Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

[*](Tac. Germ. 45. Solin. 20, 8. 9. Isid. XVI 8, 6. 7. XVII 7, 31.—cfr. Plin. IV 97.)Certum est gigni[*](signi F.) in[*](in om.F.) insulis septentrionalis oceani[*](oceanif B1. hocaeani F. hoc L. hac cani (vel eam) a.) et ab Germanis appellari glaesum[*](glaefum BS. glassu a. glessum rv.), itaque et ab[*](a dhv.a.S.) nostris ob id unam insularum Glaesariam[*](glesariam F. gless- Ladhv.a.S.) appellatam, Germanico

Caesare res ibi gerente classibus[*](ref—claffibuf BS. res ibi classibus gerente r. ibi classibus rem gerente dhv.), Austeraviam[*](aufterauiam B1FaS coll. IV 97. -tera uiam B2. -trauiam Lv.) a[*](a om.Fa.) barbaris dictam. nascitur autem defluente medulla pinei generis arboribus, ut cummis[*](gummis F. -mmi B2dhv.a.S.) in cerasis[*](in gerasis F. in cera L. sincera a.), resina in[*](in BS. om. rv.) pinis[*](pinif BaH. -neis Lv. piris Fdh.) erumpit umoris[*](dist. v.a.C.) abundantia. densatur[*](densantur F.) rigore vel tempore[*](tempore FLhSolin.Isid. v(J). -ri a(?). pondere B. tepore d(?)B.) ac mari[*](ac mari ego. aut maria BFdhv(S). aut amori a.om.L. autumnali B coll. Solino.), cum ipsum[*](ipsu ego. ipfa BS. ipse J. uero L. uere D coll. § 35. om. rdhv.) intumescens aestus rapuit ex insulis, certa[*](certa ego. -te ll. v. (aduersa Tacit.).) in litora[*](litore Fdha.) expellitur, ita volubile, ut pendere videatur atque non[*](atque non (ego. nos F.cfr. § 31)sidere F. atque considere hB. atque a.om.BLv(S). aqua non sidere D.) sidere in vado[*](in uado BFdS. in a. quod L. in uado. Quod v.).[*](Corn. Nep. ap. Cassiod. Var. V 2. Solin. 20, 9. 10. Tac. Germ. 45.) arboris[*](arboris dhv. -re Fa. -rum (sed post esse) L. Roborif B.) sucum esse etiam[*](etiam ll.v(S). om.dC.) prisci nostri credidere, ob id sucinum appellantes. pinei[*](pinei BS. -neae adhv. -naee F. -nea L.) autem generis[*](generif BS. om. rv.) arboris[*](arbores a.) esse indicio est pineus in adtritu[*](atritu a. acr- F.) odor et quod accensum[*](ecensum F. accensum—10. 11 adfertur om.B.) taedae modo ac nidore flagrat[*](quod—flagrat om.a.)[*](flagret v.a.S.). adfertur [*](adfertur Lv(S). affirmatur (adf- F) FdhaH.) a[*](a om.F.) Germanis in Pannoniam[*](in annontam F. inde d. idem h. ideo H.) maxime[*](maxime BB(S). -mo F. mox per rv. maxime appetitam dhH.) provinciam[*](prouinciam om.BSJ.), et inde Veneti[*](uenienti a. aduectos dhH.) primum, quos[*](quof BS. quos graeci (gre- Fa) rv.) Enetos[*](enetos cod.Poll. v(Brot.). hen- C. fenatof B. inaetos F. natos a. nitos L. macatos dhH.) Graeci[*](greci B.om. rv.a.S.) vocaverunt[*](uocauerunt BS. -ant Lav. -abant FdhH.), famam rei[*](rei fama a.) fecere proximique[*](proximique BS. -me r. -mi Verc. -mae v(H). an proximi quippe?) Pannoniae et agentes[*](& agentef BS. id accipientes Fdhv. ad accipiennonie a.om.L.) circa
