Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

[*](Sol. 32, 31. Amm. Marc. ib. 24. 23. cfr. Pl. XXVIII 121.) Primus eum et quinque crocodilos Romae

aedilitatis suae ludis M. Scaurus temporario euripo[*](eurippo ll) ostendit. hippopotamius[*](ypotamius a. hippopotamus rv.) in quadam medendi parte etiam magister exstitit[*](ex- stit F1. existit F2ozva.Bas. (D). at cfr. 9. 13. 18 (monstrauit)) . adsidua namque satietate obesus exit in litus recenti [*](recentes ov) harundinum caesura[*](caesura F2dT. -ras rov) speculatum[*](speculatus ova. H) atque, uhi acutissimam vidit[*](uidet R(?)ov. at cfr. § 88. 117. IX 100 extr.) stirpem, inprimens corpus venam quandam in crure[*](cruore F2. cute oz) vulnerat atque ita profluvio[*](profluuios F. -fluo o) sanguinis morbidum alias corpus exonerat et plagam limo rursus obducit.

[*](Cic. ND II 126. Plut. SA 20,974c; de Iside 75. Ael. II 35.— (11) Ar. IX 6, 612a 1. Th. H IX 16, 1. Cic. ND II 126. Plut. SA 20 extr. Antig. Car. 30 (36). Sol. 19, 15. cfr. Pl. XXV 92. - (14) Ar. IX 5, 611b 20. Ael. VH XIII 35.) Simile quiddam et volucris in eadem Aegypto monstravit, quae vocatur ibis, rostri aduncitate per eam partem se perluens[*](se perluens ov. semper lu- ll) , qua reddi[*](reddit F2) ciborum onera maxime sa- [*](dist. U 180) lubre est. nec haec sola: multis[*](a multis H. a mutis G. mutis J) animalibus reperta sunt usui futura et[*](e/// F1. ex Ra. sed et F2. om.o) homini[*](homine R2. -num o). dictamnum herbam extrahendis sagittis cervi[*](cerui E2ov. om. r. cfr. XXV 92 et Sol.) monstravere[*](monstrauere cerui F2) percussi eo telo pastuque[*](pastu Bodaeus) herbae eius[*](eius herbae ova.S) eiecto[*](eiecto ov(D). electo (-te a) ll.J. (ἐκβλητικόϝAr.)) ; iidem percussi a phalangio[*](phalūgio F1R) , quod est aranei[*](aranee a) genus, aut aliquo simili cancros edendo sibi medentur. est et ad serpentium ictus praecipua[*](an praecipua herba?) qua se lacerti, quotiens cum his conseruere pugnam, vulnerati refovent.[*](cfr. Pl. XXV 89. Ael. III 25. — Ar. IX 6, 612a 24. 28. 32. (612b 2). Plut. SA 20; qu. nat. 26. Ael. III 5. VI 12. IV 14. V 46. Antig. Car. 34 (40). 35 (41). cfr. Pl. XX 169. 132.) chelidoniam [*](celidonia a. chelidonia FR) visui[*](usui o) saluberrimam hirundines monstravere vexatis pullorum oculis illa medentes[*](medentis F1a) . testudo cunilae[*](cunilae v. cuniculae (can- a) ll. cfr. XX 169) , quam[*](quam bubulam uocant om.a) bubulam

vocant, pastu[*](paftu uires F2E2v. partu uifes (-esse E1) r. pari uice R2) vires contra serpentes refovet, mustella ruta[*](ruta (rū tam a) ll.v(S). -tae L. serpyllo z. -pillum o.at cfr. XX 132) in murium venatu[*](uenatu F2ov. -tū r) cum iis[*](his Fa.an illis.?) dimicatione conserta. ciconia origano, hedera apri in[*](in F2E2o(R?)v. om. r) morbis sibi medentur et cancros [*](carcros o. cancro R1E1a. -ris z) vescendo[*](uescen- tes o) maxime mari eiectos[*](eiectis z).[*](Ar. VIII 17, 600b 24. Ael. IX 16. Plut. SA 20. cfr. Pl. XX 254.— (11) Ar. IX 6, 612a 30. Ael. VI 4.) anguis, hiberno situ membrana corporis obducta, feniculi suco inpedimentum 5 illud exuit nitidusque vernat. exuit autem a capite primum [*](ac (pro et) va.S) nec celerius quam uno die et nocte, replicans, ut extra fiat membranae quod fuerit[*](fuerat va.S) intus. idem hiberna latebra visu obscurato maratho[*](maratho F. -tro E2o. -thro R(?)v. mirato E1a.cfr. vol. IV p. 496 ad XXX 27) herbae se[*](sese va. S) adfricans[*](dafricans F1. adafri R1. affri- R2ova.Brot.) oculos inunguit ac refovet; si vero squamae obtorpuere, spinis iuniperi[*](iuri pin (pini a) se F1a.om.E1) se scabit[*](scauit F1. scapit E1a) . draco vernam[*](uerna/// E1) nausiam[*](ausiam F1R1) silvestris lactucae suco restinguit .[*](Ar. ib. 612a 7. Mir. ausc. 6. Cic. ND II 126. Diosc. IV 77. Ael. IV 49. Sol. 17, 10. cfr. Pl. XXVII 7.) pantheras per[*](per fricatas carnes F2E2 -tas core (cone DF1) ll. -ta came G. per carnes fricatas ozv. cfr. Welzh. p. 24) fricatas carnes aconito[*](aconita a.add. uenenum id est (idē F2da) ll.B. ueneno o.- -no (uenantur v) iidem zv. del. U 181) barbari venantur. occupat ilico fauces earum angor, quare pardalianches id venenum appellavere quidam; at fera[*](ad fera (-rā F2) F) contra hoc[*](haec (hec o) va. H) excrementis [*](excreamentis o) hominis sibi[*](sibi F2E2ov. siui F1. silu R1. -lua R2. -lui r) medetur, et alias tam avida eorum, ut a[*](et a) pastoribus ex industria in[*](in F2E2ov. ex a d. et r) aliquo[*](a quo E1) vase suspensa[*](suspensis coni. J) altius, quam ut queat[*](quead F1. -ant o) saltu attingere[*](contingere ova. G) , iaculando[*](iaculando se appeten- doque R (?)G. -ndos (iacu a) ea pet- DF1E1a. -ndo ea pet- F2E2ov (D). an iaculando se appetens (vel -tat ideoque)?) se appetendoque

deficiat[*](deficiat G. -figi F2E2ov. -ficiunt r. defatigata B) et postremo expiret[*](ex- spirare ova. B) , alioqui vivacitatis adeo[*](adeo lentę (-te E2o) F2E2ov. adolent F1. -tes E1a. -ter r) lentae, ut eiectis interaneis diu pugnet.[*](Sol. 25, 10. — (4) Plut. SA 20; qu. nat. 26. Sol. 26, 8. cfr. Pl. XXIX 133. — (5) Sol. 19, 16. — cfr; Ael. I 35. Pl. XXII 41. — (9) Sol. 40, 24.) elephans, chamaeleone concolori[*](an cum concolori?) frondi[*](frondi C. -de ll.ozv) devorato, occurrit oleastro huic veneno suo. ursi cum mandragorae mala[*](mala F2aov. -lu DF1. -lū RdTSJ) gustavere, formicas lambunt. cervus herba cinare[*](cinar F2) venenatis pabulis[*](ftabulis E1a) resistit[*](re- stit/// E1). palumbes, graculi[*](graguli F2. grarg- F1. greg- R. gracc- a. gracule ova. G), merulae, perdices[*](perdices traici post purgant voluit Dal. coll. XXII 41) lauri folio annuum fastidiul purgant , columbae, turtures[*](turtures v. totes R. totis r. om.o) et gallinacei herba quae vocatur helxine[*](helxine v. -Isine ll. om.o) , anates, anseresceteraeque aquaticae herba siderite[*](sideritę F. -itate a), grues[*](graues F1R) et similes iunco[*](iunco palustri F2E2ov. lustro r) palustri. corvus[*](corus F1R. -ruo a) occiso chamaeleone[*](chamaeleone H. -onte C. cameleone ll.o. -onte v), qui etiam victori suo[*](suo o (Sol.). no a.om. rv) nocet[*](no. et R1) , lauro[*](lauru F) infestum[*](infeftum ov. -ectum ll. Dal.) virus extinguit.

Milia[*](an multa, ut § 106. X 79?) praeterea, utpote cum plurimis[*](plurib; a) animalibus eadem natura rerum caeli quoque observationem et ventorum , imbrium, tempestatum praesagia alia[*](aliis va.S) alio[*](alio F2S. alii F1. alis DR. aliis Ead. alia (del. modo) v) modo dederit, quod persequi inmensum est, aeque scilicet quam[*](cum (pro quam) a) reliquam[*](reliqua Fa) cum singulis hominum societatem[*](societate F1a). siquidem et pericula praemonent non fibris[*](fibris F2v. feb- r) modo extisque, circa quod magna mortalium portio haeret, sed[*](an sed &?) alia quadam significatione. [*]((1) Ael. VI 24 extr. Plut. SA 13, 969.a —)[*](Ael. XI 19. VI 41; VH I 11.)ruinis inminentibus musculi praemigrant[*](praemigrant F2E2v. praenegant (-ecant R2) r), aranei cum telis primi cadunt. auguria quidem artem[*](artem periculis fecere zva. G) fecere apud Romanos

[*](dist. J)et sacerdotum collegium vel maxime sollemne. est inter[*](inter ea (sc. auguria) ll.zJ. in Thracia v e Plut. et Ael.) ea locis[*](uulpis a) rigentibus et volpes, animal alioqui sollertia[*](solertia dirum DFRdG2(H). -tia ditu E1. -ti auditu E2v(L)D. sollertis aditu a) dirum. amnes gelatos lacusque non nisi ad eius itum reditumque[*](eius itum reditumque ll.zG2(H). pastus iturae redituraeque v(L)) transeunt. observatum eam[*](eam v. ea ll) aure ad glacier adposita[*](posita a) coniectare crassitudinem gelus.[*](Aga- tharch. m. Erythr. 59 (GGm p. 151). Diod. III 30. Ael. XVII 41. Instin. XV 2, 1. — (9) cfr. infra § 222. — (10) Isigon. fr. 17 Mü. Sol. 2, 32. cfr. Pl. III 59. — (12) Theophr. ap. Ael. XV 26. XI 28. —)

nec minus clara exitii 5 documenta sunt etiam[*](etiam ll.oJ. -am in S. -am ex v) contemnendis animalibus. M. Varro auctor est a cuniculis[*](& alpis F1a) suffossum in Hispania oppidum, a talpis in Thessalia, ab ranis civitatem in Gallia pulsam, ab locustis in Africa, ex Gyara[*](Gyaro va.S. cfr. § 222) Cycladum insula[*](insular Ea) incolas[*](incolas B. ami- cleos Fa. amycl- rv) a muribus fugatos, in Italia Amynclas[*](Amynclas D. om.F1. amyclas F2v. mynclas DRE. Minclas a. Amunclas S) a serpentibus deletas. citra Cynamolgos[*](gynamulgos F. gin- Rda. cyn- va.C) Aethiopas late deserta regio est, a scorpionibus et solipugis[*](solifugis R2a. solipygis (solpug- B) va.H) gente sublata, et a scolopendris abactos Rhoetienses [*](Rhoetienses H ex Ael. otrerienses F2. -ietes v. otreri////es F1. -iaeres DdR. etruriae (-ie a) res Eaz) auctor est Theophrastus. sed ad reliqua ferarum genera redeamus[*](redeamus ll.G(H). reme- L. transe- ozv).

