Myeenas!
  178. cedo equidem, quo sacra tamen ritusque peremptae
  179. gentis et, in tumidos si quid male feta reliquit
  180. mater, abire iubes? Thracen silvasque Lycurgi?
  181. anne triumphatos fugiam captivus ad Indos?
  182. da sedem profugo! potuit Latonia frater
  183. saxa — nec invideo — defigere Delon et imis
  184. commendare fretis; cara submovit ab arce
  185. hostiles Tritonis aquas; vidi ipse potentem
  186. gentibus Eois Epaphum dare iura, nec ullas
  187. Cyllene secreta tubas Minoave curat
  188. Ida: quid heu tantum nostris offenderis aris?
  189. hic tibi — quando minor iam nostra potentia — noctes
  190. Herculeae placitusque vagae Nycteidos ardor,
  191. hic Tyrium genus et nostro felicior igne
  192. taurus: Agenoreos saltem tutare nepotes.’
  193. Invidiam risit pater, et iam poplite flexum
  194. sternentemque manus tranquillus ad osenla tollit
  195. inque vicem placida orsa refert: ‘non coniugis ista
  196. consiliis, ut rere, puer, nec saeva roganti
  197. sic expostus ego: immoto deducimur orbe
  198. fatorum; veteres seraeque in proelia causae.
  199. nam cui tanta quies irarum aut sanguinis usus
  200. parcior humani? videt axis et ista per aevom
    201. [*](humus P: ruimus ω.)
    v.2.p.148
  201. mecum aeterna domus, quotiens iam torta reponam
  202. fulmina, quam rarus terris hic imperet ignis.
  203. quin etiam invitus magna uleiscendaque passis
  204. aut Lapithas Marti, aut veterem Calydona Dianae
  205. expugnare dedi; maesta est [*]() iactura pigetque
  206. tot mutare animas, tot reddere corpora vitae.
  207. Labdacios vero Pelopisque a stirpe nepotes
  208. tardum abolere mihi; scis ipse — ut crimina mittam
  209. Dorica — , quam promptae superos incessere Thebae;
  210. te quoque — sed, quoniam vetus excidit ira, silebo.
  211. non tamen aut patrio respersus sanguine Pentheus,
  212. aut matrem scelerasse toris aut crimine fratres
  213. progenuisse reus, lacero tua lustra replevit
  214. funere: ubi hi fletus, ubi tune ars tanta precandi?
  215. ast ego non proprio diros impendo dolori
  216. Oedipodionidas: rogat hoc tellusque polusque
  217. et pietas et laesa fides naturaque, et ipsi
  218. Eumenidum mores, sed tu super urbe moveri
  219. parce tua: non hoc statui sub tempore rebus
  220. occasum Aoniis, veniet suspeetior aetas
  221. ultoresque alii: nunc regia Iuno queretur.’
  222. his ille auditis mentemque habitumque recepit;
  223. ut eum sole malo tristique rosaria pendent
  224. usta noto, si clara dies zephyrique refecit
  225. aura polum, redit omnis honos, emissaque lucent
  226. germina et informes ornat sua gloria virgas.
  227. Nuntius attonitas iamdudum Eteoelis ad aures
    228. [*](maesta est Alton: mea est Pω: nimia est Phillimore: Iovis, nostra conj. Garrod: meaque est late MSS., edd.)
    v.2.p.150
  228. explorata ferens longo docet agmine Graios
  229. ire duces, nec iam Aoniis procul afore campis;
  230. quacumque ingressi, tremere ac miserescere cunctos
  231. Thebarum; qui stirpe, refert, qui nomine et armis,
  232. ille metum condens audire exposcit et odit
  233. narrantem; hinc socios dictis stimulare suasque
  234. metiri decernit opes. exciverat omnem
  235. Aoniam Euboeamque et Phocidos arva propinquae
  236. Mars, ita dulce Iovi; longe fugit ordine velox
  237. tessera: propellunt acies, seseque sub armis
  238. ostentant; subeunt campo, qui proximus urbi
  239. damnatus bellis patet exspectatque furores.
  240. nondum hostes contra, trepido tamen agmine matres
  241. conscendunt muros, inde arma nitentia natis
  242. et formidandos monstrant sub casside patres.
  243. Turre procul sola nondum concessa videri
  244. Antigone populis teneras defenditur atra
  245. veste genas; iuxtaque comes, quo Laius ibat
  246. armigero; tunc virgo senem regina veretur.
  247. quae sic orsa prior: ‘spesne obstatura Pelasgis
  248. haec vexilla, pater? Pelopis descendere totas
  249. audimus gentes: dic, o precor, extera regum
  250. agmina; nam video, quae noster signa Menoeceus,
  251. quae noster regat arma Creon, quam celsus aena
  252. Sphinge per ingentes Homoloidas exeat Haemon.’
  253. sic rudis Antigone, senior cui talia Phorbas:
  254. ‘mille sagittiferos gelidae de colle Tanagrae
    255. v.2.p.152
  255. promovet ecce Dryas; hic, cui nivea arma tridentem
  256. atque auro rude fulmen habent, Orionis alti
  257. non falsus virtute nepos: procul, oro, paternum
  258. omen et innuptae vetus excidat ira Dianae,
  259. iungunt se castris regisque in nomen adoptant
  260. Ocalea Medeonque et confertissima lucis
  261. Nisa Dionaeisque avibus circumsona Thisbe.
  262. proximus Eurymedon, qui pastoralia Fauni
  263. arma patris pinuque iubas imitatur equinas,
  264. terribilis silvis: reor et Mavorte cruento
  265. talis erit. dites pecorum comitantur Erythrae,
  266. qui Scolon densamque iugis Eteonon iniquis,
  267. qui breve litus Hyles Atalantaeamque superbi
  268. Schoenon habent notique colunt vestigia campi;
  269. fraxineas Macetum vibrant de more sarisas
  270. saevaque difficiles excludere volnera peltas.
  271. ecce autem clamore ruunt Neptunia plebes
  272. Onchesti: quos pinigeris Mycalessos in agris
  273. Palladiusque Melas Hecataeaque gurgite nutrit
  274. Gargaphie, quorumque novis Haliartos aristis
  275. invidet et nimia[*]() sata laeta supervenit herba.
  276. tela rudes trunci, galeae vacua ora leonum,
  277. arborei dant scuta sinus, hos regis egenos
  278. Amphion en noster agit — cognoscere pronum,
  279. virgo — , lyra galeam tauroque insignis avito.
  280. macte animo iuvenis, medios parat ire per enses
  281. nudaque pro caris opponere pectora muris,
    282. [*](nimia ω: nivea P: Garrod conj. viva.)
    v.2.p.154
  282. vos etiam nostris, Heliconia turba, venitis
  283. addere rebus opem; tuque, o Permesse, canoris
  284. et felix, Olmie,[*]() vadis armastis alumnos
  285. bellorum resides, patriis concentibus audis
  286. exsultare gregem, quales, cum pallida cedit
  287. bruma, renidentem deducunt Strymona cygni.
  288. ite alacres, numquam vestri morientur honores,
  289. bellaque perpetuo memorabunt carmine Musae.’
