Thebais

Statius, P. Papinius (Publius Papinius)

Statius, P. Papinius. Statius, Volumes 1-2. Mozley, John Henry, editor. London: William Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1928.

  1. plena minis, nec sceptra fide nec pace sequestra
  2. poscitis, et propior capulo manus, haec mea regi
  3. rgolico, nondum aequa tuis, vice dicta reporta:
  4. quae sors iusta mihi, quae non indebitus annis
  5. sceptra dicavit honos, teneo longumque tenebo,
  6. te penes Inachiac dotalis regia dono
  7. coniugis, et Danaae—quid enim maioribus actis [*]()
  8. invideam?—cumulentur opes, felicibus Argos
  9. auspiciis Lernamque regas; nos horrida Dirces
  10. pascua et Euboicis artatas fluctibus oras,
  11. non indignati miserum dixisse parentem
  12. Oedipoden: tibi larga—Pelops et Tantalus auctor!—
  13. nobilitas, propiorque fluat de sanguine iuncto
  14. Iuppiter, anne feret luxu consueta paterno
  15. hunc regina larem? nostrae cui iure sorores
  16. anxia pensa trahant, longo quam sordida luctu
  17. mater et ex imis auditus forte tenebris
  18. offendat sacer ille senex! iam pectora volgi
  19. adsuevere iugo: pudet heu! plebisque patrumque,
  20. ne totiens incerta ferant mutentque gementes
    21. [*](actis Pω: aulis Madvig. Jove than that of Oedipus. )
    v.1.p.428
  21. imperia et dubio pigeat parere tyranno.
  22. non parcit populis regnum breve; respice, quantus
  23. horror et attoniti nostro in discrimine cives!
  24. hosne ego, quis certa est sub te duce poena, relinquam?
  25. iratus, germane, venis, fac velle: nec ipsi,
  26. si modo notus amor meritique est gratia, patres
  27. reddere regna sinent.’ non ultra passus et orsa
  28. iniecit mediis sermonibus obvia: ‘reddes,"
  29. ingeminat, " reddes: non si te ferreus agger
  30. ambiat aut triplices alio tibi carmine muros
  31. Amphion auditus agat, nil tela nec ignes
  32. obstiterint, quin ausa luas nostrisque sub armis
  33. captivo moribundus humum diademate pulses,
  34. tu merito; ast horum miseret, quos sanguine viles
  35. coniugibus natisque infanda ad proelia raptos
  36. proicis excidio, bone rex. o quanta Cithaeron
  37. funera sanguineusque vadis, Ismene, rotabis!
  38. haec pietas, haec magna fides! nec crimina gentis
  39. mira equidem duco: sic primus sanguinis auctor
  40. incestique patrum thalami; sed fallit origo:
  41. Oedipodis [*]() tu solus eras,[*]() haec praemia morum
  42. ac sceleris, vidente, feres! nos poscimus annum;
  43. sed moror.’ haec audax etiamnum in limine retro [*]()
  44. vociferans iam tunc impulsa per agmina praeceps
  45. evolat. Oeneae vindex sic ille Dianae
  46. erectus saetis et aduncae fulmine malae,
    47. [*](Oedipodis Jortin: Oedipodes Pω. )[*](eras P: eris Deipser. )[*](retro ω: regis P. )
    v.1.p.430
  47. cum premeret Pelopea phalanx, saxa obvia volvens
  48. fractaque perfossis arbusta Acheloia ripis,
  49. iam Telamona solo, iam stratum Ixiona linquens
  50. te, Meleagre, subit: ibi [*]() demum cuspide lata
  51. haesit et obnixo ferrum laxavit [*]() in armo.
  52. talis adhuc trepidum linquit Calydonius heros
  53. concilium infrendens. ipsi ceu regna negentur,
  54. festinatque vias ramumque precantia olivae
  55. abicit, attonitae tectorum e limine summo
  56. aspectant matres, saevoque infanda precantur
  57. Oenidae tacitoque simul sub pectore regi.
  58. Nec piger ingenio scelerum fraudisque nefandae
  59. rector eget. iuvenum fidos, lectissima bello
  60. corpora, nunc pretio, nunc ille hortantibus ardens
  61. sollicitat dictis, nocturnaque proelia saevus
  62. instruit, et sanctum populis per saecula nomen
  63. legatum insidiis tacitoque invadere ferro—
  64. quid regnis non vile?—cupit, quas quaereret artes,
  65. si fratrem, Fortuna, dares! o caeca nocentum
  66. consilia! o semper timidum scelus! exit in unum
  67. plebs ferro iurata caput; ceu castra subire
  68. apparet aut celsum crebri arietis ictibus [*]() urbis
  69. inclinare latus: densi sic agmine facto
  70. quinquaginta altis funduntur in ordine portis,
  71. macte animi, tantis dignus qui credens armis!
  72. Fert via per dumos propior, qua calle latenti
  73. praecelerant densaeque legunt compendia silvae.