[*](Ov. M XV 409. Ael. I 25. Ar. VI 32, 579b 16. 15; G III 6, 757 a 2. Diod. XXXII 12, 2. — (17) Ar. VIII 5, 594a 31 sq. Sol. 27, 23. cfr. Pl. XI 177.) Hyaenis utramque[*](utraque F1a) esse naturam[*](natura a) et alternis annis[*](armis F1R1) mares[*](mare F1. -rē aova. G) , alternis feminas[*](feminam ova.G) fieri, parere sine mare[*](mare v. -ri ll.o) vulgus credit, Aristoteles negat. collum[*](collo oz)ut[*](ut iuba in ego. et iubam (et aiubam E1) ll. et iuba ozv) iuba incontinuitatem[*](c???tinuitatem ego. -ate v e Sol. et unitatem DFEa. et unitate RdozJ)

spinae porrigitur flectique nisi circumactu totius corporis non quit[*](non quit F2dS. numquit D. nūquid F1. nequit R(?)Eaov. cfr. n. luc. p. 82).[*](Ar. ib. Ael. VII 22. — (7) Ar. VI 32, 579b 27. — cfr. PI. XI 151. — Mir. ausc. 145. Ael. VI 14 (Ar. fr. 369 Rose). III 7. Sol. 27, 24. 25. —) multa praeterea mira traduntur, sed maxime sermonem humanum inter pastorum stabula adsimulare[*](adsimilare az. -ri dT) nomenque alicuius addiscere[*](addiscere ov. -sci ll.dTS) , quem evocatum foris[*](foras ova.S) laceret, item vomitionem hominis imitari ad sollicitandos canes quos invadat [*](inuadit R). ab uno animali sepulcra[*](sepulcra RaH. -chra Fv(S)) erui inquisitione corporum. feminam raro capi. oculis mille esse varietates colorumque mutationes. praeterea umbrae eius contactu canes obmutescere , et quibusdam magicis artibus omne animal, quod ter lustraverit, in[*](in om.a) vestigio haerere.

[*](Ael. VII 22. cfr. supra § 72. Diod. III 35, 10. Sol. 27, 26.— Iuba fr. 49 M^u:;. cfr. supra § 75. —) Huius generis coitu leaena Aethiopica[*](aethiopia o. -ppia F1. in aethiopia (ethyo- a) RTaS. cfr. Sol.) parit corocottam [*](corocotiam Rd. crocottam oS. -cutam va. Brot.), similiter voces imitantem hominum[*](dist. H e Sol.. comma sustul. v(J). an hominum, oculorumque acie sine nictatione perpetua? cfr. XI 151. 157 et Sol.) pecorumque. acies[*](acies///ei F) ei perpetua, in utraque parte oris nullis gingivis, dente continuo: ne[*](ne F2S. nec r. qui ne v) contrario occursu hebetetur, capsarum modo includitur. hominum sermones imitari et mantichoram[*](mantichoram C. -ran S. -thicorā F2. -chor/// F1. -chorina (om. in) R.—ticorum a. -ram v) in Aethiopia auctor est Iuba.

[*](Mir. ausc. 10. Sol. 27, 27. ) Hyaenae plurimae gignuntur in Africa, quae et asinorum silvestrium multitudinem[*](multitudine F1) fundit. mares[*](maneres F1. Magna res a) in eo[*](eodē a) genere singuli feminarum gregibus imperitant; timent libidinis aemulos et ideo gravidas custodiunt morsuque natos mares caslrant. contra gravidae latebras petunt et parere furto cupiunt gaudentque copia libidinis.

[*](Ar. VIII 5, 595a 1. Ael. VI 34. Iuven. XII 34. cfr. PI. XXXII 26. —) Easdem partes sibi ipsi Pontici amputant fibri periculo urgente[*](urguente FS(item § 112)), ob hoc se peti gnari[*](peti gnari F2ov. pe/////nari F1. pectin- r); castoreum id vocant medici. alias animal horrendi morsus[*](morsu va. G) arbores iuxta flumina ut ferro caedit, hominis parte conprehensa non ante quam fracta concrepuerint[*](crepuerint o) ossa morsus resolvit. cauda piscium his, cetera species lutrae. utrumque aquaticum, utrique[*](utique o) mollior pluma pilus.

[*](cfr. Th. fr. 175 Wim. PI. XXXII 50. —) Ranae quoque rubetae, quarum et in terra et in umore vita, plurimis refertae medicaminibus, deponere ea adsidue[*](ad- sidue RdBrot. -duae DFE. assidue aToz. quotidie v (S). cot- J) ac resumere pastu[*](partu o. a pastu va.S) dicuntur, venena tantum[*](uenenatu tum F1) semper sibi[*](sibi semper o. sibi Tva.G) reservantes[*](reseruantes F2ov. reuersa- r).

[*](Th. fr. 175. Ael. III 19. Mir. ausc. 77. Diosc. II 85. — Ar. VIII 17, 600b 20. 29, 607a 26. Ael. III 17 init. Antig. Car. 20 (24). Mir. ausc. 66. 148.) Similis et vitulo marino victus in mari ac terra, [*](fimilif F1a) simile fibris[*](fi- brius a. fibro va. Brot.) et ingenium. evomit fel suum ad multa medicamenta utile, item coagulum ad comitiales morbos, ob ea se peti prudens[*](prudens F2ov. prod- a. -nsa R. -nda F1) . Theophrastus auctor est anguis[*](anguis G e XXX 89. -ues ll. D. -ues eo zv. sicut angues (om. modo et) o) modo et stelliones[*](stelliones ov. stilli- FR. steli- a) senectutem exuere itaque[*](eamque va.S. an atque?) protinus devorare praeripientes[*](praeripientis FRS remedii F2) comitiali morbo remedia. eosdem innocui ferunt[*](innocui ferunt ego ex Ar. ponti (pofiti Ea) ferunt DF1Ea. poftiferi R1 (?). peftiferi R2G1 (S). -eros ferunt v. mortiferi F2G2 (D). nihil horum ap. Theophr.) in Graecia morsus[*](morsus noxios ego. mor- tuos Ead. -tuus DF1R. morsus innotuos (-ocuos S. -oxios G) F2. innocuos va.G), noxios esse in Sicilia.

[*]((1) Ar. IX 5, 611a 16. Ael. VI 11. Plut. SA 16,971e. Antig. Car. 29 (35). — (3) Ar. VI 29, 578b 12. 32. Sol. 19, 9. 10. — (6) Ar. IX 5, 611a 18. Cic. ND II 127. Ael. VII XIII 35. cfr. Pl. XX 37. —) Cervis quoque est sua malignitas, quamquam placidissimo animalium. urgente vi canum ultro confugiunt

ad hominem et in pariendo[*](parendo F1R) semitas[*](semitas F2E2ov. emitam F1. -tari DR1. imitari r) minus cavent humanis vestigiis tritas quam[*](quamquā et a. quam quae (secretae ... oppor- tunae) ozva.G) secreta ac feris opportuna. conceptus earum post arcturi sidus[*](sides F1R) . octonis mensibus ferunt partus[*](parturit F2. -riunt dT), interim[*](in- terim F2E2S. itinerim DF1R. -rum E1a. enim dT. interdum v. (inolac.)) et geminos. a conceptu separant se, at mares relicti[*](relicta o) rabie libidinis saeviunt, fodiunt scrobes. tune rostra eorum nigrescunt, donec aliqui[*](aliqui ll.zv(H). -quando C) abluant imbres. feminae autem ante partum purgantur herba quadam, quae seselis[*](seselis v e Cic. sese ll) dicitur, faciliore ita utentes utero; a partu duas[*](duas herbas E2oD. duas habent z. -nt her- bas va. H) , quae tamnus[*](tamnus (Salm.) J. cfr. XXI 86. tamen (del. &) F2. tamo ro. aros v. rhamnos coni. B) et seselis[*](seselis v. siselis RdE2o. -licis r) appellantur, pastae redeunt ad fetum: illis[*](illos zva.G) imbui Iactis[*](lacte o) primos volunt sucos[*](primo nolunt succo zva. G) quacumque de causa.[*](Ar. ib. 611a 19 sq. Sol. 19, 11. Ar. VI 29, 578b 20. 579a 4. —) editos partus exercent cursu et fugam meditari docent, ad praerupta[*](praeducta R1.—dicta Fd) ducunt saltumque[*](saltus a) demonstrant. iam mares soluti desiderio libidinis avide petunt pabula; ubi se praepingues sensere, latebras quaerunt fatentes incommodum pondus. et alias semper in fuga adquiescunt stantesque respiciunt[*](resipiscunt oz), cum prope ventum est, rursus fugae praesidia repetentes[*](repetentes F2ov. -nte R. -ntae F1. querentes a). hoc fit intestini dolore tam infirmi[*](infirm////t ictu F1. -mut (-mo R2) ictu R. -mi/// sic tu E1. -mum tu a), ut[*](be ui F1E1a) ictu levi rumpatur[*](rumpatr F1. -atitur E1a) intus.[*](Ar. IX 5, 611b 26. Plut. SA 3, 961e. Antig. Car. 29 (35). Geop. XIX 4, 2. Sol. 19, 11. (5) Ael. V 56. Sol. 19, 12. —) fugiunt [*](fugiunt intus (om. autem) a) autem latratu canum audito secunda semper aura, ut vestigia cum ipsis abeant[*](habeant F1RaoVen.). mulcentur fistula pastorali et[*](et RE2aov. ex r)

