Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

[*](Sol. 30, 21.— Agath. ib. 71. Diod. III 35, 2. 3. Ael. XVII 44. Strabo XVI 774 extr. (ex Artemid.). Paus. IX 21, 3.) Isdem ludis et rhinoceros unius in nare cornus [*](cornu ava. H) , qualis saepe, visus. alter hic genitus hostis elephanto cornu ad saxa limato praeparat se pugnae, in dimicatione alvum maxime petens, quam[*](quem do) scit esse molliorem. longitudo ei[*](ei F2R2in ras.d2E2v (D). et r. om. S) par, crura multo breviora, color[*](color F1) buxeus[*](buxeius R).

[*](Ael. XIV 6.— (11) Agatharch. fr. 73 Mü. Diod. III 35, 4. Sol. 27, 59.— (13) Megasth. fr. 13 Mü. (ap. Strab. XV 710).— (14) Ctes. fr. 87 Mü. Agatharch. fr. 77. Diod. ib. 10. Strabo XVI 775. cfr. infra § 107.— (16) Megasth. fr. 10. 11 (ap. Strab. XV 703). Sol. 27, 58.— (17) Sol. 52, 38. 34.) 21. Lyncas[*](lincas Fao)Lyncas vulgo frequentes et sphingas[*](spingas o. fin- F1Ra), fusco pilo, mammis in pectore geminis, Aethiopia generat multaque alia monstris[*](monstris ego n. luc. p. 26. -tri DFREH. -tra aoz. -tro v) similia, pinnatos[*](pen- natos aova. S) equos et cornibus armatos , quos pegasos vocant, crocotas[*](crocatas F1. groga- R1. crocottas H (cfr.ind.). -cutas v. crotocas o.cfr. § 107) velut ex cane lupoque conceptos[*](conceptas F2), omnia dentibus frangentes protinusque devorata conficientes ventre, cercopithecos[*](certopithe- cos F1. -phitecos a. cirtophitecas F2) nigris capitibus, pilo asini[*](asinino va.S) et dissimiles ceteris voce, Indicos[*](Indi vel India Cuvier coll. Sol. Indi equos (del. boues) P) boves unicornes[*](unicornes E2v. indi uni- F2. dicornes R. indiuco- r. duico- o) tricornesque , leucrocotam[*](leucocrotam F. euc- o. leucocrocotam a. leucrocottam S. -cutam va. H) , pernicissimam[*](pernicio- sissimam F2Eaozva.C) feram[*](fere E2ova. S(J). at cfr. Sol.) asini feri magnitudine

, clunibus[*](clunis FR1E1a. cruribus va.S) cervinis[*](ceruicis E1a), collo[*](colla F1a), cauda, pectore leonis, capite melium[*](maelium F2. ael- F1. melino R2S) , bisulca ungula, ore ad aures usque rescisso, dentium locis[*](locis ll. Sol.v(S). loco oH(J))[*](et 8 uncos pos. J) osse perpetuo —[*](Sol. 52, 34. 35.)(hanc feram humanas voces tradunt imitari. apud eosdem[*](eos ozva.G) et quae vocatur eale[*](eale F2E2Sol. v //// F1. et r), magnitudine equi[*](equis fluuiatiles FRd) fluviatilis, cauda elephanti, colore nigra vel fulva, maxillis[*](maxillas va.S) apri, maiora cubitalibus cornua habens mobilia, quae[*](mobiliaque F2a) alterna in pugna[*](pugnas F2) sistit[*](sistit v. sistunt ll. an se sistunt?) variatque[*](uariatque F2v. -iaque r. uarieque coni. S) infesta[*](infesta aut R2v. -stata ut (& F2d)r) aut obliqua[*](obliquā DFa), utcumque ratio monstravit) —,[*](Agatharch. fr. 76. Diod. III 25, 7–9. Ael. XVII 45. Paus. V 12, 1. Sol. 52, 36.) sed atrocissimos tauros[*](habet tauros va.J) silvestres , maiores agrestibus, velocitate ante omnes[*](omnes Rov. -nis rS), colore fulvos, oculis caeruleis, pilo in contrarium verso[*](uerfof ictu F1a), rictu ad aures dehiscente iuxta cornua mobilia. tergori[*](tergoris ova.Bas.) duritia silicis , omne respuens vulnus. feras omnes venantur, ipsi non aliter quam foveis capti feritate[*](feritate F2ov. -atis r) semper intereunt.[*](Ctes. fr. 66. (57, 7). Ar. II 1, 501 a 24 sq. Ael. IV 21. Paus. IX 21, 4. Phil. VA III 45 p. 62. Sol. 52, 37. 38. cfr. infra § 107.) apud[*](an apud Indos dein (vel item)?) eosdem nasci Ctesias[*](& hesias F2a. &h&sias F1) scribit quam mantichoran[*](martichoram Ctesias) appellat, triplici dentium ordine pectinatim coeuntium, facie et auriculis hominis, oculis glaucis, colore sanguineo, corpore leonis, cauda scorpionis modo spicula infigentem, vocis ut si misceatur fistulae et tubae concentus, velocitatis magnae[*](magnę F2E2av. -ni r) , humani corporis vel praecipue adpetentem.[*]((1) cfr. Ael. XVI 10.— (2) Megasth. fr. 13 Mü. ap. Ael. XVI 20. Sol. 52, 39.40.) in India[*](In india aov. Infidia F1R. India F2) et boves solidis ungulis, unicornes, et feram nomine axin hinnulei [*](axin hinnulei (-li v) H. asin hi- J. axin inulei (-li E2) F2E2. axin hi- D. asini nulei (-llei F1) r) pelle pluribus candidioribusque maculis, sacrorum[*](sacrorum ll.v(H). sacram B) Liberi