  290. Dixerat, et paulum virgo interfata loquenti:
  291. ‘ illi autem, quanam iunguntur origine fratres?
  292. sic certe paria arma viris, sic exit in auras
  293. cassidis aequus apex; utinam haec concordia nostris!’
  294. cui senior ridens: ‘non prima errore videndi
  295. falleris, Antigone: multi hos — nam decipit aetas —
  296. dixerunt fratres, pater est natusque, sed aevi
  297. confudere modos: puerum Lapithaona nymphe
  298. Dercetis expertem thalami crudumque maritis [*]()
  299. ignibus ante diem cupido violavit amore
  300. improba conubii; nec longum, et pulcher Alatreus
  301. editus, ac primae genitorem in flore iuventae
  302. consequitur traxitque notas et miscuit annos,
  303. et nunc sic fratres mentito nomine gaudent,
  304. plus pater; hunc olim iuvat et ventura senectus,
  305. tercentum genitor totidemque in proelia natus
  306. exercent equites: hi deseruisse feruntur
  307. exilem Glisanta Coroniamque, feracem
  308. messe Coroniam, Baccho Glisanta colentes.
    309. [*]()[*](Olmie Gronovius: hormie Pω.)[*](maritis late MSS.: mariti Pω.)[*](colentes Pω: colenti Ellis.)
    v.2.p.156
  309. sed potius celsos umbrantem hunc aspice late
  310. Hypsea quadriiugos, clipei septemplice tauro
  311. laeva, ter insuto servantur pectora ferro,
  312. pectora: nam tergo numquam metus, hasta vetustum
  313. silvarum decus, emissae cui pervia semper
  314. armaque corporaque et numquam manus inrita voti.
  315. Asopos genuisse datur, dignusque videri
  316. tunc pater, abreptis cum torrentissimus exit
  317. pontibus, aut natae tumidus cum virginis ultor
  318. flumina concussit generum indignata Tonantem.
  319. namque ferunt raptam patriis Aeginan ab undis
  320. amplexu latuisse Iovis: furit amnis et astris
  321. infensus bellare parat — nondum ista licebant
  322. nec superis — ; stetit audaces effusus in iras,
  323. conseruitque manum, nec quem imploraret habebat,
  324. donec vix tonitru submotus et igne trisulco
  325. cessit, adhuc ripis animosus gurges anhelis
  326. fulmineum cinerem magnaeque insignia poenae
  327. gaudet et Aetnaeos in caelum efflare vapores.
  328. talem Cadmeo mirabimur Hypsea campo,
  329. si modo placavit felix Aegina Tonantem.
  330. ducit Itonaeos et Alalcomenaea Minervae
  331. agmina, quos Midea et quos uvida[*]() suggerit Arne,
  332. Aulida qui Graeanque serunt viridesque Plataeas,
  333. et sulco Peteona domant refluumque meatu
  334. Euripum, qua noster, habent, teque ultima tractu
  335. Anthedon, ubi gramineo de litore Glaucus
  336. poscentes inrupit aquas, iam crine genisque
  337. caerulus, et mixtos expavit ab inguine pisces.
    338. [*](uvida Heinsius (from Hom. II. ii. 501): vivida P: humida ω.)
    v.2.p.158
  338. glandibus et torta zephyros incidere[*]() funda
  339. cura: Cydoneas anteibunt gaesa sagittas,
  340. tu quoque praeclarum forma, Cephise, dedisses
  341. Narcissum, sed Thespiacis iam pallet in agris
  342. trux puer; orbata florem, pater, adluis unda.
  343. quis tibi Phoebeas acies veteremque revolvat
  344. Phocida? qui Panopen, qui Daulida, qui Cyparisson,
  345. et valles, Lebadia, tuas et Hyampolin acri
  346. subnixam scopulo, vel qui Parnasson utrumque
  347. aut Cirrham tauris Anemorianque supinant
  348. Coryciumque nemus, propellentemque Lilaean
  349. Cephisi glaciale caput, quo suetus anhelam
  350. ferre sitim Python amnemque avertere ponto,
  351. omnibus immixtas cono super aspice laurus
  352. armaque vel Tityon vel Delon habentia, vel quas
  353. hic deus innumera laxavit caede pharetras.
  354. Iphitus asper agit, genitor cui nuper ademptus
  355. Naubolus Hippasides, tuus, o mitissime Lai,
  356. hospes; adhuc currus securaque lora tenebam,[*]()
  357. cum tua subter equos iacuit convulsa cruentis
  358. ictibus, o utinam nostro cum sanguine, cervix
  359. !’ Dicenti maduere genae, vultumque per omnem
  360. pallor iit, vocisque repens singultus apertum
  361. intercepit iter; refovet frigentis amicum
  362. pectus alumna senis; redit atque exile profatur:
  363. ‘o mihi sollicitum decus ac suprema voluptas,
    364. [*](incidere ω: incedere P: incendere Postgate.)[*](tenebam P: tenebat ω.)
    v.2.p.160
  364. Antigone! seras tibi demoror improbus umbras,
  365. fors eadem scelera et caedes visurus avitas,
  366. donec te thalamis habilem integramque resignem:
  367. hoc satis, et fessum vita dimittite, Parcae,
  368. sed dum labor iners, quanti — nunc ecce reviso —
  369. transabiere duces: Clonin atque in terga comantes
  370. non ego Abantiadas, non te, saxosa Caryste,
  371. non humiles Aegas altumque Capherea dixi.
  372. et iam acies obtunsa negat, cunctique resistunt,
  373. et tuus armatis iubet ecce silentia frater.’
  374. vix ea turre senex, cum rector ab aggere coepit:
  375. ‘magnanimi reges, quibus haud parere recusem
  376. ductor et ipse meas miles defendere Thebas,
  377. non ego vos stimulare parem — nam liber in arma
  378. impetus, et meritas ultro iurastis in iras — ,
  379. nec laudare satis dignasque rependere grates
  380. sufficiam — referent superi vestraeque subacto
  381. hoste manus — : urbem socia de gente subistis
  382. tutari, quam non aliis populator ab oris
  383. belliger externave satus tellure, sed hostis
  384. indigena adsultat, cui castra adversa regenti
  385. hic pater, hic genetrix, hic iunctae stirpe sorores,
  386. hic erat et frater, cerne en ubicumque nefandus
  387. excidium moliris avis: venere volentes
  388. Aoniae populi, nec sum tibi, saeve, relictus,
  389. quid velit ista cohors, et te sentire decebat:
  390. reddere regna vetant.’ sic fatus, et omnia rite
    391. v.2.p.162
  391. disponit, qui bella gerant, qui moenia servent,
  392. quas in fronte manus, medio quas robore sistat.
  393. perspicuas sic luce fores et virgea pastor
  394. claustra levat,[*]() dum terra recens; iubet ordine primo
  395. ire duces, media stipantur plebe maritae;
  396. ipse levat [*]() gravidas et humum fractura parentum
  397. ubera, suceiduasque adportat matribus agnas.