cantu, cum erexere aures, acerrimi[*](acerrimi (-mi sunt F2D) auditus F2zBer. -mis (-mi Eaov) auditu rov (traiectis terminationibus)) auditus, cum remisere, surdi. cetero[*](ceterum ozva. G) animal simplex et[*](ei R. //// F1) omnium rerum miraculo stupens in tantum, ut equo aut bucula accedente propius hominem iuxta venantem non cernant aut, si cernant, arcum ipsum sagittasque mirentur. maria[*](miretur FE1) trameant[*](trameant DFR(E?)S. tranant oSol.v. tranatant a. transnat- dT) gregatim nantes porrecto ordine et capita inponentes praecedentium clunibus vicibu sque ad terga redeuntes. hoc maxime notatur a Cilicia Cyprum[*](ad Cyprum CFW Müller p. 21) traicientibus. [*](non z) nec vident terras, sed in odorem[*](odorē G. -re ll.ozv(H)) earum natant[*](notat F1a).[*](Ar. IV 11, 538b 18. Ael. VII 39. — Ar. IX 5, 611b 8. 611a 25. Mir. ausc. 5. Ael. VI 5. — (12) Th. fr. 175 Wim. Mir. ausc. 75. Ael. III 17 med. Antig. Car. 20 (24). Ar. IX 5, 611a 29. Sol. 19, 12. — (15) Ael. IX 20. Sol. 19, 13. (cfr. Ar. IV 8, 534b.23). Pl. XXVIII 149. 226. —) cornua mares habent solique animalium omnibus [*](ipsa ova.S) annis stato[*](sta- tuto aova. Bas.) veris tempore amittunt. ideo sub ista die quam maxime invia petunt: latent amissis velut inermes, sed et hi bono suo invidentes[*](inuident H Brot.). dextrum cornu negant inveniri ceu medicamento aliquo praeditum, idque mirabilius fatendum est, cum et in vivariis mutentomnibus annis. defodi ab iis[*](his Fa) putant. accensi[*](accensa F2. -nsis ozva. H) autem utrius[*](utrius oH. -iusque ll. -is v) libeat[*](libet ova.S. liberat F2) odore et[*](et (om.v) -fugantur et ov (S). et DFEad.om.R. (?)H(J). cfr. Sol. et Rück p. 260) serpentes fugantur et comitiales morbi deprehenduntur[*](daepraehen- ditur F1).[*](Ar. IX 5, 611a 35. Sol. 19, 13. 15.) indicia quoque aetatis in illis gerunt, singulos annis[*](annos a) adicientibus ramos usque ad sexennes; ab eo tempore similia revivescunt[*](reuiuiscunt Fava. H. cfr. IX 132) , nec potest[*](potestates F1) aetas discerni; sed dentibus senecta declaratur: aut enim paucos aut nullos habent nec[*](nec o) in cornibus imis ramos, alioqui ante frontem prominere[*](promine F1. -nent a) solitos iunioribus.[*](Ar. IX 50, 632a 10. Sol. 19, 14. — Ar. IX 5, 611b 13. — (4) ib. 10. 14 sq. Ael. VI 5. Mir. ausc. 5. — (9) Phil. VA III 9 p. 47. — Val. M. I 2, 4. Gell. XV 22, 3. Plut. Sert. 11. Appian. b. c. I 110. Frontin. strat. I 11, 13. Polyaen. VIII 22. —) non decidunt

castratis cornua nec nascuntur, erumpunt autem renascentibus tuberibus[*](tuberiuus F1. -rimus aT) primo aridae cuti[*](cuti ego n. luc. p. 26. -tis ll. v) similia, dein[*](dein ego. eadem ll. v. ea dein Müller em. I p. 25) teneris[*](teneris F2E2v. gen- r) increscunt ferulis harundineas in paniculas molli plumata lanugine. quamdiu carent iis, noctibus procedunt ad pabula . increscentia solis vapore durant ad arbores[*](arbore F1R1. -rem R2ava.G(S)) subinde experientes; ubi placuit[*](placuerit zva.G) robur, in aperta prodeunt. captique iam sunt hedera in cornibus viridante, ex attritu arborum ut in aliquo ligno teneris, dum experiuntur, innata. sunt[*](funt P. fuit ll. S. fit z. fiunt v)[*](& F2Bas. ex rv)aliquando et candido colore, qualem fuisse traditur[*](tra- ditur ll. v(S). -dunt Dal.(J)) Q[*](Q. av. qu./// F. quae R). Sertorii cervam, quam esse fatidicam Hispaniae gentibus persuaserat .[*](Ael. II 9. IX 20. Sol. 19, 15. 13. 16. cfr. Pl. X 195. XXVIII 149. 150. —) et his[*](iis R (?)v a. D) cum[*](est cum va.S(J)) serpente pugna: vestigant[*](uestigant// FG. -nte Rda. in- uestigant zv. -ga o.cfr. § 66. X 124) cavernas nariumque spiritu extrahunt renitentes[*](renitentes F2d2E2ov. retine- r). ideo singulare abigendis serpentibus odor adusto cervino[*](ceruice F1dR1. -ui ao) cornu, contra morsus[*](mors///ū R) vero praecipuum remedium ex coagulo hinnulei[*](in olei Fa. hinnuli va. H. om.o) matris[*](matris in (om.a) ll.S. in matris oG. in v) in utero occisi.[*](Ar. VI 29, 578b 23. (cfr. Mir. ausc. 110). Sol. 19, 18. 16. 17. cfr. Pl. XXVIII 228.) vita cervis in confesso[*](conferso F1. -essu ad. -essa R. -ersu E1) longa, post C annos aliquibus[*](aliquibus denuo ego. aliquibus ov. a quibusdam Ill.S. (an demum?). de mendo cfr. XIV 121) denuo captis cum torquibus aureis, quos Alexander Magnus addiderat, adopertis iam cute in magna obesitate. febrium morbos non sentit hoc animal, quin et medetur huic timori[*](timori aov. -ore E. -or r) . quasdam modo[*](modo ll.ozH. nos v) principes feminas scimus

omnibus diebus matutinis carnem eam degustare solitas et[*](et om. G2) longo aevo caruisse febribus, quod ita demum existimant ratum, si vulnere uno interierit.

[*](cfr. Ar. II 1, 498b 32. Diod. II 51, 2. Sol. 19, 19. — (7) cfr. infra § 228 extr. —) Est eadem[*](Eadem est G2) specie, barba[*](barba F2Eav.—rbara r) tantum et armorum villo distans, quem tragelaphon vocant, non alibi quam iuxta Phasim amnem nascens.

Cervos Africa propemodum sola non gignit, at chamaeleonem[*](chamaeleone R. -nae F1. -ntem va. H. cameleon a) et ipsa[*](ipsi R), quamquam frequentior[*](frequentior ē ego. -orē ll.ov) est Indiae[*](India ova. G2). figura[*](figura et F2ov. -rae/// E. -rae & r) et magnitude erat lacerti[*](lacerta o. -tae va.H. cfr. § 97, contra § 122 extr. 141) , nisi crura essent recta[*](recta et F2E2ov. -ctae r) et excelsiora. latera ventri iunguntur ut piscibus[*](ut piscibus F2(R?)v. om.F1da); et spina simili modo eminet[*](eminer& Fa).[*]((8) Ar. II 11, 503a15 —503b 27. Sol. 40, 21–23. (30, 26). — (10) cfr. Pl. XXVIII 112. — (16) Pl. XI 152. — (18) Pl. XXVII 117. — (20) Th. fr. 172, 1 Wim. Ael. II 14. Plut. SA 27 med. Antig. Car. 25 (30). Ov. M. XV 411.) rostrum, ut in parvo, haut absimile[*](absimile suillo v ex Ar. -lis uillo ll) suillo, cauda praelonga, in tenuitatem[*](tenuitate FR) desinens, inplicans[*](et implicans E2va.S) se viperinis orbibus[*](oruib; F1. ordib; R), ungues adunci, motus tardior ut testudini , corpus asperum ceu crocodilo, oculi in recessu[*](recessu v. -sso ll) cavo, tenui discrimine, praegrandes et corpori concolores. numquam eos operit nec pupillae motu, sed totius oculi versatione circumaspicit[*](uersione cir- cumspicit G2). ipse celsus hianti semper ore solus animalium nec cibo nec potu alitur nec alio quam aēris[*](aeris F2v. ueris r) alimento rictu[*](rictu terrifico ego. circa caprificos ll.v)terrifico fere[*](fere Ead2. -rre d1. -rrei DF. -rret R. fe- rus v) , innoxius alioqui[*](aliqui F1Ra). et coloris natura mirabilior: mutat[*](mutat R ov. motat Fa) namque eum subinde[*](sub unde F1a) et oculis et cauda et toto corpore redditque semper quemcumque[*](quemcumque (DE?) v. quec- a. quaec- FR. (inolac.)) proxime

attingit praeter rubrum candidumque[*](et candidum o); defuncto pallor est. caro in capite et maxillis et ad[*](& ad F2v(J). ad rS) commissuram caudae admodum exigua nec aliubi[*](aliubi ll.J. -ibi C -icubi v) toto corpore; sanguis in corde et circa oculos[*](oculis F1R) tantum; viscera sine splene. hibernis mensibus latet, ut lacertae[*](lacertae F2RG2. -te F1. -ta azv(Brot.)).

[*](Th. fr. 172, 1 Wim. Mela III 88. Sol. 30, 24.— Ar. II 17 507b 16. VI 35, 580a 28. IX 44, 630a 9. 15. Ael. I 7. Sol. 30, 27. —) Mutat colores et[*](et F2oG2. om. rzv) Scytharum tarandrus[*](tarandrus (tran- a) ll.oS. -dus v e Theophr. et Ael. cfr. Sol.) nec aliud ex iis[*](his Fa) quae pilo vestiuntur, nisi in Indis lycaon[*](lychaon F. Lich- R), cui iubata[*](iuba F1. iniuba a) traditur cervix. nam thoes — luporum id genus est procerius longitudine, brevitate crurum dissimile, velox saltu, venatu[*](venato F2. aen- F1) vivens, innocuum homini — habitum, non colorem, mutant, per hiemes hirti, aestate nudi.[*](Th. fr. 172, 2 Wim. Ael. II 16. Mir. ausc. 30. Antig. Car. 25 (31). Sol. 30, 25. —) tarandro[*](Taradro F2. Ear- F1R) magnitudo quae bovi est[*](est ll.v(S). om.oC) , caput maius[*](magis a) cervino nec absimile, cornua[*](cornu armosa F1a) ramosa, ungulae[*](ungula azva.G bifidae) bifidae[*](bifidae F2R(?)G. -da (uif- F1) rzv), villus magnitudine ursorum, sed, cum libuit sui coloris[*](colore Fa1) esse, asini similis. tergori tanta duritia, ut thoraces ex eo faciant. colorem omnium arborum, fruticum, florum locorumque[*](locorumq. quae F. -mque omnium. que a) reddit metuens[*](metuens post latet pos. (P)L) in quibus latet, ideoque[*](ideo REoSJ) raro capitur. mirum esset habitum corpori[*](corpore va.H) tam multiplicem dari, mirabilius est[*](est om.Rd(?)va.D) et villo.

[*](Ar. I 6, 490b 29. IX 39, 623a 33. VI 30 extr. VIII 17 init. Ael. 131. XII 26. Sol. 30, 28.)

Hystrices generat India et Africa, spinea[*](spina Rd(?)v) contectas [*](contectas v. -ecta (-exta a) ll) cute[*](cute ego. acu DFR. ach E. ac av(S). del. Brot. ceu J. ex (Brieger)D. ut U 182. de mendo. cfr. § 135) irenaceorum[*](irenaceorum (yre- a) ll. J. erin- v(S). herin- C. (genere = modo: cfr. § 221 et Müller em. III p. 36)) genere, sed hystrici longiores aculei

et, cum intendit cutem, missiles[*](missile E1. -libus R2S). ora urgentium figit canum et paulo longius iaculatur. hibernis autem se mensibus condit, quae natura multis et ante omnia ursis.