patris — (Orsaei[*](orsei ava. H. (Orsi VI 78). uncis inclusi verba alieno loco inserta) Indi simias candentes toto corpore venantur ) —, asperrimam[*](asperrimam — 5 capi om.F1) autem feram monocerotem, reliquo corpore equo similem, capite cervo, pedibus elephanto, cauda apro, mugitu gravi, uno cornu nigro media fronte cubitorum duum[*](du/// R1. duo- rum R2) eminente[*](imminente o). hanc feram vivam negant capi.

[*](Mela III 96. 98. Alex. Mynd. ap. Athen. V 221b sq. cfr. Ael. VII 5. Sol. 30, 22.) Apud Hesperios Aethiopas fons[*](frons F1Ro) est Nigris, ut plerique existimavere, Nili caput[*](caput ut v. caput (ap??? a) ll.ozH), ut argumenta quae diximus [*](5,52) persuadent. iuxta hunc fera appellatur catoblepas[*](catoplebas a. tatho- o), modica alioqui[*](aliqui o. alio- quin ava.S) ceterisque membris iners, caput tantum praegrave aegre ferens — id[*](id est o.an ideo?) deiectum semper in terram — , alias internicio[*](internicie F2. -necio va.S) humani generis, omnibus, qui oculos eius videre, confestim expirantibus.

[*](Sol. 27, 51. 52.— (16) Ael. II 5. 7. Lucan. IX 724 sq. (Serv. Aen. VII 753).) Eadem et basilisci[*](basilisci F2ov. de basiliscis (-licis F. -lisci R1) r e titulo marginali) serpentis[*](serpentibus R2dTa) est vis. Cyrenaica hunc[*](hanc o) generat provincia, duodecim[*](duodenum H Brot.) non amplius digitorum magnitudine, candida in capite macula[*](mitrula Sol.) ut[*](et in (pro ut) o) quodam diademate insignem[*](insigne aoz.-ni va.G). sibilo omnes fugat serpentes nec flexu multiplici , ut reliquae[*](reliquae E2v(D). -que ao. -qua rJ) , corpus inpellit, sed celsus et erectus in[*](in del. Salm. cfr. Sol. an dimidio?) medio incedens, necat[*](nec ad F1a) frutices, non contactos[*](con- tactas ... afflatas (-tus z) ozva.G) modo, verum et adflatos, exurit herbas, rumpit saxa: talis[*](talis F2v. aliis r. om.o mala a.om.o) vis malo est. creditum[*](an creditur, ut § 80?) quondam ex equo occisum[*](occisu F1. -so va.H) hasta et per eam subeunte [*](subeuntē F2) vi non equitem[*](equitantem o. -ite a) modo, sed equum quoque absumptum[*](adsumptum F1a).

atque[*](atque E2G2 (D). om. rozv(S). cfr. § 52) huic tali monstro —[*]((2. 3) Sol. 27, 53.) saepe enim[*](animę nectum a2. -cdum E1a1. ///nimae nectū F1. enim erectum E2oz) enectum concupivere reges[*](reces F1. recens E1a) videre — mustellarum[*](mustela;rum aova.D) virus exitio est: adeo naturae nihil placuit esse sine pare[*](pari aova.S. cfr. § 86) . inferciunt[*](inferciunt Sol. interfic- ll.ozv. iniciunt G e § 218. (cfr. >XXXV 169)) has[*](has ll. S. eas G. eos ozv) cavernis facile cognitis soli[*](solita enecant F2. sola tabe necant d2va.H) tabe. necant illae[*](illi va.G) simul odore moriunturque, et naturae pugna[*](pugnam conficiunt ozva.G) conficitur.