  398. Interea Danai noctemque diemque sub armis,
  399. noctem iterum rursusque diem — sic ira ferebat —
  400. ingeminant: contempta quies, vix aut sopor illis
  401. aut epulae fecere moram; properatur in hostem
  402. more fugae, nec monstra tenent, quae plurima nectit
  403. prodigialc canens certi fors praevia fati.
  404. quippe serunt diros monitus volucresque feraeque
  405. sideraque aversique suis decursibus amnes,
  406. infestumque tonat pater et mala fulgura lucent;
  407. terrificaeque adytis voces clusaeque deorum
  408. sponte fores; nunc sanguineus, nunc saxeus imber,
  409. et subiti manes flentumque occursus avorum,
  410. tunc et Apollineae tacuere oracula Cirrhae,
  411. et non adsuetis pernox ululavit Eleusin
  412. mensibus, et templis Sparte praesaga reclusis
  413. vidit Amyclaeos — facinus! — concurrere fratres.
  414. Arcades insanas latrare Lycaonis umbras
  415. nocte ferunt tacita, saevo decurrere campo
  416. Oenomaum sua Pisa refert; Aeheloon utroque
  417. deformem cornu vagus infamabat Acarnan.
  418. Perseos effigiem maestam exorantque Mycenae
    419. [*](levat levat Pio: novat (l. 394) conj. Phillimore: iuvat (l. 396) conj. Imhof, but such repetitions are characteristic.)
    v.2.p.164
  419. confusum Iunonis ebur; mugire potentem
  420. Inachon agricolae, gemini maris incola narrat
  421. Thebanum toto planxisse Palaemona ponto,
  422. haec audit Pelopea phalanx, sed bellicus ardor
  423. consiliis obstat divum prohibetque timeri.
  424. Iam ripas, Asopc, tuas Boeotaque ventum
  425. flumina, non ausae transmittere protinus alae
  426. hostilem fluvium; forte et trepidantibus ingens
  427. descendebat agris, animos sive imbrifer arcus,
  428. seu montana dedit nubes, seu fluminis illa
  429. mens fuit obiectusque vado pater arma vetabat.
  430. tunc ferus Hippomedon magno cum fragmine ripae
  431. cunctantem deiecit equum, ducibusque relictis
  432. gurgite de medio frenis suspensus et armis
  433. ite viri clamat, ‘sic vos in moenia primus
  434. ducere, sic clusas voveo perfringere Thebas.’
  435. praecipitant cuncti fluvio puduitque secutos.
  436. ac velut ignotum si quando armenta per amnem
  437. pastor agit, stat triste pecus, procul altera tellus
  438. omnibus et late medius timor: ast ubi ductor
  439. taurus init fecitque vadum, tunc mollior unda,
  440. tunc faciles saltus, visaeque accedere ripae.
  441. Haudproculinde iugum tutisque adcommoda castris
  442. arva notant, unde urbem etiam turresque videre[*]()
  443. Sidonias; placuit sedes fidique receptus,
  444. colle per excelsum patulo, quem subter aperto
  445. arva sinu, nullique aliis a montibus instant
  446. despectus; nec longa labor munimina durus
    447. [*](videre SN: videri PBD.)
    v.2.p.166
  447. addidit: ipsa loco mirum natura favebat.
  448. in vallum elatae rupes devexaque fossis
  449. aequa et fortuito ductae quater aggere pinnae;
  450. cetera dant ipsi, donec sol montibus omnis
  451. erepsit rebusque dedit sopor otia fessis.
  452. Quis queat attonitas dictis ostendere Thebas?
  453. urbem in conspectu belli suprema parantis
  454. territat insomnem nox atra diemque minatur.
  455. discurrunt muris; nil saeptum horrore sub illo,
  456. nil fidum satis, invalidaeque Amphionis arces,
  457. rumor ubique alios [*]() pluresque adnuntiat hostes
  458. maioresque timor; spectant tentoria contra
  459. Inachia externosque suis in montibus ignes,
  460. hi precibus questuque deos, hi Martia tela
  461. belligerosque hortantur equos, hi pectora fletu
  462. cara premunt miserique rogos et crastina mandant
  463. funera, si tenuis demisit lumina somnus,
  464. bella gerunt; modo lucra morae, modo taedia vitae
  465. attonitis, lucemque timent lucemque precantur.
  466. it geminum excutiens anguem et bacchatur utrisque
  467. Tisiphone castris; fratrem huic, fratrem ingerit illi,
  468. aut utrique patrem: procul ille penatibus imis
  469. excitus implorat Furias oculosque reposcit.
  470. Iam gelidam Phoeben et caligantia primus
  471. hauserat astra dies, cum iam tumet igne futuro
  472. Oceanus lateque novo Titane reclusum
  473. aequor anhelantum radiis subsidit equorum:
  474. ecce truces oculos sordentibus obsita canis
  475. exsangues Iocasta genas et bracchia planctu
    476. [*](alios PS: altus ω: alius Gronovius.)
    v.2.p.168
  476. nigra ferens ramumque oleae cum velleris atri
  477. nexibus, Eumenidum velut antiquissima, portis
  478. egreditur magna eum maiestate malorum,
  479. hinc atque hinc natae, melior iam sexus, aniles
  480. praecipitantem artus et plus quam possit euntem
  481. sustentant. venit ante hostes, et pectore nudo
  482. claustra adversa ferit tremulisque ululatibus orat
  483. admitti: ‘reserate viam! rogat impia belli
  484. mater; in his aliquod ius exsecrabile castris
  485. huic utero est.’ trepidi visam expavere manipli
  486. auditamque magis; remeat iam missus Adrasto
  487. nuntius: excipiunt iussi mediosque per enses
  488. dant iter. illa duces ut primum aspexit Achivos,
  489. clamorem horrendum luctu furiata resolvit:
  490. ‘Argolici proceres, ecquis monstraverit hostem,
  491. quem peperi? quanam inveniam, mihi dicite, natum
  492. sub galea?’ venit attonitae Cadmeius heros
  493. obvius, et raptam lacrimis gaudentibus implet
  494. solaturque tenens, atque inter singula matrem,
  495. matrem iterat, nunc ipsam urgens, nunc cara sororum
  496. pectora, eum mixta fletus anus asperat ira:
  497. ‘quid molles lacrimas venerandaque nomina fingis,
  498. rex Argive, mihi? quid colla amplexibus ambis
  499. invisamque teris ferrato pectore matrem?
  500. tune ille exsilio vagus et miserabilis hospes?
  501. quem non permoveas? longae tua iussa cohortes
  502. exspectant, multoque latus praefulgurat ense.
    503. v.2.p.170
  503. a miserae matres! hunc te noctesque diesque
  504. deflebam? si verba tamen monitusque tuorum
  505. dignaris, dum castra silent suspensaque bellum
  506. horrescit pietas, genetrix iubeoque rogoque:
  507. i mecum patriosque deos arsuraque saltem
  508. tecta vide, fratremque — quid aufers lumina? — fratrem
  509. adloquere et regnum iam me sub iudice posce:
  510. aaut dabit, aut ferrum causa meliore resumes.
  511. anne times, ne forte doli, et te conscia mater
  512. decipiam? non sic miseros fas omne penates
  513. effugit: vix Oedipode ducente timeres.