[*](Ar. VI 30. V 2, 540a 1. Ael. VI 3. Sol. 26, 4. — (7) Ael. II 19. Ov. M. XV 379. Ar. VIII 17, 600b 5. Sol. 26, 5. 6. cfr. Pl. X 176. —) Eorum coitus hiemis initio nec vulgari quadripedum more[*](ore F1a) , sed ambobus[*](ambobus ov. ambo ll) cubantibus conplexisque; dein[*](dū a. deinde ova.S) secessus[*](fecessus F2d2Tv. rec- E2oz. inc- ad1. cessus r) in specus separatim, in quibus pariunt XXX die plurimum quinos[*](quinos hi (hii F2. his o) F2ov. quinos R. qui nostrii a. qui noctii F1). hi sunt candida informisque caro, paulo muribus maior, sine oculis, sine pilo; ungues tantum prominent. hanc lambendo paulatim figurant. nec quicquam rarius[*](rarius homines quam oszva. Bas. at cfr. X 176) quam parientem[*](parentem R1) videre ursam. ideo mares quadragenis diebus latent, feminae quaternis mensibus. [*]((14) Ar. VIII 17, 600b2. 600a 30.— (16) cfr. Pl. XXVIII 163. — (17) Ael. VI 3. Sol. 26, 6. 5. —)specus si non habuere, ramorum fruticumque congerie aedificant , inpenetrabiles[*](impenetrabiles (inp- oS) F2E2ov. penetrabilib; (poene- R) DF1R. -alibus Ea) imbribus mollique fronde constratos. primis diebus bis[*](bis F2E2oSol. V. uir DF1R. uix E1a) septenis tam gravi somno premuntur, ut ne[*](ne v. nec ll.o) vulneribus quidem excitari queant. tune mirum in modum veterno pinguescunt. illi sunt adipes medicaminibus apti contraque defluvium capilli tenaces. ab his diebus residunt[*](resi- dent (P)H Brot.) ac priorum pedum suctu[*](suctu F2v. suetu E2o. sictu DF1R. situ E1a) vivunt. fetus rigentes[*](rigentis FRSJ) adprimendo pectori fovent non alio[*](ali/// F1. -ibi a. -iasR2) incubitu quam ad[*](ad om. v a.H) ova volucres.[*](Th. de odor. 63. Mir. ausc. 67. — (22) Ar. VIII 17, 600b 7. Sol. 26, 6.)[*]((1) cfr. Pl. XI 224.) mirum dictu, credit Theophrastus per id[*](idem RSJ) tempus coctas quoque ursorum carnes, si adserventur, increscere [*](increscer& ibi R. -r///ibi F1): cibi nulla tunc argumenta nec nisi umoris minimum

in alvo inveniri[*](inueniri E2v. -ntri (-ntre F2) r), sanguinis exiguas circa corda tantum guttas , reliquo corpori nihil inesse.[*](Ar. VIII 17, 600b 1. (VI 30 extr.). — (5) ib. 9. IX 6, 612a 1. Ael. VI 3. Plut. SA 20, 974b. — Sol. 26, 6. 7.) procedunt vere, sed mares [*](mare F1R) praepingues, cuius[*](cui aoz ne S.) rei causa non prompta est, quippe ne[*](nec ll.v) somno quidem[*](quatuor a) saginatis, praeter XIIII dies, ut diximus. exeuntes herbam quandam arum[*](arum RS. aron v. carū DF1. carā Ea. hamarū F2) nomine laxandis intestinis, alioqui[*](alioqui F2Bas. -uin rv(S)) concretis, devorant friantque[*](friantque ego. circaque ll.v. (Ar. διαμασῶνται)) surculos[*](circulos D1F1E1a dentib. ego. -tiū ll.v(H). sentium G. cum dentiunt B. (Ar.ὥσπερ ὀδοντοφυοῦσαι.an ceu dentientium?)) dentibus praedomantes [*](praedomant J) ora[*](ora F2RdE2v. hora r. operam J. soporem Müller em. I p. 27) . oculi eorum hebetantur, qua maxime causa favos expetunt, ut convulneratum ab apibus os levet[*](lauet a. l//uet F1) sanguine[*](sanguinis R2S) gravedinem[*](grauidinem Fa) illam.[*](Sol. 26, 7. 27, 18. cfr. Pl. XI 132.) invalidissimum[*](ualidissimum F1R1a) urso caput, quod leoni firmissimum[*](firmissimum F2D. cfr. Sol. formi- DF1. forti- rov. de dictione cfr. § 199, de mendo IX 76) . ideo urgente vi praecipitaturi se ex aliqua rupe manibus cooperto[*](eo operto R(?)va. D) iaciuntur ac saepe in harena colapho[*](colafo F. conlapfo a. -pfi z) infracto exanimantur. cerebro veneficium inesse Hispaniae credunt occisorumque in spectaculis capita cremant testato, quoniam potum in ursinam rabiem agat[*](agant F1a). ingrediuntur et bipedes[*](in pedes F2. ////pedes F1) ; arhorem aversi derepunt[*](derepunt F2G. diripiunt E2zv. dere tune r).[*](Ar. VIII 5, 594b 15. 11. Ael. VI 9. Sol. 26, 7. 9. 10.— cfr. infra § 228. Sol. 26, 3.) tauros ex ore cornibusque eorum omnibus pedibus suspensi pondere fatigant. nec alteri animalium in maleficio stultitia sollertior. annalibus notatum est M. Pisone M. Messala[*](messallae F1. -ale a) cos. a. d. XIIII kal. Oct. Domitium Ahenobarbum aedilem curulem ursos Numidicos centum et totidem venatores Aethiopas in circo dedisse

. miror adiectum Numidicos fuisse, cum in Africa ursum non gigni constet.

[*]((3) Ar. VIII 17, 600b13. — (10) Herod. IV 192. Th. fr. 174, 8 Wim. Ar. VI 37 extr. Ael. XV 26 extr. cfr. Pl. X 186.) Conduntur hieme et Pontici mures[*](mures ll .v(S). -res hi C), dumtaxat[*](dumtaxat albi E2B. -at ali- bi F2v. -ata ibi r) albi, quorum palatum[*](palatus F1Ra) in gustu[*](gusto R) sagacissimum auctores quonam modo intellexerint miror. conduntur et Alpini, quibus magnitudo melium[*](media azva.G) est, sed hi pabulo ante in specus[*](specu a) convecto , cum[*](cum del. D) quidem[*](quidam F2Eava.S(D). cfr. CFW Müller p. 7 n. 1) narrant[*](narrent F2va.D) alternos[*](alternus F1R) marem ac feminam subrosae[*](subrosae (-se Ra) ll.(P)S. supra se v) conplexos[*](conplexos F2S. -xo rv) fascem[*](fasce va.S) herbae[*](herbe a. -berue F1) supinos, cauda mordicus adprehensa, invicem detrahi ad specum ideoque illo tempore detrito esse dorso. sunt his pares et in Aegypto similiterque resident[*](resident ll.zv(H)D. -ntes J. -dunt G(S)) in dunes et[*](et C. et in ll. v (S). an etiam velet in prioribus a item?) binis pedibus gradiuntur prioribusque ut manibus utuntur.

[*]((13) Ael. III 10. — (15) Ar. IX 6, 612b4. Mir. ausc. 8. Plut. SA 16, 971f. — (17) Ael. VI 54.) Praeparant hiemi et irenacei[*](erinacei dS. her- aov) cibos ac volutati supra iacentia[*](iacentia F2ov. latentia Ra. ////entia F1) poma adfixa spinis, unum amplius tenentes ore, [*](ifi (pro in) R. //// F1)portant in cavas arbores. iidem mutationem aquilonis in austrum condentes se in cubile praesagiunt. ubi vero sensere venantem, contracto ore[*](ore v. et (ex a) ore ll.oS) pedibusque ac[*](ad F1. a R. (an et?)) parte omni inferiore , qua raram et innocuam habent lanuginem[*](lanu- ginem F2E2v. ianag- DF1. imag- E1ad (F2ad marg.) ima///ag- R) , convolvuntur [*](confluunt G2) in formam pilae, ne quid conprehendi possit praeter aculeos.[*]((20–p. 125, 1) Th. fr. 175 Wim. Ael. IV 17.) in desperatione vero urinam in se[*](in se DFEaG2 (D). cfr. XXX 65. ex se R(?)ov(L)) reddunt tabificam , tergori suo spinisque[*](spinis o) noxiam, propter hoc se[*](fe F2E2ov. re r) capi

gnari. quam ob rem exinanita[*](exinanita F2E2v. -it///// F1. -itates (-atis E1) r) prius urina venari ars est, et tum praecipua dos tergori, alias corrupto, fragili, putribus spinis atque deciduis[*](de- cuis F1. -u his R), etiam si vivat subtractus fuga. ob id non nisi[*](insitum zva.G) in novissima spe maleficio eo perfunditur, quippe et ipsi odere[*](odore F) suum veneficium[*](benefitium FR), ita parcentes sibi terminumque supremum opperientes, ut ferme ante captivitas occupet. calidae postea[*](postea quae F1R. -aq; a) aquae adspersu resolvitur pila, adprehensusque pes alter[*](pede altero va. S) e posterioribus suspendiosa[*](suspen- dio ac fame necatur va. S) fame necat. aliter non est occidere et tergori parcere.ipsum animal non, ut remur[*](ut remur Ed2TH. ////remur F. utemur d1. uteremur r. uerentur (add. dicere) v) plerique, vitae hominum supervacuum est[*](eeF2in ras. va. H), si non sint illi aculei, frustra vellerum mollitia[*](mollitia ll. S. -tie G. -ties zv) in pecude mortalibus data[*](a a) : hac cute[*](cute Eav. acute R. -tae DF.de mendo cfr. § 125) expoliuntur vestes. magnum fraus et ibi lucrum[*](lacrum DF1 monopolio B. -liū ll. v) monopolio invenit, de nulla re crebrioribus senatus consultis nulloque non principe adito querimoniis provincialibus[*](prouincialibus v. promittial- (-tti tal- R2) Rd. permittial- DF. pernitial- Ea).

[*](Mir. ausc. 146. Ael. IV 18. Sol. 27, 21.) Vrinae et[*](et ll.zv(S). et e B) duobus aliis animalibus ratio mira[*](mira est va.S) . leontophonon accipimus[*](accepimus va.C) vocari parvum nec aliubi[*](alibi RdSJ) nascens quam ubi leo gignitur, quo gustato tanta illa vis et[*](et ego coll. § 48. ut ll.v(Brot.). ac G. in Müller erm. I p. 27) ceteris quadripedum imperitans ilico[*](illico FRva.D) expiret. ergo corpus eius exustum[*](exustum ll. G2(S)D. adu- v(L)J) adspergunt aliis carnibus polentae[*](pulente Fa ) modo insidiantes ferae[*](fere a. ferae quae F2) necantque[*](necant. quae (que a)Fa) etiam cinere: tam contraria est pestis[*](pestis R(?)v. festis DFEa). haut[*](aut F1a) inmerito igitur odit leo visumque frangit et citra morsum exanimat; ille contra urinam spargit, prudens hanc

quoque leoni exitialem.[*](Th. fr. II 2, 8. fr. 175 Wim. Mir. ausc. 76. Ael. IV 17. Diosc. II 100. Ov. M XV 415. Isid. XII 2, 20. cfr. Pl. XXXVII 34. 52. XXVIII 122.) lyncum[*](lincum ao. lyncarum R2) umor ita redditus[*](redditus E2oR(?)v. -tis r. (an lyncum urina reddita?)), ubi gignuntur , glaciatur arescitve in gemmas[*](gemmis E1a similis FRSJ) carbunculis similes et igneo colore fulgentes, lyncurium[*](lyncurium v. -ngyrium F. -girium Rd. -rum a. lingurium o) vocatas atque[*](atque — 4 prodito om.o (de structure cfr. Müller stil. p. 37. 38)) ob id[*](id F2E2v. om. r)[*](Nolle o)sucino a plerisque[*](a plerisque E2v. at plerique r) ita generari prodito. novere hoc sciuntque lynces et invidentes urinam terra[*](terrei a1. -rrę a2) operiunt, eoque celerius solidatur illa.