[*]((6–8) Sol. 2, 35.) Sed in Italia quoque creditur luporum visus esse noxius vocemque homini[*](hominis priores quē o), quem priores contemplentur, adimere ad praesens. inertes hos parvosque Africa et Aegyptus gignunt, asperos trucesque frigidior plaga. homines in lupos verti rursusque[*](uersusque a. -sos- que a3. rursumque va. S) restitui[*](resistis ui F1. -stit ui F2) sibi falsum esse confidenter existimare debemus aut credere omnia quae fabulosa tot saeculis conperimus. unde tamen ista vulgo infixa sit[*](sit v. sunt ll) fama in tantum, ut[*](ut in F2v. ut r) in maledictis versipelles habeat, indicabitur .[*](Euanthes: Neanthes fr. 34 Mü. cfr. Paus. VIII 2, 6. Varro ap. Aug. CD XVIII 17.) Euanthes, inter auctores Graeciae non spretus[*](spraetus F2. prae- F1R), scribit[*](scribit .. tradere ego. tradit. scribere ll.v)[*](et F1a) Arcadas tradere ex gente Anthi[*](anthi F2H. anti r. -taei v) cuiusdam sorte familiae lectum ad stagnum quoddam regionis eius duci vestituque in quercu suspenso tranare[*](transnatare dTH (item 20)) atque abire in deserta transfigurarique in lupum et cum ceteris eiusdem generis congregari per annos VIIII. quo in[*](in om.a) tempore si homine se abstinuerit, reverti ad idem stagnum et, cum tranaverit, effigiem recipere[*](reperire E1. recuperare zS. recip-J), ad pristinum liabitum addito novem annorum senio. id[*](id ll. G. addit v) quoque adicit[*](adicit ego. fabius ll. v (ortum e corrupto EAbIUT). fabulo- sius (Pellicerius) D. falsius coni. H) , eandem recipere[*](reciperare F1R1D. recup- R2) vestem.

mirum est quo procedat Graeca credulitas![*](Paus. VI 8, 2. Aug. ib.) nullum tam inpudens mendacium est, ut teste careat[*](careat F2E2z(R?)v. cariat E1. -ia r) . item[*](Itē F2D. it DEaJ. ///// F1R. itaque v) Apollas[*](Apollas Kalkmann Pausan. p. 105. acopas (//co F) ll. (apoca index). Agriopas G. Copas v. Scopas (coni. J)D) , qui Olympionicas[*](olympiacas a) scripsit, narrat Demaenetum Parrhasium in sacrificio, quod Arcades lovi Lycaeo[*](liceo F2. -cheo F1Ra) humana etiamtum hostia faciebant[*](faciebat F1Ra), immolati pueri exta degustasse et inlupum se convertisse, eundem X[*](X (decem a) annos F1a) anno restitutum athleticae[*](atheletice a. athaelaeti- cae F1)se exercuisse[*](se exercuisse ego ex August. restituisset ll. restitisse zv. certasse G) in pugilatu[*](pugillatu FR. -tū a) victoremque[*](uictoremque G. -que uictoria ll.zv) Olympia[*](olympica z) reversum.[*](Sol. 2, 36. Ar. VI 35, 580a 15. VIII 5, 594a 26. Ael. IV 4. Antig Car. 50 (55).) quin et caudae huius animalis creditur vulgo inesse amatorium virus exiguo in villo eumque, cum capiatur, abici nec idem pollere nisi viventi dereptum[*](dereptum F1RS. dir- rv(J)). dies, quibus coeat, toto anno non amplius duodecim. eundem in fame vesci terra[*](terrae F1. an terra ē? dist. ego) inter auguria ; ad dexteram commeantium praeciso itinere si pleno id ore fecerit, nullum ominum[*](ominum B (Brot.). hom- (-nē a) ll. omnium v(L)D. omnino (P)G2) praestantius.[*](Sol. 2, 37.— § 85: (20) Nic. ther. 258. Ael. I 57 init. Sol. 27, 28.) sunt in eo genere qui[*](qualē e F2v. -le r. -les in d) cervari vocantur, qualem e Gallia in Pompei Magni harena spectatum[*](spectata tum a. -ccata tum R. -ccato dū F1) diximus. huic quamvis in fame[*](70) mandenti[*](mandentis F1a respexero F1. -xit va.H), si respexerit, oblivionem cibi subrepere[*](surri- pere L errore) aiunt digressumque quaerere[*](quae fere R1. -rae F1. fere a) aliud.