mare Hadriaticum.[*](Isid. XVI 8, 7.) Pado vero adnexa[*](adnexa ll. v (S). -xae Hack.) fabula[*](fabula eft BS. -le La. -lae v. -la Fdh.) est evidente[*](euidente BFhS. -ta d. uidentur r. -etur v. an euidenti de? magis vero Plinianum sit adnexae fabulae est euidens; cfr. XVII 12. XXXI 54. IX 71. 2. II 138.) causa, hodieque Transpadanorum[*](tranfpadanorum (-don- B) BFdhv(H). -narum r Verc.) agrestibus feminis monilium vice sucina gestantibus, maxime decoris gratia, sed et medicinae; creditur quippe tonsillis[*](creditur quippe tonsillis (toff- B) BS. quando (qnFL) ton- sillis creditur rv.) resistere et faucium vitiis, varie[*](uarie B1. -iae F. -io B2Lv. -Iū a.) genere[*](generū a.) aquarum iuxta Alpis[*](alpif B1S. -pef B2. aliis Fa. -ios L.om.dH. illos v.) infestante guttura hominum[*](hominum BS. om. r. ac uicinas carnes dhv.).[*](Solin. 20, 11. (cfr. Suet. Nero 12).) DC M p[*](DC mil. p. fere B(SJ)D. ac p. fere F. ac fere passibus trecentis L. sexcentis (G. centum dhv) fere M. pass. dhv.). fere[*](guttura—fere om.a.) a[*](a ll.G. abesse a d. abest a hv.) Carnunto Pannoniae abesse[*](abeffe BS. -est rG. om.dhv.) litus id[*](id (id ae F. a dh) germaniae (-ia dh) ex quo BaFdhG. ex quo id germaniae Lv. quo id a germa- nia B.) Germaniae, ex quo invehitur, percognitum nuper[*](eft nuper B2D.), vivitque[*](uiuitq. BS. uidit aD. uidit enim Lv. uidete F.) eques[*](equef BLv. eq' a. q???; F.) R[*](R. BFaD. ro- manus Lv.). ad id comparandum[*](adi comparandi F.) missus ab[*](a adhv.a.S.) Iuliano curante gladiatorium[*](gladia- torium Fdhv(D). -rum r. cfr. XXXV 52.) munus Neronis principis. qui[*](qui & BS. quin et FdhD. qui nec r. qui haec v.) et commercia ea[*](ea BS. om. rv. exercuit D cum U 832.) et litora peragravit, tanta copia invecta , ut retia coercendis[*](coercendif (coher- av) BLav(S). arcendis dhB. -ntis F.) feris[*](ferit a.om.Lv.a.B.) podium[*](spodium Lv.a.B. podium q. B. -umque S.) protegentia[*](egentia B. teg- S.) sucinis[*](sicinis F2. -nes F1. sucidis a. -ino dH Brot.) nodarentur, harena[*](harena D coll. XXXIII 90. XXXVI 162. arma ll.v) vero et libitina[*](liuitina B1) totusque[*](totufq. B2Ldv. to ufq. B1. totiusque (toci- F) r.) unius diei apparatus in variatione pompae[*](pompae S. -pae ac B.) singulorum dierum[*](in—dierum BS. om. rv. uncis inclusit J.) esset
e[*](de La.) sucino. [*](Solin. 20, 12. Tac. Germ. 45. Martial. epigr. VI 15. IV 32. 59.) maximum pondus is glaebae attulit XIII librarum . nasci[*](nascitur F. nasci—est om.a.) et in India certum est. Archelaus, qui regnavit in Cappadocia, illinc[*](illic a.) pineo[*](pineo FdhH. -of B. in eo a.om.Lv.) cortice inhaerente tradit advehi rude polirique adipe suis[*](adipe suis FdhB coll. Solino. om. rv.) lactentis[*](lactentif BdhB. lat- Fa. lacte Lv.) incoctum. liquidum id[*](liquidum id BS. -dum (h'q die a) rv.) primo destillare argumento sunt[*](sunt om.Fdh.) quaedam intus[*](intus om.La. (interlucent Tacit.).)[*](in (pro ut) F.)[*](& BLaS. ex F.om.dhv.) tralucentia, ut formicae culicesque[*](pulices- que La. aut culices dv.a.S.) et lacertae[*](lacerate F. -tae h. -rtaeque v.a.S.), quae[*](quae BFS. om. r. quas v.) adhaesisse musteo[*](adhesissem usteo F. -herentes in eo L.om.a.)[*](nec L.) non est dubium et[*](et uncis inclusit J.) inclusa[*](inclausa a. -lusas Lv.a.S. in eius a F.) durescente[*](durefcente BS. -cens (vel -centes) a. -cere L. daurescentes F. indurescente dh. -ti v.) eodem remansisse[*](eodem remanfiffe (-ife B1) BS(D). om. rv. uncis inclusit J.).