    74. [*](ibi ω: tibi P. )[*](laxavit P: lassavit Madvig. )[*](crebri arietis ictibus Unger: crebris arietibus Pω. )
    v.1.p.432
  74. lecta dolis sedes: gemini procul urbe malignis
  75. faucibus urgentur colles, quos umbra superni [*]()
  76. montis et incurvis claudunt iuga frondea silvis—
  77. insidias natura loco caecamque latendi
  78. struxit opem—mediasque arte secat aspera rupes
  79. semita, quam subter campi devexaque latis
  80. arva iacent spatiis, contra importuna crepido,
  81. Oedipodioniae domus alitis; hic fera quondam
  82. pallentes erecta genas suffusaque tabo
  83. lumina, concretis infando sanguine plumis
  84. relliquias amplexa virum semesaque nudis
  85. pectoribus stetit ossa premens visuque tremendo [*]()
  86. conlustrat campos, si quis concurrere dictis
  87. hospes inexplicitis aut comminus ire viator
  88. audeat et dirae commercia iungere linguae;
  89. nec mora, quin acuens exsertos protinus ungues
  90. liventesque manus strictosque [*]() in vulnera [*]() dentes
  91. terribili adplausu circum hospita surgeret ora;
  92. et latuere doli, donec de rupe cruenta
  93. heu! simili deprensa viro, cessantibus alis,
  94. tristis inexpletam scopulis adfligeret alvum,
  95. monstrat silva nefas: horrent vicina iuvenci
  96. gramina, damnatis avidum pecus abstinet herbis;
  97. non Dryadum placet umbra choris, non commoda sacris
  98. Faunorum, diraeque etiam fugere volucres
  99. prodigiale nemus. tacitis huc gressibus acti
    100. [*](quos superni Pω: quas superne Mueller: quos superne Garrod. )[*](tremendo Mueller: frementi P: trementi ω. )[*](strictosque Housman: fractosque Pω. )[*](in vulnera PN: in vulnere ω. xi. 522 sq., but Statius has made it obscure and difficult: " colles urgentur faucibus " seems to be merely an inversion )
    v.1.p.434
  100. deveniunt peritura cohors, hostemque superbum
  101. adnixi iaculis et humi posita arma tenentes
  102. exspectant densaque nemus statione coronant.
  103. Coeperat umenti Phoebum subtexere palla
  104. Nox et caeruleam terris infuderat umbram,
  105. ille propinquabat silvis et ab aggere celso
  106. scuta virum galeasque videt rutilare comantis.
  107. qua laxant rami nemus adversaque sub umbra
  108. flammeus aeratis lunae tremor errat in armis,
  109. obstipuit visis, ibat tamen; horrida tantum
  110. spicula et inclusum capulo tenus admovet ensem,
  111. ac prior unde, viri, quidve occultata in armis?
  112. non humili terrore rogat, nec reddita [*]() contra
  113. vox. fidamque negant suspecta silentia pacem,
  114. ecce autem vasto Chthonii contorta lacerto.
  115. quo duce freta cohors, fuscas intervolat auras
  116. hasta; sed audenti deus et fortuna recessit.
  117. per tamen Olenii tegimen suis atraque saetis
  118. terga super laevos umeros vicina emori
  119. effugit et viduo iugulum ferit inrita ligno,
  120. tunc horrere comae sanguisque in corda gelari.
  121. huc ferus atque illuc animum pallentiaque ira
  122. ora ferens—nec tanta putat sibi bella parari—:
  123. ‘ferte gradum contra campoque erumpite aperto!
  124. quis timor audendi. quae tanta ignavia? solus,
  125. solus in arma voco.’ neque in his mora: quos ubi plures.
  126. quam ratus, innumeris videt excursare latebris,
  127. hos prodire [*]() iugis, illos e vallibus imis
  128. crescere, nec paucos campo, totumque sub armis
  129. conlucere iter, ut clausas indagine profert
  130. in medium vox prima feras, quae sola medendi
    131. [*](reddita ω: credita P. )[*](prodire ω: deire P: cf. vi. 519. )
    v.1.p.436
  131. turbata ratione via est, petit ardua dirae
  132. Sphingos et abscisis infringens cautibus lineas
  133. exsuperat iuga dira manus, scopuloque potitus,
  134. unde procul tergo metus et via prona nocendi,
  135. saxum ingens, quod vix plena cervice gementes
  136. vertere humo valeant murisque [*]() inferre iuvenci,
  137. rupibus evellit; dein toto sanguine nixus
  138. sustinet, immanem quaerens librare ruinam,
  139. qualis in adversos Lapithas erexit inanem
  140. magnanimus cratera Pholus. stupet obvia leto
  141. turba superstantem atque emissi turbine montis
  142. obruitur; simul ora virum, simul arma manusque
  143. fractaque commixto sederunt pectora ferro,
  144. quattuor hic adeo disiecti mole sub una
  145. congemuere, fuga tremefactum protinus agmen
  146. excutitur coeptis, neque enim temnenda iacebant
  147. funera: fulmineus Dorylas, quem regibus ardens
  148. aequabat virtus, Martisque e semine Theron
  149. terrigenas confisus avos, nec vertere cuiquam
  150. frena secundus Halys, sed tune pedes occubat arvis,
  151. Pentheumque trahens nondum te Phaedimus aequo,
  152. Bacche, genus, quorum ut subitis exterrita fatis
  153. agmina turbatam vidit laxare catervam,
  154. quae duo sola manu gestans adelinia monti
  155. fixerat, intorquet iacula et fugientibus addit,
  156. mox in plana libens, nudo ne in pectore tela
  157. inciderent, saltu praeceps defertur et orbem,
  158. quem procul oppresso vidit Therone volutum,
  159. corripuit, tergoque et vertice tegmina nota
    160. [*](valeant murisque Kooten: murisque valent Pω. )
    v.1.p.438
  160. saeptus et hostili propugnans pectora parma
  161. constitit, inde iterum densi glomerantur in unum
  162. Ogygidae firmantque gradum; trahit ocius ensem
  163. Bistonium Tydeus, Mavortia munera magni
  164. Oeneos, et partes pariter divisus in omnes
  165. hos obit atque illos ferroque micantia tela
  166. decutit; impediant numero seque ipsa vicissim .
