Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

[*](Cic. Tusc. I 85. (Pl. supra § 59.) Vell. I 11, 6. 7. Val. M. VII 1, 1. Plut. fort. Rom. 4, 318c. Aur. Vict. v. ill. 61. — —) Huius quoque Q. Metelli, qui illa de patre dixit[*](dixerat va.S(J)), filius inter rara[*](interra F1Ra) felicitatis humanae exempla numeratur: nam praeter honores amplissimos cognomenque Macedonici[*](Macedonici aD. -niae F2. -nie E2.-nia r (praem. e G). -niae av) a quattuor filiis inlatus[*](in- latis F1R) rogo, uno praetorio[*](praetorio (P)H e Val. -orie R1. -one DF1. -ore rv(D)), tribus consularibus, duobus triumphalibus, uno censorio, quae singula quoque paucis contigere . [*](Liv. per. LIX. Cic. or. de domo 123.) in ipso tamen flore dignationis suae ab C. Atinio[*](ab (a a) catineo F1a. -tinio F3va. H. -tieno F2 (cfr. § 122)) Labeone, cui cognomen fuit Macerioni[*](Macerioni R(?)v. -onis (acace- a) r), tribuno plebis[*](pleb/// F1. an plebei? cfr. § 101), quem e senatu censor eiecerat, revertens e campo meridiano tempore vacuo foro et Capitolio ad Tarpeium raptus, ut praecipitaretur, convolante quidem tam[*](an tum?) numerosa illa cohorte, quae patrem eum appellabat, sed, ut necesse erat in subito, tarde et tamquam in exequias, cum resistendi sacroque sanctum repellendi ius non esset, virtutis suae opera et censurae periturus, aegre tribuno, qui intercederet[*](intercideret F1Ra referto F1. -ert a.cfr. § 133), reperto a limine ipso mortis revocatus alieno beneficio postea vixit, bonis inde etiam[*](etiam inde a. et inde etiam R)

consecratis a damnato[*](damnatu va. H. damno U) suo, tamquam parum esset[*](esse F1a) faucium reste[*](refte (Ruhnken)SU. certell.v(J)) intortarum, expressi[*](expressique F2va S(J)) per aures sanguinis poenam[*](poenā v(S). -na F2H(J). -nae R. -ne r) exacta m[*](exactā v (S). -ta ll. H (J)) esse. equidem et[*](eeDF1Ev (S). eet RdTH2. ē F2aH1(U). del. JD) Africani sequentis[*](s equ///tis F1. equitis ad. Aemiliani zva.G) inimicum fuisse inter calamitates duxerim, ipso teste Macedonico, siquidem dixit: ite filii, celebrate exequias, numquam civis maioris funus videbitis. et hoc dicebat iam Baliaricis[*](balearicis F2va.S), Diadematis[*](et Diadematis G. et Dalmaticis (Ber.)C), iam Macedonicus ipse. verum ut illa sola iniuria aestimetur, quis hunc iure felicem dixerit, periclitatum ad libidinem inimici, nec Africani saltem[*](salvtem F2), perire? quos hostes[*](hostis FaS) vicisse tanti fuit? aut quos non honores currusque[*](cursusque F1a. rurs- z) illa sua violentia fortuna retroegit, per mediam urbem censore tracto — etenim sola haec morandi ratio fuerat —, tracto in Capitolium idem[*](idē ego. ille DF1REa. illo F2v. illud G), in quod triumphans ipse deorum[*](deorum ll.v(U 162)J. de eorum C. an dei cum, ut Suet. Aug. 94 med., vel dei ornatus, ut Liv. X 7, 10?) exuviis ne captivos quidem sic traxerat? maius hoc scelus felicitate consecuta factum est, periclitato Macedonico vel funus tantum [tale[*](uncos ego posui. ac tale R(?)v. an taliter (omisso ter ante per)?)] perdere, in quo a triumphalibus liberis portaretur in rogum velut exequiis quoque triumphans. nulla est profecto solida felicitas, quam contumelia ulla vitae rupit[*](rumpit R(?) va. D. an rupit?), nedum tanta. quod superest, nescio morum gloriae an indignationis dolori accedat, inter tot Metellos tam sceleratam C. Atini[*](///atini F1d1 eat- a. Cat- va. H) audaciam semper fuisse inultam.