[*](extr.: Solin. 20, 12. 13. Prisc. perieg. 283.) Genera eius plura sunt. ex iis[*](funt ex iis (if B1D. hif B2) BS. om. rv. unicis inclusit J.) candida odoris praestantissimi[*](ne Fa.), sed nec his nec cerinis[*](cerinif BS. cernis Fa. cereis dhB. tetris Lv.) pretium. fulvis maior auctoritas. ex iis[*](ex iis (is LD) Ldhv. ex his Fa. exift B1. exiftit B2.) etiamnum[*](etiamnum dhv. -unc FLa. &iam B.) amplius[*](ampliuf BD. -ior rv.) tralucentibus[*](traducentibus a.), praeterquam si[*](sa F.) nimio ardore[*](amore a.) flagrent; imaginem[*](imaginemque Lv.a.S.) igneam in iis[*](in iis (if B1D. hif B2) effe BS(D). inesse Lv(J). in sese r.) esse, non ignem[*](ignem BLv. -nem igneam r.), placet. summa laus Falernis a vini[*](dist. ego (ut sint ablat. absol.).) colore dictis, molli fulgore perspicuis[*](perfpicuif BS. -cui sunt r. -cuis. sunt v(D).) in quibus et[*](et in quibus Lv.a.S (D). cfr. XXIV 80. XXVIII 231.) decocti mellis lenitas placeat.[*](Isid. XVI 8, 7. Solin. 20, 13 cfr. Plin. supra § 37. Plato Timae. p. 80 C. Geopon. XV 1, 29.)[*](placeat uerumuerum—p. 402, 13 uitiis aut om.aom.B1.) verum hoc quoque notum[*](et p. 402, 1 notum fieri BLv. finiri F.)