Alia sollertia in metu melibus[*](metu melibus F2ov. m&ū ////libus F1. -tū celibus (cael- R) r) : sufflatae[*](sufflacae R. -ata ozva.G) cutis[*](cutis DFG. -ti Ea. gutis R. cute ozva. G) distentu [*](distentu G. -ntus ll. -ntae ozv) ictus hominum et morsus canum arcent.

Provident[*](praeuident va.H) tempestatem et sciuri[*](fciufi Fa) obturatisque[*](obturatisque F2E2d2v. tur (tor F1) ad hisque DF1R. tur aditisq. a. tura////tisque E1. om.d1), qua spiraturus est ventus, cavernis ex alia parte aperiunt fores. de cetero ipsis villosior cauda pro tegumento est. ergo in hiemes aliis provisum pabulum, aliis pro cibo somnus.

[*](Ar. VIII 14, 599a 34 sq. — (16) ib. 16. Th. fr. 176 Wim.) Serpentium vipera sola terra dicitur condi, ceterae arborum aut saxorum cavis. et alias vel annua fame durant, algore modo dempto. omnia secessus tempore veneno orba dormiunt. simili modo et cocleae, illae quidem iterum et aestatibus, adhaerentes maxime saxis aut, etiam iniuria resupinatae[*](an potius auolsae resu- pinataeque?) avolsaeque, non tamen exeuntes[*](ut etiam ... exeant va.H) . in Baliaribus[*](balearibus F2ava.S) vero insulis cavaticae[*](insulis cauatice in- sule a) appellatae non prorepunt e[*](he (pro e) a. hae F2) cavis terrae — neque[*](non quae F1) herba vivunt —, sed uvae modo inter se cohaerent[*](in terrae cohęret F1.—rra choheret a). est et aliud genus minus vulgare adhaerente

operculo eiusdem testae[*](testes (om. se) F1Ra) se operiens. obrutae[*](obrutae v. -tall) terra semper hae[*](hae Dv. haec r) et circa maritimas tantum Alpes quondam effossae coepere iam erui et in Veliterno[*](ueliterno F2E2v (D). lit- rS). omnium tamen laudatissimae in Astypalaea insula.

[*](Ar. V 33, 558a 16. VIII 28, 606b 5. Ael. XVI 41.) Lacertae, inimicissimum genus cocleis, negantur semenstrem vitam excedere. lacerti[*](lacerti ll.ov. an lacertae et 7 coloris?) Arabiae cubitales, in Indiae[*](India ova. G) vero Nyso[*](Nyso D. -sa v. niso, (-si F1o) ll) monte XXIIII in longitudinem[*](longitudine ova.H) pedum, colore fulvi[*](fului F2v. -uei r) aut punicei aut caerulei.

[*]((14) Plut. SA 13, 969d. Ael. VII 10 med. Tzetz. chil. IV hist. 131.) Ex his quoque animalibus, quae nobiscum degunt, multa sunt cognitu digna[*](cognitu digna F2E2oR(?)v. -iti dogna F1.—gma E1a), fidelissimumque ante omnia [*](omnia v. -nis DFR. -nes Eado) homini[*](homini F2E2ov. -nis r) canis[*](canes F1Raova.G) atque[*](et o) equus[*](aequis F1. equi ova.G. -uos a). pugnasse adversus latrones canem pro domino accepimus confectumque plagis a corpore non recessisse, volucres ac[*](et (pro ac) DR(?)ova.D) feras abigentem. ab alio in Epiro agnitum in conventu[*](in uentu F1a) percussorem domini laniatuque [*](laniatuque (-tūque F2) ll.v (H). -tu Verc.) et latratu coactum fateri scelus. Garamantum[*](Garamantum Ber. e Sol. -tem o. -tae E2. -ta r) regem canes CC ab exilio reduxere proeliati[*](proeliantes aozva. G) contra resistentes. propter bella Colophonii[*](Colophonii v. -nia F2. -nti d. -ponti R. -phanti r) ilemcque Castabalenses cohortes canum habuere.[*]((21) Ael. VI 25. — (p. 128, 1) Duris fr. 33 Mü. Ael. VI 25 extr. Plut. SA 14, 970c. Appian. Syr. 64.) hae primae[*](primū F1a.an prima? cfr. Sol.) dimicabant in acie numquam detrectantes[*](decertantes a); haec erant fidissima[*](fidelissima H Brot.) auxilia nec stipendiorum indiga. canes defendere Cimbris caesis domus[*](cimbros caesis dominis (ortum e domuus) Eava. G) eorum plaustris inpositas[*](inpositas F2G. -tos Ea. -tus F1R1.—tis R2v. -ti Bas.) . canis lasone Lycio interfecto cibum capere

noluit inediaque consumptus est. is[*](his Fa) vero, cui[*](cui v. qui ll) nomen Hyrcani reddit Duris[*](reddit duris E2d2S. -ituris r. -idit Duris G. -rides v) , accenso[*](assenso F2) regis Lysimachi rogo iniecit se flammae, similiterque Hieronis regis.[*](Philist. fr. 44 Mü. Ael. VI 62; VH I 13. — (5) Arrian. fr. 75 Mü. (ap. Tzetz. chil. III v. 965). — (9) Ael. VII 10. Plut. SA 13, 669c.) memorat et Pyrrhum , Gelonis tyranni canem, Philistus[*](phylistus F. philistis az); memoratur et Nicomedis Bithyniae regis, uxore eius Cosingi[*](cofingi E2. confi- F2. Confi- G. -fynge v. -fingu R. cofi- DE1 eo fi- r. cfr. Cosingas ap. Polyaen. VII 22) lacerata propter lasciviorem cum marito iocum. apud nos Vulcatium[*](uulgatium FR. -tū a) nobilem, qui Cascellium[*](Cafcellium (coni. Dal.) H. carc- ll. Ceselium v) ius civile docuit, asturcone[*](asturcone F2v. astufc- DF1R. atufc- Ea) e[*](e om.F1a) suburbano redeuntem , cum advesperavisset, canis a grassatore[*](crassatore F1Rava. C) defendit; item Caelium senatorem aegrum Placentiae ab armatis oppressum , nec prius ille vulneratus est quam cane interempto. [*]((13) Tac. A IV 68. 70. Dio LVIII 1, 3.) sed super omnia in nostro aevo actis p. R. testatum Appio Iunio et P. Silio cos., cum animadverteretur ex causa Neronis Germanici filii in Titium[*](in titium F2R(?) H. initium r. in Titum ov) Sabinum et servitia eius, unius ex his canem nec in carcere[*](carcerem ao) abigi potuisse nec[*](neq. F. necti a) a[*](a (pro in) va.S) corpore recessisse abiecti[*](abiectis oz. -to va.H), in[*](inde o) gradibus gemitoriis[*](Gemoniis B. om.o) maestos edentem ululatus magna populi Romani corona[*](corona circum- stante va. H) , ex qua cum[*](qua cum F2ov. -umque r) quidam ei cibum obiecisset[*](abiecisset F1a) , ad os defuncti tulisse. innatavit[*](innutauit DF1) idem, cadavere[*](cadauer R2H Brot.S. om.ova. G. an cada- ueri?) in Tiberim[*](tiberi (om. in) a) abiecto[*](iniecto a. abiecti H Brot. cadauere abiecto va.G) , sustentare[*](sustentare ov. -ri ll) conatus, effusa multitudine ad spectandam[*](spectandum C errore) animalis fidem.

[*](Col. VII 12, 1. Cic. ND II 158. Sol. 15, 11.)[*]((3) Hom. ξ 31. Plut. SA 15. Antig. Car. 24 (28).) Soli dominum novere et ignotum quoque[*](quoque om.a), si repente

veniat, intellegunt; soli nomina sua, soli vocem domesticam agnoscunt. itinera quamvis longa meminere, nec ulli praeter hominem memoria maior. impetus eorum[*](eorum om.o) et saevitia mitigatur ab homine considente[*](considente ov. consed- ll) humi.[*](Xenoph. cyneg. 3, 4 sq. Lucan. IV 442. Grat. cyneg. 237.) plurima alia in iis cotidie [*](quoque (pro cotidie) G2errore) vita invenit, sed in venatu[*](uenatus FR) sollertia et sagacitas[*](sagittas F1R) praecipua est. scrutatur vestigia atque persequitur, comitantem ad feram inquisitorem loro trahens, qua visa quam[*](qua uisa quam G. quamuis aquam ll.zv) silens[*](siliens se F2. transiliens se zva.G) et occulte, set[*](occulta set TS. -tasset F1Razv. -tasse F2d. -ta G) quam significans[*](significasse R2) demonstratio est cauda primum , deinde rostro! ergo etiam senecta fessos caecosque ac debiles sinu ferunt, ventos et odorem captantes protendentesque rostra[*](prodentesque rostro (om. ad) va.S) ad cubilia.

[*](Ar. VIII 28 extr. Ael. VIII 1. Diod. XII 92, 1. Grat. cyneg. 161. Sol. 15, 11. — (18) Phaedr. fab. 27 (25), 3. Ael. VI 53; VH I 4. Sol. 15, 12.) E tigribus eos Indi volunt concipi et ob[*](ob Ead2v. os r) id in silvis coitus tempore alligant feminas. primo et secundo fetu nimis feroces putant gigni, tertio demum educant. hoc idem e lupis Galli, quorum greges suum[*](greges suū F2d2v. gressuū (-ssu F1) r) quisque ductorem e canibus et ducem habent. ilium in venatu comitantur, illi pa- [*](uncos ego posui. (inFhaec verba intervallo discreta sunt a reliquis))rent; namque inter se exercent etiam magisteria[*](misteria F1).[*](: Sol. 15, 7. cfr. Strabo XV 700. Diod. XVII 92. Plut. SA 15, 970. Ael. VIII 1.) — (Certum est iuxta Nilum amnem currentes lambere, ne crocodilorum aviditati[*](auiditate Ra. -atae F1) occasionem praebeant) — Indiam petenti Alexandro Magno rex Albaniae dono dederat inusitatae[*](an inuisitatae? cfr. X 84) magnitudinis unum, cuius specie delectatus iussit ursos, mox apros et deinde dammas[*](dammas a. damas rv. cfr. § 214. XI 124) emitti, conteinptim[*](contemptim E2TzG2. cfi. § 50. -pti DF1. -pnenti E1a. -ptu F2R(?)v(L)) inmobili

iacente[*](iacenti az [eo qua G2 (H). eoque Ea. eo (e // F1) quo r. eaque v(L)) eo, qua segnitia[*](secnitia F1R1. segnitie va.S) tanti corporis offensus imperator generosi spiritus interemi[*](interaemi F1. -rimi rv) eum iussit. nuntiavit hoc fama regi. itaque alterum mittens addidit mandata, ne in parvis experiri vellet, sed in leone elephantove[*](elephantosue F1dR): duos sibi fuisse, hoc interempto praeterea nullum fore. nec distulit Alexander leonemque fractum protinus vidit. postea elephantum iussit induci, haut[*](aut F1) alio magis spectaculo laetatus. horrentibus quippe villis per totum corpus ingenti[*](ingenti d(?)v(J). urge- Ea. urgue- rS) primum latratu intonuit , mox[*](moxque Rd(?)H) ingruit[*](ingruit G. cfr. § 54. inceruit DF1R1. increuit F2dH(J). inhorruit R2S. in ceruicē Eazv(D)) adsultans contraque membra[*](beluam (pro membra) F2E2Sol.va.J(D)) exurgens[*](ex- urguens F) hinc et illinc[*](illic F1a. ille R1) artifici dimicatione, qua[*](quā F2) maxime opus esset, infestans atque evitans, donec adsidua rotatum[*](rotatū v. -tu E1a. -ta r. -tā H(D)) vertigine adflixit, ad casum eius tellure concussa.