[*]((2. 5) Schol. Nic. ther. 372. 491. Lucan. IX 720. 823. Ael. IX 23. VI 18. Sol. 27, 29. 30.) Quod ad serpentes[*](ser- pentis FS) attinet, vulgatum est colorem eius plerasque terrae[*](terras aova. G2) habere, in qua[*](quas va.G2) occultentur. innumera esse genera. cerastis[*](cerasti R1. -tes R2do) corpore eminere[*](imminere o) cornicula saepe

quadrigemina, quorum motu, reliquo corpore occulto[*](occultato R(?)ov. at cfr. IX 145. X 108), sollicitent ad se aves. geminum caput[*](caput E2ov. capitū r) amphisbaenae, hoc est et[*](et (om. G ad caput et ad caudam ova. H. del. U 143) a cauda, tamquam parum esset uno ore fundi venenum. aliis squamas[*](squamas F2av(J). -mam E2ozS. squam R2. quamam E1. quam r) esse, aliis pictures, omnibus exitiale virus. iaculum ex arborum ramis vibrari, nec pedibus tantum pavendas[*](pauendas F2ozv(H). cau- G. pauendi R2d. -da r) serpentes[*](serpens a) , sed ut missile[*](ut missile ego. et missili ll. ov. et similes Müller em. I p. 25. cfr. XXVIII 33 et VIII 90. IX 20) volare tormento. colla aspidum intumescere, nullo ictus[*](ictu/// RS) remedio praeterquam si confestim partes contactae amputentur.[*](Ar. VIII 29, 607a 22. Nic. ther. 179. Ael. II 5 init. I 54. VI 38.— (9) Sol. 27, 34.) unus huic tam pestifero animali[*](animalis F1Ra) sensus vel potius affectus est: coniugia[*](coniuga F2va.H) ferme vagantur, nec nisi cum[*](cum compari (-re v) ozva.H) pari vita est. itaque alterutra interempta incredibilis ultionis alteri cura: persequitur[*](perfequitur F2aov(D). Ferręqui- tur DF1. fe/////qu- R. fequ- rS) interfectorem unumque eum in quantolibet[*](quantumlibet F1a. -tulibet R1. -tilibet R2. -talibet o) populi agmine notitia quadam intestat, perrumpit[*](perrumpi F1R) omnes difficultates, permeat[*](permaneat R) spatia[*](an spatia oia (omnia)?) nec nisi amnibus arcetur aut praeceleri fuga.

[*](Sol. 27, 35.) Non est fateri rerum natura largius mala an remedia genuerit. iam primum hebetes[*](habetes F1) oculos huic malo dedit, eosque non[*](non om.a) in fionte adversos[*](ad- uersos a. -so rS. om.o. aut (om. G) ex aduerso v. aduersa ut J. -sa quo D) cernere[*](cernere v. -ret ll.J. om.o.cfr. § 203 (iacere .. ad- uersas)), sed in temporibus— itaque[*](ita va. G) excitatur saepius[*](saepius L. sed saepius (sepius Rao. sepe///ius E1) ll.ozv. pede saep- H. strepitu saep- (coni. S)D. de mendo cfi. § 52 (sedaeuum). an celerius? (cfr. Sol. citius)) auditu[*](auditu ozv. om. ll. H. cfr. Sol.) quam visu —,

deinde

internecivum[*](interneciuu F2v(D). -ne cibū F1da. -necinum R(?)G) bellum cum ichneumone.[*](Ar. IX 6, 612a 15. Strabo XVII 812. Ael. III 22. Antig. Car. 32 (38). Plut. SA 10, 966d.) notum est animal hac gloria maxime, in eadem natum Aegypto. mergit se limo saepius siccatque sole, mox ubi pluribus[*](plurimis o) eodem modo se coriis[*](coriis F2Eov. cophis r) loricavit[*](lorica ut F1a1) , in dimicationem[*](di- micatione o) pergit. in ea caudam[*](cauda F1a. -da se oz) attollens ictus inritos aversus excipit, donec obliquo capite speculatus invadat in fauces. nec hoc contentus aliud baud mitius debellat animal.

[*](Herod. II 68. Ar. 111 10, 502b 35. I 11, 492b 24. III 7, 516a 24. V 33, 558a 23. 18. Diod. I 35, 2. 3. Antig. Car. 91 (98). Plut SA 34; de Iside 75. Ael. XVII 6. V 52. IX 58. Ar. II 10, 503a 8 sq. Amm. Marc. XXII 15, 16. Sol. 32, 22–24.)