  514. nupsi equidem peperique nefas, sed diligo tales,
  515. — a dolor! — et vestros etiamnum excuso furores.
  516. quodsi adeo perstas, ultro tibi, saeve, triumphum
  517. detulimus: religa captas in terga sorores,
  518. inice vincla mihi: gravis huc utcumque feretur
  519. et pater, ad vestrum gemitus nunc verto pudorem,
  520. Inachidae, liquistis enim parvosque senesque
  521. et lacrimas has quisque domi: sua credite matri
  522. viscera! si vobis hic parvo in tempore carus
  523. — sitque precor — quid me, oro, decet quidve ista, Pelasgi,
  524. ubera? ab Hyrcanis hoc Odrysiisve tulissent
  525. regibus, et si qui nostros vicere furores.
  526. adnuite, aut natum complexa superstite bello
  527. hic moriar.’ tumidas frangebant dicta cohortes,
  528. nutantesque virum galeas et sparsa videres
    529. v.2.p.172
  529. fletibus arma piis. quales ubi tela viresque
  530. pectoris impulsu rabidi stravere leones,
  531. protinus ira minor, gaudentque in corpore capto [*]()
  532. securam differre famem: sic flexa Pelasgum
  533. corda labant, ferrique avidus mansueverat ardor.
  534. Ipse etiam ante oculos nunc matris ad oscula versus,
  535. nunc rudis Ismenes, nunc flebiliora [*]() precantis
  536. Antigones, variaque animum turbante procella
  537. exciderat regnum: cupit ire, et mitis Adrastus
  538. non vetat; hic iustae Tydeus memor occupat irae:
  539. ‘me potius, socii, qui fidum Eteoclea nuper
  540. expertus, nec frater eram, me opponite regi,
  541. cuius adhuc pacem egregiam et bona foedera gesto
  542. pectore in hoc, ubi tunc fidei pacisque sequestra
  543. mater eras, pulchris cum me nox vestra morata est
  544. hospitiis? nempe haec trahis ad commercia natum?
  545. duc illum in campum, vestro qui sanguine pinguis
  546. spirat adhuc pinguisque meo. tu porro sequeris,
  547. heu nimium mitis nimiumque oblite tuorum?
  548. scilicet infestae cum te circum undique dextrae
  549. nudabunt enses, haec flebit et arma quiescent?
  550. tene ille, heu demens, semel intra moenia clausum
  551. possessumque odiis Argiva in castra remittet?
  552. ante haec excusso frondescet lancea ferro,
  553. Inachus ante retro nosterque Achelous abibit,
  554. sed mite adloquium et saevis pax quaeritur armis:
  555. haec quoque castra patent, necdum meruere timeri,
  556. an suspectus ego? abscedo et mea volnera dono.
    557. [*](in corpore capto Pω: cruore recepto N and written over in D.)[*](flebiliora Pu: flebilis ora QDN.)
    v.2.p.174
  557. intret: et hic genetrix eadem mediaeque sorores,
  558. finge autem pactis evictum excedere regnis,
  559. nempe iterum reddes?’ rursus mutata trahuntur
  560. agmina consiliis: subito ceu turbine caeli
  561. obvius adversum Boreae Notus abstulit aequor,
  562. arma iterum furiaeque placent; fera tempus Erinys
  563. arripit et primae molitur semina pugnae.
  564. Errabant geminae Dircaea ad flumina tigres,
  565. mite iugum, belli quondam vastator Eoi
  566. currus, Erythraeis sed nuper victor ab oris
  567. Liber in Aonios meritas dimiserat agros,
  568. illas turba dei seniorque ex more sacerdos
  569. sanguinis oblitas atque Indum gramen olentes
  570. palmite maturo variisque ornare corymbis
  571. curat et alterno maculas interligat ostro,
  572. iamque ipsi colles, ipsa has — quis credat? — amabant
  573. armenta, atque ausae circum mugire iuvencae;
  574. quippe nihil grassata fames: manus obvia pascit,
  575. exceptantque cibos[*]() fusoque horrenda supinant
  576. ora mero, vaga rure quies; si quando benigno
  577. urbem iniere gradu, domus omnis et omnia sacris
  578. templa calent, ipsumque fides intrasse Lyaeum.
  579. has ubi vipereo tactas ter utramque flagello
  580. Eumenis in furias animumque redire priorem
  581. impulit, erumpunt non agnoscentibus agris.
    582. [*]()[*](cibos PDNQ: dapes BKS.)[*](agris Bentley and late MSS.: argis Pω: antris B.)
    v.2.p.176
  582. ceu duo diverso pariter si fulmina caelo
  583. rupta cadant longumque trahant per nubila crinem:
  584. non aliter cursu rapidae atque immane frementes
  585. transibunt campos aurigamque impete vasto,
  586. Amphiarae, tuum — nec defuit omen, eriles
  587. forte is primus equos stagna ad vicina trahebat —
  588. corripiunt; mox Taenarium, qui proximus, Idan
  589. Aetolumque Acamanta premunt: fuga torva per agros
  590. cornipedum, visa donec flammatus Aconteus
  591. strage virum, cui sueta feras prosternere virtus
  592. — Arcas erat — , densis iam fida ad moenia versas
  593. insequitur telis, multumque hastile resumens
  594. ter, quater adducto per terga, per ilia telo
  595. transigit. illae autem longo cum limite fusi
  596. sanguinis ad portas utrimque exstantia ducunt
  597. spicula semianimes, gemituque imitante querellas
  598. saucia dilectis adclinant pectora muris,
  599. templa putes urbemque rapi facibusque nefandis
  600. Sidonios ardere lares, sic clamor apertis
  601. exoritur muris; mallent cunabula magni
  602. Herculis aut Semeles thalamum aut penetrale ruisse
  603. Harmoniae.[*]() cultor Baccheus Acontea Phegeus
  604. iam vacuum telis geminoque in sanguine ovantem
  605. comminus ense petit; subeunt Tegeaea iuventus
  606. auxilio tardi: iam supra sacra ferarum
  607. corpora maerenti iuvenis iacet ultio Baccho.
  608. Rumpitur et Graium subito per castra tumultu
  609. concilium; fugit exsertos [*]() Iocasta per hostes
  610. iam non ausa preces; natas ipsamque repellunt
    611. [*](Harmoniae PKQ: Hermionae DSJY.)[*](exsertos P: externos ω.)
    v.2.p.178
  611. qui modo tam mites, et praeceps tempore Tydeus
  612. utitur: ‘ite age, nunc pacem sperate fidemque!
  613. num saltem differre nefas potuitve morari,
  614. dum genetrix dimissa redit?’ sic fatus aperto
  615. ense vocat socios, saevus iam clamor, et irae
  616. hinc atque inde calent; nullo venit ordine bellum,
  617. confusique duces volgo, et neglecta regentum
  618. imperia; una equites mixti peditumque catervae
  619. et rapidi currus; premit indigesta ruentes
  620. copia, nec sese vacat ostentare nec hostem
  621. noscere, sic subitis Thebana Argivaque pubes
  622. conflixere globis; retro vexilla tubaeque
  623. post tergum et litui bellum invenere secuti,
  624. tantus ab exiguo [*]() crudescit sanguine Mavors!