[*]((13–15) Ar. V 14, 545b 3. 9. VI 20, 574a 23.) Canum generi bis[*](generi bis H. -ribus ll.v) anno[*](annui va. H) partus. iusta[*](iuffa F1a) ad pariendum annua aetas. gerunt uterum[*](utero dTz. in ut- va. G) sexagenis diebus. gignunt caecos et, quo largiore aluntur lacte, eo tardiorem visum 15 accipiunt, non tamen umnquam[*](ultro umquam a) ultra XXI[*](XX R. uicesimo uno a) diem[*](die a) nec ante septimum. quidam tradunt, si unus gignatur, nono[*](nona F1) die cernere , si gemini, decumo itemque[*](itemque (coni. S)J. ide- ll. v) in[*](in om.Rda. in — totidemque om.F1. to- tidem (coni. S)J. -mque ll. -mque esse v) singulos adici totidem tarditatis ad lucem dies, et ab ea quae sit femina ex primipara genita Faunos[*](faunos F2G. flunos DF1d. fluuos R. clunos Eaz. citius v) cerni. optimus[*](optumus F1S. -mos F2) in fetu qui novissimus[*](nouissimus (-mos F2) ll.zv(H). -me C) cernere incipit aut quem primum fert in cubile feta.

[*](cfr. Pl. VII 64. XXIX 98. Cels. V 27, 2. (aliter Ar. VIII 22 init.) - cfr. Pl. XXV 17.) Rabies canum sirio[*](syrio F. syro a) ardente homini pestifera, ut diximus, ita morsis letali[*](letale F2) aquae metu. quapropter obviam[*](2,107) itur per XXX eos dies, gallinaceo[*](callinaceo FR) maxime fimo inmixto canum cibis aut, si praevenerit[*](puenerit F1a) morbus, veratro.

a morsu [*](ad morsum zva. G2) vero unicum remedium, oraculo quodam nuper repertum, radix silvestris rosae, quae cynorrhoda[*](cynorhoda (-roda a) DFEav(S). -dos G2. hocynorda R. niginorhoda F2superscr.) appellatur.[*](Col. VII 12, 14. — (10) cfr. Obseq. 103.) Columella auctor est, si XL die quam sit natus castretur morsu cauda summusque eius articulus auferatur[*](auferatur F2E2cum ras. v. -efatyr r) spinae[*](spinae ego e Col is equi (aequi F1) ll (ortum ex ispi[ne]). insequi S. se- qui D. sequenti v) nervo[*](neruo E2v. -u/// E1 -uū F2S. -uā r) exempto, nec caudam crescere nec canes rabidos fieri. canem locutum in prodigiis, quod equidem adnotaverim[*](ad- notauerim F2E2v. adnoue- r), accepimus et serpentem latrasse, cum pulsus Tarquinius[*](Tarquinius (sed post regno) v. om. ll) est regno.

[*](Strabo XV 698 extr. Diod. XVII 76, 6. 95, 5. Plut. Alex. 6. 61; SA 14 extr. Gell. V 2. Curt. VI 5, 18. IX 3, 23. Sol. 45, 8. 9.) Eidem Alexandro et equi magna raritas contigit . Bucephalan[*](bucephalan ll.v(S). -lon C) eum vocarunt sive ab aspectu torvo sive ab insigni taurini capitis armo inpressi[*](inpraessi/// F. -ressit d. -resso R2e corr.). XIII[*](XIII (Budaeus)H. XVI ll.v(D)) talentis ferunt ex Philonici Pharsalii grege emptum, etiam tum puero capto eius decore. neminem hic alium quam Alexandrum regio instratu[*](instratus va.S) ornatus[*](ornatus F2R2S. -atu d(?)v. -at r) recepit[*](recipit F1R1a) in sedem, alias[*](aliosva.S) passim recipiens[*](reiciens va. H). idem in proeliis memoratae cuiusdam perhibetur operae, Thebarum[*](thebearum F2. et thebar- a) oppugnatione vulneratus in alium transire Alexandrum non passus, multa praeterea eiusdem modi, propter quae rex defuncto ei duxit exequias urbemque tumulo circumdedit

nomine eius.[*](Suet. Iul. 61. Sol. 45, 10. 11: — Iuba fr. 22 Mü. (cfr. Hygin. fab. 243).) nec Caesaris dictatoris quemquam alium recepisse dorso[*](dorso recepisse pal. Chat.) equus traditur, idemque similes humanis [*](humanis F2R2pal. Chat. G2(D). hominis rzv(S)) pedes priores habuisse, hac effigie locatus ante Veneris Genetricis[*](genitricis ava.S) aedem. fecit et Divus Augustus equo tumulum, de quo Germanici Caesaris carmen est. Agrigenti conplurium [*](conplurimum F1a) equorum tumuli pyramides[*](pyramidas RdSJ. cfr. XXXVI 87) habent. equum adamatum a Samiramide usque in[*](in ll.zBrot. ad v(J)) coitum Iuba auctor est.[*](Sol. 45, 11. — (11) Ar. IX 47 extr. Ael. IV 7. Antig. Car. 54 (59).— (12) Varro II 7, 9.) Scythici quidem equitatus equorum[*](Scythae ... et equorum va.H) gloria strepunt[*](s// repunt F1. se rep- ad. screp- R2(?)) : occiso[*](occiso denique ze Sol. -que ipsorum va.H) regulo ex provocatione dimicante[*](dimicantē F2zD) hostem[*](hostem om.z) , cum[*](cum ll. D. cum uictor R(?)v e Sol.) ad spoliandum venisset, ab equo eius ictibus morsuque confectum; alium detracto oculorum operimento et cognito cum matre coitu petiisse praerupta atque exanimatum. aequa[*](aequa DFRE1S. equa a1. qua a2dT. aequa (equa D) eadem E2D. equam (-ae G2) eadem zv) ex causa in Reatino agro laceratum[*](laceratamque z.—tumque va.G) prorigam[*](prorigam ll. G coll. Varr. quadri- z. pariter auri- v) invenimus[*](inueniamus F1a) . namque et[*](ex F1a) cognationum intellectus his[*](in iis va. S) est, atque[*](itaque va.H) in grege prioris anni[*](amni F1a) sororem[*](soror est a. -re va. S) libentius etiam quam matrem[*](matrē F2S. -re rv) equa comitatur.[*](Athen. XII 520c. — Sol. 45, 13.) docilitas tanta est, ut universus Sybaritani exercitus equitatus ad symphoniae cantum saltatione quadam moveri solitus inveniatur . iidem praesagiunt pugnam et amissos lugent dominos : lacrimas[*](lacrimasque E2va.S(D)) interdum desiderio fundunt. interfecto Nicomede rege equus eius inedia vitam finivit.[*](Phylarch. fr. 31 Mü. Ael. VI 44. Sol. 45, 13.) PRhylarchus[*](Philist. fr 48 Mü. Cic. div. I 79. Ael. VH XII 46. pylarcus F. -rius R. Pydarcus a. Philarchus va. H) refert Centaretum[*](centariom a. -aretrium va.C) e Galatis, in proelio occiso Antiocho, potitum

equo eius conscendisse ovantem, at ilium indignatione accensum domitis[*](demptis a3superscr. (coni. J)) frenis, ne regi posset[*](possit Fa), praecipitem in abrupta isse[*](isse F2d2Eav. ee r) exanimatumque una. Philistus a Dionysio relictum in caeno haerentem, ut se evellisset[*](se euellisset EaD. sese ue- (eue- v) Rv. se ue- F2. se uellis sed DF1), secutum vestigia domini examine apium[*](aptum F1a. apum va.S) iubae[*](iuba F2) inhaerente, eoque[*](eoque F2E2v(D). eo qui (que dTS) in rS) ostento tyrannidem[*](tyrannide ad. -idae F1. -ice R) a Dionysio occupatam[*](occupatū RE1a).

[*](dist. Brot.)[*](Sol. 45, 14.) Ingenia eorum inenarrabilia. iaculantes[*](ioculantes F2) obsequia[*](ob- sequio va. Brot.) experiuntur difficiles conatus corpore ipso nisuque[*](nisoque F1R1) iuvantium[*](iuuantium coni. H. inuita- ll. v); item[*](item ego. iam (tam a) ll. v. etiam U) tela[*](tala F1. talia a) humi collecta equiti porrigunt. nam in circo ad currus iuncti non dubie intellectum adhortationis et gloriae fatentur. Claudi Caesaris saecularium ludorum circensibus, excusso in carceribus auriga albati[*](albati (sc. coloris) ego. -ati equo F2E2D. -at hi equi R2. aluat hic quo r. albatis J. -to H. -ti equi v) Corace[*](caracae F1. pal- mam va.H) , occupavere primatum [*](prima, tum H), optinuere opponentes, effundentes omniaque contra aemulos[*](omnia quae ... aemulos (om. quae) va.H) , quae debuissent peritissimo[*](per////ssimo F1. percussi modo a) auriga insistente, facientes , cum[*](an et cum?) puderet hominum artes[*](artē F2H brot.(D)) ab equis vinci, peracto legitimo cursu[*](legitim occursu F1. legü cursu a) ad cretam[*](metam va.H) stetere.[*](Sol. 45, 15. Plut. Val. Popl. 13 extr. Fest. p. 274b 9 sq.) maius[*](maius — 18 cucurrisse om.R1) augurium apud priscos plebeis[*](ple- beios R2. pleueis F1) circensibus excusso[*](excurfo F) auriga ita, ut si[*](si E(?)v(J). om. rS) staret[*](stare (om. in— cucurrisse) F1E1a), in Capitolium cucurrisse equos aedemque[*](aedemque (B)H. sed- F2E2v. id- r) ter lustrasse; maximum vero eodem pervenisse a Veis[*](a Veis Ber. ab eis F2d2R2. ab Veis B. habens E2. -nis v. a se is r) cum palma et corona

, effuso[*](offenso R2) Ratumenna[*](Ratumena va.S) qui ibi vicerat, unde postea nomen portae est.[*]((5) Ar. VI 22, 576a 28. Sol. 45, 16. — Verg. G III 72 sq. — (11) Col. VI 29, 4.) Sarmatae longinquo[*](longinqua itinera va.S)itineri[*](itineri ego. acturi ll. v) inedia pridie praeparant eos, potum exiguum[*](tantum exiguum R2E2D. exiguum tantum va. H) inpertientes[*](inpertiens R1. -inentes F1a), atque ita per centena milia et quinquaginta continuo cursu euntibus[*](exeuntibus a) insident.