Crocodilum[*](crocodillum ll.o(passim)) habet Nilus, quadripes[*](quadripedis F1. -rupes R2ova.S) malum et terra pariter ac flumine infestum. unum hoc animal terrestre linguae usu caret, unum superiore mobili maxilla inprimit morsum, alias terribile[*](terribile ll.ov. -lem H (tacite)) pectinatim stipante[*](stippuntes se F1) se dentium serie. magnitudine excedit plerumque duodeviginti cubita. parit ova quanta[*](q////ansares F1. qua transare// R1. quae trans arenas R2) anseres, eaque extra eum locum semper incubat praedivinatione quadam, ad quem summo auctu[*](actu aoz) eo[*](eodem o) anno egressurus[*](aegessurus F1R1. access-G2 minori ova. G2) est Nilus. nec aliud animal ex minore origine in maiorem crescit magnitudinem. et unguibus autem[*](autem ll.oS. hic v) armatus est[*](est om.o), contra omnes ictus cute invicta. dies in terra agit, noctes in aqua, teporis[*](tēporis Rdazva.B) utrumque ratione.[*](Herod. II 68. Ar. IX 6, 612a 20. Mir. ausc. 7. Antig. Car. 33 (39). Strabo XVII 812. Plut. SA 31. Ael. III 11. VIII 25. Sol. 32, 25. Amm. Marc. XXII 15, 19.) hunc[*](hunc ov. hanc ll) saturum cibo piscium et semper esculento ore in litore somno datum[*](datur o) parva avis, quae[*](qui o) trochilos ibi vocatur, rex avium in Italia, invitat ad hiandum[*](hiandum F2ov.—ntum r) pabuli sui gratia, os primum

eius adsultim[*](adsultim F2v. -tū R1dE1a. ad saltū (-lutū F1) roz) repurgans[*](re- pugnans ao), mox dentes et intus fauces quoque ad hanc scabendi dulcedinem[*](dulcedinem ov. -ne ll) quam maxime hiantes, in qua voluptate somno pressum conspicatus ichneumon, per easdem fauces ut telum aliquod inmissus[*](inmississe rodit F1. -ssis ero- a. -ssum ero- dTozva. C) , erodit alvum[*](aluū F2E2oR(?)v. -no r).

[*](init.: Sol. 32, 29. cfr. Pl. XXVIII 119.) Similis crocodilo, sed minor etiam ichneumone, est in Nilo natus scincos[*](scincos F2ov. ci- r), contra venena praecipuus[*](praecipauū (-uus a1o) anticlotum (-tus o)a,va. G) antidotis , item[*](item ad v. idem (item R?) & ll)ad inflammandam virorum venerem.

Verum in crocodilo[*](corcodrillo a (item § 96)) maior[*](maior erat F2ov. -ore fat F1a. -oref ad R1. -or est R2) erat pestis quam ut uno esset eius hoste[*](hoste F2R2ov. -tes FiR1. -tis ad) natura contenta. itaque et delphini inmeantes Nilo, quorum dorso[*](sordo F1R1. dorsa F2) tamquam[*](tan////ā F1. tamanā R. -nū d) ad hunc usum cultellata inest pinna[*](penna aova.G. spina R2H. cfr. Sen. et infra 17. XXXII 13) , abigentes eos praedam[*](praedā ll.oJ. -dae F2D. -da v) ac velut in suo tantum amne regnantes, alioqui[*](alioqui F2H. -uin rov(S)) inpares viribus ipsi, astu interimunt[*](interimunt F2E2in ras.ov. inter moto r). callent enim in hoc cuncta animalia sciuntque non sua modo commoda, verum et hostium adversa, norunt sua tela, norunt occasiones partesque dissidentium inbelles[*](inbelles v. -IIis ll.oS) . in[*](in b&re F1. in ///// R1) ventre mollis est tenuisque cutis crocodilo: ideo se ut territi mergunt delphini subeuntesque alvum illa secant spina.[*]((9) Sol. 32, 26. (cfr. 12,4.) 27. Sen. NQ IV 2, 13–15.. Strabo XVII 824. 814. Ael. X 24.) quin et gens[*](genus a) hominum est huic beluae adversa[*](aduersa ē BdT. -sa/// F) in ipso Nilo, a Tentyri[*](a Tentyri S. at (ad R) in tyri (-ro Ea) ll. et in tira o. et a ten- tyra z. Tentyritae ab B. Nitria ab v) insula, in qua habitat[*](habitant (del. apellata) F2), appellata. mensura eorum parva, sed praesentia[*](praescientia F2) animi[*](animi F2E2 (Sen.)v. homini R. -num roz) in hoc tantum usu mira. terribilis haec