  625. ventus uti primas struit intra nubila vires,
  626. lenis adhuc, frondesque et aperta cacumina gestat,
  627. mox rapuit nemus et montes patefecit opacos.
  628. Nunc age, Pieriae, non vos longinqua, sorores,
  629. consulimus, vestras acies vestramque referte
  630. Aoniam; vidistis enim, dum Marte propinquo
  631. horrent Tyrrhenos Heliconia plectra tumultus.
  632. Sidonium Pterclan sonipes male fidus in armis
  633. rumpentem frenos diversa per agmina raptat
  634. iam liber, sic fessa manus: venit hasta per armos
  635. Tydeos et laevum iuveni transverberat inguen
  636. labentemque adfigit equo; fugit ille perempto
  637. consertus domino, nec iam arma aut frena tenentem
  638. portat adhue: ceu nondum anima defectus utraque
    639. [*](ab exiguo ω: in ambiguo P.)
    v.2.p.180
  639. cum sua Centaurus moriens in terga recumbit,
  640. certat opus ferri: sternunt alterna furentes
  641. Hippomedon Sybarin, Pylium Periphanta Menoeceus,
  642. Parthenopaeus Ityn: Sybaris iacet ense cruento,
  643. cuspide trux Periphas, Itys insidiante sagitta.
  644. Caeneos Inachii ferro Mavortius Haemon
  645. colla rapit, cui dividuum trans corpus hiantes
  646. truncum oculi quaerunt, animus [*]() caput; arma iacentis
  647. iam rapiebat Abas: cornu deprensus Achiva
  648. dimisit moriens clipeum hostilemque suumque.
  649. Quis tibi Baccheos, Eunaee, relinquere cultus,
  650. quis lucos, veritus quibus emansisse sacerdos,
  651. suasit et adsuetum Bromio mutare furorem?
  652. quem terrere queas? clipei penetrabile textum
  653. pallentes hederae Nysaeaque serta coronant,
  654. candida pampineo subnectitur instita pilo,
  655. crine latent umeri, crescunt lanugine malae,
  656. et rubet imbellis Tyrio subtemine thorax,
  657. bracchiaque in manicis et pictae vincula plantae
  658. carbaseique sinus, et fibula rasilis auro
  659. Taenariam fulva mordebat iaspide pallam,
  660. quam super a tergo velox corytus et arcus
  661. pendentesque sonant aurata lynce pharetrae.
  662. it lymphante deo media inter milia longum
  663. vociferans: ‘prohibete manus, haec omine dextro
  664. moenia Cirrhaea monstravit Apollo iuvenca;
  665. pareite, in haec ultro scopuli venere volentes.
  666. gens saerata sumus: gener huic est Iuppiter urbi
    667. [*](animus Pω: Garrod conj. umerus.)
    v.2.p.182
  667. Gradivusque socer; Bacchum haud mentimur alumnum
  668. et magnum Alciden.’ iactanti talia frustra
  669. turbidus aeria Capaneus occurrit in hasta,
  670. qualis ubi primam leo mane cubilibus atris
  671. erexit rabiem et saevo speculatur ab antro
  672. aut cervum aut nondum bellantem fronte iuvencum,
  673. it fremitu gaudens, licet arma gregesque lacessant
  674. venantum, praedam videt et sua volnera nescit:
  675. sic tum congressu Capaneus gavisus iniquo
  676. librabat magna venturam mole cupressum.
  677. ante tamen quid femineis ululatibus inquit,
  678. ‘terrificas. moriture, viros? utinam ipse veniret,
  679. cui furis! haec Tyriis cane matribus!’ et simul hastam
  680. expulit; illa volans, ceu vis non ulla moretur
  681. obvia, vix sonuit clipeo et iam terga reliquit,
  682. arma fluunt, longisque crepat singultibus aurum,
  683. eruptusque sinus vicit cruor, occidis audax,
  684. occidis Aonii puer altera cura Lyaei.
  685. marcida te fractis planxerunt Ismara thyrsis,
  686. te Tmolos, te Nysa ferax Theseaque Naxos
  687. et Thebana metu iuratus in orgia Ganges.
  688. Nec segnem Argolicae sensere Eteoclea turmae,
  689. parcior ad cives Polynicis inhorruit ensis,
  690. eminet ante alios iam formidantibus arva
  691. Amphiaraus equis ac multo pulvere vertit
    692. v.2.p.184
  692. campum indignantem: famulo decus addit inane [*]()
  693. maestus et extremos obitus inlustrat Apollo,
  694. ille etiam clipeum galeamque incendit honoro
  695. sidere; nec tarde fratri, Gradive, dedisti,
  696. ne qua manus vatem, ne quid mortalia bello
  697. laedere tela queant: sanctum et venerabile Diti
  698. funus eat.[*]() talis medios aufertur in hostes
  699. certus et ipse necis, vires fiducia leti
  700. suggerit; inde viro maioraque membra diesque
  701. laetior et numquam tanta experientia caeli,
  702. si vacet: avertit morti contermina virtus,
  703. ardet inexpleto saevi Mavortis amore,
  704. et fruitur dextra atque anima flagrante superbit,
  705. hicne hominum casus lenire et demere Fatis
  706. iura frequens? quantum subito diversus ab illo,
  707. qui tripodas laurusque sequi, qui doctus in omni
  708. nube salutato volucrem cognoscere Phoebo!
  709. innumeram ferro plebem, ceu letifer annus
  710. aut iubar adversi grave sideris, immolat umbris
  711. ipse suis: iaculo Phlegyan iaculoque superbum
  712. Phylea, falcato Clonin et Chremetaona curru
  713. comminus hunc stantem metit, hunc a poplite sectum,
  714. cuspide non missa Chromin Iphinoumque Sagenque
  715. intonsumque Gyan sacrumque Lycorea Phoebo —
  716. invitus: iam fraxineum demiserat hastae
  717. robur, et excussis apparuit infula cristis — ,
  718. Alcathoum saxo, cui circum stagna Carysti
  719. et domus et coniunx et amantes litora nati
  720. vixerat ille diu pauper scrutator aquarum,
    721. [*](addit inane ω: abdidit omne P: adicit omne conj. Garrod.)[*]( eat P: erat ω.)
    v.2.p.186
  721. decepit tellus, moriens hiemesque notosque
  722. laudat et experti meliora pericula ponti.
  723. Aspicit has longe iamdudum Asopius Hypseus
  724. palantum strages ardetque avertere pugnam,
  725. quamquam haud ipse minus curru Tirynthia fundens
  726. robora; sed viso praesens minor augure sanguis:
  727. illum armis animisque cupit, prohibebat iniquo
  728. agmine consertum cunei latus; inde superbus
  729. exseruit patriis electum missile ripis,
  730. ac prius: ‘Aonidum dives largitor aquarum,
  731. clare Giganteis etiamnum, Asope, favillis,
  732. da numen dextrae: rogat hoc natusque tuique
  733. quercus alumna vadi; fas et mihi spernere Phoebum,
  734. si tibi conlatus divum sator, omnia mergam
  735. fontibus arma tuis tristesque sine augure vittas.’