  167. arma premunt, nec vis conatibus ulla, sed ipsae
  168. in socios errare manus et corpora turba
  169. involvi prolapsa sua; manet ille ruentes
  170. angustus telis et inexpugnabilis obstat,
  171. non aliter—Getieae si fas est credere Phlegrae—
  172. armatum immensus Briarcus stetit aethera contra,
  173. hinc Phoebi pharetras, hinc torvae Pallados anguis,
  174. inde Pelethroniam praefixa cuspide pinum
  175. Martis, at hinc lasso mutata [*]() Pyracmone temnens
  176. fulmina, cum toto nequiquam obsessus Olympo
  177. tot queritur cessare manus: non segnior ardet
  178. huc illuc clipeum obiectam, seque ipse recedens
  179. circuit, interdum trepidis occurrit et instat
  180. spicula devellens, clipeo quae plurima toto
  181. fixa tremunt armantque virum saepe aspera passum
  182. volnera, sed nullum vitae in secreta receptum
  183. nee mortem sperare valet.[*]() rotat ipse furentem
  184. Deilochum, comitemque illi iubet ire sub umbras
  185. Phegea sublata minitantem bella securi
  186. Dircaeumque Gyan et Echionium Lycophontem.
    187. [*](mutata Pω: motata Lachmann. )[*](valet Pω: valens, iubet, vacat edd. )
    v.1.p.440
  187. iam trepidi sese quaerunt numerantque, nec idem
  188. caedis amor, tantamque dolent rarescere turbam.
  189. Ecce Chromis Tyrii demissus origine Cadmi—
  190. hunc utero quondam Dryope Phoenissa gravato
  191. rapta repente choris onerisque oblita ferebat,
  192. dumque trahit prensis taurum tibi cornibus, Euhan,
  193. procidit impulsus nimiis conatibus infans—
  194. tunc audax iaculis et capti pelle leonis
  195. pinea nodosae quassabat robora clavae
  196. increpitans: ‘unusne, viri, tot caedibus unus
  197. ibit ovans Argos? vix credet fama reverso!
  198. heus socii, nullaene manus, nulla arma valebunt?
  199. haec regi promissa, Cydon, haec, Lampe, dabamus?’
  200. dum clamat, subit ore cavo Teumesia coruus,
  201. nec prohibent fauces; atque illi voce repleta
  202. intercepta natat prompto in sanguine lingua.
  203. stabat adhuc, donec transmissa morte per artus
  204. labitur immorsaque cadens obmutuit hasta.
  205. vos quoque, Thespiadae, cur infitiatus honora
  206. arcuerim [*]() fama? fratris moribunda levabat
  207. membra solo Periphas—nil indole clarius illa
  208. nec pietate fuit—, laeva marcentia colla
  209. sustentans dextraque latus; singultibus artum
  210. exhaurit thoraca dolor, nec vincla coercent
  211. undantem fletu galeam, eum multa gementi
  212. pone gravis curvas perfringit lancea costas.
    213. [*](arcuerim K: arguerim Pω. )
    v.1.p.442
  213. exit et in fratrem, cognataque pectora telo [*]()
  214. conserit; ille oculos etiamnum [*]() in luce natantes
  215. sistit et aspecta germani morte resolvit.
  216. at cui vita recens et adhuc in vulnere vires
  217. hos tibi complexus, haec dent ait oscula nati.
  218. procubuere pares fatis, miserabile votum
  219. mortis, et alterna clauserunt lumina dextra.
  220. Protinus idem ultro iaculo parmaque Menoeten
  221. proterrebat agens trepidis vestigia retro
  222. passibus urgentem. donec defecit iniqua
  223. lapsus humo, pariterque manus distraetus in ambas
  224. orat et a iugulo nitentem sustinet hastam:
  225. ‘parce per has stellis interlabentibus umbras,
  226. per superos noctemque tuam; sine, tristia Thebis
  227. nuntius acta feram vulgique per ora paventis
  228. contempto te rege canam: sic inrita nobis
  229. tela cadant, nullique tuum penetrabile ferro