contra fugaces[*](fugientes SJ errore) belua est, fugax contra sequentes[*](sequentes (coni. Dal.) S. inseq- v. serpentes (-tis F1R2) ll.oz. resistentes Sol.).[*]((7) Sol. 32, 28. Antig. Car. 16 (19).) sed adversum ire soli hi audent, quin[*](quin ozv. qui ll. J) et[*](etiam va.S) flumini innatant dorsoque equitantium modo inpositi hiantibus resupino capite ad morsum addita in os clava, a[*](a (ad R) ll.ozS. om. v) dextra ac laeva tenentes extrema eius utrimque, ut[*](ut (pro ac) F1. a oz) frenis in terram agunt captivos ac voce etiam sola territos cogunt evomere[*](euomere F2E2ov. -mef r) recentia[*](regentia F1R1a) corpora ad sepulturam . itaque uni[*](uni ei F2E2oG. unici r. ei uni v) ei insulae crocodili[*](crocodilli F2o. -dil/// F1. -dillo Rda) non adnant[*](adnant F2S. adnatant E2ov. ///nant F1. donant DRE1. domant ad) olfactu-[*](olfactuque F2E2ov. fac- r) que eius generis hominum, ut Psyllorum[*](pyllorum F1R. pull- a. psill- o) serpentes, fugantur. [*](Herod. II 68. Ar. II 10, 503a 11. VIII 15, 599a 32. V 33, 558a 23. 20. Sol. 32, 28.)hebetes[*](habetes F1) oculos hoc animal dicitur habere in aqua, extra acerrimi visus, quattuorque menses hiemis semper inedia tramittere[*](transmittere F2E2ova.J. trahi mire R2. tramiaeter (-ieter a) et r) in specu. quidam hoc unum quamdiu vivat crescere arbitrantur; vivit autem longo tempore.

[*](Herod. II 71. Ar. II 7, 502a 9. Diod. I 35, 8. 9. Ael V 53. Sol. 32, 30. Amm. Marc. XXII 15, 21 sq.) Maior altitudine[*](altitudine post nilo pon.a) in eodem Nilo belua hippopotamius[*](hippopotamius ego ex ind. -miis F1. -mis R. -mus F2v. hyppotamis o. ypot-a.cfr. VI 173. XI 160. XXVIII 121. XXXII 139) editur, ungulis binis[*](bifidis C e Sol.) quales hubus[*](bobus F2), dorso equi et iuba et hinnitu, rostro resimo, cauda et dentibus aprorum aduncis, sed minus noxiis[*](nox- ius Fa), tergoris ad scuta galeasque inpenetrabilis, praeterquam si umore madeant[*](madeat va.S) . depascitur segetes destinatione ante[*](antea ut ferunt R2. ante auf- R1), ut ferunt, determinatas in diem et ex agro ferentibus vestigiis, ne quae[*](ne aliquae F2. neq. F1a) revertenti insidiae comparentur.

[*](Sol. 32, 31. Amm. Marc. ib. 24. 23. cfr. Pl. XXVIII 121.) Primus eum et quinque crocodilos Romae

aedilitatis suae ludis M. Scaurus temporario euripo[*](eurippo ll) ostendit. hippopotamius[*](ypotamius a. hippopotamus rv.) in quadam medendi parte etiam magister exstitit[*](ex- stit F1. existit F2ozva.Bas. (D). at cfr. 9. 13. 18 (monstrauit)) . adsidua namque satietate obesus exit in litus recenti [*](recentes ov) harundinum caesura[*](caesura F2dT. -ras rov) speculatum[*](speculatus ova. H) atque, uhi acutissimam vidit[*](uidet R(?)ov. at cfr. § 88. 117. IX 100 extr.) stirpem, inprimens corpus venam quandam in crure[*](cruore F2. cute oz) vulnerat atque ita profluvio[*](profluuios F. -fluo o) sanguinis morbidum alias corpus exonerat et plagam limo rursus obducit.