  736. audierat genitor: vetat indulgere volentem
  737. Phoebus, et aurigam iactus detorquet in Hersen.
  738. ille ruit: deus ipse vagis succedit habenis,
  739. Lernaeum falso simulans Haliacmona vultu,
  740. tunc vero ardenti non ulla obsistere temptant
  741. signa, ruunt solo terrore, et volnera citra
  742. mors trepidis ignava venit, dubiumque tuenti
  743. presserit infestos onus impuleritne iugales,
  744. sic ubi nubiferum montis latus aut nova ventis
  745. solvit hiemps, aut victa situ non pertulit aetas,
  746. desilit horrendus campo timor, arva [*]() virosque
  747. limite non uno longaevaque robora secum
  748. praecipitans, tandemque exhaustus turbine fesso
  749. aut vallem cavat aut medios intercipit amnes.
    750. [*](arva ω: arma PS.)
    v.2.p.188
  750. non secus ingentique viro magnoque gravatus
  751. temo deo nunc hoc, nunc illo in sanguine fervet,
  752. ipse sedens telis pariterque ministrat habenis
  753. Delius, ipse docet iactus adversaque flectit
  754. spicula fortunamque hastis venientibus aufert,
  755. sternuntur terra[*]() Melaneus pedes, Antiphus alto
  756. nil defensus equo, genitusque Heliconide nympha
  757. Action,[*]() caesoque infamis fratre Polites,
  758. conatusque toris vittatam attingere Manto
  759. Lampus: in hunc sacras Phoebus dedit ipse sagittas,
  760. et iam cornipedes trepidi ac moribunda reflantes
  761. corpora rimantur terras, omnisque per artus
  762. sulcus et incisis altum rubet orbita membris,
  763. hos iam ignorantes terit impius axis, at illi
  764. vulnere semineces — nec devitarc facultas —
  765. venturum super ora vident; iam lubrica tabo
  766. frena, nec insisti madidus dat temo, rotaeque
  767. sanguine difficiles, et tardior ungula fossis
  768. visceribus: tunc ipse furens in morte relicta
  769. spicula et e mediis exstantes ossibus hastas
  770. avellit, strident animae currumque sequuntur.
  771. Tandem se famulo summum confessus Apollo
  772. utere luce tua longamque ait, ‘indue famam,
  773. dum tibi me iunctum Mors inrevocata veretur.
  774. vincimur: immites scis [*]() nulla revolvere Parcas
  775. stamina; vade, diu populis promissa voluptas
  776. Elysiis, certe non perpessure Creontis
  777. imperia aut vetito nudus iaciture supulcro.’
  778. ille refert contra, et paulum respirat ab armis:
  779. ‘olim te, Cirrhaee pater, peritura sedentem
    780. [*](terra Pω: terrae Kohlmann.)[*](Action Pu: Action LJV: Aethion QD.)[*](scis Pω: fas /DN (scis written over in D).)
    v.2.p.190
  780. ad iuga — quis tantus miseris honor? — axe trementi
  781. sensimus; instantes quonam usque morabere manes?
  782. audio iam rapidae cursum Stygis atraque Ditis
  783. flumina tergeminosque mali custodis hiatus.
  784. accipe commissum capiti decus, accipe laurus,
  785. quas Erebo deferre nefas, nunc voce suprema,
  786. si qua recessuro debetur gratia vati,
  787. deceptum tibi, Phoebe, larem poenasque nefandae
  788. coniugis et pulchrum nati commendo furorem.’
  789. desiluit maerens lacrimasque avertit Apollo:
  790. tune vero ingemuit currusque orbique iugales.
  791. non aliter caeco nocturni turbine Cori
  792. scit peritura ratis, cum iam damnata sororis
  793. igne Therapnaei fugerunt carbasa fratres.
  794. Iamque recessurae paulatim horrescere terrae
  795. summaque terga quati graviorque effervere pulvis
  796. coeperat; inferno mugit iam murmure campus.
  797. bella putant trepidi bellique hunc esse fragorem,
  798. hortanturque gradus; alius [*]() tremor arma viresque
  799. mirantesque inclinat equos; iam frondea nutant
  800. culmina, iam muri, ripisque Ismenos apertis
  801. effugit; exciderunt irae, nutantia Agunt
  802. tela solo, dubiasque vagi nituntur in hastas
  803. comminus inque vicem viso pallore recedunt.
  804. sic ubi navales miscet super aequora pugnas
  805. contempto Bellona mari, si forte benigna
    806. [*]()[*](alius Pω: altus Heinsius and late MSS.)[*](benigna Pω: maligna BS': Phillimore conj. nigrabit.)
    v.2.p.192
  806. tempestas, sibi quisque cavent, ensesque recondit
  807. mors alia, et socii pacem fecere timores,
  808. talis erat campo belli fluitantis imago,
  809. sive laborantes concepto flamine terrae
  810. ventorum rabiem et clusum eiecere furorem,
  811. exedit seu putre solum carpsitque ferendo [*]()
  812. unda latens, sive hae volventis machina caeli
  813. incubuit, sive omne fretum Neptunia movit
  814. cuspis et extremas gravius mare torsit in oras,
  815. seu vati datus ille fragor, seu terra minata est
  816. fratribus: ecce alte praeceps humus ore profundo
  817. dissilit, inque vicem timuerunt sidera et umbrae,
  818. illum ingens haurit specus et transire parantes
  819. mergit equos; non arma manu, non frena remisit:
  820. sicut erat, rectos defert in Tartara currus,
  821. respexitque cadens caelum campumque coire
  822. ingemuit, donec levior distantia rursus
  823. miscuit arva tremor lucemque exclusit Averno.
    824. [*](terendo later MSS.: ferendo Pω.)
    v.2.p.194
  1. Ut subitus vates pallentibus incidit umbris
  2. letiferasque domos orbisque [*]() arcana sepulti
  3. rupit et armato turbavit funere manes,
  4. horror habet cunctos, Stygiis mirantur in oris
  5. tela et equos corpusque movum; nec enim ignibus artus
  6. conditus aut maesta niger adventabat ab urna,
  7. sed belli sudore calens, clipeumque cruentis
  8. foribus et scissi respersus pulvere campi,
  9. necdum illum aut trunca lustraverat obvia taxo
  10. Eumenis. aut furvo [*]() Proserpina poste notarat
  11. coetibus adsumptum functis; quin comminus ipsa
  12. Fatorum deprensa colus, visoque paventes
  13. augure tunc demum rumpebant stamina Parcae,
  14. illum et securi circumspexere fragorem
  15. Elysii, et si quos procul ulteriore [*]() barathro
  16. altera nox aliisque gravat plaga caeca tenebris,
  17. tunc regemunt pigrique lacus ustaeque [*]() paludes,
  18. umbriferaeque fremit sulcator pallidus undae
  19. dissiluisse novo penitus telluris hiatu
  20. Tartara et admissos non per sua flumina manes.
    21. [*](orbisque ω regisque P.)[*](furvo ω: fulvo PS.)[*](ulteriore P: inferiore ω.)[*](ustae P Schol.: vastae ω.)