[*](Sol. 1, 48. 49. cfr. Sen. brev. vit. 4. Tac. A I 10.) In Divo quoque Augusto, quem universa mortalitas in hac censura nuncupet[*](nuncupet R2d2TS. -pit DF1R1d1. -pat Eav. non cupit F2), si diligenter aestimentur

cuncta[*](///uncta F1. nunctam ad. nunquam tam z), magna sortis humanae reperiantur[*](reperientur zva.G) volumina: repulsa in magisterio equitum apud avunculum[*](auunculum Eav. -colum R2. -colarium R1.-culia- rum DF) et contra petitionem eius praelatus Lepidus, proscriptionis invidia ob[*](inuidia ob ego. -diā Fda. -dia r(?)G. -dia in (collegam) v) collegium in triumviratu pessirnorum civium, nec aequa saltem portione ,[*]((6) Veil. II 70, 1. Suet. Aug. 13. Plut. Brut. 41, Ant. 22. Maecen. fr. 1 Pet.— (9) Suet. Aug. 16. App. b. c. V 88. - (11) Suet. Aug. 20. App. b. III. 20. Dio XLIX 35, 2.—) sed praegravi Antonio, Philippensi proelio morbi[*](morbidi J. -bus va.S.(loc. corr.)), fuga et triduo in palude aegroti et (ut fatentur Agrippa ac Maecenas[*](agrippa ac (et v) maecenas F2D. -ppa (-ppae R1) aecenas (ace- a. maece- R2) r)) aqua[*](aquas Fa) subter cutem fusa turgidi latebra, naufragia Sicula et alia ibi quoque in spelunca occultatio, iam in navali fuga urguente hostium manu preces Proculeio mortis admotae, cura Perusinae contentionis[*](contentiones F2), sollicitudo Martis Actiaci,[*]((12) Suet. Aug. 80. 81.— (15) ib. 65. Dio LV 10, 15.— (16) cfr. Tac. A I 4 ext. Suet. Tib. 10 sq. Vell. II 99.—(19) Dio LVI 23, 2 sq.—) Pannonicis[*](panno- nici F2) bellis[*](belli Fa) ruina[*](ruinę curri (in curru z) az. -nę turriū F2) e turri, tot seditiones militum, tot ancipites morbi corporis, suspecta Marcelli[*](mecircelli F1. meurc- a) vota, pudenda Agrippae ablegatio, totiens petita insidiis vita, incusatae liberorum mortes[*](mortis F1aD) luctusque non tantum orbitate[*](orbitate v. -tē ll) tristis[*](tristes va.S), adulterium filiae et consilia parricidae palam facta, contumeliosus[*](contumeliosos Fa) privigni Neronis secessus, aliud in nepte[*](in aeptę F. inepte R1. nepte a. -tis va.S) adulterium; iuncta deinde tot mala: inopia stipendi, rebellio Illyrici[*](dist.ego) , servitiorum dilectus[*](dilectus Fa. del- R(?)v) iuventutis penuria, pestilentia urbis, fames[*](famae//// F1.-me siti dT.-mes sitisque v a.S) Italiae, destinatio expirandi et quadridui inedia maior pars mortis in corpus recepta;[*](Suet. Aug. 55.— ib. 65 ext. Tac. A I 6.) iuxta haec Variana clades et maiestatis eius foeda suggillatio, abdicatio Postumi

Agrippae post adoptionem[*](adoptationem RS), desiderium post relegationem[*](relationem F1Ra), inde suspicio in Fabium arcanorumque proditionem, hinc uxoris et Tiberii cogitationes, suprema eius cura. in summa deus ille[*](illū Ra. ill/// F1) caelumque nescio adeptus magis an meritus herede hostis sui[*](hostis sui (suo F2. suae v) RF2B. orti suo r) filio excessit.

[*]((8) cfr. Herod. I 30.— (9) Val. M. VII 1, 2. Paus. VIII 24, 7. Sol. 1, 127.—) Subeunt in hac reputatione Delphica oracula velut ad castigandam hominum vanitatem ab deo emissa. duo[*](a deo R(?)v a.D) sunt haec: Pedium[*](paedium DF. phed- E2va.S. Tellum Pediaeum U 163) telicissimum, qui pro patria proxime[*](proximae F1. -mi F2. (an prompte?)) occubuisset; iterum a Gyge rege tunc amplissimo terrarum consulti[*](consultu ad. -tum va.S): Aglaum Psophidium[*](Psophidium Be Val. prophod- (-phid- R) ll.v) esse feliciorem. senior hic in angustissimo[*](angustissimo v. -mū (aug- R)ll) Arcadiae angulo parvum, sed annuis victibus large sufficiens praedium colebat , numquam ex eo[*](ex euo a. ex quo F1) egressus atque[*](atque (om. ut e) a. utque s. utique z), ut e vitae genere manifestum est, minima cupidine[*](cupiditate H(SJ) errore) minimum in vita mali expertus.