Vivunt annis quidam quinquagenis, feminae[*](feminae v. -na// a. -nar) minore spatio; eaedem[*](eadem F2dT) quinquennio finem crescendi capiunt[*](capiunt R2E2v. -pit F2da. -pud F1. -put r), mares anno addito. forma[*](foma F1. femina a. formas F2 qualis aS) equorum, quales maxime legi[*](laegio poftea F1) oporteat, pulcherrime quidem Vergilio[*](uirgilio Rava.S) vate[*](uale F1a1. an uati?) absoluta est; sed et nos diximus in libro de iaculatione equestri condito, et tere inter omnes constare video. diversa autem circo[*](idcirco a) ratio quaeritur. itaque cum bimi in alio subiungantur[*](subiungantur D1adTzS. sub- iug- D2F1RE1. subig- F2E2v (D)) imperio, non ante quinquennes[*](quinquennes r.—nnis ll.S) ibi certamen accipit[*](accepit RS. accipiunt va.G).

[*](Ar. VI 22 init. — Varro II 7, 7. 8. Col. VI 27, 3. 28, 1. Ar. V 14, 545b 10. VI 22, 576b 25. Sol. 45, 16.) Partum in eo genere undenis mensibus ferunt, duodecimo gignunt. coitus verno aequinoctio bimo utrimque [*](utrimque F2E2v (D). -ique rS. cfr. § 68. 187) vulgaris, sed a trimatu[*](trimato FRa1) firmior partus. generat mas ad annos XXXIII, utpote[*](ut pute ll. (D?)) cum a circo[*](iccirco F2superscr. cfr. Welzh. p. 68) post vicesimum[*](uicesimum pri- mum a) annum mittantur ad subolem[*](sobolē ava.S) . Opunte[*](opunte F1dTH. opante R1. sponte E1a. ut pute D(?). ut pote F2E2. reparandam R2v) et ad XL[*](ad XL — 19 animalium om.R1. cfr. n. luc. p. 74 n. 31) durasse tradunt adiutum modo in attollenda priore parte corporis.[*](Varro II 7, 11. Col. VI 27, 13. 9.)[*]((2) Ar. VI 18, 572b7. Ael. XI 18. Sol 45, 16. — Ar. 14, 545b 13. 20. Sol. ib.) sed ad generandum[*](ad generandum F2R2e corr. v. angentes anguū (agunt dT) FadT p. 135, 1 per interualla va.S) paucis animalium minor fertilitas. qua de causa

intervalla admissurae dantur, nec tarmen[*](tamen non lessen ann. philol. 1859 p. 75 e Col.) quindecim initus eiusdem anni valet tolerare. equarum libido extinguitur iuba tonsa[*](tonsa F2E2av(J). -sis R2 (e Sol.) S. tons DF1. tonis R1. tona E1). gignunt annis omnibus ad quadragesimum. vixisse equum[*](quum F1. cum a equam P ex Ar.) LXXV annos[*](annis dva. G) proditur.[*](Ar. VI 22, 576a 24. IX 4, 611a 12. Col. VI 27, 13. — Ar. ib. 577 a 8. VIII 24, 605a 2. Th. fr. 175 Wim. Ael. XIV 18. III 17. Antig. Car. 20 (24). Verg. G III 280. Col. VI 27, 3. Sol. 45, 17. cfr. Pl. XXVIII 180. 181. (10) Ar. IX 4, 611a 9. Ael. III 8. — (12) Sol. 45, 18.) in hoc genere gravida [*](grauide F1a) stans parit praeterque[*](par& F1) ceteras fetum[*](fetus ad. fo&u F1) diligit. et[*](et (om.a) sane ll.v. (loc. corr. an c???stat?)) sane equis amoris innasci[*](innasci F2v (J). et nasci r. ena- S) veneficium[*](bene- ficium F1R), hippomanes appellatum, in fronte, caricae magnitudine, colore nigro, quod statim edito partu devorat feta[*](faet/// F1. fetu a. -tus d) aut[*](ante (pro aut) R2) partum ad ubera non admittit. si quis praereptum habeat, olfactu[*](olfactu v. -tū ll) in rabiem id genus agitur. amissa[*](admissa F1a) parentein grege armenti reliquae fetae educant orbum . terram attingere ore triduo[*](or////duo F1. or&bi- duo R1. biduo a) proximo quam sit genitus negant posse. quo quis acrior, in bibendo nares[*](nares ll. profundius nares R(?) Sol.v. de dictione cfr. IX 184. XXXIII 59) mergit. Scythae per bella feminis uti malunt, quoniam urinam cursu non inpedito reddant.

[*](Varro II 1, 19. Col. VI 27, 7. Iustin. XLIV 3, 1. Sol. 23, 7. 45, 18. cfr. Pl. IV 116.)[*]((1) cfr. Sen. ep. 87, 10. Martial. XIV 199. Nonius p. 17, 35 M. — (5) Ar. VIII 24, 604b 26. 16.) Constat[*](constant F1Ra) in Lusitania circa Olisiponem oppidum et Tagum amnem equas favonio flante obversas[*](ad- uersas F2. -sus F1dT) animalem concipere spiritum, idque partum fieri et gigni pernicissimum ita, sed triennium vitae[*](uitae om.a) non excedere. in eadem Hispania[*](spania FR) Gallaica[*](Gal- laica G. -lliaica DF1R1a. -cia F2. -llica R2E. -lleca v) gens est et[*](est et F2E2R(?)v(H). est r. et B(D)) Asturica[*](asturic R1. -ra va.G) ; equini generis his sunt[*](his sunt ego (et dist.). hi (hii F) sunt ll. v(H). del. B) quos

tieldones[*](tieldones DF1RE. thiel- adTv. celd- F2D) vocamus; minore forma appellatos[*](appellatus F1Ra) asturcones gignunt [*](gignunt incurso quibus F2), quibus non vulgaris in cursu gradus, sed mollis alterno[*](alterna F2) crurum explicatu[*](explicatū F1a. -cat F2) glomeratio, unde equis tolutim carpere[*](carpere E2v. cap- rzJ) incursum[*](incursū EaJ. -su rz. -sus v. (in cursu B)) traditur[*](traditur d(?)v. -tum ll) arte.

Equo fere qui homini morbi, praeterque vesicae conversio , sicut omnibus in genere veterino.

[*](Varro III 2, 7. (II 8, 3). — (9. 10) ib. II 6, 5. Col. VII 1, 2. Pl. XVII 41. - Col. II 37, 4. — (11) Varro II 1, 14. 6, 2. — (12) Herod. IV 28. Ar. VIII 25 extr.; G II 8, 748a 22. Strabo VII 307. — (14) Varro II 6, 4.)

Asinum CCCC nummum[*](nummis zva.G) emptum Q. Axio senatori auctor[*](auctores. L. M. F1a) est M. Varro, haut[*](aut F1a) scio an omnium pretio animalium victo. opera sine dubio generi[*](ge- ruli va.H) munifica[*](munifica F2E2zD. muri- r. miri- R(?)v), arando. quoque, sed mularum maxime progeneratione. patria etiam spectatur[*](par, tria ... spectantur F2) in his, Arcadicis[*](archadis FR1a) in Achaia, in Italia Reatinis. ipsum animal frigoris maxime inpatiens. ideo non generatur in Ponto, nec aequinoctio verno, ut cetera pecua, admittitur, sed solstitio.[*](Ar. V 14, 545b 20. Varro II 8, 2. Ar. VI 23, 577a 22. 25. 577b 1 sq.) mares in remissione operis deteriores. partus[*](partuus DF1E1aD) a tricensimo mense ocissimus[*](ocisissim' F1a) , sed a trimatu legitimus[*](legitimis F) , totidem [*](an annis totidem?) quot equae et isdem mensibus et simili modo. sed incontinens uterus urina genitale[*](urinā genitalē Eava.J(D)) reddit, ni cogatur in cursum verberibus a[*](a E2D(?)v. ac F2. om. r) coitu. raro[*](raro F2E2v. -ros r) geminos parit[*](parit del.F2). paritura lucem fugit et tenebras quaerit, ne conspiciatur ab homine. gignit tota vita, quae est ei ad tricensimum annum. partus[*](partus F2E2v. -tuus D. par tune r) caritas

summa, sed aquarum taedium maius: per ignes ad fetus tendunt, eaedem[*](eaedem F2R(?)G. ea (eae v) item E2v. caedem r) , si rivus minimus intersit, horrent etiam[*](etiam (aut uel) ego. ia ut DF1E1a. aut F2dR. i ut E2. ita ut v. imos D) pedes omnino tinguere[*](caueant tinguere va.D) . nec nisi adsuetos potant fontes quae sunt in pecuariis, atque ita ut sicco tramite ad potum eant. nec pontes transeunt per[*](per (pro F2D)raritate DFD) raritatem eorum tralucentibus fluviis, mirumque dictu, sitiunt[*](siciunt a. sci- R) et si mutentur[*](mutentur (imu- R)LL. G2(S). immu- v(L)) aquae; ut[*](an et ut (aut uel ut)?) bibant cogendae exorandaeve sunt. nec nisi spatiosa[*](spatiose va.C) in cubitu[*](in cubitu (U 149)J. incubitus F2.—tar. -tat dS. -tant (Budaeus) G. in- cubant v) laxitas tuta[*](laxitas tuta D. -tas tota F2E2.-tas uta r. -tas R2S. -tate C. alias atteruntur v) ; varia[*](uaria F2R2E2v. uari r. an uana? cfr. X 211) namque somnio[*](somnio (-ia F1) Fdav. -no DRE(?) Dal. cfr. X 212. XXII 44) visa concipiunt ictu pedum crebro, qui nisi per inane[*](inane d(?)v. -anē r) emicuit[*](emicuerit R(?)va.D) , repulsu[*](repulsi F1) durioris materiae clauditatem ilico adfert.[*]((13) Col. VI 37, 7.) quaestus ex iis[*](his FaD) opima praedia exuperat[*](exuperat ll.v(D). -ant R(?)H). notum est in Celtiberia singulas [*](dist. J) quadringentena[*](quadringentena (quadrig-F) d2FH. -ta d1T. -dragin- tena Ra. -dragena z. -nis v) milia nummum enixas[*](enixas ll. G. emi v) , mularum[*](ad mularum va.S) maxime partu[*](partum R2. -tus va.S) . aurium[*](arium F1R1a) referre in iis et palpebrarum pilos aiunt; quamvis enim unicolori[*](unicolori ego. -lo Fa. -lor DRE(?)G. -lor toto v) reliquo[*](re liquor a) corpore, totidem tamen colores , quot ibi fuere, reddi[*](reddi ego. -it ll.v). pullos earum epulari Maecenas instituit, multum[*](multos a) eo tempore praelatos onagris[*](onetris F1). post eum [*](dist. lessen ann. philol. 1859 p. 75) interiit[*](interit Fa) auctoritas saporis[*](saporis F2E2G(D).—ri rS. -ris, sed v) asino.— Moriente visu[*](uisu d (coni. H coll. § 206 et Iessen)D. -so ll.v.) celerrime id genus deficit.—