    v.2.p.196
  21. Forte sedens media regni infelicis in arce
  22. dux Erebi populos poscebat crimina vitae,
  23. nil hominum miserans iratusque omnibus umbris
  24. stant Furiae circum variaeque ex ordine Mortes,
  25. saevaque multisonas exsertat Poena catenas;
  26. Fata ferunt animas et eodem pollice damnant:
  27. vincit opus. iuxta Minos cum fratre verendo
  28. iura bonus meliora monet regemque cruentum
  29. temperat; adsistunt lacrimis atque igne tumentes
  30. Cocytos Phlegethonque, et Styx periuria divum
  31. arguit, ille autem supera compage soluta
  32. nec solitus sentire metus expavit oborta
  33. sidera, iucundaque offensus luce profatur:
  34. ‘quae superum labes inimicum impegit Averno
  35. aethera? quis rupit tenebras vitaeque silentes
  36. admonet? unde minae 1? uter haec mihi proelia fratrum?
  37. congredior, pereant agedum discrimina rerum,
  38. nam cui dulce magis? magno me tertia victum
  39. deiecit Fortuna polo, mundumque nocentem
  40. servo: nec iste meus dirisque en pervius astris
  41. inspicitur. tumidusne meas regnator Olympi
  42. explorat vires? habeo iam quassa Gigantum
  43. vincula et aetherium cupidos exire sub axem
  44. Titanas miserumque patrem: quid me otia maesta
  45. saevus et implacidam prohibet perferre quietem
    46. [*](minae ω: mina P, minas Baehrens. Statius allows, occasionally, a short syllable at this point in the line, cf, iii. 710, also, very rarely, hiatus.)
    v.2.p.198
  46. amissumque odisse diem? pandam omnia regna,
  47. si placet, et Stygio praetexam Hyperiona caelo.
  48. Arcada nec superis — quid enim mihi nuntius ambas
  49. itque reditque domos? — emittam et utrumque tenebo
  50. Tyndariden. cur autem avidis Ixiona frango
  51. verticibus? cur non exspectant Tantalon undae?
  52. anne profanatum totiens chaos hospite vivo
  53. perpetiar? me Pirithoi temerarius ardor
  54. temptat et audaci Theseus iuratus amico,
  55. me ferus Alcides, tunc cum custode remoto
  56. ferrea Cerbereae tacuerunt limina portae;
  57. Odrysiis etiam pudet heu! patuisse querellis
  58. Tartara: vidi egomet blanda inter carmina turpes
  59. Eumenidum lacrimas iterataque pensa Sororum;
  60. me quoque — sed durae melior violentia legis.
  61. ast ego vix unum, nec celsa ad sidera, furto
  62. ausus iter Siculo rapui conubia campo:
  63. nec licuisse ferunt; iniustaeque a Iove leges
  64. protinus, et sectum genetrix mihi computat annum,
  65. sed quid ego haec? i, Tartareas ulciscere sedes,
  66. Tisiphone; si quando novis asperrima monstris,
  67. triste, insuetum, ingens, quod nondum viderit aether,
  68. ede nefas, quod mirer ego invideantque Sorores,
  69. atque adeo fratres — nostrique haec omina sunto
  70. prima odii — , fratres alterna in vulnera laeto
  71. Marte ruant; sit, qui rabidarum more ferarum
    72. v.2.p.200
  72. mandat atrox hostile caput, quique igne supremo
  73. arceat exanimes et manibus aethera nudis
  74. commaculet: iuvet ista ferum spectare Tonantem.
  75. praeterea ne sola furor mea regna lacessat,
  76. quaere deis qui bella ferat, qui fulminis ignes
  77. infestumque Iovem clipeo fumante repellat.
  78. faxo haud sit cunctis levior metus atra movere
  79. Tartara, frondenti quam iungere Pelion Ossae.’
  80. dixerat; atque illi iamdudum regia tristis
  81. attremit oranti, suaque et quae desuper urguet
  82. nutabat tellus: non fortius aethera vultu
  83. torquet et astriferos inclinat Iuppiter axes.
  84. At tibi quos inquit, ‘manes, qui limite praeceps
  85. non licito per inane ruis?’ subit ille minantem
  86. iam tenuis visu, iam vanescentibus armis,
  87. iam pedes: exstincto tamen indecerptus [*]() in ore
  88. augurii perdurat honos, obscuraque fronti
  89. vitta manet, ramumque tenet morientis olivae.
  90. ‘si licet et sanctis hic ora resolvere fas est
  91. manibus, o cunctis finitor maxime rerum,
  92. at mihi, qui quondam causas elementaque noram,
  93. et sator, oro, minas stimulataque corda remulce,
  94. neve ira dignare hominem et tua iura timentem,
  95. nam nec ad Herculeos — unde haec mihi proelia 2? — raptus,
  96. nec venerem inlicitam — crede his insignibus — ausi
  97. intramus Lethen: fugiat ne tristis in antrum
    98. [*](indecerptus Barth: interceptus Pω.)[*](proelia P: pectora ω.)
    v.2.p.202
  98. Cerberus, aut nostros timeat Proserpina currus,
  99. augur Apollineis modo dilectissimus aris,
  100. testor inane chaos — quid enim hic iurandus Apollo? — ;
  101. crimine non ullo subeo nova fata, nec alma
  102. sic merui de luce rapi; scit iudicis urna
  103. Dictaei verumque potest deprendere Minos,
  104. coniugis insidiis et iniquo venditus auro
  105. Argolicas acies — unde haec tibi turba recentum
  106. umbrarum, et nostrae veniunt quoque funera dextrae —
  107. non ignarus ini: subito me turbine mundi —
  108. horret adhuc animus — mediis e milibus hausit
  109. nox tua. quae mihi mens, dum per cava viscera terrae
  110. vado diu pendens et in aere volvor operto?
  111. ei mihi! nil ex me sociis patriaeque relictum,
  112. vel captum Thebis; iam non Lernaea videbo
  113. tecta, nec attonito saltem cinis ibo parenti,
  114. non tumulo, non igne miser lacrimisque meorum
  115. productus, toto pariter tibi funere veni,
  116. nil istis ausurus equis; nec deprecor umbram
  117. accipere et tripodum iam non meminisse meorum.
  118. nam tibi praesagi quis iam super auguris usus,
  119. cum Parcae tua iussa trahant? sed pectora flectas
  120. et melior sis, quaeso, deis. si quando nefanda
  121. huc aderit coniunx, illi funesta reserva
  122. supplicia: illa tua, rector bone, dignior ira.’
  123. accipit ille preces indignaturque moveri.
  124. ut leo Massyli cum lux stetit obvia ferri,
    125. v.2.p.204
  125. tunc iras, tunc arma citat; si decidit hostis,
  126. ire supra satis est vitamque relinquere victo.