[*](Paus. VI 6, 4 sq. (Ael. VH VIII 18.) Callimach. fr. 399.) Consecratus est vivus sentiensque eiusdem oraculi iussu et lovis deorum[*](deorum mi F1a) summi adstipulatu Euthymus[*](eutymus F. -timus Rava.B) pycta[*](picta Fa. poeta va.B), semper Olympiae victor et semel victus. patria[*](patrię et Rda. -ria//// F1) ei Locri in Italia; ibi[*](ubi z) imaginem eius[*](eius R(?)G. eius ibi r. eius esse v.(an vero prius ibi rectius de- leatur ut e dittogr. natum inter ia et im?)) et Olympiae alteram eodem [*](eadem va.S) die tactam fulmine Callimachum ut nihil aliud miratum video deumque[*](deumque C(U). ad eumque ll.v(H).an oraculumque?) iussisse sacrificare[*](sacrificari R(?)va.D), quod et vivo factitatum et mortuo, nihilque de eo[*](de eo F2TD. adeo R(?)v. deo r. duco?) mirum aliud quam hoc[*](hoc om. (DE?)J errore) placuisse[*](placuiss& sed is F1a) dis.

[*](Hesiod. fr. 163 Göttl. Auson. XXXII 1–9.—) De spatio[*](desparatio R. desper- a. de spa////o F1) atque longinquitate vitae homiuum non locorum modo situs, verum ettempora[*](et tempora D coll. § 155. exempla ll.v) ac sua cuique sors nascendi incertum[*](an incertum iudicium?) fecere. Hesiodus, qui primus aliqua de hoc prodidit, fabulose, ut reor, multa[*](mul- ta de v) hominum aevo praeferens[*](praeferens ego. ref- ll.v), cornici novem nostras attribuit aetates, quadruplum[*](quadrupum F. -pe- dū a) eius cervis, id[*](in (pro id) F1a) triplicatum corvis, et reliqua fabulosius in phoenice ac Nymphis.[*](Anacr. fr. 8 Bergk. Lucian. macrob. 10. Phlegon fr. 29 IV Mü.— (9–16) Val. M. VIII 13 ext. 5–7. Aug. CD XV 9. 12. Theopomp. fr. 69. Hellan. fr. 89. Damast. fr. 6. Ephor. fr. 24 Mü. Cens. DN 17, 3. Alex. Polyh. fr. 30 Mü. Xenoph. FHG III 209 n. - (p. 54, 1–5) Aug. CD XV 12. Sol. 1, 34. Plut. Numa 18 ext. Macrob. I 12, 2.) Anacreon poeta[*](in hoc nice F1a. in poemate F2) Arganthonio [*](Arganthonio B. -tonio v. archant- F2. arguant- (-uat- R) r) Tartesiorum regi CL[*](CLII Augustin.) tribuit annos, Cinyrae Cypriorum decem annis amplius, Aegimio[*](egemio R. emigio a) CC, Theopompus Epimenidi Gnosio CLVII[*](CLVII v(D). cluih D2. clui D1F. duih E1a. CLIII r H. cfr.§ 175 et Val.); Hellanicus quosdam in Aetolia Epiorum[*](aetolia ephiorum F2R2.-liepio- R1. etholie pio- a) gentis ducenos[*](ducenos ego. -ntos v. -nta ll. CC H) explere, cui adstipulatur Damastes[*](Damastes G. -mi- ates ll.v) memorans Pictoreum[*](pictoreum R(?)E2v. -rum E1a. -rium DF. Titor- mum U 164) ex his praecipuum corpore viribusque etiam CCC vixisse, Ephorus[*](uixiss& ephorus F1. -sse teph- a) Arcadum reges tricenis annis, Alexander Cornelius Dandonem[*](Can- donem Fd) quendam in Illyrico D[*](D om.F1a) vixisse, Xenophon[*](nophon F. -hom a) in periplo[*](in periplo G. -iplu D. -ip F2. -etri//// F1. -etriplu EadTs. -etropu R. Impetrim C. -trim Pu v) Lutmiorum[*](lutmiorum ll.S. lutinio- dsv. Latinorumque C. maritimorum (om. insulae) G. Thyniorum H1coll. V 151. Tyrio- rum H2. Latmiorum Salm. e Val. Latriniorum U coll. IV 97) insulae[*](insule F1a. -ula F2) regem DC atque, ut parce mentitus, filium eius DCCC. quae omnia