[*](Cic. ND II 126. Plut. SA 20,974c; de Iside 75. Ael. II 35.— (11) Ar. IX 6, 612a 1. Th. H IX 16, 1. Cic. ND II 126. Plut. SA 20 extr. Antig. Car. 30 (36). Sol. 19, 15. cfr. Pl. XXV 92. - (14) Ar. IX 5, 611b 20. Ael. VH XIII 35.) Simile quiddam et volucris in eadem Aegypto monstravit, quae vocatur ibis, rostri aduncitate per eam partem se perluens[*](se perluens ov. semper lu- ll) , qua reddi[*](reddit F2) ciborum onera maxime sa- [*](dist. U 180) lubre est. nec haec sola: multis[*](a multis H. a mutis G. mutis J) animalibus reperta sunt usui futura et[*](e/// F1. ex Ra. sed et F2. om.o) homini[*](homine R2. -num o). dictamnum herbam extrahendis sagittis cervi[*](cerui E2ov. om. r. cfr. XXV 92 et Sol.) monstravere[*](monstrauere cerui F2) percussi eo telo pastuque[*](pastu Bodaeus) herbae eius[*](eius herbae ova.S) eiecto[*](eiecto ov(D). electo (-te a) ll.J. (ἐκβλητικόϝAr.)) ; iidem percussi a phalangio[*](phalūgio F1R) , quod est aranei[*](aranee a) genus, aut aliquo simili cancros edendo sibi medentur. est et ad serpentium ictus praecipua[*](an praecipua herba?) qua se lacerti, quotiens cum his conseruere pugnam, vulnerati refovent.[*](cfr. Pl. XXV 89. Ael. III 25. — Ar. IX 6, 612a 24. 28. 32. (612b 2). Plut. SA 20; qu. nat. 26. Ael. III 5. VI 12. IV 14. V 46. Antig. Car. 34 (40). 35 (41). cfr. Pl. XX 169. 132.) chelidoniam [*](celidonia a. chelidonia FR) visui[*](usui o) saluberrimam hirundines monstravere vexatis pullorum oculis illa medentes[*](medentis F1a) . testudo cunilae[*](cunilae v. cuniculae (can- a) ll. cfr. XX 169) , quam[*](quam bubulam uocant om.a) bubulam

vocant, pastu[*](paftu uires F2E2v. partu uifes (-esse E1) r. pari uice R2) vires contra serpentes refovet, mustella ruta[*](ruta (rū tam a) ll.v(S). -tae L. serpyllo z. -pillum o.at cfr. XX 132) in murium venatu[*](uenatu F2ov. -tū r) cum iis[*](his Fa.an illis.?) dimicatione conserta. ciconia origano, hedera apri in[*](in F2E2o(R?)v. om. r) morbis sibi medentur et cancros [*](carcros o. cancro R1E1a. -ris z) vescendo[*](uescen- tes o) maxime mari eiectos[*](eiectis z).[*](Ar. VIII 17, 600b 24. Ael. IX 16. Plut. SA 20. cfr. Pl. XX 254.— (11) Ar. IX 6, 612a 30. Ael. VI 4.) anguis, hiberno situ membrana corporis obducta, feniculi suco inpedimentum 5 illud exuit nitidusque vernat. exuit autem a capite primum [*](ac (pro et) va.S) nec celerius quam uno die et nocte, replicans, ut extra fiat membranae quod fuerit[*](fuerat va.S) intus. idem hiberna latebra visu obscurato maratho[*](maratho F. -tro E2o. -thro R(?)v. mirato E1a.cfr. vol. IV p. 496 ad XXX 27) herbae se[*](sese va. S) adfricans[*](dafricans F1. adafri R1. affri- R2ova.Brot.) oculos inunguit ac refovet; si vero squamae obtorpuere, spinis iuniperi[*](iuri pin (pini a) se F1a.om.E1) se scabit[*](scauit F1. scapit E1a) . draco vernam[*](uerna/// E1) nausiam[*](ausiam F1R1) silvestris lactucae suco restinguit .[*](Ar. ib. 612a 7. Mir. ausc. 6. Cic. ND II 126. Diosc. IV 77. Ael. IV 49. Sol. 17, 10. cfr. Pl. XXVII 7.) pantheras per[*](per fricatas carnes F2E2 -tas core (cone DF1) ll. -ta came G. per carnes fricatas ozv. cfr. Welzh. p. 24) fricatas carnes aconito[*](aconita a.add. uenenum id est (idē F2da) ll.B. ueneno o.- -no (uenantur v) iidem zv. del. U 181) barbari venantur. occupat ilico fauces earum angor, quare pardalianches id venenum appellavere quidam; at fera[*](ad fera (-rā F2) F) contra hoc[*](haec (hec o) va. H) excrementis [*](excreamentis o) hominis sibi[*](sibi F2E2ov. siui F1. silu R1. -lua R2. -lui r) medetur, et alias tam avida eorum, ut a[*](et a) pastoribus ex industria in[*](in F2E2ov. ex a d. et r) aliquo[*](a quo E1) vase suspensa[*](suspensis coni. J) altius, quam ut queat[*](quead F1. -ant o) saltu attingere[*](contingere ova. G) , iaculando[*](iaculando se appeten- doque R (?)G. -ndos (iacu a) ea pet- DF1E1a. -ndo ea pet- F2E2ov (D). an iaculando se appetens (vel -tat ideoque)?) se appetendoque