fieri oportet, quocumque modo[*](modo BFdhv(S). om.LG.) libeat[*](libeat ea tinguian tingui, ut?ego. libeat tingui FLG(J). tingi libeat dhv. ea tinguere libeat tingui BS(D). de iteratione cfr. §19.), ea tingui, haedorum sebo[*](fepo B2. seuo dhv.a.S.) et anchusae[*](ancufae B1. amc- F.) radice, quippe iam[*](iam & BS. etiam rv.) et conchylio inficiuntur . ceterum attritu digitorum accepta caloris[*](coloris B1L.) anima trahunt[*](& BFdhv(S). ac LG.) in se paleas et folia[*](folias F.) arida et philyras[*](& (ac F) philyras (fil- B. hiluras F) BFG(S). om.Lv(H).), ut magnes lapis ferrum. ramenta[*](erementa L.) quoque[*](an que (pro quoque)?) eius[*](eius ll. S. sucini dhv.) oleo addito[*](addito ll.v(S). -ta G.) flagrant dilucidius[*](lucidius L.) diutiusque quam lini[*](ni (pro in) F.) medulla.[*](cfr. Pausan. V 12, 7.) taxatio in deliciis tanta[*](tantu aut F.), ut hominis[*](hominis FLdv. -nem B.an hominum?) quamvis parva effigies vivorum hominum vigentiumque pretia exsuperet[*](exfuperet BS. su- rv.), prorsus ut castigatio una non sit satis. in Corinthiis aes placet argento auroque mixtum[*](mixtum BFv(H). -to LG.), in caelatis ars et ingenia[*](an ingeniū? sed cfr. § 76.); myrrhinorum et crystallinorum diximus gratiam; uniones[*](uniones quod dhv.a.S.) capite circumferuntur,[*](21 sqq.) gemmae digitis; in omnibus denique aliis vitiis[*](uitiif aut BS. -tiis rv.) aut ostentatio aut usus placet[*](placet et La.): in sucinis sola[*](fola BS. om. rv.) deliciarum [*](deliciarum BS. -rum tantum rv.) conscientia. Domitius Nero in ceteris vitae suae portentis capillos quoque[*](quoque om.a.) Poppaeae coniugis suae[*](poppaeae (-ppae B. -ppee a. popeae F) coniugif (-ge F) fuae (siue a) BFaS. coniugis suae poppaeae Lv.) in[*](in om.BS.) hoc nomen[*](nomine BS. (an huic nomini, ut V 119?).) adoptaverat[*](adapta- uerat L.) quodam etiam carmine sucinos[*](fucinof BFdhv(S). -na rG.) appellando , quoniam[*](et quoniam dhv.a.S. dist. Littré.) nullis vitiis[*](uitif B1D.) desunt pretiosa nomina; ex eo tertius quidam hic[*](quidam hic FLaG(D). hic quidam (-dem v) dhJ. hic BS. (i. e. Poppaeanus sucini color quasi quidam novus praeter Falernum et melleum: cfr, § 47).) colos coepit expeti matronis[*](a matronis dhv.a.S.).

Usus tamen aliquis[*](aliquif BS. om. hoc loco et post inuenitur (-entur F) habent rv.) sucinorum invenitur in medicina, sed non ob hoc feninis placent[*](plac& BS (sc. usus).). infantibus adalligari amuleti ratione prodest.[*](Pl. iun. 61, 23.—Diosc. I 110 extr.) Callistratus prodesse[*](prodeffe BS. om. hoc loco et ante tradit habent rv.) etiam[*](etiam BaS. quam d. et rv.) cuicumque[*](quicumque B1.) aetati contra lymphationes tradit et urinae difficultatibus potum adalligatumque. hic et differentiam novam fecit[*](fecit BS. cfr. XVI 245. 166. XIX 54. XXIII 29. XXXI 90. (XIII 104). adtulit rv(J). cfr. XXXIV 96.) appellando chryselectrum[*](cryfelectrum B.) quod[*](quod si a. quasi Fdhv.a.S.) sit coloris[*](colore a.) aurei et matutino gratissimi[*](gratiffimi BdhC(H). -mo G. grauis- simi rv.) aspectus[*](adspectu ahG.), rapacissimum ignium, si[*](fi BS. et si rv.) iuxta fuerint, celerrime ardescens. hoc collo adalligatum mederi febribus et morbis, tritum vero[*](uero BS.om. rv.) cum melle ac rosaceo aurium vitiis et, si[*](sic F.) cum melle Attico teratur[*](conteratur dv.a.S.), oculorum quoque obscuritati[*](obfcuritati BdS. -tis Fa. -tibus Lv.), stomachi etiam vitiis vel per se farina eius sumpta[*](sumpto a.) vel[*](uel om.F.) cum mastiche[*](mastice a.) pota[*](poto La(Jerrore).) ex aqua[*](etiam dhv.a.S.).—Sucina et gemmis, quae sunt[*](sint F.) tralucidae, adulterandis magnum habent[*](hab& B.) locum, maxime amethystis[*](amethystū La. -histi F.), cum tamen[*](tamen BS. om.rv.) omni, ut diximus, colore tinguantur[*](tingua- tur dh(?)S.).