inscitia temporum acciderunt. annum enim alii aestate[*](aestate unum va.D) determinabant et alterum hieme, alii quadripertitis temporibus , sicut Arcades, quorum anni trimenstres fuere, quidam lunae senio, ut Aegyptii. itaque apud eos[*](eos aliqui et va.D) et singula[*](singuli dD) milia annorum vixisse produntur.[*](Herod. I 163. Cic. Cato 69. Cens. DN 17, 3.— Polyb. XXXVII 10, 1. Cic. Cato 13. Val. M. VIII 13 ext. 4. 1. 2. Cens. DN 15, 3.— (9) Liv. XXX 26, 7. Val. M. VIII 13, 3.4.— cfr. supra § 62. XI 223.) sed ut ad confessa transeamus, Arganthonium[*](arcanthonium D.-toniū a.-dorium R. archantonium Ed. -adonium F.cfr. §154) Gaditanum LXXX annis regnasse prope certum est; putant quadragensimo coepisse. Masinissam LX annis regnasse indubitatum est, Gorgian[*](gorgoniam R.-niani a. gorg////an F1) Siculum CVIII vixisse . Q. Fabius Maximus LXIII[*](LXVI F2. LX//// F1. LXVIII a) annis augur fuit. M. Perpenna [*](perenna F1a (item 11). Perperna S) et nuper L. Volusius Saturninus omnium, quos in consulatu sententiam rogaverant, superstites fuere. Perpenna septem reliquit ex iis[*](his Fa) quos censor legerat; vixit annos LXXXXVIII[*](LXXXXVIII (D?)Rv. -VII Eadz. LXXXVI/// F1.-VIII F2).[*]((16) Val. M. ib. 1. 2. 6.—) qua in re et illud adnotare succurrit, unum omnino quinquennium fuisse quo senator nullus moreretur, cum Flaccus et Albinus censores lustrum condidere, usque ad proximos censores, ab anno urbis DLXXVIIII[*](DLXXVIII Ez.-V a). M. Valerius Corvinus[*](Coruinus v e Val.. cornelius ll) centum annos inplevit, cuius inter primum et sextum consulatum XLVI anni fuere. idem sella curuli semel ac viciens sedit, quotiens nemo alius. aequavit eius vitae spatia[*](spatium va.S) Metellus pontifex.

[*](Cic. Cato 60. 30. (Plut. Mar. 28 ext.) — Sen. ep. 77, 20.)Et ex feminis Livia[*](leuia a) Rutili[*](Rutilii Ber.-lia ll.zv) LXXXXVII[*](LXXXX a.-XVI RSJ) annos excessit, Statilia[*](Statilia v. sattilia (sati- a) ll. strati- z) Claudio principe ex nobili domo[*](modo F1a) LXXXXVIIII, Terentia Ciceronis CIII, Clodia[*](odia F1a) Ofili[*](ofelli F2va.G) CXV, haec quidem etiam

enixa quindeciens. Lucceia mima C annis in scaena pronuntiavit . Galeria Copiola emboliaria reducta est in scaenam C.[*](G. a. Cn. va.H) Poppaeo[*](Poppaeo Ed(?)H. pompeo FRT.-peio av) Q. Sulpicio cos. ludis pro salute Divi Augusti votivis annum CIIII[*](CIIII F2E2v. ///II/// F1. VIII r. VIIII dT) agens[*](agens, quae va.S); producta fuerat tirocinio a M. Pomponio[*](pōpinio R.-peio va.G. -pilio SJ) aedile[*](aedili va.S) plebis C. Mario Cn. Carbone cos. ante annos XCI[*](XCI E2v(H). XD DdR. X E1a. XV F2. ///// F1. XCIX Dal. XC SJ) , a[*](ad F1) Magno[*](magno v. marco ll) Pompeio magni theatri dedicatione anus pro miraculo reducta.[*]((14) Mucian. fr. 16 Brunn.) Sammullam[*](Sāmulla (D?)Fdv(D). -ulāRVerc. (H). -ula a. Samullam G.-ulam L) quoque CX annis[*](centum annis SJ errore) vixisse auctor est Pedianus Asconius. minus miror Stephanionem, qui primus togatus[*](togatas (Sabell.) H Brot.) saltare instituit, utrisque[*](utriusque F1ava.C) saecularibus[*](& F2in ras.Rdv. CL r) ludis saltavisse[*](saltauisse ego. -uit sed ll. -tasse (-tauisse S) et v), Divi Augusti et quos Claudius[*](Claudius R(?)v. CL. F2. om.r) Caesar consulatu suo quarto fecit, quando LXIII[*](LXXXIII R) non amplius anni interfuere, quamquam et postea diu vixit. in Tmoli[*](timoli a) montis[*](mtis F1) cacumine, quod vocant Tempsin[*](tempsim a.-int R. Cempsin Toma-schek) , CL annis vivere Mucianus auctor est, totidem annorum[*](annor??? (vel annis) ego coll. § 164. annos ll.v) censum[*](censum F2zG. om.Ea. centum r. item censum v) Claudi[*](Claudi R(?)v.CL. r. id est CL z) Caesaris censura T. Fullonium[*](Fullonium (DE?) v. fall- FR. foll-a) Bononiensem, idque collatis censibus, quos ante detulerat, vitaeque argumentis — etenim curae principi[*](principi id D. -pio ll. -pi v)id[*](id curae R(?)vaD) erat — verum apparuit.