  127. Interea vittis lauruque insignis opima
  128. currus et egregiis modo formidatus in armis
  129. luce palam, fusus nulli[*]() nullique fugatus,
  130. quaeritur: absistunt turmae, suspectaque tellus
  131. omnibus, infidi miles vestigia campi
  132. circuit, atque avidae tristis locus ille ruinae
  133. cessat et inferni vitatur honore sepulcri,
  134. nuntius hortanti diversa in parte maniplos
  135. Adrasto, vix ipse ratus vidisse, Palaemon .
  136. advolat et trepidans — steterat nam forte cadenti
  137. proximus inspectoque miser pallebat hiatu —
  138. verte gradum, fuge, rector ait, ‘si Dorica saltem
  139. terra loco patriaeque manent, ubi liquimus, arces,
  140. non armis, non sanguine opus: quid inutile ferrum
  141. stringimus in Thebas? currus humus impia sorbet
  142. armaque bellantesque viros; fugere ecce videtur
  143. hic etiam, quo stamus, ager. vidi ipse profundae
  144. noctis iter ruptaque soli compage ruentem
  145. illum heu, praesagis quo nullus amicior astris,
  146. Oecliden, frustraque manus cum voce tetendi.[*]()
  147. mira loquor, sulcos etiamnum rector equorum
  148. fumantemque locum et spumis madida arva [*]() reliquit.[*]()
  149. nec commune malum est: tellus agnoscit alumnos,
  150. stat Thebana acies.’ stupet haec et credere Adrastus
  151. cunctatur; sed Mopsus idem trepidusque ferebat
  152. Actor idem, iam [*]() fama novis terroribus audax
    153. [*](nulli ω: media P.)[*](tetendi BQC: tetendit Pω.)[*](arva ω: ora P.)[*](reliquit P: reliqui ω.)[*](iam Sandstroem: nam Pio.)
    v.2.p.206
  153. non unum cecidisse refert, sponte agmina retro
  154. non exspectato revocantum more tubarum[*]()
  155. praecipiant: sed torpet iter, falluntque ruentes
  156. genua viros; ipsique — putes sensisse — repugnant
  157. cornipedes nulloque truces hortamine parent,
  158. nec celerare gradum nec tollere lumina terra,
  159. fortius incursant Tyrii, sed vesper opacus
  160. lunares iam ducit equos; data foedere parvo
  161. maesta viris requies et nox auctura timores.
  162. Quae tibi nunc facies, postquam permissa gemendi
  163. copia? qui fletus galeis cecidere solutis?
  164. nil solitum fessos iuvat; abiecere madentes,
  165. sicut erant, clipeos, nec quisquam spicula tersit,
  166. nec laudavit equum, nitidae nec cassidis altam
  167. compsit adornavitque iubam; vix magna lavare
  168. vulnera et efflantes libet internectere plagas:
  169. tantus ubique dolor, mensas alimentaque bello
  170. debita nec pugnae suasit timor: omnia laudes,
  171. Amphiarae, tuas fecundaque pectora veri
  172. commemorant lacrimis, et per tentoria sermo
  173. unus: abisse deos dilapsaque numina castris.
  174. ‘heu ubi laurigeri currus sollemniaque arma
  175. et galeae vittatus apex? hoc antra lacusque
  176. Castalii tripodumque fides? sic gratus Apollo?
  177. quis mihi sidereos lapsus mentemque sinistri
  178. fulguris, aut caesis saliat quod numen in extis,
  179. quando iter, unde morae, quae saevis utilis armis,
    180. [*](tubarum ω: ferarum P.)
    v.2.p.208
  180. quae pacem magis hora velit? quis iam omne futurum
  181. proferet, aut cum quo volucres mea fata loquentur?
  182. hos quoque bellorum casus nobisque tibique
  183. praescieras, et — quanta sacro sub pectore virtus! —
  184. venisti tamen et miseris comes additus armis,
  185. et cum te tellus fatalisque hora vocaret,
  186. tu Tyrias acies adversaque signa vacasti
  187. sternere; tunc etiam media de morte timendum
  188. hostibus infestaque abeuntem vidimus hasta,
  189. et nunc te quis casus habet? poterisne reverti
  190. sedibus a Stygiis altaque erumpere terra?
  191. anne sedes hilares iuxta tua numina Parcas
  192. et vice concordi discis ventura docesque?
  193. an tibi felices lucos miseratus Averni
  194. rector et Elysias dedit inservare volucres?
  195. quidquid es, aeternus Phoebo dolor et nova clades
  196. semper eris mutisque diu plorabere Delphis,
  197. hic Tenedon Chrysenque [*]() dies partuque ligatam
  198. Delon et intonsi eludet penetralia Branchi,
  199. nec Clarias hac luce fores Didymaeaque quisquam
  200. limina nec Lyciam supplex consultor adibit.
  201. quin et cornigeri vatis nemus atque Molosso
  202. quercus anhela Iovi Troianaque Thymbra tacebit,
  203. ipsi amnes ipsaeque volent [*]() arescere laurus,
  204. ipse nihil certum sagis [*]() clangoribus aether
    205. [*](chrisenque P: chrysamque BQ: cyrrhamque ω.)[*](ipsaeque volent ω: ipsaeque viae mallent P: ipsae malent Postgate.)[*](sagis ω: sacis S: sacris P,)
    v.2.p.210
  205. praecinet, et nulla ferientur ab alite nubes.
  206. iamque erit ille dies, quo te quoque conseia fatis
  207. templa colant reddatque tuus responsa sacerdos.’
  208. talia fatidico peragunt sollemnia regi,
  209. ceu flammas ac dona rogo tristesque rependant
  210. exsequias mollique animam tellure reponant.
  211. fracta dehinc eunetis aversaque pectora bello:
  212. sic fortes Minyas subito cum funere Tiphys
  213. destituit, non arma sequi, non ferre videtur
  214. remus aquas, ipsique minus iam ducere venti.
  215. iam fessi gemitu, paulatim et corda levavit
  216. exhaustus sermone dolor, nox addita curas
  217. obruit et facilis lacrimis inrepere somnus.
  218. At non Sidoniam diversa in parte per urbem
  219. nox eadem: vario producunt sidera ludo
  220. ante domos intraque, ipsaeque ad moenia marcent
  221. excubiae; gemina aera sonant Idaeaque terga
  222. et moderata sonum vario spiramine buxus.
  223. tune dulces superos atque omne ex ordine alumnum
  224. numen ubique sacri resonant paeanes, ubique
  225. serta coronatumque merum, nunc funera rident
  226. auguris ignari, contraque in tempore certant
  227. Tiresian laudare suum; nunc facta revolvunt
  228. maiorum veteresque canunt ab origine Thebas:
  229. hi mare Sidonium manibusque adtrita Tonantis
  230. cornua et ingenti sulcatum Nerea tauro,
  231. hi Cadmum lassamque bovem fetosque cruenti
  232. Martis agros, alii Tyriam reptantia saxa
    233. v.2.p.212
  233. ad chelyn et duras animantem Amphiona cautes,
  234. hi gravidam Semelen, illi Cythereia laudant
  235. conubia et multa deductam lampade fratrum
  236. Harmoniam: nullis iam deest [*]() sua fabula mensis,
  237. ceu modo gemmiferum thyrso populatus Hydaspen