[*](cfr. Plin. supra § 34. VIII 137. Diosc. II 100. Isid. XVI 8, 8. XII 2, 20.) De lyncurio[*](lingurio B1. lig- B2. lintu- F.) proxime dici cogit auctorum pertinacia , quippe, etiamsi non electrum id[*](id ego. id esse (esset Lhv. effe contendunt BS) lyncurium (lycu- F. lyngu- B1. lygu- B2) ll.dhv. de interpolatione cfr. § 192.), tamen gemmam[*](gemmamque Fh.) esse contendunt[*](uolunt (pro contendunt) BS.), fieri autem[*](autem adfirmant BSD.) ex urina quidem[*](quidem om.a.) lyncis, sed et genere[*](et genere ll.S. egestam dhv.) terrae[*](terrae BLS. -ra et F.om.a. -ra dhv.), protinus[*](patronus F. ptn' a.) eo animali[*](eo animali BS. bestia hv. om.r.) urinam[*](urinam om.dhv.a.S.) operiente[*](operiente BdhS. -te ea FaD. -te eam Lv.),

quoniam invideat homini[*](hominum usui dv.a.S. om.h. bonum a(?).), ibique lapidescere[*](ibique lapidefcere BS(D). om. rv(J).). esse autem, qualem in[*](in igneis sucinis dhv.a.S.) sucinis, [*](Solin. 2, 38. Th. lap. 28. Solin. 2, 39. Damig. 31.) colorem igneum[*](igneum BS. cfr. VIII 137. ignis r. om.dhv.), scalpique[*](fcvlpiq. B2. alpisq. a.om.L.) nec folia tantum[*](nec (pro ad) a.) aut[*](aut Badhv. ac rD.) stramenta ad se rapere[*](rape a.), sed aeris etiam ac[*](ac Lav. ad r.) ferri lamnas, quod[*](quod om.Fha.) Diocli[*](diocli BahS. -ly F. -les Ldv.) cuidam[*](cuidam FhS. qui- B. -dem et Ldv. qda a.) Theophrastus quoque [*](quoque BS. om. rv.) credit. ego[*](eo F.) falsum id totum arbitror nec visam[*](uifam Bdv. -sa Fha. -so L.) in aevo nostro gemmam ullam ea appellatione. falsum[*](falfum BS(D). om. rv(J).) et quod de medicina simul proditur, calculos vesicae poto eo elidi et morbo regio succurri[*](fuccurri BS. occ- rv.), si ex vino bibatur aut spectetur[*](fpectetur ES. si pecce- F(a?). sipicte- L. si pote- (porte- v) dhv.) etiam.

Nunc gemmarum confessa genera dicemus ab[*](ab BS.arv.) laudatissimis orsi, nec vero[*](uero om.La.) id solum agemus, sed etiam[*](etiam BS. a (- & fort. recte) r. ad v.) maiore[*](maiorem v.a.S.) utilitate[*](utilitatem B1v.a.S.) vitae[*](uitae obiter (-tum d) Fdhv.a.S(D). cfr. § 118.) coarguemus[*](coarguemuf (cor ar- B) S. -uetur rv.) Magorum infandam[*](infandam (-fun- B) S. -da (nef- a) rv.) vanitatem [*](uanitatem BS. -itas rv.), quando vel plurima[*](prima B.) illi prodidere de gemmis ab[*](ab BS. om. rv.) medicinae blandissima specie ad[*](blandiffima fpecie ad BS. ex his blanda specie dhH. ex his species (-iae F) blando (-da Fa) rv.) prodigia[*](prodigio v.a.H.) transgressi.