[*](Beros. fr. 23 Mü. Cens. DN 17, 4.— cfr. Firm. math. IV prooem. 5.) Poscere videtur locus ipse sideralis scientiae[*](scientia F1Ra) sententiam[*](sententiam om.DF1d1) . Epigenes[*](epigenes R2 (in marg.) v. -nis F2. om.R1. si r) CXII[*](CXV F2. CXXII va.H) annos inpleri negavit posse, Berosus excedi[*](excedi D(?) v(J). -dit rS) CXVI[*](CXVII Rva.H(SJ)). durat et ea ratio, quam Petosiris

ac N e cep sos[*](nechepsos F. necephsos a) tradidere[*](tradidere R2D. -ri r.-re et S. -runt J.-runt et v) (tetartemorion[*](tetartemorion F2C cum Budaeo (J). -ma- rion r. tartemorion S. trimo- v.) appellant[*](appellant v. -llat ll) a trium signorum portione), qua posse in Italiae tractu CXXIIII[*](CXXVII F2.-VI va.H) annos vitae contingere apparet. negavere illi quemquam LXXXX partium exortivam mensuram (quod anaphoras vocant) transgredi , et has ipsas incidi occursu maleficorum[*](maleficorum Verc. -ciorum ll.v) siderum aut etiam radiis eorum solisque. Aesculapi[*](Aesculapi ego. esculapius a. escol- E. scol- r.del.F2zv. schola TH) rursus[*](rursus ll.ego. om.z.add. esculapi F2. scol- R. scul- r. Aescul- v) secta[*](secta (P)G2. secuta ll.H. sententiam secuti v) , quae[*](que F1R1a. qui zva.G) stata[*](stata uitae F2G. statuite DF1Ea.-uit Rd.–uta uitae v) vitae spatia[*](spitia F1. spatia uitae R2d2) a stellis accipi dicit, quantum[*](sed quantum Rd(?)va.D) plurimum tribuat, incertum est.[*]((11) Gell. III 10, 9. XV 7, 4. Cens. DN 14, 9.) rara autem esse dicunt longiora quidem tempora[*](quidem tempora qm??? ego. tempora quidem (quid est DFa) qm??? ll. -ora quandoquidem v), quoniam momentis horarum insignibus lunae dierum, ut VII atque XV[*](XV ll.zH.IX C. XXIIII v) , quae nocte ac die observantur, ingens turba nascatur scansili annorum lege occidua, quam climacteras appellant[*](appellant v.-llat ll) , non fere ita genitis LIIII[*](LIII dT.an LXIII? cfr.Gell. et Censor.) annum excedentibus.

Primum ergo ipsius artis inconstantia declarat quam incerta res sit. accedunt experimenta[*](experimenta ll.H. add. exempla (et exe- F2E2v) ll.v(D). cfr. n. luc. p.77) recentissimi census, quem intra quadrienninm Imperatores[*](imperatores v.-orū R2. -or r) Caesares[*](Caesares v. -ris ll) Vespasiani pater filiusque censores egerunt. nec sunt omnia vasaria[*](uaria FdT) excutienda; mediae[*](meridiae F1. -die Ra) tantum partis inter Appenninum Padumque ponemus exempla:[*](cfr. Phlegon. fr. 29 Mü.) CXX annos Parmae tres edidere, [*](p. 57,2 dist. D) Brixilli[*](Brixilli D coll. III 115. -xili ll. -xelli v) unus[*](unum .. duos .. unum .. unam mulierem itemque deinceps va.G) , CXXV Parmae duo, CXXX Placentiae[*](placintiae F1) unus[*](anus F2. (add. CXXXI va.H)),

Favelltiae una mulier[*](muliere R.-rae F1.-ri ad) , CXXXV[*](CXXXV H. -XII v. CXXV ll) Bononiae L.[*](L. et terentius F2) Terentius M. filius, Arimini vero M. Aponius[*](M. Aponius G. (-omum v). maponias (-nia F2E)ll) CXL[*](CXL (Bergk)S. CX (C v) et L Rv. fex et L r), Tertulla CXXXVII. citra[*](citra DFEav(D). circa R(?)C) Placentiam in collibus oppidum est Veleiatium[*](ueleiatium DdE(?) Brot.(D). -acium FzH(S).-acū a.-eaciū R2e corr. Velleia- v. cfr.III 116) , in[*](in del.R2S) quo CX[*](CX R(?)v. CCX r) annos sex detulere, quattuor vero[*](uero om.Rd(?)va.D) centenos vicenos, unus CXL[*](CXL G(S). ex (C F2E) quinquaginta ll. CL v(Brot.)), M. Mucius[*](mutius Fva.H) M. filius Galeria[*](galeria E(D?)zH. -rius F2v. gali r) Felix. ac ne pluribus moremur in re confessa, in regione Italiae octava centenum annorum censi sunt homines LIIII, centenum denum homines XIIII[*](LVII (pro XIIII) v.aH) , centenum vicenum quinum homines duo, centenum [*](centenum uicenum tricenum E) tricenum homines quattuor, centenum tricenum quinum [*](quinum homines IIII tricenum centenum E2) aut[*](autem DF1a) septenum[*](septimum E) totidem, centenum quadragenum homines tres.