[*](Varro II 8, 2. Col. VI 36, 2. 37, 9.— (3) Ar. VI 23, 577b15. Col. VI 37, 8.— (6) Col. ib. 3.) Ex asino et equa[*](equo a) mula gignitur mense XIII[*](mulus ... XII va.H),

animal viribus in labores eximium. ad tales partus equas neque quadrimis minores neque decennibus maiores legunt arcerique utrumque genus ab altero narrant[*](narrent F1Ra) nisi in infantia eius generis quod ineat lacte hausto. quapropter subreptos pullos in tenebris equarum uberi asinarumve eculeos[*](aculeos F2) admovent [*](admouent F2v. -eat r) . gignitur autem[*](etiam pro autem (P) G2) mula et ex[*](et ex D. ex ll.v) equo et asina[*](asino a), sed effrenis[*](effre- :iis d(?)v. et fr- ll) et tarditatis indomitae. lenta[*](laeta J) omnia[*](omina EJ) et e[*](et e ego. esse (ee) ll.v. eis ut H. hae e J. (lenta — uetulis del. P)) vetulis. conceptum ex equo secutus asini coitus[*](coitus — 9 asini omF1dR1a) abortu perimit,[*](Ar. ib. 577a 13. 26. 29. cfr. Pl. X 180.— (10) Col. ib. 1. 2.— (11) Ar. ib. :31 sq.— (13) Varro II 8, 1. 6. Col. ib. 5.) non item asini[*](ex asino va.J) equus[*](equus F2. om.R1. equi R2v. -uos (= uus) rJ) . feminas a partu optime septimo die inpleri observatum, mares fatigatos melius inplere. quae non prius, quam dentes quos pullinos appellant iaciat[*](iaciat v. -iant R2. -itant a. -itat (inc- R1) r) , conceperit, sterilis intellegitur et quae non primo initu generare coeperit. equo et asina genitos mares hinnulos antiqui vocabant contraque mulos quos asini et equae generarent[*](generant a).[*](Democrit. ;ap. Ael. XII 16.— Varro II 1, 27. Obseq. 125. Herod. III 153. -Mir. ausc. 70. Ar. I 6, 491a 2. VI 24, 577b 23. 36, 580b 1.— cfr. Pl. XXX 149.) observatum ex[*](e R(?)va.D) duobus diversis[*](diuersis v. -sū ll. (an diuersorum generum?)) generibus nata[*](natura F2) tertii generis fieri et neutri parentium esse similia eaque ipsa, quae sunt[*](quae (in ras.) sunt dG2. sunt quae ll. quae v) ita nata[*](nata sunt va. G2), non gignere in omni animalium genere; idcirco mulas non parere. est in annalibus nostris peperisse saepe, verum prodigii loco habitum. Theophrastus vulgo parere in Cappadocia tradit, sed esse id animal ibi sui generis. 20 mulae calcitratus inhibetur vini crebriore potu.[*](Ar. VI 24 init. G II 8, 748b 33. Col. V 37, 4. Varro II 6, 3. — cfr. Martial. XIII 97.) in plurium Graecorum est monumentis cum equa muli coitu

natum[*](natu F1. -ta ad ) quod[*](quod ll.S. quem v) vocaverint ginnum[*](ginnum (P)H ex Ar. inn- ll. hinn- d(?)v) , id est parvum[*](paruūs DF1. -uus F2E2) mulum[*](mulus F2Ea. -los DF1. (id — mulum del. P)). generantur[*](generatur a) ex equa et onagris mansuefactis mulae veloces[*](uelocis FIa) in cursu, duritia eximia pedum, verum strigoso corpore, indomito animo. sed generator[*](generatur E1a. -to E2. -to// R. -roso va.H) onagro[*](onagrae F) et asina genitus omnes antecellit[*](antecellit F2Eav(D). -llet rS). onagri in Phrygia et Lycaonia praecipui. pullis eorum ceu praestantibus sapore Africa gloriatur, quos lalisiones appellat[*](appellant F2va. S).[*](Ar. VI 24, 577b 29 Ael. VI 49. (VII 13). Plut. SA 13 extr.) mulum LXXX annis vixisse Atheniensium monimentis apparet[*](appa- ret & F1aH Brot. -ret eo v); gavisi[*](grauis F1a) namque[*](namque om. va. H) , cum templum in arce facerent, quod derelictus[*](derelictos F2) senecta[*](senecta d2v. -tas R2. -tus r. om.d1) scandentia[*](scan- dentia E2H. scad- R2d2. cad- rv) iumenta comitatu nisuque exhortaretur, decretum fecere[*](fecere quo caueretur ne va.H) ne frumentarii negotiatores ab incerniculis eum arcerent.

[*](cfr. Ael. 1134. — (14) Varro II 5, 10. (Ael. III 33). Ar. III 21, 522b 23. VIII 7 extr. — (17) Varro ib. 12. Ar. VI 21, 575a 22. — (18) Col. VI 24, 1. 3, Varro ib. 13.) Bubus Indicis camelorum altitudo traditur, cornua in latitudinem quaternorum pedum. in nostro orbe Epiroticis laus maxima a Pyrrhi, ut ferunt, iam inde regis cura. id consecutus est non ante quadrimatum ad partus vocando; praegrandes itaque fuere[*](fuere E2v. fere r) et hodieque reliquiae[*](reliqua FTa. -qu//// R1. -quae Dal.) stirpium durant[*](duras F1Ra) . at nunc anniculae fecunditatem[*](ad fecunditatem va.H) poscuntur, [*](an tan- tum?)[*](dist. H) tolerantius tamen bimae, tauri generationem quadrimi. in- [*](ad zva.S) plent[*](inplent id E2. -nt et va.H. -nt ita Welzh. p. 22) singuli denas[*](singulis denae va. G2(L)) eodem anno. tradunt[*](traduntur Eva. G2 (L)), si[*](si a G2 (D). si autem (aū) ll.z. si autem (autem si H) post V (L)) a coitu[*](coitu DFaG2 (D). -tum R(?)Ev(L).om.z) in dexteram

partem abeant[*](habeant Faz) tauri, generatos mares esse; si[*](si om.FR1a) in laevam , feminas.[*](Ar. ib. 13. 26. — (6) Varro ib. — (7) Ar. ib. 575b 16. — (9) Ar. ib. 575a 16. 18.) conceptio uno initu peragitur, quae si forte pererravit[*](perrauerit a. errauit G2), XX post diem marem femina repetit. pariunt mense X; quicquid ante genitum, inutile est. sunt auctores ipso conplente decumum[*](decimo a) mensem[*](mense F2C.—sis a. -se rv) die[*](die aG. diem r. duos v) parere. gignunt[*](gi nune F1. nune ava.G) raro geminos. coitus a delphini exortu a. d. pr. non. Ianuarias diebus XXX[*](XXXX P e Varr.), aliquis et autumno, gentibus quidem quae lacte vivunt ita dispensatus[*](dispensatus ll. G1(H). -tur TG2. -antibus v), ut omni tempore anni supersit id alimentum. tauri non saepius quam bis[*](uir (pro bif) Fa) die ineunt. [*]((10) Herod. IV 183. Alex. Mynd. ap. Athen. V 221e. Ael. XVI 33. Mela I 45. — (11) Ar. ib. 575a 31. 575b4. — (12) Ar. VIII 71 nit.)boves[*](bobus R) animalium soli[*](solis F1a) et retro ambulantes pascuntur, apud Garamantas[*](garamentas R1. car- F1) quidem haut aliter. vita feminis XV annis longissima , maribus XX. robur in quinquennatu[*](quinquę (-q. a) natu Fa. quimatu va. Brot.). lavatione calidae aquae traduntur pinguescere et si quis incisa cute spiritum[*](spiritu F1a) harundine in viscera adigat.[*](Col. VI 1, 2. 24,5. — (17) Ar. VIII 28, 606a 15. — (21) Col. VI 20.) non degeneres existimandi etiam minus laudato aspectu: plurimum lactis Alpinis, quibus minimum corporis, plurimum laboris capite, non cervice, iunctis. Syriacis non sunt palearia, sed gibber[*](gibber Eav. giber F2. gigber r) in dorso[*](dorso Eav. -sū r). Carici quoque in parte Asiae, foedi visu tubere[*](tubure a. tuuere F. tuere R1) super armos a[*](af mofF1. af nof a. asinos d) cervicibus eminente, luxatis[*](laxatis adTzva.G) cornibus, excellentes in opere narrantur, cetero[*](ceterū a. -ri va.G2) nigri[*](nigris F1a) coloris candidive[*](ca- diue a. -uae F1) ad laborem damnantur. tauris minora quam bubus cornua tenuioraque.[*](Col. VI 2, 1. 9. praef. 7. Varro II 5, 4. Val. M. VIII) domitura boum in trimatu, postea sera, ante praematura. optime cum domito iuvencus inbuitur[*](an iungitur?). socium

enim laboris agrique culturae habemus hoc animal, tantae[*](tantae F2v. -ta r) apud priores curae, ut sit inter exempla damnatus a[*](a F2v. om. r (an recte?). apud z) populo Romano[*](P.R. ll.D) die dicta, qui concubino[*](conubio a) procaci rure omassum[*](omasum F2va.S) edisse se negante[*](negante C. -tē LL. -ti v) occiderat bovem, actusque in exilium tamquam colono suo interempto.

[*]((6. 7) Varro II 5, 7. Col. VI 1, 3.) Tauris in aspectu generositas torva fronte, auribus saetosis , cornibus in[*](in F2E2v. om. r) procinctu[*](praecincto F) dimicationem[*](dimicatione F1a) poscentibus. sed tota comminatio prioribus in pedibus. stat ira[*](statura F2. -tutis a a.dist. H) gliscente alternos replicans[*](replicans orbes F2S) spargensque[*](spargesque F1. -genque R) in alvum[*](altum va.H) harenam et solus[*](solum dT. solius G) animalium eo stimulo ardescens.[*]((13) cfr. Suet. Claud. 21 med.) vidimus ex[*](ex ll.zv(H). de B) imperio dimicantes et iocose[*](iocose ego. ideo se E2v. ideo rB) demonstratos[*](demonstratos E2v. mon- rH) rotari[*](recipi a), cornibus cadentes excipi iterumque regi[*](regi ego. rege (-gere E2D) ll. v. regeri M Haupt Herm. III p. 149. resurgere v. erigi coni. J), modo iacentes ex humo tolli bigarumque etiam curru citato velut aurigas insistere. Thessalorum gentis inventum est equo iuxta quadripedante[*](quadripedante Fv. -tē r) cornu[*](cornui (-nu R1) torta FiR1a) intorta cervice tauros necare; primus id spectaculum dedit Romae Caesar dictator.[*]((2) Macrob. III 5, 8. — Val. M. I 6, 5. Liv. III 10, 6. XXIV 10, 10. XXVII 11, 4. XXXV 21, 4.) hinc[*](hinc d(?)v. huic R. hic E2. hunc r) victimae opimae[*](opimae d2C. optimae aTv. -ma z. optumae r. de mendo cfr. XVIII 263. 78. XXXV 47. XXV 49) et lautissima[*](lautissima F2E2v(D). laudat- rS) deorum placatio. huic[*](huic R2v. hanc R1. hunc r) tantum animali omnium, quibus procerior, cauda non statim nato consummatae ut ceteris mensurae: crescit[*](crescitū a. -cit enim coni. H) uni, donec ad vestigia ima perveniat. quam ob rem victimarum probalio in vitulo, ut articulum suffraginis contingat [*](continguatF1R); breviore non[*](non tantum Fa) litant. hoc quoque notatum, vitulos

ad aras umeris hominis adlatos non fere litare[*](latere F1R1a. litari coni. H), sicut nec claudicante[*](claudicante nec om.FR1a. -tem nec va.G2) nec aliena hostia deos placari nec trahente se ab aris. est frequens in prodigiis priscorum bovem locutum , quo nuntiato senatum sub diu[*](diu ll.D. diuo v(S). dio G2) haberi[*](habere RI) solitum.