deficiat[*](deficiat G. -figi F2E2ov. -ficiunt r. defatigata B) et postremo expiret[*](ex- spirare ova. B) , alioqui vivacitatis adeo[*](adeo lentę (-te E2o) F2E2ov. adolent F1. -tes E1a. -ter r) lentae, ut eiectis interaneis diu pugnet.[*](Sol. 25, 10. — (4) Plut. SA 20; qu. nat. 26. Sol. 26, 8. cfr. Pl. XXIX 133. — (5) Sol. 19, 16. — cfr; Ael. I 35. Pl. XXII 41. — (9) Sol. 40, 24.) elephans, chamaeleone concolori[*](an cum concolori?) frondi[*](frondi C. -de ll.ozv) devorato, occurrit oleastro huic veneno suo. ursi cum mandragorae mala[*](mala F2aov. -lu DF1. -lū RdTSJ) gustavere, formicas lambunt. cervus herba cinare[*](cinar F2) venenatis pabulis[*](ftabulis E1a) resistit[*](re- stit/// E1). palumbes, graculi[*](graguli F2. grarg- F1. greg- R. gracc- a. gracule ova. G), merulae, perdices[*](perdices traici post purgant voluit Dal. coll. XXII 41) lauri folio annuum fastidiul purgant , columbae, turtures[*](turtures v. totes R. totis r. om.o) et gallinacei herba quae vocatur helxine[*](helxine v. -Isine ll. om.o) , anates, anseresceteraeque aquaticae herba siderite[*](sideritę F. -itate a), grues[*](graues F1R) et similes iunco[*](iunco palustri F2E2ov. lustro r) palustri. corvus[*](corus F1R. -ruo a) occiso chamaeleone[*](chamaeleone H. -onte C. cameleone ll.o. -onte v), qui etiam victori suo[*](suo o (Sol.). no a.om. rv) nocet[*](no. et R1) , lauro[*](lauru F) infestum[*](infeftum ov. -ectum ll. Dal.) virus extinguit.

Milia[*](an multa, ut § 106. X 79?) praeterea, utpote cum plurimis[*](plurib; a) animalibus eadem natura rerum caeli quoque observationem et ventorum , imbrium, tempestatum praesagia alia[*](aliis va.S) alio[*](alio F2S. alii F1. alis DR. aliis Ead. alia (del. modo) v) modo dederit, quod persequi inmensum est, aeque scilicet quam[*](cum (pro quam) a) reliquam[*](reliqua Fa) cum singulis hominum societatem[*](societate F1a). siquidem et pericula praemonent non fibris[*](fibris F2v. feb- r) modo extisque, circa quod magna mortalium portio haeret, sed[*](an sed &?) alia quadam significatione. [*]((1) Ael. VI 24 extr. Plut. SA 13, 969.a —)[*](Ael. XI 19. VI 41; VH I 11.)ruinis inminentibus musculi praemigrant[*](praemigrant F2E2v. praenegant (-ecant R2) r), aranei cum telis primi cadunt. auguria quidem artem[*](artem periculis fecere zva. G) fecere apud Romanos

[*](dist. J)et sacerdotum collegium vel maxime sollemne. est inter[*](inter ea (sc. auguria) ll.zJ. in Thracia v e Plut. et Ael.) ea locis[*](uulpis a) rigentibus et volpes, animal alioqui sollertia[*](solertia dirum DFRdG2(H). -tia ditu E1. -ti auditu E2v(L)D. sollertis aditu a) dirum. amnes gelatos lacusque non nisi ad eius itum reditumque[*](eius itum reditumque ll.zG2(H). pastus iturae redituraeque v(L)) transeunt. observatum eam[*](eam v. ea ll) aure ad glacier adposita[*](posita a) coniectare crassitudinem gelus.[*](Aga- tharch. m. Erythr. 59 (GGm p. 151). Diod. III 30. Ael. XVII 41. Instin. XV 2, 1. — (9) cfr. infra § 222. — (10) Isigon. fr. 17 Mü. Sol. 2, 32. cfr. Pl. III 59. — (12) Theophr. ap. Ael. XV 26. XI 28. —)