[*](Hom. ς 249.)Alia mortalitatis inconstantia: Homerus eadem nocte natos Hectorem etPolydamanta tradidit[*](traditi va.S) , tam[*](IamRda) diversae sortis viros[*](uero F1a). C. Mario Cn. Carbone III cos. a. d. V kal. Iunias M. Caelius[*](Caelius C(S). Cel- v. caecilius ll.G. demendo cfr. XXVII 4) Rufus et C.[*](C. G. cornelius ll.v) Licinius Calvus eadem[*](an eodem?) die geniti sunt, oratores quidem ambo, sed tam dispari eventu. hoc etiam isdem horis nascentibus in toto mundo cotidie evenit, pariterque domini ac servi gignuntur, reges et inopes.

[*]((4. 5) Liv. per. LXI.)[*](21) Cic. ND III 70. Val.M. I 8 ext. 6. cfr. Plut. de cap. ex inim. util. 6, 89c.) P.[*](P. om. o) Cornelius Rufus, qui consul cum M'.[*](M'. v(H). M. ll. marco o) Curio[*](curio F2v. cario ro) fuit, dormiens oculorum visum amisit, cum id sibi accidere somniaret. e diverso Pheraeus[*](Pheraeus G2cum B(H). phalereus (-re uis a. ualerius F2) ll.v(L)) Iason[*](lason R(?) G2Turn.(H). iacum (a cum a. eacus F2)r. tum C(L). iam tum v) deploratus a medicis

vomicae morbo, cum mortem in acie quaereret, vulnerato pectore[*](pictore F2. re F1. rē a) medicinam invenit ex hoste. Q. Fabius Maximus consul apud flumen[*](fluminis aram F1a) Isaram proelio commisso adversus[*](uersus R2. om.R1) Allobrogum [*](adlobrogum FR) Arvernorumque[*](aruenorumque F. adue- a CXX Liv. per. LXI) gentes a. d. VI idus Augustas, CXXX perduellium caesis, febri quartana liberatus est in acie. incertum ac fragile nimirum[*](nimirum F2E2v(D). -ium r H. om.o) est hoc munus[*](mundus F1a) naturae, quicquid datur nobis, malignum vero et breve etiam in iis[*](iis v. his ll.H) quibus largissime contigit[*](contingit dova.H) , universum utique[*](itaque a) aevi tempus intuentibus.[*](post (pro quod) ao) quid, quod aestimatione[*](estimationem o) nocturnae quietis dimidio quisque spatio vitae suae vivit, pars[*](par////equa F1. parere. Qua a) aequa morti similis exigitur aut poena[*](poena ē Müller em. Ip. 16. -nae Rv.-ne F1. paenę F2 pene ao) est, nisi contigit quies? nec[*](nec (pro non) oz) reputantur infantiae anni, qui sensu carent, non senectae in poenam vivacis, tot periculorum genera, tot morbi, tot metus, tot curae, totiens[*](tociens ao. et offensae Müller l.l. 17) invocata morte[*](mors z) , ut nullum frequentius sit votum.[*]((19) Val. M. VIII 13 ext. 3. Aristoxenus ap. Lucian. macr. 18.) natura vero nihil hominibus brevitate vitae praestitit melius. hebescunt sensus, membra torpent[*](torquent a. ntur ozva.G.), praemoritur visus, auditus, incessus, dentes etiam ac[*](ad (pro ac) o) ciborum instrumenta , et tamen vitae hoc tempus adnumeratur[*](adnumerant F). ergo pro miraculo et id solitarium reperitur exemplum Xenophili musici[*](xenophili musici R2S. -l' music' F2.-lum musicum v. -limus r.-linius o) , centum[*](centum Rd(?)B. duce- r.-tis ozv) et quinque annis vixisse[*](uixisse annis o) sine ullo corporis incommodo. at Hercule[*](Hercule om.o. -les H Brot.) reliquis omnibus per singulas membrorum partes, qualiter nullis aliis animalibus, certis pestifer calor remeat horis aut rigor, neque horis modo, sed et diebus

noctibusque[*](noctibus om.F1a) trinis quadrinisve, etiam anno toto[*](toto anno o). atque etiam morbus est aliquantisper[*](aliquantisper Alcia-tus ap. H. aliquis per ll.v) sapientiam[*](sapiendā DF1E1a) mori.[*]((6) cfr. Cels. III 23. Pl. XXVIII 44. XXVI 1. 4.) morbis quoque enim[*](enim quoque R (?)va.D. quoque o) quasdam leges natura posuit[*](naturā posuit F1.-ra inpo-aozva.G(D)) : quadrini circuitus febrem numquam bruma, numquam hibernis mensibus incipere , quosdam post sexagensimum vitae spatium non accedere [*](accidere Rd (?) G) ; alliis[*](aliis ego. alius F1Rd1a. -ios F2d2v) pubertate deponi, feminis[*](a feminis F2d2v) praecipue; senes minime sentire[*](sentisse F1a) pestilentiam. namque et[*](et om.o) universis gentibus ingruunt morbi et generatim modo servitiis, modo procerum ordini[*](ad R. ab S) aliosque per gradus. qua in re observatum a meridianis partibus ad[*](& (pro ad) F1R1a) occasum solis pestilentiam semper ire nec umquam aliter fere[*](fere aliter va.S) , non hieme, nec[*](nisi ova.H) ut[*](ut uerno a. ut nos F1) ternos excedat[*](excedat v. -ant ll.o) menses.[*](Cels. II 6. Hippocr. progn. 2–4.— Cat. quae ext. ed. Jordan p. 78, 5.)

iam signa letalia in furoris morbo risum [*](risum est o) , sapientiae vero aegritudine fimbriarum curam[*](curas o) et stragulae vestis plicaturas, a somno moventium[*](mouentium RB. mone- d. morie- rov) neglectum[*](nec lectū Fa) , praefandi[*](praefandi R(?)G. prof- r.profundi oB peregrandis v) umoris e corpore[*](corpori (om.e) F1a) effluvium, in oculorum quidem et narium aspectu indubitata maxime atque etiam supino adsidue cubitu, venarum inaequabili[*](inaequabilia F1a) aut formicante percussu, quaeque alia[*](et alia quoque (que o) ozva.G) Hippo crati principi[*](principe F1a) medicinae observata sunt. et cum innumerabilia[*](inenumerabilia F) sint[*](sint ov. om. ll. (suprascr., sed rursus del.F2)) mortis signa, salutis securitatisque nulla sunt[*](sint F2) , quippe cum censorius Cato ad filium de[*](de F2Rzv. da F1a.om.dTo) validis[*](ualetudinis.. obseruatione zva.G.om.o) quoque observationem ut ex oraculo aliquo prodiderit,

senilem iuventam[*](iuuenilem senectā p???nituere a) praematurae mortis esse signum.[*](Ar. V 31, 557a2. Diog. La. I 11, 5. Plut. Sulla 36. Paus. I 20, 7. Ael. VH IV 28. V 2.— (4) Sen. de prov. 3, 10.— (6) Val. M, I 8 ext. 16.) morborum vero tam infinita est multitude, ut Pherecydes Syrius serpentium[*](copia serpentium ova.H) multitudine ex corpore eius erumpente expiraverit . quibusdam[*](quibus Fa) perpetua febris est, sicut C. Maecenati; eidem triennio supremo nullo horae momento contigit somnus . Antipater Sidonius poeta omnibus annis uno die tantum natali[*](natali tantum aova.G) corripiebatur febre[*](febri G) et eo consumptus est satis longa senecta.

[*](ib. I 8, 12.— Messala Ruf. r. 3 Pet.) Aviola[*](Auiola//// F.-lare ad) consularis in rogo revixit et, quoniam subveniri[*](subuenire F1a) non potuerat praevalente flamma, vivus crematus est. similis causa in L. Lamia praetorio viro traditur. nam C. Aelium[*](C. Aelium G. cael- ll.v) Tuberonem praetura[*](praetore F1.-orē ad) functum a rogo relatum Messala[*](Messala, Rufus va.G(H). cfr. Brunn p. 13) Rufus et plerique tradunt. haec est condicio mortalium. ad has et eius modi occasiones fortunae gignimur [*](gignuntur o) , uti[*](uti o(R?)v. ut rD) de homine ne morti[*](morti F2R2d2E2B. forte r. forte morti ov) quidem debeat credi.[*](Apollon. hist. mir. 3. Tertull. de an. 44. (Plut. daem. Socr. 22, 592.) - (21) Herod. IV 14. 15. Apollon. ib. 2.) reperimus [*](reperimus ov(J).De anima rep- (invectum e marg.) ll. S) inter exempla Hermotimi[*](Hermotimi G. -otini F2v.-oti (-oci a) r.-oni o) Clazomenii[*](glazomini o. da omnē a) animam relicto corpore errare solitam vagamque e longinquo multa adnuntiare [*](nuntiare o) , quae nisi a praesente[*](praesenti ava.H) nosci non possent[*](possint F.-ssunt ado), corpore interim semianimi, donec cremato eo inimici[*](inimico F1a) , qui Cantharidae vocabantur, remeanti animae veluti vaginam[*](ueluti uaginam F2R2E2v. uelut imagi- nem r) ademerint; Aristeae[*](Aristeae G2cum P (H). -taeae z.-tee Tao.-thę F2. -thea/// F1.-ti R2in ras. -taei v(L)) etiam visam evolantem[*](euolare o) ex ore in Proconneso corvi

effigie, magna quae[*](magna quae B. que (quae v. del. J) magna ll.v) sequitur[*](sequitur E2B. quaeritur (quer- Ra)rv(S). quaesita cura J) hanc[*](hāc ego. hac (ac R1)ll.D. ac J. del. v) fabulositate.[*](Phlegon ap. Diog. La. I 10, 2. 4. Paus. 114, 4. Apol- lon. hist. mir. 1. Theopomp. fr. 69. Timae. fr. 45 Mü. Pl. supra § 154.— (10) Heracl. ap. Diog. La. prooem. 12.) quam equidem et in Gnosio[*](ignosio F1a.-ius (om.et) o) Epimenide[*](Aepimenide/// F. (Epimenides o)) simili modo accipio, puerum aestu[*](aestu/// F.-tu// diei R2S) et itinere[*](& it////ire F1. exit in fe a) fessum in specu septem et quinquaginta dormisse annis, rerum faciem mutationemque mirantem velut postero die experrectum, hinc pari numero dierum senio ingruente[*](ingruentē Fa) , ut tamen in septimum et quinquagesimum atque centesimum vitae duraret annum. feminarum sexus huic malo videtur maxime opportunus conversione volvae, quae si corrigatur, spiritus restituitur, huc[*](huc v. hoc ll) pertinet nobile illud[*](illud om.Rd(?)H) apud Graecos volumen Heraclidis septem diebus feminae exanimis ad vitam revocatae.[*](Varro ant. r. hum. I fr. 10 Mirsch.) Varro quoque auctor est XXviro[*](XXuiro se agros (P)H. -ros eagro R1E2 -ros aegro FE1.-ros egro r.-ris (praem.e) agros ozv) se agros dividente[*](diuidente (ti uide- a) ll.(P)H. -tem oz.-tibus v) Capuae[*](capiae F1a) quendam, qui efferretur[*](efferetur F.-rtur a) foro[*](foro ll.oH. feretro v. toro Ammon), domum remeasse pedibus. hoc idem Aquini accidisse. Romae quoque Corfidium[*](corfidi ut Rad) , materterae suae maritum, funere locato revixisse et locatorem funeris ab eo elatum[*](latum F1a).[*](cfr. Gran. Licin. XXVIII p. 7 Flemisch.) adicit[*](adiecit ova.G) miracula[*](miraculum quod totum o) , quae tota indicasse conveniat: e[*](e F2v.om.r) duobus fratribus equestris ordinis Corfidiis[*](Corfidio va.D. (Corti- ciis Gran. Lic.)) maiori[*](maioris Ra) accidisse ut videretur expirasse, apertoque testamento recitatum heredem minorem funeri[*](fueritR1d. fuisse F1a. fratrē R2) institisse[*](instituisse R2va.C) ; interim eum, qui videbatur exstinctus, plaudendo concivisse[*](conuicisse F2. concinisse z.-nuisse va.G) ministeria et narrasse a fratre[*](naffa fe a F1. naffuf rea a) se venisse

, commendatam sibi filiam ab eo, demonstratum praeterea quo in loco defodisset aurum nullo conscio, et rogasse ut iis funebribus, quae comparasset, efferretur[*](efferetur Fa) . hoc eo narrante fratris[*](fratres Fa) domestici propere adnuntiavere exanimatum illum, et aurum ubi dixerat repertum est. plena praeterea vita est his vaticiniis, sed non conferenda[*](non credendum o), cum saepius falsa sint, sicut ingenti exemplo docebimus. bello Siculo Gabienus Caesaris classium[*](classiom R1.-iarius C) fortissimus, captus a Sexto Pompeio, iussu eius incisa cervice et vix cohaerente, iacuit in litore toto[*](tota adova.H) die[*](dei//n F) . deinde, cum[*](cum gemitu R(?)va.D) advesperavisset, gemitu precibusque congregata multitudine petiit[*](petit Fa) uti[*](ut R2oSJ) Pompeius ad se veniret aut aliquem ex arcanis[*](archanis ao. caris (vel charis) va.H) mitteret; se enim ab inferis remissum habere[*](haberent (-re/// F1) que F1a.-retque quod dva.G) quae nuntiaret. misit plures Pompeius ex amicis, quibus Gabienus[*](gabienus ov. graui- FR. graui- a) dixit[*](dixit om. G) inferis dis placere Pompei causas et partes pias; proinde eventum futurum quem optaret: hoc se nuntiare[*](se nuntiare ov(J). renu- RdTS. nu- Fa) iussum; argumentum fore veritatis quod peractis mandatis protinus expiraturus esset. idque[*](idque ita ov. itaque ita ll) ita evenit[*](uenit F) . post sepulturam quoque visorum exempla sunt, nisi quod naturae opera[*](operā Fa), non prodigia, consectamur.